‘Ehe Wẹ Aliho lọ, Mì Zinzọnlin to E Mẹ’

Otàn Emilia Pederson Tọn

Dile e yin didọ gbọn Ruth E. Pappas dali

ONỌ̀ ṣie, Emilia Pederson, yin jiji to 1878. Dile ewọ tlẹ yin mẹplọntọ wehọmẹ tọn de, ojlo etọn wẹ nado yí gbẹzan etọn do gọalọna gbẹtọ lẹ na yé nido dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe. Nuhe do ehe hia wẹ avọgbá daho Mama tọn he tin to owhé mítọn gbè to tòpẹvi Jasper tọn mẹ, to Minnesota, États-Unis. E họ̀ avọgbá ehe nado bẹ nutindo etọn lẹ yì Chine, fie e tindo ojlo nado sẹ̀n te taidi mẹdehlan de. Ṣigba, to whenuena onọ̀ etọn kú, ewọ dona wọnji yanwle enẹ go bo gbọ bo penukundo nọvi etọn lẹ go to whégbè. To 1907, e wlealọ hẹ Theodore Holien. Yẹn yin jiji to 2 décembre 1925, podọ yẹn wẹ yin ovi godo tọn to mí omẹ ṣinawe he mẹjitọ mítọn ji lẹ mẹ.

Mama tindo kanbiọ Biblu tọn susu he e to gblọndo dín na vẹkuvẹku. Dopo to kanbiọ lọ lẹ mẹ gando nuplọnmẹ lọ go dọ zòmẹ yin fie mẹylankan lẹ nọ yin yasana to miyọ́n mẹ te. E kanhose sinsẹ̀ngán he nọ dla Ṣọṣi Luther tọn pọ́n de nado dọ fie e sọgan mọ wefọ Biblu tọn he nọgodona nuplọnmẹ ehe te na ẹn. Sinsẹ̀ngán lọ dọna ẹn tlọlọ dọ e ma yin dandan nado yọ́n nuhe Biblu dọ do yasanamẹ zòmẹ tọn ji gba—e dona yin pinplọnmẹ poun wẹ.

E Mọ Pekọ Na Nuhudo Gbigbọmẹ Tọn Etọn

Ojlẹ kleun de to owhe 1900 godo, nọviyọnnu Mama tọn he nọ yin Emma, yì Northfield, Minnesota nado plọn nuhiho. E nọ̀ owhé mẹplọntọ etọn Milius Christianson tọn gbè, mẹhe asi etọn yin dopo to Biblu Plọntọ lẹ mẹ, dile Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yin yiylọdọ to whenẹnu. Emma dọna ẹn dọ emi tindo mẹdaho yọnnu de, he nọ hia Biblu taun. To ojlẹ kleun de godo, asi mẹplọntọ etọn tọn wlan wekanhlanmẹ de hlan Mama, he na gblọndo na kanbiọ etọn lẹ.

To gbèdopo, Biblu Plọntọ de, he nọ yin Lora Oathout dó pinpán sọn Sioux Falls, Dakota du Sud bo wá nado dọyẹwheho to Jasper. Mama plọn owe sinai do Biblu ji he e mọyi lẹ, podọ to 1915, e jẹ nugbo Biblu tọn plọn mẹdevo lẹ ji, bo nọ má owe he Lora hẹnwa na ẹn lẹ.

To 1916, Mama sè dọ Charles Taze Russell na wá plidopọ de to Sioux City, Iowa. Mama jlo nado yì. To ojlẹ enẹ mẹ, Mama ko tindo ovi atọ́n, podọ osun atọ́n poun wẹ Marvin, he yin yọpọ pete lọ tindo. Etomọṣo, e bẹ ovi etọn lẹpo bo dó pinpán na nudi kilomẹtlu 160 yì plidopọ lọ to Sioux City. E sè hodidọ Mẹmẹsunnu Russell tọn, bo pọ́n “Photo-Drame de la création,” bosọ yin bibaptizi. Whenue e lẹkọwa whé, e wlan hosọ de do plidopọ lọ ji, he yin zinzinjẹgbonu to linlinwe he nọ yin yiylọdọ Jasper Journal mẹ.

To 1922, Mama tin to nudi gbẹtọ 18000 he yì plidopọ he yin bibasi to Cedar Point, Ohio lẹ mẹ. To plidopọ enẹ godo, e ma dọ̀n yonu dogodo gbede sọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lilá mẹ. Na nugbo tọn, apajlẹ etọn na mí tuli nado setonuna tudohomẹnamẹ lọ he dọmọ: “Ehe  wẹ aliho [lọ], mì zinzọnlin to e mẹ.”—Isa. 30:21.

