Pọndohlan Jiwheyẹwhe Tọn Gando Wiwejininọ Walọyizan Tọn Go
Pọndohlan Jiwheyẹwhe Tọn Gando Wiwejininọ Walọyizan Tọn Go
“Yẹn wẹ OKLUNỌ Jiwheyẹwhe towe, he plọn we na alè, he plan we gbọn aliho he ji hiẹ na gbọ̀n.”—ISAIA 48:17.
1, 2. (a) Nawẹ gbẹtọ lẹ nọ pọ́n walọyizan zanhẹmẹ tọn hlan gbọn to paa mẹ? (b) Pọndohlan tẹwẹ Klistiani lẹ nọ tindo gando walọyizan zanhẹmẹ tọn go?
TO EGBEHE, to adà aihọn tọn susu mẹ, walọ dagbe ko to yinyin pinpọnhlan taidi whẹho mẹdetiti tọn. Gbẹtọ lẹ nọ pọ́n kọndopọ zanhẹmẹ tọn hlan taidi dohia owanyi zògbè jọwamọ tọn he mẹ yè na nọ tindo mahẹ te to whedepopenu he yé jlo, bo mayin nuhe dona yin hinhẹn tindo dogbó do alọwle ṣẹnṣẹn kẹdẹ gba. Linlẹn yetọn wẹ yindọ eyin e ma gbleawuna mẹdepope, be nudepope ma ylan nado basi nudide na mẹdetiti gando lehe yè na yinuwa do go gba. To pọndohlan yetọn mẹ, gbẹtọ lẹ ma dona yin whẹdana to whẹho walọyizan tọn lẹ mẹ gba, titengbe to whenuena e wá jẹ zanhẹmẹ ji.
2 Mẹhe ko wá yọ́n Jehovah lẹ tindo pọndohlan he gbọnvo de. Yé nọ yí homẹhunhun do hodo anademẹ Owe-wiwe tọn lẹ na yé yiwanna Jehovah bosọ jlo na hẹn homẹ etọn hùn wutu. Yé yọnẹn dọ Jehovah yiwanna yé bo nọ na anademẹ he yin na dagbe yetọn, yèdọ anademẹ he na hẹn alemọyi wá na yé bo nasọ hẹn yé yin ayajẹnọ nugbonugbo lẹ. (Isaia 48:17) To whenuena e yindọ Jiwheyẹwhe wẹ yin Asisa ogbẹ̀ tọn, nuhe sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe wẹ e yin dọ yé ni pọnhlan ewọ dè na anademẹ do lehe yé na yí agbasa yetọn lẹ zan gbọ̀n ji, titengbe to whẹho he tindo kọndopọ pẹkipẹki hẹ ogbẹ̀ didetọn tọn ehe mẹ.
Nunina de sọn Mẹdatọ Owanyinọ de Dè
3. Etẹwẹ mẹsusu ko yin pinplọn to Mẹylọhodotọklisti mẹ gando kọndopọ zanhẹmẹ tọn lẹ go, podọ nawẹ enẹ gbọnvona nuhe Biblu plọnmẹ gbọn?
3 To vogbingbọn mẹ na aihọn paa egbezangbe tọn, mẹdelẹ to Mẹylọhodotọklisti mẹ ko plọnmẹ dọ kọndopọ zanhẹmẹ tọn lẹ yin winyannu, yin ylando, podọ dọ “ylando dowhenu tọn” to jipa Edẹni tọn mẹ wẹ yindọ Adam doyẹklọ Evi bo zanhẹ ẹ. Pọndohlan mọnkọtọn sọta nuhe Owe-wiwe gbọdo lẹ dọ. Kandai Biblu tọn dlẹnalọdo gbẹtọvi awe tintan lẹ taidi “sunnu lọ po asi etọn po.” (Gẹnẹsisi 2:25) Jiwheyẹwhe dọna yé nado tindo ovi lẹ, dọmọ: “Mì yin sinsẹ́nnọ, bo sù deji, bosọ gọ́ aigba ji.” (Gẹnẹsisi 1:28) E ma na sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe to adà Jiwheyẹwhe tọn mẹ nado degbena Adam po Evi po nado dè ovi lẹ tọ́n podọ to enẹgodo na sayana yé na gbedide enẹlẹ hinhẹndi.—Psalm 19:8.
