Ma Jo Ahun Ovi Towe Tọn Do Jlokoko Blo!

TO ALỌ zẹ́ndotọ azọ́nyọnẹntọ de tọn mẹ, okò tata de sọgan yin didiọ zun nuyizan whanpẹnọ de. Anazọ́nwatọ vude nọ basi nuyizan dagbe susu sọn nuvọ́ mọnkọtọn mẹ. Na owhe fọtọ́n lẹ, gbẹtọ ko ganjẹ zẹ́ndotọ lẹ go na kọfo, agbán, nudàzẹ́n, sinhẹnnú, po ozẹ́n whanpẹnọ lẹ po.

Mẹjitọ lẹ lọsu nọ yidogọna ogbẹ́ gbẹtọvi tọn tlala gbọn anadidena walọ po gbẹtọ-yinyin ovi yetọn lẹ tọn po dali. Biblu yí dopodopo mítọn jlẹdo okò go, podọ Jiwheyẹwhe ko deazọ́n na mẹjitọ lẹ nado deanana ovi lẹ taidi “okò” nkọtọn. (Job 33:6; Gẹnẹsisi 18:19) Taidi ozẹ́n whanpẹnọ de didó, didiọ ovi de lẹzun mẹhomẹ jlẹkaji tọn he go yè sọgan dejido mayin azọngban he bọawu de gba. Diọdo mọnkọtọn ma nọ wá to ajijimẹ gba.

Huhlọn anademẹ tọn susu wẹ nọ to nuyiwa to ahun ovi mítọn lẹ tọn mẹ. E blawu dọ, delẹ yin huhlọn mẹvasudo tọn lẹ. Enẹwutu kakati nado jo ovi de do jlokoko, mẹjitọ nuyọnẹntọ de na plọn ovi lọ “do aliho he e na gbọ̀n ji,” bo deji dọ “whenuena e whẹ́n e ma na tọ́nsọn e ji.”—Howhinwhẹn lẹ 22:6.

To owhe susu awuvivi po nujọnu tọn po heyin ovi go pinpọn whẹ́n tọn lẹ whenu, mẹjitọ Klistiani nuyọnẹntọ lẹ dona de whenu dovo nado glọnalina nuyiwadomẹji agọ̀ he nọ ze ahun ovi yetọn tọn do owù mẹ lẹ. Owanyi yetọn na yin whiwhlepọn taun dile yé to sọwhiwhe yí do na “anademẹ, po mẹplọnlọ mẹgopinpọnwhẹn Klistiani tọn po” ovi lọ. (Efesunu lẹ 6:4, The New English Bible) Na nugbo tọn, azọngban mẹjitọ lẹ tọn na bọawu taun eyin yé yawu bẹjẹeji.

Bibẹjẹeji do Mẹwhenu

Zẹ́ndotọ lẹ nọ yiwanna nado wazọ́n po okò he to pọpọ taun po ṣogan e nọ lodo bo nọ gbọṣi wunmẹ enẹ ji to didó etọn godo. To okò lọ yinyàn godo, yé nọ jlo nado yí i zan to osun ṣidopo gblamẹ. Mọdopolọ, ojlẹ he yọnhugan na mẹjitọ lẹ nado jẹ ahun ovi yetọn lẹ tọn plọn ji wẹ whenue e na hẹnnú hugan bo sọgan yin adadiọna.

 Walọyizan ovivu tọn plọntọ lẹ dọ dọ to osun ṣinatọ̀n tintindo mẹ, ovi lọ ko nọ plọn nado yọ́n nudidọ ogbè mẹjitọ etọn lẹ tọn, nọ wleawuna kanṣiṣa pẹkipẹki de hẹ mẹjitọ etọn lẹ, nọ tindo nugopipe nukunnumọjẹnumẹ tọn lẹ, bo nọ jẹ dodinna aihọn he lẹdo e lọ ji. Ojlẹ he yọnhugan nado jẹ anadena ahun etọn ji wẹ whenue e gbẹ́ pò to ovu. Lehe ovi towe na mọaleyi sọ eyin e ‘yọ́n owe-wiwe sọn ovu gbọ́n’ taidi Timoti!—2 Timoti 3:15. *

