Sisi Didohia Na Opli Wiwe Mítọn Lẹ
Sisi Didohia Na Opli Wiwe Mítọn Lẹ
“Yé wẹ yẹn na hẹnwa osó wiwe ṣie ji, bosọ hẹn yé jaya to ohọ̀ odẹ̀ tọn ṣie mẹ.”—ISAIA 56:7.
1. Whẹwhinwhẹ́n Owe-wiwe tọn tẹlẹ wẹ mí tindo nado nọ do sisi he jẹ hia na opli mítọn lẹ?
JEHOVAH ko bẹ omẹ etọn lẹ pli, yèdọ Klistiani yiamisisadode lẹ po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ po, nado basi sinsẹ̀n hlan ẹn to “osó wiwe” etọn ji. E to yé hẹn jaya to “ohọ̀ odẹ̀ tọn,” kavi tẹmpli gbigbọmẹ tọn etọn mẹ, he yin “owhé odẹ̀ tọn de na akọta lẹpo.” (Isaia 56:7; Malku 11:17) Nujijọ ehelẹ dohia dọ sinsẹ̀n-bibasi Jehovah tọn yin wiwe bosọ yiaga. Gbọn sisi he jẹ didohia na opli he mí nọ basi nado plọnnu bo basi sinsẹ̀n lẹ dali, mí nọ dohia dọ mí tindo pọndohlan Jehovah tọn gando onú wiwe lẹ go.
2. Etẹwẹ dohia dọ Jehovah nọ pọ́n nọtẹn he e de na sinsẹ̀n-bibasi etọn taidi wiwe, podọ nawẹ Jesu dohia gbọn dọ ewọ lọsu nọ wàmọ ga?
2 To Islaeli hohowhenu tọn mẹ, nọtẹn he Jehovah de na sinsẹ̀n-bibasi etọn nọ yin pinpọnhlan taidi wiwe. Gòhọtúntún lọ gọna aṣọ́donu po núzinzan etọn lẹ po dona yin yiyiamisisadode bo yin kinklandowiwe “na yé nido yin wiwe gbaugbau.” (Eksọdusi 30:26-29) Abò awe gòhọtúntún lọ tọn lẹ nọ yin yiylọdọ “Fiwiwe” podọ “Ofi Wiwe hú popolẹpo” kavi Fiwiwe Gbaugbau. (Heblu lẹ 9:2, 3) To godo mẹ, gòhọtúntún lọ wá yin tẹndiọna gbọn tẹmpli Jelusalẹm tọn dali. Taidi ahọ́nkan sinsẹ̀n-bibasi Jehovah tọn, Jelusalẹm nọ yin yiylọdọ “tòdaho wiwe lọ.” (Nẹhemia 11:1; Matiu 27:53) To lizọnyizọn aigba ji tọn etọn whenu, Jesu lọsu do sisi he jẹ hia na tẹmpli lọ. E gblehomẹ do gbẹtọ lẹ go na aliho mẹmasi tọn he mẹ yé to lẹdo tẹmpli lọ tọn yizan te na lẹndai ajọwiwa tọn podọ taidi aliho gbòplá de.—Malku 11:15, 16.
3. Etẹwẹ do wiwe-yinyin plidopọ Islaeli tọn lẹ tọn hia?
3 Islaelivi lẹ nọ pli to gbesisọ mẹ nado basi sinsẹ̀n hlan Jehovah podọ nado dotoai dile Osẹ́n etọn to yinyin hihia. Azán hùnwhẹ yetọn tọn delẹ nọ yin yiylọdọ opli wiwe kavi opli ayidego tọn lẹ, ehe do wiwe-yinyin opli ehelẹ tọn hia. (Levitiku 23:2, 3, 36, 37) To plidopọ de whenu to azán Ẹzla po Nẹhemia po tọn gbè, Levinu lẹ “hẹn gbẹtọ lẹ nado tunwun osẹ́n lọ.” Na “gbẹtọ lẹpo . . . to avivi whenuena yé sè ohó osẹ́n lọ tọn lẹ” wutu, Levinu lẹ “hẹn gbẹtọ lẹpo nabọẹ, dọmọ, Mì hẹn abọẹ mìtọn go, na wiwe wẹ azán lọ.” Enẹgodo, Islaelivi lẹ basi Hùnwhẹ Gòhọtúntún azán ṣinawe tọn lọ po “ayajẹ daho” po. Humọ, “egbesọegbesọ ga, sọn azán tintan gbè jẹ azán godo tọn gbè, e nọ to hihia to owe osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lọ tọn mẹ. Yé sọ wà hùnwhẹ lọ azán ṣinawe; to azán ṣinatọ̀ntọ gbè opli ayidego de sọ tin, kẹdẹdi gbedai lọ.” (Nẹhemia 8:7-11, 17, 18) Na nugbo tọn, nuwiwa wiwe wẹ ehelẹ yin he nọ biọ dọ mẹhe wá otẹn lọ mẹ lẹ ni tuntoai po sisi po.