4. Naegbọn Jiwheyẹwhe na gbẹtọvi lẹ huhlọn zanhẹmẹ tọn?
4 To gbedide enẹ heyin nina mẹjitọ tintan mítọn lẹ mẹ, heyin vivọdọ hlan Noa po visunnu etọn lẹ po mẹ, mí mọ lẹndai tangan kọndopọ zanhẹmẹ tọn: yèdọ nado dè ovi lẹ tọ́n. (Gẹnẹsisi 9:1) Ṣigba, Ohó Jiwheyẹwhe tọn dohia dọ devizọnwatọ he ko wlealọ etọn lẹ ma tin to dandannu glọ nado hẹn kọndopọ zanhẹmẹ tọn yetọn lẹ dote do vivẹnudido nado dè ovi lẹ tọ́n kẹdẹ ji gba. Kọndopọ mọnkọtọn lẹ sọgan gbọn gbesisọ dali na pekọ nuhudo numọtolanmẹ po agbasa tọn lẹ po bosọ yin asisa awuvivi tọn de na asu po asi po he ko wlealọ de. Aliho de wẹ e yin na yé nado do owanyi sisosiso hia hlan ode awetọ.—Gẹnẹsisi 26:8, 9; Howhinwhẹn lẹ 5:18, 19; 1 Kọlintinu lẹ 7:3-5.
Alọhẹndotenamẹ lẹ sọn Olọn mẹ Wá
5. Alọhẹndotenamẹ tẹlẹ wẹ Jiwheyẹwhe ko ze do nuyiwa zanhẹmẹ gbẹtọvi tọn ji?
5 Dile etlẹ yindọ kọndopọ zanhẹmẹ tọn yin nunina de sọn Jiwheyẹwhe dè, e ma dona yin bibasi matin alọhẹndotenamẹ gba. Nunọwhinnusẹ́n ehe yọn-na-yizan etlẹ yin to tito alọwle tọn mẹ. (Efesunu lẹ 5:28-30; 1 Pita 3:1, 7) To gbonu alọwle tọn, kọndopọ zanhẹmẹ tọn lẹ yin gbigbẹdai. Biblu kú do whẹho ehe ji na taun tọn. To Osẹ́n he Jiwheyẹwhe na hlan akọta Islaeli tọn mẹ, e yin didọ dọmọ: “Hiẹ ma na deayọ.” (Eksọdusi 20:14) To godo mẹ, Jesu yí “ogalilọ” po “ayọdide” po dogọ “linlẹn ylankan” he nọ wá sọn ahun mẹ bosọ nọ hẹnmẹ flu lẹ. (Malku 7:21, 22) Apọsteli Paulu yin gbigbọdo nado dotuhomẹna Klistiani he tin to Kọlinti lẹ dọmọ: “Mì họ̀n na ogalilọ.” (1 Kọlintinu lẹ 6:18) Podọ to wekanhlanmẹ etọn hlan Heblu lẹ mẹ, Paulu wlan dọmọ: “Mì gbọ alọwle ni yin tintindo to gbégbigbò mẹ to omẹ popo mẹ, mì sọ dike yè hẹn adọ́ flu blo: na ogàlọtọ po ayọdetọ lẹ po wẹ Jiwheyẹwhe na dawhẹna.”—Heblu lẹ 13:4.
