Azọ́njiawu He Jesu Wà lẹ—Nugbo Kavi Otàngblo?

MÌ HÒ (video kavi hoyidokanji lọ)

Azọ́njiawu He Jesu Wà lẹ—Nugbo Kavi Otàngblo?

‘GBẸTỌ lẹ hẹn susu mẹhe do lẹgba lẹ tọn wá Jesu Klisti dè: e sọ yí ohó do yàn gbigbọ lẹ jẹgbonu, bosọ hẹnazọ̀ngbọna azọ̀ntọ lẹpo.’ (Matiu 8:16) “E [Jesu] sọ fọ́n bo wọhẹ jẹhọn, bosọ dọ hlan ohù, dọ, Danido, nọ̀ guun. Jẹhọn lọ sọ doalọte, mimiọn daho de sọ tin finẹ.” (Malku 4:39) Etẹwẹ hiẹ lẹn gando ohó helẹ go? Be hiẹ yise dọ zẹẹmẹ whenuho tọn ehelẹ yin nugbo, kavi a lẹndọ otangblo lẹ poun wẹ yé yin ya?

To egbehe, mẹsusu wẹ nọ tindo ayihaawe sinsinyẹn gando nugbo-yinyin azọ́njiawu he Jesu basi lẹ tọn go. To ojlẹ mítọn he mọ nukọnyiyi nuyizan lẹnunnuyọnẹn tọn lẹ tọn taidi zomọ numọ hlan olá tọn (télescope) po zomọ nuhẹn klo tọn (microscope) po, podọ to ojlẹ dodinnanu yì dovlomẹ po anadidena nuvikun lẹ po tọn ehe mẹ, e nọ taidi nulú dọ mẹde ni do yise hia to azọ́njiawu po nujijọ he hugan huhlọn gbẹtọvi tọn lẹ po mẹ.

Mẹdelẹ nọ lẹndọ hopàdọ kavi otangblo de wẹ kandai azọ́njiawu tọn lẹ yin. Sọgbe hẹ wekantọ de, he sọalọakọ́n nado dindona Jesu “nujọnu tọn” lọ, “aliho ajọ́jijla tọn” de poun wẹ otán he gando azọ́njiawu Klisti tọn go lẹ yin nado hẹn sinsẹ̀n Klistiani tọn gbayipe.

Mẹdevo lẹ nọ pọ́n azọ́njiawu Jesu tọn lẹ hlan taidi oklọ titengbe de. Jesu lọsu yin owhẹ̀ mẹkiklọ tọn sadokọna to whedelẹnu. Sọgbe hẹ nuhe Justin Martyr he nọgbẹ̀ to owhe kanweko awetọ W.M. dọ, mẹhẹngbletọ Jesu tọn lẹ “tlẹ sọ ylọ ẹ dọ bojlẹtọ podọ mẹklọtọ.” Mẹdelẹ dọ dọ Jesu “ma wà azọ́njiawu etọn lẹ taidi yẹwhegán Ju de gba, ṣigba taidi bojlẹtọ de, yèdọ mẹhe plọnazọn to tẹmpli kosi lẹ tọn mẹ.”

Zẹẹmẹ Nuhe Ma Yọnbasi Tọn Bibasi

Hiẹ sọgan lẹndọ whẹwhinwhẹ́n tangan de tin he wutu gbẹtọ lẹ nọ whleawu nado tindo yise to azọ́njiawu lẹ mẹ. Whẹwhinwhẹ́n lọ poun wẹ yindọ e nọ vẹawu, bo tlẹ nọ taidi nuhe ma yọnbasi na yé nado kẹalọyi linlẹn lọ dọ huhlọn he hugan jọwamọ tọn de sọgan to nuyiwa. “Azọ́njiawu de ma sọgan jọ, bọ e fó do finẹ,” wẹ jọja de he do ede hia nado yin mẹhe tindo ayihaawe gando tintin Jiwheyẹwhe tọn go de dọ. To enẹgodo, e yihodọ sọn nuhe tamẹnuplọnmẹtọ Écosse tọn owhe kanweko 18tọ tọn David Hume wlan mẹ dọmọ: “Osẹ́n jọwamọ tọn lẹ gbigbà wẹ azọ́njiawu yin.”

Ṣigba, mẹsusu nọ họ́ yede taun nado dọ tlọlọ dọ onú vonọtaun de ma sọgan jọ. Otanwe The World Book Encyclopedia ylọ azọ́njiawu dọ “nujijọ he ma sọgan yin zẹẹmẹ basina sọgbe hẹ osẹ́n jọwamọ tọn heyin yinyọnẹn lẹ.” Sọgbe hẹ zẹẹmẹ enẹ, gbejizọnlin yì dovlomẹ, hodọdopọ gbọn nuyizan he ma tindo okàn lẹ ji, po lilẹpe zomọ numọ lẹdo aihọn pé tọn (satellite) po na ko taidi “azọ́njiawu” na mẹsusu to owhe kanweko delẹ die wayi. Na nugbo tọn, nuhe ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe wẹ e na yin nado dọ tlọlọ dọ azọ́njiawu ma sọgan jọ na mí ma sọgan basi zẹẹmẹ yetọn sọgbe hẹ nuyọnẹn mítọn din tọn poun wutu.

Eyin mí gbadopọnna kunnudenu delẹ gando azọ́njiawu he Owe-wiwe dọ Jesu Klisti basi lẹ go, tadona tẹ kọ̀n wẹ mí na wá? Be nugbo wẹ azọ́njiawu he Jesu wà lẹ kavi otangblo lẹ poun wẹ ya?

ATỌ̀HỌ̀-NUHIHỌ́ LỌ TỌN—ZINJẸGBONU OPLỌN TỌN