Onú Wiwe Wẹ Opli Mítọn Lẹ
4, 5. Adà opli mítọn lẹ tọn tẹlẹ wẹ nọ dohia dọ yé yin wiwe?
4 Nugbo wẹ dọ, to egbehe Jehovah ma tindo tòdaho wiwe paa de to aigba ji, po tẹmpli vonọtaun de po he yin kinklandowiwe na sinsẹ̀n-bibasi etọn gba. Etomọṣo, mí ma dona wọnji e go dọ onú wiwe wẹ opli he mí nọ basi nado sẹ̀n Jehovah lẹ yin. Whlaatọ̀n to osẹ dopo mẹ, mí nọ pli nado hia bo plọn Owe-wiwe. Ohó Jehovah tọn nọ yin “tadena,” podọ taidi to ojlẹ Nẹhemia tọn mẹ, e nọ ‘yin zẹẹmẹ basina hezeheze.’ (Nẹhemia 8:8) Opli mítọn lẹpo nọ bẹjẹeji bosọ nọ fó po odẹ̀ po, podọ to suhugan yetọn lẹ ji, mí nọ jihàn pipà tọn lẹ hlan Jehovah. (Psalm 26:12) Na nugbo tọn, opli agun tọn lẹ yin apadewhe sinsẹ̀n-bibasi mítọn tọn bo nọ biọ dọ mí ni do mẹdezejo hia bo dotoai po sisi po.
5 Jehovah nọ dona omẹ etọn lẹ dile yé pli dopọ nado basi sinsẹ̀n hlan ẹn, bo plọn Ohó etọn, bosọ duvivi gbẹdido dagbe Klistiani tọn. To whenuena ojlẹ sọ̀ nado yì opli, mí sọgan deji dọ finẹ wẹ “OKLUNỌ [nọ] degbè dona tọn te.” (Psalm 133:1, 3) Mí nọ mọ dona enẹ yí eyin mí tin to finẹ bo hodo tito-to-whinnu gbigbọmẹ tọn lọ po sọwhiwhe po. Humọ, Jesu dọmọ: “Fihe omẹ awe kavi atọ̀n bẹ yede pli dopọ to oyín ṣie mẹ te, yẹn tin to gblagbla yetọn mẹ to finẹ.” To wefọ ehe mẹ, lẹdo hodidọ lọ tọn gando mẹho agun Klistiani tọn he nọ pli nado didẹ nuhahun sinsinyẹn he tin to mẹmẹsunnu lẹ ṣẹnṣẹn go, ṣigba to paa mẹ e sọ yọn-na-yizan na opli mítọn lẹ ga. (Matiu 18:20) Eyin Klisti nọ tin to finẹ gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ to whenuena Klistiani lẹ pli dopọ to oyín etọn mẹ, be e ma jẹ dọ mí ni nọ pọ́n opli mọnkọtọn lẹ hlan taidi onú wiwe ya?
6. Etẹwẹ sọgan yin didọ gando fie mí nọ basi opli te lẹ go, vlavo yé whè kavi klo?
6 Nugbo wẹ dọ, Jehovah ma nọ nọ̀ tẹmpli he gbẹtọ gbá lẹ mẹ gba. Etomọṣo, Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mítọn lẹ yin nọtẹn sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn lẹ. (Owalọ lẹ 7:48; 17:24) Mí nọ pli to finẹ nado plọn Ohó Jehovah tọn, hodẹ̀ hlan ẹn, bo jihàn pipà etọn tọn lẹ. Nudopolọ wẹ gando Plitẹnhọ Plidopọ tọn mítọn lẹ go. Nọtẹn dahodaho he nọ yin hihaya na plidopọ mítọn lẹ—taidi toplitẹn, nupọntẹn kavi aihundatẹn lanmẹyiya tọn lẹ—nọ lẹzun nọtẹn sinsẹ̀n-bibasi tọn dile yé to yinyin yiyizan na opli wiwe mítọn lẹ. Nuwiwa sinsẹ̀n-bibasi tọn ehelẹ, yèdọ pẹvi po daho po, jẹna sisi mítọn, podọ mí dona nọ do enẹ hia to pọndohlan po walọyizan mítọn po mẹ.