6. To Biblu mẹ, etẹlẹ wẹ hogbe lọ “ogalilọ” bẹhẹn?
6 Etẹwẹ hogbe lọ “ogalilọ” zẹẹmẹdo? E wá sọn hogbe Glẹki tọn heyin por·neiʹa mẹ, he nọ yin yiyizan to whedelẹnu na kọndopọ zanhẹmẹ tọn lẹ to mẹhe ma wlealọ lẹ ṣẹnṣẹn. (1 Kọlintinu lẹ 6:9) To fidevo lẹ, taidi Matiu 5:32 po Matiu 19:9 po mẹ, zẹẹmẹ hogbe lọ tọn gbloada taun bosọ nọ dlẹnalọdo ayọdide, zanhẹmẹ hẹnnumẹ tọn, po zanhẹmẹ gbẹtọ po kanlin po tọn. Kọndopọ zanhẹmẹ tọn devo lẹ to mẹhe ma wlealọ hẹ ode awetọ lẹ ṣẹnṣẹn, taidi zanhẹmẹ nùmẹ po yonu tọn po podọ alọsisado vijinu mẹdevo tọn go, sọgan sọ yin hiadogona taidi por·neiʹa. Nuyiwa mọnkọtọn lẹpo wẹ yin whẹgbledo—vlavo to tlọlọ mẹ kavi gbọn nugandonugo dali—to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ.—Levitiku 20:10, 13, 15, 16; Lomunu lẹ 1:24, 26, 27, 32. a
Alemimọyi sọn Osẹ́n Walọyizan Tọn Jiwheyẹwhe Tọn lẹ Mẹ
7. Nawẹ mí nọ mọaleyi gbọn wiwejininọ walọyizan tọn go hinhẹn dali do?
7 Nado setonuna anademẹ Jehovah tọn gando walọyizan zanhẹmẹ tọn go sọgan yin avùnnukundiọsọmẹnu de na gbẹtọvi mapenọ lẹ. Maimonides heyin Juvi tamẹnuplọnmẹtọ he diyin owhe kanweko 12tọ tọn wlan dọmọ: “Onú devo depope mayin gbigbẹdai to Torah [Osẹ́n Mose tọn] mẹ he sinyẹnawu nado setonuna hugan nado nọlá na kọndopọ zanhẹmẹ tọn lẹ po zanhẹmẹ he jẹagọdo osẹ́n lẹ po.” Ṣogan, eyin mí setonuna anademẹ Jiwheyẹwhe tọn, mí nọ mọaleyi susugege. (Isaia 48:18) Di apajlẹ, tonusise to whẹho ehe mẹ nọ gọalọ nado basi hihọ́na mí sọn asamẹzọ̀n he nọ bẹplamẹ, he delẹ to yé mẹ ma tindo pọngbọ bosọ sọgan hùmẹ lẹ si. b Mí nọ yin hihọ́ basina sọn hòmimọ he tin to gbonu kọndopọ alọwle tọn lẹ mẹ. Nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn yíyí-do-yizan mẹ sọ nọ yidogọna ayihadawhẹnamẹnu wiwe de ga. Mọwiwà nọ yídogọna sisi-mẹdetiti tọn bosọ nọ hẹn sisi mẹdevo lẹ tọn, gọna hẹnnumẹ mítọn lẹ, alọwlemẹ mítọn lẹ, ovi mítọn lẹ, podọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu Klistiani mítọn lẹ tọn po wá. Mọdopolọ e sọ nọ ze numọtolanmẹ he sọgbe, nujikudo tọn hlan zanhẹmẹ he na yidogọna ayajẹ to alọwle mẹ daga to mí mẹ. Yọnnu Klistiani dopo wlan dọmọ: “Nugbo Ohó Jiwheyẹwhe tọn wẹ yin hihọ́ he yọ́n hugan he tin. Yẹn to tenọ nado yin alọwle hẹ, podọ to whenuena yẹn wàmọ yẹn na doawagun nado dọna mẹmẹsunnu Klistiani he yẹn wlealọ hẹ lọ dọ yẹn ko gbọṣi wiwejininọ mẹ.”
8. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ walọ wiwe mítọn sọgan ze sinsẹ̀n-bibasi wiwe ṣeke daga te?