To jọwamọ-liho, ovi lẹ nọ hodo apajlẹ mẹjitọ yetọn lẹ tọn. Gbọnvona apajlẹ nudidọ ogbè tọn, hodidọ, po nuwiwa lẹ po tọn hihodo, yé nọ plọnnu gando owanyi, homẹdagbe, po awuvẹmẹ po go to whenue yé mọ bọ mẹjitọ yetọn lẹ do jẹhẹnu ehelẹ hia. Eyin mí na plọn ovi mítọn lẹ sọgbe hẹ osẹ́n Jehovah tọn lẹ, gbedide Jiwheyẹwhe tọn lẹ dona tin to ahun mílọsu tọn mẹ whẹ́. Osẹ́n enẹlẹ yinyọnẹn na sisẹ mẹjitọ lẹ nado nọ dọho na ovi yetọn lẹ gbọzangbọzan gando Jehovah po Ohó etọn po go. Biblu dotuhomẹnamẹ dọmọ: “Dọho yetọn whenuena hiẹ sinai to owhé towe gbè, podọ whenuena hiẹ to zọnlinzin to aliho ji, podọ to whenuena hiẹ mlọnai, podọ to whenuena hiẹ fọ́n tite.” (Deutelonomi 6:6, 7) Francisco po Rosa po basi zẹẹmẹ lehe yé wà ehe po ovivu yetọn awe lẹ po do tọn. *

“Gbọnvona hodọdopọ egbesọ tọn lẹ, mí nọ tẹnpọn nado dọho hẹ ovi dopodopo e whè gbau na nukunwhiwhe 15 to gbèdopo. Eyin mí doayi nuhahun de go, mí nọ yí whenu dogọ zan, podọ mí nọ pehẹ nuhahun lẹ dandan. Di apajlẹ, visunnu owhe atọ́n-mẹvi mítọn gọ̀ sọn wehọmẹ to agọe bo dọna mí dọ emi ma tindo yise to Jehovah mẹ. E họnwun dọ, dopo to klasigbẹ́ etọn lẹ mẹ ko ṣàn ẹn kò bo dọ dọ Jiwheyẹwhe matin gba.”

Mẹjitọ ehelẹ yọnẹn dọ ovi yetọn dona tindo yise to Mẹdatọ yetọn mẹ. Yise mọnkọtọn sọgan yin awuwlena do nudida jọwamọ tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji. Lehe ovi lẹ yiwanna nado doalọ kanlin de go, kẹ́n vounvoun lẹ, kavi daihun to yẹnkẹ́n huto tọn lẹ ji do sọ! Mẹjitọ lẹ sọgan gọalọna yé nado mọnukunnujẹ kanṣiṣa he tin to nudida po Mẹdatọ lọ po ṣẹnṣẹn mẹ. (Psalm 100:3; 104:24, 25) Obu po sisi po he yé wleawuna na nudida Jehovah tọn lẹ sọgan gbọṣi ohò yetọn mẹ kakadoi. (Psalm 111:2, 10) Gọna ehe yinyọnẹn, ovi lọ sọgan tindo ojlo nado hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn bo dibu ma nado hẹn ẹn gblehomẹ. Ehe na whàn ẹn ‘nado họ̀n na oylan.’—Howhinwhẹn lẹ 16:6.

Dile etlẹ yindọ ovi susu nọ to jejeji bo nọ plọnnu po awuyiya po, tonusise yetọn sọgan gọ̀n ma wá po awubibọ po. (Psalm 51:5) To whedelẹnu, yé sọgan jlo mẹdekannujẹ kavi nado mọ nuhe yé jlo lẹpo yí. Mẹjitọ lẹ tindo nuhudo nujikudo, homẹfa po mẹplọnlọdomẹgo po tọn nado glọnalina walọ ehelẹ ma nado doadọ̀do. (Efesunu lẹ 6:4) Ehe wẹ yin numimọ Phyllis po Paul po tọn, he ko plọn ovi atọ́n whẹ́n po kọdetọn dagbe po.

Phyllis dọmọ: “Dile etlẹ yindọ jijọ ovi dopodopo tọn gbọnvo, yemẹpo wẹ nọ jlo mẹdekannujẹ. E ma bọawu gba, ṣigba yé wá yọ́n zẹẹmẹ ‘lala’ tọn to godo mẹ.” Asu etọn Paul, dọmọ: “Mí nọ saba dọ whẹwhinwhẹ́n he wutu mí basi nudide lọ lẹ na yé eyin yé ko whẹ́n nado mọnukunnujẹnumẹ. Dile etlẹ yindọ mí nọ saba tẹnpọn  nado jọmẹ, mí plọn yé nado na sisi aṣẹpipa he Jiwheyẹwhe na mí.”

