Devizọnwiwa to Agun He Nọ Dó Jonọgbè de Mẹ

“YẸN sọ mọ angẹli devo de to zinzlọn to olọn ṣẹnṣẹn,” wẹ apọsteli Johanu wlan, “bo tindo wẹndagbe madopodo de to alọ mẹ, nado dọyẹwheho hlan yé he tin to aigba ji lẹ, hlan akọta lẹpo, hlan hẹnnu lẹpo, hlan ogbè lẹpo, hlan gbẹtọ lẹpo.” (Osọhia 14:6) To hẹndi numimọ dọdai ehe tọn mẹ, wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn to yinyin lilá lẹdo aihọn pé to akọgbè, kavi ogbè susu mẹ. Susu ogbè lọ lẹ tọn nọ yin dido gbọn jonọ he nọ nọ̀ fidindẹn do otò yetọn titi lẹ dali. Omẹ ehelẹ lọsu to todoai na wẹndagbe lọ sọn Kunnudetọ Jehovah tọn zohunhunnọ he ko plọn ogbè devo lẹ dè.

Be hiẹ tin to Kunnudetọ he to devizọnwa to agun he nọ dó jonọgbè lọ lẹ mẹ ya? Kavi vlavo hiẹ to linlẹn nado wà mọ? Nado tindo kọdetọn dagbe to vivẹnudido towe mẹ, hiẹ dona tindo mẹwhinwhàn he matindo ṣejannabi podọ pọndohlan he sọgbe. To whenuena e yindọ ojlo towe wẹ yin nado gọalọna mẹdevo lẹ nado plọn nugbo Ohó Jiwheyẹwhe tọn, be mẹwhinwhàn dagbe hugan lọ wẹ hiẹ tindo—yèdọ owanyi na Jiwheyẹwhe po kọmẹnu po. (Matiu 22:37-39; 1 Kọlintinu lẹ 13:1) Ojlo nado gọalọna mẹdevo lẹ nado wá yọ́n Jiwheyẹwhe nọ wleawuna mẹwhinwhàn he dolido taun hugan nado duvivi pọninọ, núdùdù, po aṣà mẹhe wá sọn akọta kavi pipli devo mẹ lẹ po tọn poun. Be linlẹn lọ nado plọn ogbè devo nọ dobuna we wẹ? Eyin mọwẹ, pọndohlan dagbe tintindo wẹ na gọalọna we. “Ma dike ogbè lọ ni dobuna we blo,” wẹ James he plọn Japon-gbè dọ. Yinyọnẹn dọ mẹsusu he jẹnukọnna we lẹ ko tindo kọdetọn dagbe na gọalọna we nado sinyẹnlin bo hẹn pọndohlan dagbe towe go. To whelọnu lo, nawẹ hiẹ sọgan plọn ogbè yọyọ de gbọn? Etẹwẹ na gọalọna we nado sẹtẹn yì agun he nọ dó ogbè devo mẹ? Podọ etẹwẹ hiẹ dona wà nado hẹn gbigbọnọ-yinyin towe go?

Pipehẹ Ogbè Lọ

Aliho susu wẹ tin nado plọn ogbè de. Nujlomẹ nuplọntọ lẹ po mẹplọntọ lẹ po tọn nọ gbọnvo. Ṣigba, na suhugan nuplọntọ lẹ tọn, klasi he mẹplọntọ he pegan de nọ plọnnumẹ te sọha kleun de yìyì poun ko pé nado yawu segbè po awubibọ po. Biblu po owe sinai do Biblu ji lẹ po hihia to ogbè yọyọ towe mẹ podọ todidoai na hoyidokanji depope he tin to aimẹ na gọalọna we nado plọn hogbe yọyọ susu bo hẹn oyọnẹn towe to hogbe yẹwhehọluduta lọ tọn lẹ mẹ gblodeji dogọ. Adà dagbe tito-to-whinnu ladio, televiziọn, po video tọn lẹ po sọgan hẹn we jẹakọ hẹ ogbè lọ po aṣa etọn lẹ po. Na nuhe dù tedidi nupinplọn lọ tọn, nupinplọn pẹẹde to azán dopodopo ji nọ saba tindo kọdetọn dagbe hú agbàn-didona mẹde po nususu pinplọn po ṣigba he ma yin to gbesisọmẹ.