8 Gbọn walọyizan wiwe de go hinhẹn mítọn dali, mí sọgan sọ wà nususu nado glọnalina linlẹn agọ̀ lẹ tintindo gando sinsẹ̀n-bibasi nugbo go bosọ dọ̀n gbẹtọ lẹ hlan Jiwheyẹwhe he mí to sinsẹ̀n-basi hlan dè. Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Na owalọ mìtọn ni yin dagbe to kosi lẹ ṣẹnṣẹn; dọ, le yé to hodọ do mì go di ylanwatọ, gbọn azọ́n dagbe mìtọn dali he yé na to pinpọn, na yé nido pagigona Jiwheyẹwhe to azán dlapọn tọn gbè.” (1 Pita 2:12) Yèdọ eyin mẹhe ma nọ sẹ̀n Jehovah lẹ tlẹ gboawupo nado yọnẹn kavi kẹalọyi walọyizan wiwe mítọn, mí sọgan deji dọ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn nọ mọ, nọ kẹalọyi, bo tlẹ sọ nọ jaya to vivẹnudido mítọn lẹ mẹ nado hodo anademẹ etọn lẹ.—Howhinwhẹn lẹ 27:11; Heblu lẹ 4:13.
9. Naegbọn mí dona tindo jidide to anademẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, yèdọ eyin mí ma tlẹ mọnukunnujẹ whẹwhinwhẹ́n etọn lẹpo mẹ? Basi dohia.
9 Yise to Jiwheyẹwhe mẹ nọ bẹ jidide lọ hẹn dọ ewọ yọ́n nuhe yin dagbe hugan na míwlẹ, yèdọ eyin mí ma tlẹ mọnukunnujẹ whẹwhinwhẹ́n lẹpo mẹ na nuhewutu e deanana mí to aliho he mẹ e wàmọ te lọ mẹ to gigọ́ mẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ dopo ji sọn Osẹ́n Mose tọn mẹ. Gbedide dopo gando osla he mẹ awhànfuntọ lẹ na pli do go biọ dọ omí ni nọ yin didi do gbonu osla lọ tọn. (Deutelonomi 23:13, 14) Vlavo whẹwhinwhẹ́n he tin to godo na anademẹ mọnkọtọn na ko paṣa Islaelivi lẹ; delẹ to yé mẹ sọgan ko lẹndọ e mayin dandan gba. Ṣigba, sọn whenẹnu gbọ́n, lẹnunnuyọnẹn amasinzọnwiwa tọn ko wá yọnẹn dọ osẹ́n ehe gọalọ nado hẹn asisa osin tọn lẹ do wiwe ji sọn hẹnflu mẹ bosọ wleawuna hihọ́ sọn awutu susu he nọ yin hinhẹn dánpe gbọn wánvú lẹ dali mẹ. Mọdopolọ, whẹwhinwhẹ́n gbigbọmẹ tọn, ogbẹ́ tọn, numọtolanmẹ tọn, agbasa tọn, po apọ̀nmẹ tọn lẹ po tin na nuhewutu Jiwheyẹwhe hẹnalọdotena kọndopọ zanhẹmẹ tọn lẹ do alọwlemẹ lẹ kẹdẹ ṣẹnṣẹn. Todin mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ Biblu tọn vude heyin mẹhe hẹn wiwejininọ walọyizan tọn go lẹ tọn.
Josẹfu—Yin Didona na Walọ Dagbe Etọn
10. Mẹnu wẹ tẹnpọn nado klọ Josẹfu, podọ etẹwẹ yin gbeyiyi etọn?
10 Vlavo hiẹ jẹakọ hẹ apajlẹ Biblu tọn heyin Josẹfu, visunnu Jakobu tọn tọn. To owhe 17-mẹvi mẹ, e mọ ede taidi kanlinmọ de heyin nutindo Pọtifali, yèdọ ogán agbóhọtọ Falo Egipti tọn tọn. Jehovah dona Josẹfu, podọ to madẹnmẹ e yin dide do whédo Pọtifali tọn lẹpo ji. To ojlẹ he mẹ e biọ owhe 20 etọn lẹ mẹ, Josẹfu ko lẹzun ‘mẹhe yọnwhanpẹ to wunmẹ mẹ bosọ yọnwhanpẹ to awusọhia mẹ.’ E dọ̀n ayidonugo asi Pọtifali tọn, mẹhe tẹnpọn nado doyẹklọ ẹ. Josẹfu hẹn teninọ etọn họnwun, bo basi zẹẹmẹ dọ nado yigbe ma na zẹẹmẹdo nugbonọ mayin dohlan ogán etọn kẹdẹ gba ṣigba ‘ylando de sọta Jiwheyẹwhe’ ga. Naegbọn Josẹfu do lẹnnupọn to aliho enẹ mẹ?—Gẹnẹsisi 39:1-9.