Aliho lẹ Nado Do Sisi Hia Na Opli Mítọn lẹ
7. Aliho nujọnu tọn tẹ mẹ wẹ mí sọgan do sisi hia na opli mítọn lẹ te?
7 Aliho nujọnu tọn lẹ tin he mẹ mí sọgan nọ do sisi hia na opli mítọn lẹ te. Dopo wẹ nado nọ tin to finẹ nado ji ohàn Ahọluduta lọ tọn lẹ. Susu ohàn ehelẹ tọn yin pipà taidi odẹ̀ lẹ podọ na enẹwutu yé dona nọ yin jiji po sisi po. To hoyidọ sọn Psalm 22 mẹ, apọsteli Paulu wlan gando Jesu go dọmọ: “Yẹn na dọho oyín towe tọn hlan mẹmẹsunnu ṣie lẹ, to ṣẹnṣẹn agun tọn wẹ yẹn na jihàn pipà tọn hlan we.” (Heblu lẹ 2:12) Enẹwutu, mí dona yí do do aṣa nado nọ tin to aisinsin whẹpo azinponọ na do basi homẹbibiọ ohàn bẹjẹeji tọn podọ nado nọ ze ayidonugo do zẹẹmẹ hogbe lọ lẹ tọn ji dile mí to hànji. Na hànjiji mítọn ni nọ do numọtolanmẹ dopolọ hia taidi psalm-kàntọ lọ tọn he wlan dọmọ: “Yẹn na yí ayiha ṣie lẹpo pete do dopẹna OKLUNỌ, to plito tenọglinọ lẹ tọn mẹ, podọ to agun gbẹtọ lẹ tọn mẹ.” (Psalm 111:1) Mọwẹ, ohàn pipà tọn lẹ jiji hlan Jehovah yin whẹwhinwhẹ́n dagbe dopo he wutu mí dona nọ yawu wá opli mítọn lẹ bosọ nọte kakajẹ vivọnu.
8. Apajlẹ Biblu tọn tẹwẹ dohia dọ odẹ̀ he nọ yin hihò to opli mítọn lẹ ji jẹna ayidonugo po sisi mítọn po?
8 Adà devo he nọ yidogọna nujọnu-yinyin opli mítọn lẹpo tọn to gbigbọ-liho wẹ odẹ̀ ahundopo tọn he nọ yin hihò do ota mẹhe wá lẹpo tọn mẹ. To nujijọ de whenu, Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ pli dopọ to Jelusalẹm bo “yí ayiha dopo do ze ogbè yetọn daga hlan Jiwheyẹwhe” nado hodẹ̀ vivẹvivẹ. Taidi kọdetọn de, yé zindonukọn nado nọ “yí tugbigbo do dọho Jiwheyẹwhe tọn” mahopọnna homẹkẹn. (Owalọ lẹ 4:24-31) Be mí sọgan lẹnnupọn dọ depope to mẹhe tin to finẹ lẹ mẹ na dike bọ ayiha etọn na to dindanpe dile odẹ̀ enẹ to yinyin hihò ya? Lala, “ayiha dopo” wẹ yé yí do hodẹ̀. Odẹ̀ he nọ yin hihò to opli mítọn lẹ ji nọ do numọtolanmẹ mẹhe wá lẹpo tọn hia. Odẹ̀ ehelẹ jẹna ayidonugo po sisi mítọn po.