Dile etlẹ yindọ owhe bẹjẹeji ovi de tọn lẹ sọgan hẹn nuhahun lẹ wá na ẹn, mẹjitọ susu ko mọdọ nuhahun he sinyẹn hugan lọ nọ wá to owhe aflanmẹ tọn lẹ mẹ to whenue ahun he ma ko whẹ́n lọ nọ pannukọn whlepọn yọyọ susu.

Ahun Jọja Aflanmẹ de Tọn Mẹ Bibiọ

Zẹ́ndotọ lọ dona yawu jẹ okò lọ dó ji whẹpo e nido hú. Na e nido tindo whenu dogọ, e sọgan kọ̀n osin do okò lọ ji na e nido to pọpọ bo ma hú. Mọdopolọ, mẹjitọ lẹ dona wazọ́n sinsinyẹn ma nado dike ahun jọja aflanmẹ yetọn tọn ni jẹglò. Azọ́nwanu tangan yetọn wẹ Biblu, he yé sọgan yí do ‘kọhona, didẹ whẹho lẹ, bo hẹn ovi yetọn pegan na azọ́n dagbe lẹpo.’—2 Timoti 3:15-17.

Ṣigba, jọja aflanmẹ de sọgan gọ̀n ma kẹalọyi ayinamẹ mẹjitọ tọn po awubibọ po dile e nọ wà do to whenue e tin to ovu. Jọja aflanmẹ lẹ sọgan jẹ todoaina hagbẹ yetọn lẹ ji hugan, he nọ zọ́n bọ hójọhó didọ sọn ahun mẹ hẹ mẹjitọ yetọn lẹ sọgan depò. Ojlẹ homẹfa po azọ́nyinyọnẹn susu po tọn wẹ e yin, na azọngban mẹjitọ lẹ po ovi lẹ po tọn ko biọ ninọmẹ devo mẹ wutu. Jọja aflanmẹ lọ dona diọada sọgbe hẹ diọdo agbasamẹ po numọtolanmẹ tọn lẹ po. E dona jẹ nudide lẹ basi ji bosọ ze yanwle he na yinuwado pipotọ gbẹzan etọn tọn ji lẹ dai. (2 Timoti 2:22) To ojlẹ sinsinyẹn ehe lọ blebu mẹ, e dona pehẹ huhlọn he sọgan tindo nugandomẹgo mẹvasudo tọn do ahun etọn ji de—enẹ wẹ kọgbidinamẹ hagbẹ tọn.

Kọgbidinamẹ mọnkọtọn ma nọ saba wá to nujijọ tangan dopo mẹ gba. Kakatimọ, e nọ saba yin didohia to hodidọ po nuyiwa mẹhẹngbọjọ tọn debọdo-dego lẹ po mẹ. Hodidọ po nuyiwa ehelẹ po nọ yinuwado fie awugbopo jọja susu tọn te, yèdọ fie jọja susu sọgan yin hinhẹn gbọjọ te hugan. To ahididihẹ nujọnu-yinyin mẹdetiti tọn po ojlo yinyin alọkẹyi po tọn mẹ, jọja de sọgan jẹ awujona “onú he tin to aihọn mẹ” he jọja devo lẹ nọ zedaga lẹ ji.—1 Johanu 2:15-17; Lomunu lẹ 12:2.

Nado hẹn whẹho lẹ ylan deji, ojlo jọwamọ ahun mapenọ tọn lọ sọgan hẹn hodidọ hagbẹ etọn lẹ tọn tindo huhlọn dogọ. Hodidọ lẹ taidi “Dugbẹ towe” bo “Wà nuhe hiẹ jlo” sọgan dọnmẹdogo taun. María dọ numimọ ede tọn dọ: “Yẹn dotoaina hagbẹ aflanmẹ ṣie he yise dọ jọja lẹ tindo jlọjẹ nado duvivi yede tọn to gigọ́mẹ, mahopọnna kọdetọn lọ lẹ. Na yẹn jlo na wà nuhe wehọmẹvigbẹ́ ṣie lẹ to wiwà wutu, yẹn dibla biọ nuhahun mẹ.” Taidi mẹjitọ de, hiẹ jlo nado gọalọna ovi aflanmẹ towe nado  duto kọgbidinamẹ mọnkọtọn ji, ṣigba nawẹ hiẹ sọgan wàmọ gbọn?

