Biblu—Nuplọnmẹwe de Na Gbẹninọ
Biblu—Nuplọnmẹwe de Na Gbẹninọ
“OHÓ Jiwheyẹwhe tọn tin to ogbẹ̀, e dohuhlọn, bo dá hú ohí nùawenọ, . . . ewọ sọ wẹ linlẹn ayiha tọn po ojlo ayiha tọn po yọnẹntọ.” (Heblu lẹ 4:12) Zẹẹmẹ nuhe Ohó Jiwheyẹwhe tọn sọgan wadotana ehe do Biblu hia to aliho vonọtaun mẹ taidi nuhe hugan owe dagbe de poun.
“Owẹ̀n etọn yin nujọnu na ogbẹ̀ mítọn kẹdẹdile gbọfufu mítọn yin do,” wẹ wekantọ sinsẹ̀n tọn dopo dọ to kleun mẹ. Enẹgodo e yidogọ dọmọ: “Whenuena mẹde gbadopọnna ojlo po nuhudo mítọn lẹ po na azọ̀nhẹngbọ to egbehe bosọ hia Biblu to pọndohlan enẹ mẹ, kọdetọn lọ nọ sẹhundaga.” Taidi miyọngban he họnwun gblegede de, Biblu nọ tá hinhọ́n do kanbiọ susu po nuhahun gigẹdẹ gbẹninọ egbezangbe tọn lẹ po ji.—Psalm 119:105.
Na nugbo tọn, nuyọnẹn heyin didohia to Biblu mẹ tindo huhlọn nado vọ́ nulẹnpọn mítọn jlado, gọalọna mí nado didẹ nuhahun mítọn lẹ, hẹn ninọmẹ gbẹzan tọn mítọn pọnte, bosọ hẹn mí pegan po azọ́nyinyọnẹn he mí dona tindo nado pehẹ ninọmẹ he mí ma sọgan diọ enẹlẹ po. Na titengbe tọn, Biblu nọ hẹn mí penugo nado yọ́n Jiwheyẹwhe bosọ yiwanna ẹn.
Owe de He Nọ Namẹ Lẹndai
Jehovah Jiwheyẹwhe, dowatọ Biblu tọn ‘jẹakọ hẹ aliho mítọn lẹpo.’ E yọ́n nususu gando nuhudo agbasamẹ tọn, numọtolanmẹ tọn, po gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ po go hugan lehe mí tlẹ yọnẹn do. (Psalm 139:1-3) Sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe, e ze dogbó he họnwun lẹ dai na walọyizan gbẹtọ tọn. (Mika 6:8) E sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado dín nado mọnukunnujẹ dogbó po anademẹ enẹlẹ po mẹ bosọ plọn nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé. Ayajẹnọ wẹ dawe lọ mẹhe “homẹhunhun etọn tin to osẹ́n OKLUNỌ tọn mẹ,” wẹ psalm-kàntọ lọ dọ. “Nudepope e to wiwà na doale.” (Psalm 1:1-3) Na jide tọn nukundido mọnkọtọn jẹna dogbapọnnanu mítọn.
Maurice, mẹplọntọ-wehọmẹ tọn he tin to gbọjẹ whenu gaa tọn mẹ de, yise to whepoponu dọ Biblu tindo nuhọakuẹ whenuho po weyinyọnẹn po tọn delẹ. Ṣogan, e tindo ayihaawe gando yinyin gbigbọdo sọn olọn mẹ wá etọn go. To whenuena e dotoaina zẹẹmẹ de do nuhewutu Jiwheyẹwhe yí Ohó winwlan etọn na gbẹtọvi lẹ godo, Maurice gbadopọnna dọdai Biblu tọn voovo lẹ. Taidi sunnu jọja de, e ko plọn whenuho hohowhenu tọn de, tamẹnuplọnmẹ, lẹnunnuyọnẹn, po oyọnẹn lẹdo aigba tọn po. E yigbe dọ emi yin nuyọnẹntọ zẹjlẹgo to nukun edetiti tọn mẹ nado kẹalọyi apajlẹ susu he nọgodona nugbo-yinyin Biblu tọn lẹ. “Yẹn yin wiwle do omọ̀ yanwle ovọ́ tọn mẹ na vivomẹ-ninọ, adọkun, po homẹhunhun gbẹ̀mẹ tọn lẹ po. E blawu dọ, yẹn gbọṣi nudemayọnẹn po wunvi po mẹ gando whanpẹ po nugbo-yinyin owe daho hugan he ko yin kinkàn pọ́n lọ tọn po go.”