11, 12. Dile etlẹ yindọ osẹ́n kinkàndai heyin awuwlena sọn olọn mẹ wá he gbẹ́ ogalilọ po ayọdide po dai lẹ ma tlẹ tin sọ, naegbọn Josẹfu dona ko lẹnnupọn to aliho enẹ mẹ?
11 E họnwun dọ, nudide Josẹfu tọn mayin zize sinai do obu nado wá yin mimọ gbọn gbẹtọvi lẹ dali tọn ji gba. Whẹndo Josẹfu tọn nọ nọ̀ fidindẹn, podọ otọ́ etọn lẹndọ e ko kú. Eyin Josẹfu tindo mahẹ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ, whẹndo etọn ma na yọnẹn dogbọn dali etọn pọ́n gbede. Vlavo ylando mọnkọtọn tlẹ sọgan yin zize whlá do Pọtifali po devizọnwatọ sunnu etọn lẹ po, dile e yindọ ojlẹ delẹ nọ tin to whenuena yé ma nọ tin to ohọ̀ lọ mẹ. (Gẹnẹsisi 39:11) Ṣogan, Josẹfu yọnẹn dọ walọyizan mọnkọtọn ma sọgan yin zize whlá do Jiwheyẹwhe gba.
12 Josẹfu dona ko lẹnnupọn do nuhe e yọnẹn gando Jehovah go ji. Matin ayihaawe e yọ́n nuhe Jehovah ko lá to jipa Edẹni tọn mẹ dọmọ: “Enẹwutu wẹ sunnu na jo otọ́ po onọ̀ po do, bo na sẹbọdo asi etọn go: yé nasọ lẹzun olàn dopo.” (Gẹnẹsisi 2:24) Yinukọn dogọ, e yọnbasi dọ Josẹfu yọ́n nuhe Jehovah ko dọna ahọlu Filistini tọn de he magbe do onọ̀-daho Josẹfu tọn yèdọ Sala kiklọ ji go. Jehovah dọna ahọlu enẹ dọmọ: “Hiẹ ma yin nude hú gbẹtọ oṣiọ na yọnnu he hiẹ ko yí wutu; na asi sunnu de tọn wẹ. . . . Yẹn ga sọ glọn we sọn ylanwa do mi mẹ: enẹwutu wẹ yẹn ma dike hiẹ ni gando e go gba.” (Gẹnẹsisi 20:3, 6, wekun flinflin lẹ yin mítọn) Enẹwutu dile etlẹ yindọ Jehovah ma ko wleawuna osẹ́n heyin kinkàn de do sọ, numọtolanmẹ etọn lẹ gando alọwle go yin nuhe họnwun. Numọtolanmẹ walọ dagbe tọn Josẹfu tọn, to pọmẹ hẹ ojlo etọn nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn, hẹn ẹn nado gbẹ́ fẹnnuwiwa dai.
13. Na vlavo tọn, naegbọn Josẹfu ma sọgan dapana asi Pọtifali tọn?
13 Ṣigba, asi Pọtifali tọn tẹkudeji, bo to vivẹ ẹ “egbesọegbesọ” nado mlọnai hẹ ẹ. Naegbọn Josẹfu ma do dapana ẹn poun? Eyọn, taidi afanumẹ de, e tindo azọ́n lẹ he e dona wà podọ e ma sọgan diọ ninọmẹ ede tọn gba. Kunnudenu whenuho-kinkàn dòkunkun tọn dohia dọ aliho he mẹ ohọ̀ Egiptinu lẹ tọn lẹ nọ yin gbigbá te nọ hẹn ẹn yin dandannu nado gbọ̀n adà tangan ohọ̀ lọ tọn mẹ nado jẹ agbànbẹsẹdotẹn lẹ mẹ. Enẹwutu, e sọgan ko yin nuhe ma yọnbasi de na Josẹfu nado dapana asi Pọtifali tọn.—Gẹnẹsisi 39:10.