Ogbè de pinplọn taidi sinlinlin pinplọn. A ma sọgan plọn sinlinlin gbọn owe de hihia kẹdẹ dali poun gba. Hiẹ dona biọ osin mẹ bo hoawà gbọ̀n e mẹ. Mọpẹpẹ wẹ ogbè pinplọn te. E nọ vẹawu nado plọn ogbè gbọn  nupinplọn kẹdẹ dali. Hiẹ dona dogbẹ́ hẹ gbẹtọ lẹ to whedepopenu he a penugo—dotoai na hodidọ yetọn, dọnsẹpọ yé, bo dovivẹnu nado dọho. Sinsẹ̀nzọn Klistiani tọn nọ wleawuna lẹdo dagbe hugan na ehe. Hiẹ sọgan jẹ nuhe a plọn lẹ yizan ji to afọdopolọji to lizọnyizọn kunnudegbe tọn mẹ. “E sọgan dobunamẹ,” wẹ Midori he to Chine-gbè plọn dọ, “ṣigba whétọ lẹ sọgan mọ dọ mí Kunnudetọ lẹ to tintẹnpọn taun. Ehe sọgan whàn yé. Mí sọgan dọ poun dọmọ: ‘Homẹ ṣie hùn nado dukosọhẹ we’ to ogbè yetọn mẹ, bọ ehe sọgan hẹn yé konu yẹsẹ!”

Opli Klistiani tọn lẹ sọ nọ gọalọ taun. Tẹnpọn bo nọ na gblọndo dopo e whè gbau to opli lẹpo ji. Mahopọnna lehe e na dobuna we to tintan whenu sọ, ma hanú blo. Agun lọ jlo kọdetọn dagbe towe! Monifa, he to ogbè Corée tọn plọn dọmọ: “Yẹn dopẹna mẹmẹyọnnu he nọ sinai bọdo go e to opli lẹ whenu, bo nọ kàn zẹẹmẹ hogbe delẹ tọn dai na mi. Họntọnjihẹmẹ po homẹfa etọn po gọalọna mi taun.” Dile hogbe yọyọ he plọn a te lẹ to susudeji, hiẹ sọgan jẹ nulẹnpọn ji to ogbè yọyọ lọ mẹ—bo na nọ yí hogbe lẹ zan tlọlọ kakati nado basi lẹdogbedevomẹ hogbe dopodopo tọn to ayiha towe mẹ.

Yanwle towe tintan na ogbè pinplọn dona yin nado “dọho he bọawu yinyọnẹn.” (1 Kọlintinu lẹ 14:8-11) Dile etlẹ yindọ gbẹtọ lẹ sọgan mọnukunnujẹ ninọmẹ towe mẹ, hogbe lẹ ṣiṣi ylọ sọgan fẹayihasẹna yé nado dotoai na owẹ̀n towe. Ayidonugo zize do hogbe yiylọ he sọgbe po lehe hogbe nọ yin yiyizan ganji do po ji to bẹjẹeji na gọalọna we nado dapana awuwiwlena aṣa ylankan lẹ he nọ vẹawu nado jodo. Mark, he plọn ogbè Swahili tọn, na ayinamẹ dọmọ: “Biọ to mẹhe yọ́n ogbè lọ dó lẹ si nado nọ jla nuṣiwa towe lẹ do, enẹgodo nọ dọnudo yé na mọwiwà!” Nọ hò whenu po huhlọn mẹhe gọalọna we to aliho ehe mẹ lẹ tọn pọ́n. Dile etlẹ yindọ hiẹ sọgan dọna mẹde nado pọ́n azọ́n towe hẹ we, tẹnpọn bo wleawuna hodidọ lọ lẹ po gblọndo lẹ po gbọn hogbe he a ko yọnẹn kavi dindona lẹ yiyizan dali. Mọwiwà na gọalọna we nado yawu yinukọn to nupinplọn lọ mẹ bo na hẹn we dọho po adọgbigbo po.