Kọdetọn Lizọnyizọn Ahọluduta lọ Tọn Lẹ

To bẹjẹeji owhe 1920 lẹ tọn, mẹjitọ ṣie lẹ sẹtẹn sọn Jasper. Ajọ́ Papa tọn to yìyì ganji podọ ewọ dona penukundo whẹndo daho de go. Enẹwutu, e ma nọ plọn Biblu dile Mama nọ wà do, ṣigba e nọ yí ahun lẹpo do nọgodona azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ bosọ nọ yí lizọnyizọnwatọ tomẹyitọ, he nọ yin yiylọdọ agun-ji-pọntọ to whenẹnu lẹ do owhé mítọn gbè. Eyin dopo to mẹmẹsunnu tomẹyitọ ehelẹ mẹ dọ togunmẹho to owhé mítọn gbè, nudi gbẹtọ kanweko kavi humọ nọ saba wá bo nọ gọ́ agbàji, abò mítọn lẹ mẹ po fie mí nọ dùnú te po.

Whenue n’tindo nudi owhe ṣinawe, nafẹ ṣie Lettie tẹkan hlan bo dọ dọ kọmẹnu emitọn he nọ yin Ed Larson po asi etọn po jlo na plọn Biblu. Na nugbo tọn, yé kẹalọyi nugbo Biblu tọn lẹ, podọ to godo mẹ, yé basi oylọna kọmẹnu yetọn Martha Van Daalen he tindo ovi ṣinatọ̀n nado kọnawudopọ hẹ yé to nupinplọn lọ mẹ. Martha po whẹndo etọn blebu po lẹzun Biblu Plọntọ ga. a

To ojlẹ enẹ mẹ, dẹpẹ de he nọ yin Gordon Kammerud, he owhé etọn ma dẹn do mí sọmọ, jẹ azọ́nwa hẹ Papa ji. Mẹdelẹ na avase Gordon dọmọ: “Payi dewe go na viyọnnu ogán towe tọn lẹ. Sinsẹ̀n alọpa de mẹ wẹ yé te.” Ṣigba, Gordon jẹ Biblu plọn ji, podọ e ma dẹn bọ e kudeji dọ emi ko mọ nugbo lọ. To osun atọ̀n godo, e yí baptẹm. Mẹjitọ etọn lẹ lọsu kẹalọyi nugbo, podọ whẹndo mítọn lẹ—yèdọ whẹndo Holien, Kammerud, po Van Daalen po tọn—lẹzun họntọn vivẹ.

Plidopọ lẹ Hẹn Yise Mítọn Lodo

Plidopọ he yin bibasi to Cedar Point na tuli Mama sọmọ bọ e ma jlo dọ plidopọ depope ni gbọ̀ e go ba. N’sọgan flindọ whenue n’tin to ovu, mí nọ zingbejizọnlin gaa yì plidopọ enẹlẹ. Plidopọ he yin bibasi to Columbus, Ohio, to 1931 jẹna ayidego taun, na whenẹnu wẹ mí kẹalọyi yinkọ lọ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ. (Isa. 43:10-12) N’sọ flin plidopọ he mí basi to Washington, D.C. to 1935 ganji, fie hodidọ ayidego tọn de do mẹhe “gbẹtọ susugege” he yin nùdego to Osọhia mẹ lẹ yin hia te. (Osọhia 7:9) Mẹdaho ṣie Lilian po Eunice po tin to gbẹtọ hugan 800 he yí baptẹm to finẹ lẹ mẹ.

Whẹndo mítọn basi gbejizọnlin yì plidopọ he yin bibasi to Columbus, Ohio to 1937; to Seattle, Washington to 1938; po dehe yin bibasi to New York City to 1939 po. Whẹndo Van Daalen po Kammerud po tọn gọna mẹdevo lẹ kọnawudopọ hẹ mí nado yì, podọ dile mí to yìyì, mí nọ whèsla do alitó. Eunice wlealọ hẹ Leo Van Daalen to 1940, podọ yé lẹzun gbehosọnalitọ. To owhe enẹ dopolọ mẹ, Lilian wlealọ hẹ Gordon Kammerud, bọ yé lọsu lẹzun gbehosọnalitọ.

Plidopọ he yin bibasi to 1941 to Saint Louis,  Missouri, yin vonọtaun. To plidopọ lọ whenu, fọtọ́n susu jọja lẹ tọn wẹ mọ owe lọ Enfants yí. Plidopọ enẹ yinuwa do jie taun. Ojlẹ vude to enẹgodo, yèdọ to 1^er septembre 1941, n’lẹzun gbehosọnalitọ to pọmẹ hẹ mẹdaho ṣie Marvin po asi etọn Joyce po. Owhe 15 wẹ n’tindo to whenẹnu.