14. (a) Etẹwẹ jọ do Josẹfu go to whenuena e họnyi sọn asi Pọtifali tọn dè godo? (b) Nawẹ Jehovah dona Josẹfu na nugbonọ-yinyin etọn gbọn?
14 E jẹ gbèdopo to whenuena yé tin to ohọ̀ lọ mẹ yede ṣo. Asi Pọtifali tọn tẹdo Josẹfu go bosọ dawhá jẹgbonu dọmọ: “Mlọnai hẹ mi.” E họnyi. Na yinyin awugblena gbọn gbigbẹ́ etọn dali wutu, e sawhẹ tintẹnpọn nado yí huhlọn-do-zanhẹ ẹ tọn dokọna ẹn. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ lẹ? Be Jehovah suahọ ẹ to afọdopolọji na nuyiwa tenọgligo-hinhẹn tọn etọn wẹ ya? Lala. Josẹfu yin zize dlan gànpamẹ bosọ yin didó gẹdẹ. (Gẹnẹsisi 39:12-20; Psalm 105:18) Jehovah mọ whẹdida mawadodo tọn lọ bosọ ze Josẹfu daga sọn gànpa de mẹ do họ̀nmẹ de mẹ to godo mẹ. E lẹzun omẹ huhlọnnọ hugan awetọ to Egipti bosọ yin didona po asi de po gọna ovi lẹ. (Gẹnẹsisi 41:14, 15, 39-45, 50-52) Humọ, kandai tenọgligo-hinhẹn Josẹfu tọn yin kinkàndai to owhe 3 500 lẹ die wayi nado yin dogbapọnna gbọn devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dali sọn whenẹnu gbọ́n. Dona jiawu nankọtọn lẹ die na titẹdo osẹ́n dodonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go! Mọdopolọ, to egbehe mílọsu sọgan nọ ma mọ alemọyi afọdopolọji tọn lẹ na walọyizan tenọgligo hinhẹn tọn, ṣigba mí sọgan deji dọ Jehovah nọ mọ bo nasọ dona mí to ojlẹ sisọ mẹ.—2 Otannugbo lẹ 16:9.
‘Alẹnu Job Tọn hẹ Nukun Etọn Lẹ’
15. Etẹwẹ yin ‘alẹnu he Job basi hẹ nukun etọn lẹ’?
15 Tenọgligo-hẹntọ devo wẹ Job. To whlepọn heyin hinhẹn wá e ji gbọn Lẹgba dali lẹ whenu, Job vọ́ nulẹnpọndo gbẹzan etọn ji bo lá dọ emi tindo ojlo nado jugbọn yasanamẹ sinsinyẹn mẹ eyin emi ko gbà nunọwhinnusẹ́n Jehovah tọn he gando fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn go, gọna onú devo lẹ. Job dọmọ: “Yẹn basi alẹnu de hẹ nukun ṣie lẹ; nawẹ yẹn na pọ́n yọpọyọnnu de lo?” (Job 31:1) Gbọn ehe dali, Job to didọ dọ to gbemima emitọn mẹ nado hẹn tenọgligo hlan Jiwheyẹwhe, emi ko magbe nado dapana etlẹ yin pinpọn yọnnu de po wantuntun po. Nugbo wẹ dọ, ewọ na nọ mọ yọnnu lẹ to gbẹzan egbesọegbesọ tọn mẹ podọ vlavo na nọ gọalọna yé eyin yé tindo nuhudo alọgọ tọn. Ṣigba gando yinyin ayidonugotọ to linlẹn afọdidona yanwle zanhẹmẹ tọn lẹ go mẹ, e ma jo ede do nado wàmọ gba. Whẹpo whlepọn etọn lẹ do bẹjẹeji, e ko yin dawe he tindo adọkun tlala de, yèdọ “mẹkiklo pete to ovi whèzẹtẹn tọn lẹpo mẹ.” (Job 1:3) Ṣigba, e ma yí huhlọn adọkunnu etọn tọn zan nado dọ̀n yọnnu susu dogo gba. E họnwun dọ, e ma yí nukundido nado tindo mahẹ to kọndopọ zanhẹmẹ tọn he ma sọgbe hẹ osẹ́n hẹ awhlivu lẹ do daihun gba.