Hẹn ovi towe deji to hodidọ po nuwiwa towe lẹ po mẹ dọ hiẹ to etọn lẹnpọn. Tẹnpọn bo yọ́n numọtolanmẹ etọn lẹ, bo dovivẹnu nado mọnukunnujẹ nuhahun etọn, he sọgan sinyẹn hugan dehe hiẹ pehẹ to wehọmẹ lẹ mẹ. Ojlẹ ehe mẹ wẹ ovi towe dona pọ́n we hlan taidi mẹhe e sọgan dọ aṣlihó na taun. (Howhinwhẹn lẹ 20:5) Gbọn awusọhia po ninọmẹ etọn lẹ po dali, hiẹ sọgan doayi ayimajai kavi bẹwlu etọn lẹ go. Yinuwa sọgbe hẹ awusọhia agbasago tọn etọn lẹ, bo ‘miọnhomẹna ahun etọn.’—Kọlọsinu lẹ 2:2.

Nujọnu wẹ e yin ga, nado sinyẹn-nukun do nuhe sọgbe wiwà ji. Mẹjitọ susu ko mọdọ yé nọ pehẹ nudindọn to yede po ovi yetọn po ṣẹnṣẹn to whedelẹnu, ṣigba yé ma nọ jogbe gba na nudide yetọn doadọ̀do ganji wutu. To alọ devo mẹ, hẹn ẹn diun dọ hiẹ mọnukunnujẹ ninọmẹ lọ mẹ ganji whẹpo do de eyin hiẹ na do mẹplọnlọ ovi lọ go to owanyi mẹ podọ lehe hiẹ na wàmọ do eyin e lẹzun dandan.—Howhinwhẹn lẹ 18:13.

Whlepọn lẹ Tlẹ Sọgan Wá sọn Agun Mẹ

E sọgan taidi dọ azọ́n ko fó do okò-zẹ́n de ji nkọtọn, ṣigba yin e ma ko yin mimẹ̀ to miyọ́n mẹ, osin he e yin awuwle nado hẹn lọ tlẹ sọgan sọ hẹn ẹn gble. Biblu yí ninọmẹ sinsinyẹn po whlepọn lẹ po jlẹdo nuyiwa mimẹ̀ tọn enẹ go, na yé nọ do gbẹtọ wunmẹ he mí yin taun hia wutu. Nugbo wẹ dọ, whlepọn yise mítọn tọn go wẹ Biblu to hodọ gando, ṣigba to aliho paa tọn de mẹ, nuagokun lọ sọ gando whlepọn devo lẹ go ga. (Jakobu 1:2-4) E ma paṣamẹ gba dọ, whlepọn sinsinyẹn he jọja lẹ nọ pehẹ delẹ sọgan wá sọn agun mẹ.

Ovi aflanmẹ towe sọgan sọawuhia nado tin to ninọmẹ dagbe gbigbọmẹ tọn mẹ, ṣigba ahun etọn sọgan ko má to homẹ. (1 Ahọlu lẹ 18:21) Di apajlẹ, Megan pannukọn linlẹn aihọn mẹ tọn lẹ he wá sọn jọja devo he nọ wá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ lẹ dè:

“Pipli jọja lẹ tọn de he nọ pọ́n sinsẹ̀n Klistiani tọn hlan taidi apọṣimẹnu podọ taidi aliglọnnamẹnu gbẹdudu tọn de yinuwado yẹn ji. Yé nọ dọ onú lẹ taidi: ‘Tlolo he yẹn pé owhe 18 mẹvi, yẹn na tọ́nsọn nugbo mẹ,’ kavi ‘yẹn to jejeji nado tọ́nsọn nugbo mẹ.’ Yé nọ dapana jọja he ma kọngbedopọ hẹ yé lẹ, bo nọ ylọ yé dọ dodonọ-jlatọ lẹ.”

Omẹ dopo kavi awe poun he tindo linlẹn ylankan ko pé nado diọ mẹhe pò lẹ. Mẹhe tin to pipli de mẹ lẹ nọ saba wà nuhe suhugan hagbẹ lọ tọn lẹ to wiwà. Nululu po adọgbigbo zẹjlẹgo po sọgan slokọna nuyọnẹn po titojininọ po. To otò susu mẹ, ninọmẹ awubla tọn susu wẹ ko tin heyin jọja Klistiani tọn he biọ nuhahun mẹ na yé hodo gbẹtọgun lẹ wutu.