To Nukọnzindo Zọnmii

Monifa dọmọ: “Ogbè devo pinplọn sinyẹnawu na mi hugan azọ́n devo depope. Yẹn ko jlo na doalọte to ojlẹ delẹ mẹ. Ṣigba n’nọ flin lehe Biblu plọntọ lẹ nọ yiwanna nado sè nugbo sisosiso gbigbọmẹ tọn to Corée-gbè he bọawu ṣie mẹ po ayajẹ he mẹmẹsunnu lẹ nọ dohia eyin n’tẹnpọn etlẹ yin vude dogọ po.” Nujọnu lọ wẹ yindọ, ma yawu jogbe blo. Yanwle towe wẹ yin nado penugo bo plọn nugbo gbẹwhlẹngán Owe-wiwe tọn mẹdevo lẹ. (1 Kọlintinu lẹ 2:10) Enẹwutu, pinplọn nado plọnmẹ Biblu to ogbè devo mẹ biọ gbemima he dẹn-to-aimẹ. Dile hiẹ to nukọnzindo, ma yí nukọnyiyi towe jlẹdo mẹdevo lẹ tọn go to aliho agọ̀ mẹ blo. Mẹhe to ogbè yọyọ plọn lẹ nọ yinukọn to obá voovo mẹ podọ to aliho voovo mẹ. Etomọṣo, onú dagbe wẹ e yin nado nọ doayi nukọnyiyi dewe tọn go. (Galatianu lẹ 6:4) Joon, he to Chine-gbè plọn dọmọ: “Ogbè de pinplọn taidi aga hihẹ́ gbọn pekán de ji. Ojlẹ lọ he mẹ hiẹ lẹndọ a ma to vogbingbọn mọ, wẹ nukọnyiyi towe na sọawuhia .”

 Ogbè yọyọ pinplọn yin nuwiwa tẹgbẹ tọn de. Enẹwutu, duvivi ojlẹ nupinplọn lọ tọn, bo ma donukun pipenọ-yinyin blo. (Psalm 100:2) Nuṣiwa ma sọgan yin didapana, na e gando nupinplọn lọ go wutu. To whenue mẹmẹsunnu de bẹ yẹwhehodidọ jẹeji to Italie-gbè mẹ, e kanse whétọ etọn dọmọ: “Be hiẹ yọ́n akiza ogbẹ̀ tọn ya?” Nuhe e jlo na dọ wẹ “lẹndai ogbẹ̀ tọn.” Kunnudetọ he to ogbè Pologne tọn plọn de basi oylọ na agun nado ji avún lọ kakati nado ji ohàn. Podọ to kọnugbè didiọ pẹvide mẹ, mẹhe to Chine-gbè plọn de na tuli mẹplidopọ etọn lẹ nado tindo yise to webẹsẹdotẹn Jesu tọn mẹ kakati nido yin to ofligọ etọn mẹ. Alemọyi he nọ dekọtọn sọn nuṣiwa lọ lẹ mẹ wẹ yindọ to hogbe lọ lẹ vivọplọn godo yè ma nọ yawu wọn yé ba.

Azọ́nwiwa hẹ Agun Lọ

E ma yin vogbingbọn ogbè tọn kẹdẹ wẹ nọ klan gbẹtọ lẹ gba. Aṣa, sinmẹ agbasa tọn, po vogbingbọn akọta tọn po nọ saba klan gbẹtọvi lẹ tlala. Aliglọnnamẹnu ehelẹ sọgan yin dududeji. Weyọnẹntọ de he to nuplọn do pipli sinsẹ̀nnọ Chine-gbè dotọ lẹ tọn ji to Europe doayi e go dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko “zẹ̀ dogbó akọta tọn lẹ go.” To Kunnudetọ lẹ ṣẹnṣẹn, e mọdọ, “vogbingbọn aṣa tọn mayin nuhahun, podọ ogbè ma yin nude adavo aliho de nado mọnukunnujẹ ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ.” Na nugbo tọn, nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ yiyizan wẹ gọalọna Klistiani nugbo lẹ nado duto vogbingbọn akọta tọn lẹ ji. Na mẹhe ko ‘ze gbẹtọ-yinyin yọyọ lọ dogo lẹ, Glẹki kavi Ju kavi akọmasegbe de ma tin.’—Kọlọsinu lẹ 3:10, 11.

To whelọnu lo, mẹhe to agun lọ mẹ lẹpo dona wazọ́n nado ze pọninọ daga. Ehe nọ biọ ahún po ayiha mẹtọn hunhundonuvo po na ali yọyọ nulẹnpọn, numọtolanmẹ, po nuwiwa po tọn lẹ. Hiẹ sọgan glọnalina vogbingbọn lẹ bọ e ma nado lẹzun kinklan gbọn didapana ayidonugo glanglan nina nujlomẹ mẹdetiti tọn lẹ dali. (1 Kọlintinu lẹ 1:10; 9:19-23) Plọn nado duale sọn adà dagbe aṣa lẹpo tọn mẹ. Flindọ, owanyi matin ṣejannabi wẹ họ̀nhungàn na haṣinṣan dagbe lẹ po pọninọ nujọnu tọn po.