9. Nawẹ mí sọgan do sisi hia na opli wiwe mítọn lẹ to nusisọ́ po walọyizan mítọn po mẹ gbọn?
9 Humọ, mí sọgan do obá he mẹ sisi he mí tindo na wiwe-yinyin opli mítọn lẹ tọn siso jẹ hia gbọn nusisọ́ mítọn dali. Awusọhia mítọn, yèdọ nusisọ́ po oda mítọn po, sọgan yí nususu wà nado yidogọna yẹyi opli mítọn lẹ tọn. Apọsteli Paulu na ayinamẹ dọmọ: “Yẹn jlo dọ, sunnu lẹ ni nọ to dẹ̀ho to ofi popo, na yè ni nọ to alọ wiwe zedaga, matin homẹgble po nuhiha po. Mọkẹdẹ wẹ, na yọnnu lẹ ni nọ yí avọ̀ jlẹmẹjlẹmẹ do doaṣọ́na yede, po winyan po po hùwhẹ po; e ma yin oda biblá, kavi sika, kavi osé dagbedagbe, kavi avọ̀ akuẹgegenu sọ dogo tọn gba; ṣigba ehe jẹna yọnnu he yigbena jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn.” (1 Timoti 2:8-10) Eyin mí yì plidopọ daho lẹ to aihundatẹn he ma tindo họta lẹ, nusisọ́ mítọn sọgan sọgbe hẹ ninọmẹ aimẹ tọn lẹ ṣogan bosọ wleyẹyi. To yidogọ mẹ, sisi he mí tindo na nuwiwa lọ na glọnalina mí ma nado dùnú kavi dù ṣingọmu to whenuena adà plidopọ lọ tọn lẹ to yìyì to alọnu. Nusisọ́ po walọyizan he sọgbe po tintindo to opli mítọn lẹ ji nọ gbògbéna Jehovah Jiwheyẹwhe, sinsẹ̀n-bibasi etọn, po sinsẹ̀n-basitọ hatọ mítọn lẹ po.
Walọyizan He Jẹna Whédo Jiwheyẹwhe Tọn
10. Nawẹ apọsteli Paulu dohia gbọn dọ nujinọtedo he yiaga walọ dagbe tọn nọ yin nukundo to opli mítọn lẹ ji?
10 To 1 Kọlintinu lẹ, weta 14 mẹ, mí mọ ayinamẹ nuyọnẹn tọn he apọsteli Paulu na gando lehe opli Klistiani tọn lẹ dona nọ yin anadena do go. E dotana dọmọ: “Mì gbọ onú lẹpo ni yin wiwà dole e jẹ do, podọ to tẹnmẹtẹnmẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 14:40) Opli mítọn lẹ yin adà tangan de to nuwiwa agun Klistiani tọn mẹ, podọ yé nọ biọ dọ mí ni do walọyizan he jẹna whédo Jehovah tọn hia.
11, 12. (a) Etẹwẹ dona yin didó do ayiha mẹ na ovi he nọ wá opli mítọn lẹ? (b) Aliho he sọgbe tẹ mẹ wẹ ovi lẹ sọgan do yise yetọn hia to opli mítọn lẹ ji te?
11 Na taun tọn, ovi lẹ dona yin pinplọn lehe yé dona nọ yinuwa gbọn to opli lẹ ji. Mẹjitọ Klistiani lẹ dona basi zẹẹmẹ na ovi yetọn lẹ dọ Plitẹnhọ Ahọluduta tọn po nọtẹn Oplọn Agunwe tọn lẹ po ma yin aihundatẹn gba. Fie mí nọ basi sinsẹ̀n hlan Jehovah bo nọ plọn Ohó etọn te lẹ wẹ yé yin. Ahọlu Sọlọmọni nuyọnẹntọ wlan dọmọ: “Sẹ̀ afọ towe do whenuena hiẹ jei ohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, bo wleawu nado sè.” (Yẹwhehodọtọ 5:1) Mose plọn Islaelivi lẹ nado nọ pli dopọ, yèdọ mẹho lẹ po “omẹ flinflin lẹ” po. E dọmọ: ‘Bẹ gbẹtọ lẹ lọ pli na yé nido sè, podọ na yé nido plọnnu bo nọ dibusi OKLUNỌ lọ Jiwheyẹwhe mìtọn, bosọ nọ payi nado basi ohó osẹ́n he tọn lẹ lọ lẹpo; podọ na ovi yetọn, he ma ko yọnẹn lẹ, nido sè, bosọ plọn nado nọ dibusi OKLUNỌ lọ.’—Deutelonomi 31:12, 13.