Nugbo wẹ dọ, jọja aflanmẹ lẹ tindo nuhudo  gbẹdido awuvivi tọn jẹ obá de mẹ. Taidi mẹjitọ de, nawẹ hiẹ sọgan wleawuna enẹ gbọn? Lẹnnupọndo ayidedai yetọn ji sisosiso, bo basi tito na nuwiwa ojlofọndotenamẹ tọn lẹ hẹ whẹndo lọ kavi hẹ jọja po mẹhomẹ lẹ po to pọmẹ. Yọ́n họntọn ovi towe tọn lẹ. Ylọ yé na núdùdù de, kavi yí whèjai dopo zan hẹ yé. (Lomunu lẹ 12:13) Na tuli ovi towe nado doafọna nuwiwa mẹjlọdote tọn de, taidi pinplọn nado hò hànjinu de kavi nado plọn ogbè devo kavi alọnuzọ́n de. Jẹ obá daho de mẹ, e sọgan penugo nado wà ehe to lẹdo hihọ́ owhé towe tọn mẹ.

Wehọmẹ Yìyì Sọgan Yin Hihọ́ De

Wehọmẹ yìyì jọja aflanmẹ de tọn sọgan sọ gọalọna ẹn nado hẹn ayidedai do jlẹkaji. Loli heyin anadenanutọ wehọmẹ daho de tọn na owhe 20 dọmọ: “Yẹn ko mọ jọja Kunnudetọ susu he ko jugbọn wehọmẹ. Walọyizan susu yetọn tọn jẹna pipà, ṣigba devo lẹ ma gbọnvona wehọmẹvi he pò lẹ gba. Dagbe he tin to yé mẹ lẹ nọ saba yin dehe nọ ylọ nupinplọn yetọn dọ nujọnu lẹ. Yẹn na na ayinamẹ sinsinyẹn mẹjitọ lẹ nado tindo ojlo to nukọnyiyi wehọmẹ tọn ovi yetọn lẹ tọn mẹ, nado yọ́n mẹplọntọ yetọn lẹ, bo hẹn ovi yetọn lẹ yọnẹn dọ wepinplọn ganji yin nujọnu. Nugbo wẹ dọ delẹ na wà dagbe taun, ṣigba yemẹpo wẹ sọgan jẹ obá he jẹna pipà mẹ bo mọ sisi mẹplọntọ yetọn lẹ tọn yí.”

Wehọmẹ yìyì mọnkọtọn sọgan gọalọna jọja aflanmẹ lẹ nado yinukọn to gbigbọ-liho ga. E sọgan plọn yé walọ dagbe nupinplọn tọn, mẹplọnlọ apọ̀nmẹ tọn, po linlẹn azọngbannọ-yinyin tọn po. Matin ayihaawe, nugopipe yetọn nado hiawe ganji bo mọnukunnujẹ linlẹn lẹ mẹ na na yé tuli nado yin nuplọntọ po mẹplọntọ dagbe Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ po. (Nẹhemia 8:8) Nubiọtomẹsi azọ́n wehọmẹ tọn po nupinplọn gbigbọmẹ tọn yetọn po sọgan gọalọna yé nado ze ayidedai do otẹn he sọgbe mẹ.

Pipà de na Mẹjitọ lẹ Podọ na Jehovah

To Grèce hohowhenu tọn mẹ, okò-zẹ́n susu wẹ nọ tindo yinkọ zẹ́ndotọ lọ po mẹhe doaṣọna ẹn po tọn. Mọdopolọ, omẹ awe wẹ nọ saba tindo mahẹ to ovi lẹ pinplọn mẹ to whẹndo mẹ. Otọ́ po onọ̀ po nọ tindo mahẹ to ahun ovi lọ tọn pinplọn mẹ, podọ ovi towe nọ tindo “yinkọ” omẹ awe lọ lẹ tọn to yẹhiadonu-liho. Taidi zẹ́ndotọ, kavi mẹhe doaṣọna ẹn po kọdetọn dagbe po de, hiẹ sọgan doawagun to azọ́n towe heyin jọja de pinplọn nado pegan bo yọn-na-yizan mẹ.—Howhinwhẹn lẹ 23:24, 25.

Kọdetọn dagbe azọ́n daho ehe tọn na sinai taun do obá he mẹ hiẹ ko deanana ahun ovi towe tọn jẹ ji. Po jide po, hiẹ na penugo nado dọ: “Osẹ́n Jiwheyẹwhe etọn tọn tin to ayiha etọn mẹ; zọnlin etọn ma na tlẹ.” (Psalm 37:31) Mọwẹ, ninọmẹ ahun ovi de tọn yin nujọnu hugan nado jo e do jlokoko.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]