Agun he nọ do jonọgbè susu wẹ nọ bẹjẹeji di pipli pẹvide, bo nọ saba bẹ mẹsusu he to ogbè yọyọ plọn, gọna mẹhe ṣẹṣẹ bẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn pinplọn jẹeji lẹ hẹn. Enẹwutu, nukunnumamọjẹ mẹnọzo go na nọ yawu jọ to kándo enẹlẹ mẹ hugan lehe e na yín do to agun daho he ko hẹnai lẹ mẹ. Nalete, Klistiani he whẹ́n lẹ dona dovivẹnu nado yin huhlọn mẹhẹnlodo tọn to agun lọ mẹ. Owanyi po homẹdagbe po didohia to hogbe po walọ po mẹ na gọalọ nado wleawuna lẹdo dagbe he mẹ mẹyọyọ lẹ sọgan whẹ́n to gbigbọmẹ te.

Mẹhe desọn ojlo mẹ nado yì gọalọ to agun jonọgbè tọn mẹ lẹ dona sọ nọ jlẹkaji to nuhe yé nọ donukun sọn mẹdevo lẹ si mẹ. Rick, he yin mẹho agun tọn de to agun mọnkọtọn dopo mẹ basi zẹẹmẹ dọmọ: “Kunnudetọ yọyọ delẹ ma ko tindo numimọ nuplọnmẹ titobasinanu lọ tọn sọ mẹhe to agun ogbè lẹdo lọ tọn lẹ mẹ. Etomọṣo nuhe yé gbọagba etọn to nugopipe mẹ, nọ saba yin ahọsuna to owanyi po zohunhun yetọn po mẹ. Podọ jlodotọ susu wẹ to nugbo lọ mẹ wá.” To opli lẹ yìyì to gbesisọmẹ podọ gbọn dewe yiyizan to aliho depope he mẹ a penugo te dali, hiẹ na gọalọna agun lọ taun, etlẹ yin to whenue hiẹ gbẹpo to ogbè lọ plọn. Eyin azọ́n yin wiwà dopọ, mẹlẹpo sọgan yidogọna nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn agun lọ tọn.

Wlebòna Huhlọn Gbigbọmẹ Tọn Towe

Mẹmẹsunnu de he ṣẹṣẹ wá agun he nọ dó jonọgbè de mẹ gblató bọ onọ̀ de to alọgọna ovi pẹvi etọn nado wleawuna gblọndo de. “Ṣo Mama, e ma sọgan whègli wẹ?” wẹ ovi lọ kanse. “Lala, mẹyiwanna,” wẹ onọ̀ lọ gblọn. “Mí dona jo dehe whègli lẹ do na mẹhe to ogbè plọn lẹ.”

Na mẹhomẹ de, nugomape nado dọho ganji na osun lẹ kavi etlẹ yin owhe lẹ sọgan hẹn apọṣimẹ apọ̀nmẹ, numọtolanmẹ, po gbigbọmẹ po tọn wá. “Awugbopo dee titi tọn lẹ nọ  yawu hẹn apọṣi mi,” wẹ Janet he nọ dó Espagne-gbè ganji todin flin. Hiroko, he plọn Glẹnsigbe, flin nulẹnpọn etọn lẹ: ‘Avún po asé po he to aigba-denamẹ lọ ji lẹ tlẹ sè Glẹnsigbe hugan mi.’ Podọ Kathie dọmọ: “To whenue n’sẹtẹn yì agun he nọ dó Espagne-gbè de mẹ, yẹn mẹhe tindo plọnmẹ Biblu susu po kandai-wema he gọ́ na gọyìpọn susu lẹ po lẹzun mẹhe ma tindo depope. Yẹn tindo numọtolanmẹ adidọnọ-yinyin tọn.”