12 Mọdopolọ to egbehe, yọpọ jọja mítọn lẹ nọ yì opli po mẹjitọ yetọn lẹ po titengbe nado sè podọ nado plọnnu. Eyin ovi lẹ ko penugo nado tuntoai bo mọnukunnujẹ e whè gbau nugbo dodonu Biblu tọn delẹ mẹ, yé sọgan basi “ogbeyí” yise yetọn tọn gbọn mahẹ tintindo po gblọndo kleunkleun lẹ po dali. (Lomunu lẹ 10:10) Ovi pẹvi de sọgan bẹjẹeji gbọn hogbe kleun delẹ didọ nado na gblọndo kanbiọ he mẹ e mọnukunnujẹ lẹ tọn dali. Vlavo to tintan whenu, e sọgan nọ hia gblọndo lọ, ṣigba to nukọn mẹ, e na wá tẹnpọn nado nọ dọ ẹ to hogbe etọn titi lẹ mẹ. Ehe nọ hẹn ale po ayajẹ po wá na ovi lọ, podọ dohia yise tọn he wá sọn ahun mẹ ehelẹ nọ hẹn mẹhomẹ he tin to opli lọ ji lẹ jaya. To paa mẹ, mẹjitọ lẹ lọsu nọ ze apajlẹ dagbe dai gbọn gblọndo lẹ nina dali. To fie e yọnbasi te lẹ, nujọnu wẹ e nọ yin dọ ovi lẹ ni tindo Biblu, ohanwe, po vọkan yetọn titi owe he to yinyin pinplọn lọ tọn po. Yé dona plọn nado nọ do sisi he jẹ hia na owe enẹlẹ. Ehe lẹpo na dó do ayiha ovi lẹ tọn mẹ dọ onú wiwe wẹ opli mítọn lẹ yin.
13. Etẹwẹ yin todido mítọn gando mẹhe wá opli mítọn whla tintan lẹ go?
13 E họnwun dọ, mí ma na jlo dọ opli mítọn lẹ ni taidi nuwiwa ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ tọn gba, ehe sọgan nọma whànmẹ bo bẹ nuyiwa dodonọ-jijlá tọn lẹ hẹn to whedelẹnu, kavi gọ́ na awhá taidi húnhiho ajògidi tọn nkọ. Mí jlo dọ opli he mí nọ basi to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mítọn lẹ mẹ ni gọ́ na zohunhun bo dọnmẹdogo, ṣigba e ma yin jẹ obá lọ mẹ bọ e na wá taidi ayidedai pọmẹ tọn de poun gba. Mí nọ pli nado basi sinsẹ̀n hlan Jehovah, enẹwutu opli mítọn lẹ dona nọ doyẹyi to whepoponu. Ojlo mítọn wẹ yindọ to whenuena mẹhe wá opli mítọn whla tintan lẹ sè nudọnamẹ he yin zizedonukọnnamẹ lẹ bo mọ walọyizan ovi mítọn lẹ tọn, yé na yin whinwhàn nado dọmọ: “Jiwheyẹwhe tin to mì mẹ nugbonugbo.”—1 Kọlintinu lẹ 14:25.
Adà Tẹgbẹ Tọn de to Sinsẹ̀n-Bibasi Mítọn Mẹ
14, 15. (a) Nawẹ mí sọgan họ́ míde ma nado ‘gbẹ́ ohọ̀ Jiwheyẹwhe mítọn tọn dai’ gbọn? (b) Nawẹ Isaia 66:23 ko to hẹndi mọyi todin gbọn?
14 Dile e ko yin didọ do to aga, Jehovah to omẹ etọn lẹ pli bo to yé hẹn jaya to “ohọ̀ odẹ̀ tọn” kavi tẹmpli gbigbọmẹ tọn etọn mẹ. (Isaia 56:7) Dawe nugbonọ lọ Nẹhemia flinnu Ju hatọ etọn lẹ dọ yé dona nọ do sisi he jẹ hia na tẹmpli paa lọ gbọn godoninọna ẹn to agbasa-liho dali. E dọmọ: “Míwlẹ ma na gbẹ́ ohọ̀ Jiwheyẹwhe mítọn tọn lọ dai gba.” (Nẹhemia 10:39) Humọ, mí ma dona gbẹkọ oylọ-basinamẹ Jehovah tọn nado basi sinsẹ̀n hlan ẹn to “ohọ̀ odẹ̀ tọn” etọn mẹ go gba.