To owhe 70 etọn lẹ mẹ todin, to alọdlẹndonu he mayin tlọlọ tọn bibasi hlan kandai lọ dogbọn awusọhia Jesu tọn dohlan apọsteli Tọmasi dali, Maurice dọ po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po dọmọ: “Alọ ṣie ko jẹ ‘apà he to ohùndi’ lọ mẹ he na de ayihaawe tintindo depope sẹ sọn ayiha ṣie mẹ kakadoi gando nugbo-yinyin Biblu tọn go.” (Johanu 20:24-29) Dile apọsteli Paulu gbọn gbesisọ dali dọ do, Biblu nọ hùngona linlẹn ahun tọn lẹ, bosọ nọ hẹn gbẹninọ tindo zẹẹmẹ. Nuplọnmẹwe de na gbẹninọ wẹ e yin nugbonugbo.
Hinhẹn Gbẹzan Nuhahun Tọn Lodo
Biblu sọ nọ na ayinamẹ he nọ gọalọna gbẹtọ lẹ nado whlá yedelẹ sọn walọyizan ylankan lẹ mẹ. Daniel penugo nado duto walọyizan mawé azọ̀-nùnù tọn ji, bosọ doalọtena agọdudu zingidinọ po ahànnumu po. (Lomunu lẹ 13:13; 2 Kọlintinu lẹ 7:1; Galatianu lẹ 5:19-21) Nado dọhójọhó, nado doalọtena walọyizan mọnkọtọn lẹ bosọ ze ‘gbẹtọ-yinyin yọyọ lọ’ dogo nọ biọ vivẹnudido sinsinyẹn. (Efesunu lẹ 4:22-24) “Avùnnukundiọsọmẹnu de wẹ e yin na mí yin mapenọ wutu,” wẹ Daniel dọ. Etomọṣo, e tindo kọdetọn dagbe. Daniel nọ hia Ohó Jiwheyẹwhe tọn to azán lẹpo gbè todin, podọ e nọ hẹn ẹn dọnsẹpọ Jehovah.
Dile e to whinwhẹ́n, Daniel ko nọ saba tindo osi he siso na Biblu—dile etlẹ yindọ e ma ko hia ẹ pọ́n gbede—podọ e nọ hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe to ozán lẹpo mẹ. Ṣogan, e gbẹ́ jẹdo nude tọn. E ma ko tindo jijọho gba. Ojlẹ diọdo tọn wá to whenuena e mọ oyín Jiwheyẹwhe tọn to tintan whenu to Biblu mẹ. (Eksọdusi 6:3; Psalm 83:18) To enẹgodo, e nọ yí oyín Jehovah tọn zan to odẹ̀ whenu, podọ odẹ̀ etọn lẹ lẹzun mẹdetiti tọn dogọ. “Jehovah lẹzun mẹhe yẹn jẹakọ hẹ hugan tlala, podọ ewọ gbẹsọ yin họntọn vivẹ ṣie.”