16. (a) Naegbọn Job yin apajlẹ dagbe de na Klistiani he ko wlealọ lẹ? (b) Nawẹ walọyizan sunnu he nọgbẹ̀ to azán Malaki tọn gbè lẹ tọn gbọnvo tlala do Job tọn gbọn, podọ etẹwẹ dogbọn egbehe dali?
16 Gbọnmọ dali, to ojlẹ dagbe lẹ po ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ po mẹ, Job hẹn tenọgli walọ dagbe tọn go. Jehovah doayi ehe go bosọ dona ẹn susugege. (Job 1:10; 42:12) Apajlẹ dagbe nankọtọn die Job yin na Klistiani he ko wlealọ lẹ, sunnu po yọnnu po! Abajọ Jehovah do yiwanna ẹn sọmọ! To vogbingbọn mẹ, walọyizan mẹsusu tọn to egbehe taidi nuhe jọ to azán Malaki tọn gbè tlala. Yẹwhegán enẹ yí awhágbe lélé do gblewhẹdo aliho he mẹ asu susu jo alọwlemẹ yetọn lẹ do, bo nọ saba wlealọ hẹ awhlivu lẹ te. Agbà Jehovah tọn yin gigọ́ po dasin asi heyin gbigbẹdai lẹ tọn po, podọ Jiwheyẹwhe gblewhẹdo mẹhe gbọnmọ dali “yí danu do zan do” alọwlemẹ yetọn go lẹ.—Malaki 2:13-16.
Awhlivu He Hẹn Wiwejininọ Go De
17. Nawẹ Shulamitenu lọ taidi “[jipa] hihla de” gbọn?
17 Tenọgligo-hẹntọ atọ̀ntọ wẹ awhli Shulamitenu lọ. Na e yin awhlivu he diwhẹ̀n de wutu, e dọ̀n owanyi zògbè e mayin dẹpẹvu lẹngbọhọtọ lọ tọn kẹdẹ gba ṣigba ahọlu adọkunnọ Islaeli tọn, yèdọ Sọlọmọni lọsu tọn ga. To otàn whanpẹnọ he tin to Ohàn Sọlọmọni tọn blebu mẹ, Shulamitenu lọ gbọṣi wiwejininọ mẹ, bo gbọnmọ dali mọ sisi mẹhe lẹdo e lẹ tọn yí. Dile etlẹ yindọ Sọlọmọni yin gbigbẹdai gbọn ewọ dali, e yin gbigbọdo nado kàn otàn etọn dai. Lẹngbọhọtọ he e yiwanna lọsu na sisi walọyizan wiwejininọ tọn etọn. To ojlẹ de mẹ e lẹnayihamẹpọn dọ Shulamitenu lọ taidi “[jipa] hihla de.” (Ohàn Sọlọmọni tọn 4:12) To Islaeli hohowhenu tọn mẹ, jipa whanpẹnọ lẹ nọ bẹ omá whanpẹnọ, vounvoun owán gblingblinnọ, po atin whanpẹnọ wunmẹ voovo lẹ po hẹn. Jipa mọnkọtọn lẹ nọ saba yin ginglọn gbọn opá kavi adó de dali bo sọgan yin bibiọ ẹ mẹ gbọn họngbó he nọ yin súsú de kẹdẹ dali. (Isaia 5:5) Hlan lẹngbọhọtọ lọ, wiwejininọ walọyizan tọn po owanyi Shulamitenu lọ tọn po tin taidi jipa mọnkọtọn de he whanpẹ yinyọ́n etọn ma nọ saba yin mimọ. E hẹn wiwejininọ etọn go mlẹnmlẹn. Owanyi zògbè etọn na wá tin hlan asu sọgodo tọn etọn kẹdẹ.