15 Nado dohia dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ pli to gbesisọ mẹ na sinsẹ̀n-bibasi, Isaia dọ dọdai dọmọ: “E nasọ wá jọ, agbasalan lẹpo wẹ na wá litai to nukọn ṣie, sọn osun yọyọ de mẹ kakajẹ devo mẹ, podọ sọn azán gbọjẹ tọn de mẹ kakajẹ devo mẹ, wẹ OKLUNỌ dọ.” (Isaia 66:23) Ehe to jijọ to egbehe. To osẹ lẹpo mẹ to osun dopodopo mẹ, Klistiani he ko klan yede do wiwe lẹ nọ pli dopọ to gbesisọ mẹ nado basi sinsẹ̀n hlan Jehovah. Delẹ to aliho he mẹ yé nọ wà ehe te wẹ yin, gbọn opli Klistiani tọn lẹ yìyì po mahẹ tintindo to lizọnyizọn gbangba tọn mẹ po dali. Be hiẹ yin dopo to mẹhe nọ ‘wá litai to nukọn Jehovah tọn’ to gbesisọ mẹ lẹ mẹ ya?
16. Naegbọn opli lẹ yìyì to gbesisọ mẹ dona yin adà tẹgbẹ tọn de to gbẹzan mítọn mẹ bẹsọn din?
16 Isaia 66:23 na mọ hẹndi to gigọ́mẹ to aihọn yọyọ dopagbe Jehovah tọn mẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, “agbasalan lẹpo” to paa mẹ na nọ “wá litai to nukọn” Jehovah tọn, kavi sẹ̀n ẹn to sẹmẹsẹmẹ podọ to sunmẹsunmẹ kakadoi. To whenuena e yindọ pipli dopọ nado sẹ̀n Jehovah na yin adà tẹgbẹ tọn de to gbẹzan gbigbọmẹ tọn mítọn mẹ to titonu yọyọ lọ mẹ, be e ma jẹ dọ mí ni yí opli wiwe mítọn lẹ yìyì to gbesisọ mẹ do basi adà tẹgbẹ tọn de to gbẹzan mítọn mẹ bẹsọn din ya?
17. Naegbọn mí tindo nuhudo opli mítọn lẹ tọn “humọ na le [mí] mọ dọ azán lọ to sisẹpọ”?
17 Dile opodo to dindọnsẹpọ, mí dona magbe hugan gbede pọ́n nado nọ yì opli Klistiani tọn mítọn lẹ na sinsẹ̀n-bibasi. Na sisi he mí tindo na wiwe-yinyin opli mítọn lẹ tọn wutu, mí ma nọ dike agbasazọ́n, azọ́ndenamẹ wehọmẹ tọn, kavi wehọmẹ whèjai tọn lẹ ni glọnalina mí ma nado nọ pli to gbesisọ mẹ hẹ yisenọ hatọ mítọn lẹ. Mí tindo nuhudo huhlọn he nọ wá sọn gbẹdido hẹ mẹdevo lẹ mẹ tọn. Opli agun tọn mítọn lẹ nọ hùn dotẹnmẹ dote na mí nado jẹakọ hẹ ode awetọ mítọn lẹ, podọ nado na tuli bosọ jlahomẹdona mínọzo to “owanyi po azọ́n dagbe lẹ po” mẹ. Mí dona nọ wà ehe “humọ na le [mí] mọ dọ azán lọ to sisẹpọ.” (Heblu lẹ 10:24, 25) Enẹwutu, mì gbọ mí ni nọ do sisi he jẹ hia na opli wiwe mítọn lẹ gbọn tintin to finẹ to gbesisọ mẹ, nusisọ́ to aliho he sọgbe mẹ po walọ dagbe didohia po dali. Gbọn mọwiwà dali, mí na dohia dọ mí tindo pọndohlan Jehovah tọn gando onú wiwe lẹ go.
Dogbapọn
• Etẹwẹ dohia dọ opli omẹ Jehovah tọn lẹ tọn dona nọ yin pinpọnhlan taidi wiwe?
• Adà opli mítọn lẹ tọn tẹlẹ wẹ nọ dohia dọ yé yin wiwe?
• Nawẹ ovi lẹ sọgan dohia gbọn dọ yé nọ na sisi wiwe-yinyin opli mítọn lẹ tọn?
• Naegbọn mí dona yí opli lẹ yìyì to gbesisọ mẹ do basi adà tẹgbẹ tọn de to gbẹzan mítọn mẹ?
[Kanbiọ Oplọn Tọn Lẹ]
[Yẹdide to weda 28]
Opli he mí nọ basi nado sẹ̀n Jehovah lẹ yin onú wiwe mahopọnna fidepope he yé yin bibasi te
[Yẹdide to weda 31]
Yọpọ jọja mítọn lẹ nọ yì opli lẹ nado sè podọ nado plọnnu