Jẹnukọnna Biblu pinplọn, pọndohlan Daniel tọn gando sọgodo go ma họnwun gba. “E ma nọ biọ nuyọnẹn susu nado mọ nuhe to jijọ to aihọn mẹ gba,” wẹ e dọ. “Yẹn dibu, podọ yẹn nọ tẹnpọn nado hẹn alọnujan nado sọgan de e sẹ sọn ayiha ṣie mẹ.” Enẹgodo e plọn dọ Jiwheyẹwhe na ze whẹdida dodo dai na mẹlẹpo to aigba klọwé de ji, fie gbẹtọvi tonusetọ lẹ sọgan duvivi jijọho po ayajẹ po tọn te. (Psalm 37:10, 11; Daniẹli 2:44; Osọhia 21:3, 4) Daniel tindo todido nujikudo tọn de todin. Nuyiwadomẹji mẹhẹnlodo tọn ehe gando Biblu go hẹn ẹn penugo nado tindo pọndohlan dagbe de do gbẹninọ ji.
Alọgọ to Duduto Nuhahun Numọtolanmẹ Tọn lẹ Ji
Owhe ṣinawe-mẹvi wẹ George to whenuena onọ̀ etọn kú. E nọ tin to sijọsijọ ji nado damlọn to zanmẹ, to mayọnẹn eyin ewọ na fọ́n to wunkẹngbe. Enẹgodo e hia nuhe Jesu dọ gando oṣiọ lẹ po fọnsọnku po go dọmọ: “Na ojlẹ lọ ja, to ehe mẹ omẹ he tin to yọdo mẹ lẹpo na sè ogbè [Jesu tọn], bo na tọnjẹgbonu.” Ewọ sọ yin whinwhàn gbọn hogbe Jesu tọn lẹ dali he dọmọ: “Yẹn wẹ fọnsọnku po ogbẹ̀ po; mẹhe yí mi sè, eyin e kú, e nasọ tin to ogbẹ̀.” (Johanu 5:28, 29; 11:25) Linlẹn mọnkọtọn lẹ sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe, bo yin nuyọnẹnnu, po homẹmiọnnamẹnu po. “E mayin dọ nugbo ehe nọ dọ̀n ayiha dogo kẹdẹ wẹ gba ṣigba sọ nọ yinuwado ahun ji,” wẹ George dọ.
Daniel, heyin nùdego wayi, sọ nọ dibu ga. Onọ̀ etọn ma sọgan penukundo ewọ go whẹ́n na ede, enẹwutu e yin didohlan nado nọ owhé nukunpedomẹgo tọn susu lẹ gbè. E nọ tindo numọtolanmẹ yinyin mẹhe to ovò kada tọn bosọ nọ tindo ojlo vẹkuvẹku na hihọ́-basinamẹ lọ nado yin apadewhe whẹndo owanyinọ de tọn. To godo mẹ, e mọ nuhe e to dindin gbọn oplọn Biblu tọn etọn gblamẹ. Daniel biọ gbẹdido mẹ hẹ agun Klistiani tọn heyin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn bosọ lẹzun apadewhe whẹndo gbigbọmẹ tọn, fie e tindo numimọ numọtolanmẹ yinyin alọkẹyi po yinyin owanyina gbọn mẹdevo lẹ dali po tọn te. Na nugbo tọn, Biblu yin alemọyinu to aliho yọn-na-yizan po pekọ tọn po mẹ to numọtolanmẹ-liho.
Flindọ, Jehovah nọ mọ nuhe tin to ahun mítọn mẹ bosọ yọ́n nuhe ojlo mítọn yin. Jiwheyẹwhe wẹ “alihiamẹtọ ayiha tọn,” podọ e nọ na “omẹ dopodopo kẹdẹdi aliho etọn lẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 21:2; Jẹlemia 17:10.