Na ojlẹ ojijẹ tọn mẹ wẹ plidopọ lẹ nọ saba jẹ do wutu, e nọ vẹawu dọ mẹmẹsunnu lẹpo ni yì. Enẹwutu, to plidopọ lẹ godo, mí nọ basi dogbapọn yetọn to ohọ̀ mítọn godo na mẹhe ma penugo bo yì lẹ nido sọgan duvivi plidopọ lọ lẹ tọn. Ojlẹ ehelẹ nọ hẹn ayajẹ wá taun.

Giliadi po Azọ́ndenamẹ Tògodo Tọn lẹ Po

To février 1943, Wehọmẹ Giliadi tọn yin didoai nado plọnazọ́n gbehosọnalitọ lẹ na sinsẹ̀nzọn mẹdehlan tọn. Omẹ ṣidopo sọn whẹndo Van Daalen tọn mẹ—yèdọ Emil, Arthur, Homer, po nọvi yetọn Leo po; tavẹ-vi yetọn Donald; gọna asi Leo tọn he yin mẹdaho ṣie Eunice—tin to mẹhe yì klasi tintan lẹ mẹ. Ayajẹ po awubla po wẹ mí do dọ e zun whedenu na yé, na mí ma yọ́n whenue mí nasọ gọ̀ yé mọ. To gbedewema yíyí yetọn godo, yé omẹ ṣidopo lọ lẹpo wẹ yin didohlan Porto Rico, fie Kunnudetọ he tin to finẹ lẹ ma hugan ao te.

To owhe dopo godo, Lilian po Gordon po, to pọmẹ hẹ Marvin po Joyce po yì klasi atọ̀ntọ Giliadi tọn. Yé lọsu yin didohlan Porto Rico. Enẹgodo, n’yì klasi ẹnẹtọ Giliadi tọn to septembre 1944, whenuena n’tindo owhe 18. To février 1945, to gbedewema yíyí godo, n’kọnawudopọ hẹ mẹdaho ṣie lẹ to Porto Rico. Gbẹzan yọyọ nankọ die! Dile etlẹ yindọ Espagnol-gbè pinplọn vẹawuna mí, e ma dẹn bọ delẹ to mí mẹ jẹ anadena plọnmẹ Biblu he hugan 20 ji. Jehovah dona azọ́n mítọn. To egbehe, nudi Kunnudetọ 25000 wẹ tin to Porto Rico!

Adán Gbò Whẹndo Mítọn

Leo po Eunice po gbọṣi Porto Rico to whenuena visunnu yetọn Mark yin jiji godo to 1950. To 1952, yé basi tito nado yì gbọjẹ, nado sọgan yì dla hẹnnumẹ lẹ pọ́n. Yé biọ agahun mẹ to 11 avril, ṣigba e blawu dọ to ojlẹ vude to whenuena agahun lọ sún godo, e gbà do hùmẹ. Leo po Eunice po kú. Ovi yetọn Mark he tindo owhe awe yin mimọ to ohù nukunmẹ. Mẹhe gán to nujijọ lọ mẹ de ze e do nuhe nọ fòtọ de ji, podọ doto lẹ dó jẹhọn oxygène na ẹn bọ e gán. b

Owhe atọ́n godo to 7 mars 1957, Papa po Mama po ze mọto yetọn nado yì Plitẹnhọ Ahọluduta tọn to whenuena mọtofọ yetọn de jẹhọn. Dile Papa to mọtofọ lọ diọ to alitó, mọto he juwajei de gblá ẹ bo hù i ṣúdúdú. Nudi gbẹtọ 600 wẹ wá hodidọ ṣiọdidi tọn lọ tẹnmẹ, podọ hodọtọ lọ yí dotẹnmẹ hundote enẹ zan nado dekunnu na mẹhe nọ nọ̀ lẹdo lọ mẹ lẹ ganji, fie Papa nọ yin sisi te taun.

Azọ́ndenamẹ Devo Lẹ

Ojlẹ vude jẹnukọnna okú Papa tọn, n’mọ azọ́ndenamẹ lọ nado yì sẹ̀n to Argentine. To août 1957, n’wá tòdaho Mendoza tọn he tin to lẹdo Osó Andes tọn lẹ mẹ. To 1958, George Pappas, he yí gbedewema to klasi 30tọ Giliadi tọn, yin azọ́ndena wá Argentine. Yẹn po George po lẹzun họntọn vivẹ, bo wá wlealọ to avril 1960. To 1961, Mama kú to owhe 83tọ etọn mẹ. E zinzọnlin po nugbonọ-yinyin po to agun nugbo lọ mẹ bosọ gọalọna mẹsusu nado wà nudopolọ.