18. Etẹwẹ kandai Josẹfu, Job, po Shulamitenu lọ tọn lẹ po flin mí?
18 To tenọgligo-hinhẹn walọ dagbe tọn mẹ, Shulamitenu lọ ze apajlẹ dagbe tlala de dai na yọnnu Klistiani lẹ to egbehe. Jehovah mọ bosọ yọ́n pinpẹn jijọ dagbe awhli Shulamitenu lọ tọn bosọ dona ẹn kẹdẹdile e dona Josẹfu po Job po do. Na anademẹ mítọn, nuyiwa tenọgligo-hinhẹn tọn yetọn yin kinkàndai to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Dile etlẹ yindọ vivẹnudido mítọn lẹ nado hẹn tenọgligo to egbehe ma nọ yin kinkàndai to Biblu mẹ, Jehovah tindo “owe oflin tọn de” na mẹhe to dindin nado wà ojlo etọn lẹ. Mí ni ma wọnji gbede blo dọ Jehovah ‘nọ tuntóai’ bosọ nọ jaya dile mí yí nugbonọ-yinyin do to kanván nado gbọṣi wiwejininọ mẹ to walọyizan-liho.—Malaki 3:16.
19. (a) Nawẹ mí dona nọ pọ́n wiwejininọ walọyizan tọn hlan gbọn? (b) Etẹwẹ na yin hodọdeji to hosọ he na bọdego lọ mẹ?
19 Dile etlẹ yindọ mẹhe ma tindo yise lẹ sọgan deapui do mí, mí nọ jaya to tonusise hlan Mẹdatọ owanyinọ mítọn mẹ. Mí tindo walọyizan he yiaga de, yèdọ walọyizan Jiwheyẹwhe tọn de. Nuhe mẹ yè dona nọ doawagun te de wẹ e yin, yèdọ nude he yè dona wlebòna. Gbọn teninọ walọ dagbe tọn go hinhẹn dali, mí sọgan hùnhomẹ to dona Jiwheyẹwhe tọn mẹ bosọ sọgan hẹn todido họnwun dona madopodo sọgodo tọn lẹ tọn de go. Nalete, to linlẹn yọn-na-yizan tọn de mẹ, etẹwẹ mí sọgan wà nado gbọṣi wiwejininọ mẹ to walọyizan-liho? Hosọ he na bọdego na dọhodo kanbiọ titengbe ehe ji.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn (Flansegbe) 15 juin 1983, weda 29-31.
b E blawu dọ, ninọmẹ lẹ tin to ehe mẹ Klistiani homẹvọnọ lẹ nọ bẹ asamẹzọ̀n he nọ yin bibẹplamẹ gbọn zanhẹmẹ dali de sọn alọwlemẹ mayisenọ de he ma ko nọ hodo anademẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dè.
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
• Etẹwẹ Biblu plọnmẹ gando kọndopọ zanhẹmẹ tọn lẹ go?
• Etẹlẹ wẹ hogbe lọ “ogalilọ” bẹhẹn to Biblu mẹ?
• Nawẹ mí nọ mọaleyi sọn gbigbọṣi wiwejininọ mẹ to walọyizan-liho gbọn?
• Naegbọn Josẹfu, Job, po awhli Shulamitenu lọ po do yin apajlẹ dagbe na Klistiani lẹ to egbehe?
[Kanbiọ Oplọn Tọn Lẹ]
[Yẹdide to weda 9]
Josẹfu họ̀n na fẹnnuwiwa
[Yẹdide to weda 10]
Awhli Shulamitenu lọ taidi “jipa hihla de”
[Yẹdide to weda 11]
Job ko basi ‘alẹnu de hẹ nukun etọn lẹ’