Ayinamẹ Yọn-na-Yizan do Gbẹzan Whẹndo Tọn Ji
Biblu nọ na ayinamẹ yọn-na-yizan gando whẹho haṣinṣan gbẹtọvi tọn lẹ go. George dọmọ: “Wiwọ́ gbẹtọ-yinyin tọn lẹ kavi nukunnumamọjẹnumẹ lẹ tin to ninọmẹ kọgbidinamẹ tọn hugan lẹ mẹ to gbẹ̀mẹ.” Nawẹ ewọ yinuwa hẹ yé gbọn? “Eyin yẹn mọ dọ mẹde tindo nude sọta mi, yẹn nọ yí ayinamẹ tlọlọ lọ sọn Matiu 5:23, 24 mẹ do yizan mẹ he dọmọ: ‘Yì gbọwhẹ hẹ mẹmẹsunnu towe.’ Nugbo lọ poun dọ yẹn sọgan dọhodo wiwọ́ lọ ji nọ de kọdetọn dagbe lẹ tọ́n. Yẹn nọ tindo jijọho Jiwheyẹwhe tọn he Biblu dọhó gandego. E nọ wazọ́n. E yọn-na-yizan tlala.”—Filippinu lẹ 4:6, 7.
To whenuena asu po asi po ma kọngbedopọ, yé omẹ awe lẹ dona “yawu nado sè, [bo] whleawu nado gblọn, bosọ whleawu nado gblehomẹ.” (Jakobu 1:19) Avase mọnkọtọn nọ hẹn hodọdopọ pọnte. George yidogọ dọmọ: “To whenuena yẹn yí ayinamẹ lọ nado yiwanna bosọ yinuwa hẹ asi ṣie dile yẹn na wà na dee do do yizan mẹ, yẹn mọ kọdetọn afọdopolọji tọn lẹ. E nọ bọawuna ẹn nado na mi sisi.” (Efesunu lẹ 5:28-33) Mọwẹ, Biblu nọ plọn mí lehe yè na kẹalọyi bosọ yinuwa hẹ mapenọ-yinyin mídetiti tọn lẹ podọ lehe mí na tindo kọdetọn dagbe to pipehẹ mẹdevo lẹ tọn gbọn.
Ayinamẹ He Nọ Dẹn-to-Aimẹ
Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni dọmọ: “Yí ayiha towe do dotudo OKLUNỌ go; a dẹ́ hlan dewe tọn dali blo. Yọ́n ẹn to aliho towe lẹpo ji, ewọ nasọ jlọ omọ́ towe.” (Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6) Lehe hogbe enẹlẹ họnwun, bosọ hẹnai sisosiso do sọ!
Biblu yin huhlọn de na onú dagbe lẹ. E nọ hẹn owanyina Jiwheyẹwhe tọ́ lẹ penugo nado hẹn gbẹninọ yetọn tin to kọndopọmẹ hẹ ojlo etọn podọ nado mọ ayajẹ to ‘zọnlinzinzin to osẹ́n Jehovah tọn mẹ.’ (Psalm 119:1) Mahopọnna lehe ninọmẹ mítọn lẹ sọgan yin, Biblu bẹ anademẹ po ayinamẹ he mí tindo nuhudo etọn po hẹn. (Isaia 48:17, 18) Nọ hia ẹ egbesọegbesọ, lẹnayihamẹpọn do nuhe hiẹ hia ji, bo yí ì do yizan mẹ. E na hẹn ayiha towe họnwun bo ze ayidonugo towe do nuhe yin wiwe-ṣeke bo nọ jlọmẹdote lẹ ji. (Filippinu lẹ 4:8, 9) E mayin dọ hiẹ na plọn lehe yè nọ nọgbẹ̀ bosọ nọ duvivi ogbẹ̀ tọn do kẹdẹ wẹ gba ṣigba lehe yè na yiwanna Didatọ ogbẹ̀ tọn do.
Gbọn aliho nuwiwa tọn mọnkọtọn hihodo dali, Biblu na lẹzun—nuhe hugan owe dagbe de poun na we—dile e yin do na livi susu devo lẹ. E na sọawuhia nado yin nuplọnmẹwe de na gbẹninọ nugbonugbo!
[Yẹdide to weda 6]
Biblu sọgan na huhlọn gbemima towe nado duto walọyizan awugblenamẹ tọn lẹ ji
[Yẹdide to weda 7]
Biblu nọ plọn we lehe yè na dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe pẹkipẹki do