 Yẹn po George po sẹ̀n to pọmẹ hẹ mẹdehlan devo lẹ na owhe ao to owhé mẹdehlan tọn voovo lẹ gbè. Enẹgodo, mí yí owhe ṣinawe zan to azọ́n lẹdo tọn mẹ. To 1975, mí lẹkọyi États-Unis nado gọalọna hagbẹ whẹndo tọn he to awutujẹ lẹ. To 1980, asu ṣie yin azọ́ndena taidi nugopọntọ lẹdo tọn bọ mí nọ dla agun he nọ dó Espagnol-gbè lẹ pọ́n. Nudi agun 600 he nọ dó Espagnol-gbè wẹ tin to États-Unis to whenẹnu. Mí dla susu yetọn pọ́n na owhe 26, podọ sọha agun lẹ tọn ko jideji tlala hugan 3000 todin.

Yé Zinzọnlin to “Aliho” lọ Ji

Mama sọ tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado mọ ovivi etọn lẹ to lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ. Di apajlẹ, Carol, he yin viyọnnu mẹdaho ṣie Ester tọn, lẹzun gbehosọnalitọ to 1953. E wlealọ hẹ Dennis Trumbore, podọ yé gbẹ́ pò to lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ sọn whenẹnu gbọ́n. Viyọnnu Ester tọn devo he nọ yin Lois, wlealọ hẹ Wendell Jensen. Yé yì klasi 41tọ Giliadi tọn bo sẹ̀n na owhe 15 taidi mẹdehlan to Nigeria. Ruth La Londe, he yin nọviyọnnu Leo tọn, po asu etọn Curtiss po wẹ penukundo Mark go, mẹhe mẹjitọ etọn lẹ kú to agahun he gbà lọ mẹ. Mark po asi etọn Lavonne po basi gbehosọnalitọ na owhe susu bo plọn ovi yetọn lẹ do “aliho” lọ ji.—Isa. 30:21.

Orlen, mẹdaho ṣie dopo gee he gbẹ́ pò to ogbẹ̀, ko dibla tindo owhe 100 todin. E gbẹ́ pò to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po. Yẹn po George po gbẹ́ to sinsẹ̀n po ayajẹ po to lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ.

Nuhe Mama Jodo

Nutindo họakuẹ Mama tọn de pò to asie jẹ din—enẹ wẹ tafo he ji e nọ plọnnu te. Papa wẹ na ẹn to whenuena yé wlealọ. To apotin tafo lọ tọn dopo mẹ, n’mọ owe nudọnamẹ mẹdetiti tọn etọn he bẹ wekanhlanmẹ po hosọ he e wlan do linlinwe mẹ delẹ po hẹn, ehe mẹ e dekunnu to aliho dagbe mẹ gando Ahọluduta lọ go te. Delẹ to hosọ ehelẹ mẹ ko yin kinkàn sọn bẹjẹeji owhe 1900 lẹ tọn gbọ́n. Wekanhlanmẹ vivẹ he ovi Mama tọn he yin mẹdehlan lẹ dohlan ẹn lẹ sọ tin to apotin tafo lọ tọn lẹ mẹ ga. Lehe homẹ ṣie nọ hùn nado to wekanhlanmẹ ehelẹ vọ́ hia do sọ! Owe he e nọ kàn hlan mí lẹ nọ na tuli mí bosọ nọ gọ́ na linlẹn mẹjlọdote tọn lẹ. Mama ma penugo bo jẹ yanwle etọn nado yin mẹdehlan kọ̀n gbede. Etomọṣo, zohunhun he e tindo na sinsẹ̀nzọn mẹdehlan tọn yinuwado ovi po ovivi etọn lẹ po ji. Lehe n’to nukọnpọnhlan ojlẹ he mẹ whẹndo mítọn blebu na vọ́ yede mọ to pọmẹ hẹ Papa po Mama po to paladisi aigba ji tọn de mẹ do sọ!—Osọhia 21:3, 4.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 17]

Emilia Pederson

[Yẹdide to weda 18]

To 1916: Mama, Papa (hẹn Marvin do alọmẹ); to odò, sọn amiyọn mẹ yì adusi mẹ: Orlen, Ester, Lilian, Mildred

[Yẹdide to weda 19]

Leo po Eunice po, ojlẹ vude jẹnukọnna okú yetọn

[Yẹdide to weda 20]

To 1950: Sọn amiyọn mẹ yì adusi mẹ, to aga: Ester, Mildred, Lilian, Eunice, Ruth; to odò: Orlen, Mama, Papa, po Marvin po

[Yẹdide to weda 20]

George po Ruth Pappas po to azọ́n lẹdo tọn mẹ, to 2001