Fihe pọndohlan dagbe tintindo yin nujọnu te die. Whenue e hẹn todido bu, Hiroko lẹnnupọn dole: “Eyin mẹdevo lẹ sọgan basi i, be yẹn lọsu sọgan.” Kathie dọmọ: “Yẹn lẹnnupọndo asu ṣie ji, he to nukọnyiyi dagbe tindo bo to nususu wà to agun lọ mẹ. Enẹ wẹ gọalọna mi nado duto aliglọnnamẹnu lọ ji. Nususu gbẹpo na mi, ṣigba nugopipe nado dọyẹwheho bosọ plọnmẹ to wiwá vudevude, podọ ehe nọ hẹn ayajẹ wá na mi.” Asu etọn, Jeff, yidogọ dọmọ: “E nọ hẹn mi jẹflumẹ eyin n’ma sọgan mọnukunnujẹ nuhe yin didọ to nulila lẹ mẹ podọ to opli mẹho lẹ tọn lẹ ji. Yẹn dona yin ahundoponọ podọ whiwhẹnọ bo nọ kàn zẹẹmẹ gigọ́ biọ, ṣigba mẹmẹsunnu lọ lẹ nọ hùnhomẹ nado gọalọ.”

Ma nado gbọjọ to gbigbọ mẹ to whenue yè to azọ́nwa hẹ agun he nọ dó jonọgbè de, hiẹ dona na ayidonugo vonọtaun dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn towe. (Matiu 5:3) Kuzuyuki, he sẹ̀n na ojlẹ susu to Portugal dọmọ: “Nujọnu wẹ e yin dọ mí ni nọ dù núdùdù gbigbọmẹ tọn gọ́ho. Enẹwutu taidi whẹndo de mí nọ plọnnu bo nọ wleawuna opli lẹ to ogbè mítọn mẹ podọ to Portugal-gbè mẹ.” Mẹdevo lẹ nọ yì opli to ogbè yetọn titi mẹ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Humọ, gbọjẹ yíyí he pemẹnu yin dandan.—Malku 6:31.

Lẹnnupọndo Nuhe E Na Bẹhẹn Ji

Eyin hiẹ to linlẹn nado sẹtẹn yì agun he nọ dó ogbè devo de mẹ, hiẹ dona lẹnnupọndo nuhe e na bẹhẹn lẹ ji. (Luku 14:28) Enẹwutu, adà titengbe he biọ ayidonugo lẹ wẹ gbigbọnọ-yinyin towe po haṣinṣan towe hẹ Jehovah po. Gbadopọnna ninọmẹ towe to odẹ̀ mẹ. Lẹnnupọndo asi towe po ovi lẹ po ji. Kanse dewe, ‘Be yẹn tin to ninọmẹ he sọgbe mẹ bo tindo nugopipe gbigbọmẹ tọn po numọtolanmẹ tọn po nado jẹ yanwle whenu-gaa tọn ehe ji ya?’ Nado wà nuhe yin dagbe hugan na dewe po whẹndo towe po to gbigbọ-liho yin nuyọnẹnnu. Nususu gbẹsọ po nado wà podọ ayajẹ susu nado mọyi to fidepope he hiẹ to sinsẹ̀n te di wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn.

Alemọyi susu wẹ tin na mẹhe sọgan yì sẹ̀n to agun he nọ dó jonọgbè de mẹ. “Ehe yin dopo to nuwiwa he hẹn ayajẹ wá na mi hugan to gbẹzan ṣie mẹ lẹ mẹ,” wẹ Barbara he sẹtẹn po asu etọn po yì agun Espagne-gbè tọn mẹ dọ. “E taidi wiwá nugbo lọ mẹ whladopo dogọ. Yẹn gọ́ na pẹdido na dotẹnmẹ hundote lọ, titengbe to whenue e yindọ mí ma sọgan yin mẹdehlan lẹ to otò devo mẹ.”

Lẹdo aihọn pé, gbẹtọ fọtọ́n susu he tindo owhe voovo lẹ to alọkẹyi avùnnukundiọsọmẹ ogbè devo pinplọn tọn lẹ nado sọgan hẹn wẹndagbe lọ gblodeji. Eyin hiẹ tin to yé mẹ, tẹdo mẹwhinwhàn towe po pọndohlan dagbe towe po go. Hú popolẹpo, dejido Jehovah go nado dona vivẹnudido towe.—2 Kọlintinu lẹ 4:7.

[Yẹdide to weda 18]

Klasi mẹplọntọ he pegan lẹ tọn yìyì nọ hẹn nupinplọn yá bosọ nọ hẹn ẹn bọawu

[Yẹdide to weda 20]

Hiẹ ma dona gbẹkọ dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn towe go to whenue a to jonọgbè de plọn gba