Nuagokun lẹ sọn Owe Osọhia Tọn Mẹ—I
Ohó Jehovah Tọn Tin to Ogbẹ̀
Nuagokun lẹ sọn Owe Osọhia Tọn Mẹ—I
TO WHENUENA apọsteli yọnhonọ lọ, Johanu yin wiwle do ganpamẹ to lopo Patmos tọn ji, e mọ numimọ debọdo-dego 16. To numimọ ehelẹ mẹ, e mọ nuhe Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti po wadotana to azán Oklunọ tọn gbè—yèdọ ojlẹ he bẹsọn didoai Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn to 1914 kakajẹ vivọnu Gandudu Owhe Fọtọ́n Klisti tọn. Owe Osọhia tọn he yin kinkàn gbọn Johanu dali to nudi owhe 96 W.M., bẹ kandai he whànmẹ gando numimọ ehelẹ go hẹn.
Mì gbọ mí ni gbadopọnna nuagokun he tin to Osọhia 1:1–12:17 mẹ lẹ, he bẹ numimọ ṣinawe tintan he Johanu mọ lẹ hẹn. Mí dona tindo ojlo to numimọ ehelẹ mẹ, na yé gando nuhe to jijọ to aihọn mẹ to egbehe lẹ go podọ yé do lehe Jehovah na yinuwa to madẹnmẹ do hia. Matin ayihaawe, mẹhe tindo yise to kandai numimọ ehelẹ tọn hihia mẹ lẹ na mọ homẹmimiọn po tuli po yí.—Heb. 4:12.
“LẸNGBỌVU LỌ” HÙN ṢIDOPO TO HIADONU ṢINAWE LẸ MẸ
Jẹnukọn whẹ̀, Johanu mọ Jesu Klisti he yin gigopana lọ, podọ e mọ wẹndomẹ debọdo-dego he e dona ‘wlan do owe-hihá de mẹ, bo dohlan agun ṣinawe’ lẹ yí. (Osọhia 1:10, 11) Bọdo enẹ go, e mọ numimọ he gando ofìn he tin to olọn mẹ de go. Mẹhe sinai to ofìn ji lọ tindo owe-hihá he yè yí hiadonu ṣinawe do tlẹ́ de to adusilọ etọn mẹ. Mẹhe “jẹ nado hùn [owe-hihá] lọ” ma yin mẹdevo hugan “Kinnikinni lọ he sọn whẹndo Juda tọn mẹ” kavi “Lẹngbọvu [he] tindo azò ṣinawe, po nukun ṣinawe po.”—Osọhia 4:2; 5:1, 2, 5, 6.
Numimọ atọ̀ntọ do nuhe jọ hia to whenuena “Lẹngbọvu lọ” hùn hiadonu ṣidopo tintan lẹ debọdo-dego. Dile e hùn hiadonu ṣidopotọ lọ, aigba sisọsisọ daho de wá aimẹ podọ azán daho homẹgble tọn lọ wá. (Osọhia 6:1, 12, 17) Ṣigba numimọ he bọdego lọ do ‘angẹli ẹnẹ he hẹn jẹhọn ẹnẹ aigba tọn lẹ go gligli’ kakajẹ whenuena gbẹtọ 144000 lẹ yin hiadogona mlẹnmlẹn hia. Johanu mọ “gbẹtọ susugege” he ma yin hiadogona de “ṣite to ofìn lọ nukọn podọ to Lẹngbọvu lọ nukọn.”—Osọhia 7:1, 9.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
1:4; 3:1; 4:5; 5:6—Etẹwẹ hogbe lọ ‘gbigbọ ṣinawe lẹ’ dlẹnalọdo? Sọha ṣinawe nọtena pipé-yinyin nude tọn to pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Gbọnmọ dali, owẹ̀n he yin didohlan “agun ṣinawe” lẹ na taun tọn gando omẹ Jiwheyẹwhe tọn he tin to agun he hugan 100000 mẹ lẹdo aihọn pé lẹpo go. (Osọhia 1:11, 20) To whenuena e yindọ Jehovah nọ namẹ gbigbọ wiwe nado hẹn ojlo etọn di, hogbe lọ ‘gbigbọ ṣinawe lẹ’ dlẹnalọdo nuyiwa gbigbọ enẹ tọn to gigọ́ mẹ, dile e to nukunmọjẹnumẹ po dona lẹ po hẹnwa na mẹhe nọ payi dọdai lọ go lẹ. E taidi dọ owe Osọhia tọn zindonukọn nado dọhodo onú voovo delẹ ji he gando sọha lọ ṣinawe go. Sọha lọ ṣinawe tofi nọtena pipé-yinyin, podọ na taun tọn, owe lọ dọhodo lehe “nudabla [kavi aṣli wiwe] Jiwheyẹwhe tọn” yin hinhẹnwa ‘tadona’ kavi pipé kọ̀n do.—Osọhia 10:7.
1:8, 17—Mẹnu wẹ tẹnmẹ-yinkọ lọ ‘Alfa po Omega po’ podọ ‘Nukọntọ, Godotọ’ dlẹnalọdo? Jehovah wẹ tẹnmẹ-yinkọ lọ ‘Alfa po Omega po’ dlẹnalọdo, podọ e dohia dọ Jiwheyẹwhe ganhunupotọ de ma tin jẹnukọnna ẹn podọ devo de ma nasọ tin to godo etọn. Ewọ wẹ “dòdó po opodo po.” (Osọhia 21:6; 22:13) Dile etlẹ yindọ Jehovah yin alọdlẹndo taidi “nukọntọ, godotọ” to Osọhia 22:13 mẹ to linlẹn lọ mẹ dọ mẹde ma tin jẹnukọnna ẹn kavi to godo etọn, lẹdo hodidọ weta tintan Osọhia tọn dohia dọ tẹnmẹ-yinkọ lọ ‘Nukọntọ, Godotọ,’ dlẹnalọdo Jesu Klisti. Ewọ wẹ gbẹtọvi tintan he yin finfọnsọnku do ogbẹ̀ gbigbọnọ jọmaku tọn mẹ podọ omẹ godo tọn he Jehovah fọnsọnku do ogbẹ̀ jọmaku tọn mọnkọtọn mẹ tlọlọ.—Kọl. 1:18.
2:7—Etẹwẹ “paladisi Jiwheyẹwhe tọn” yin? To whenuena e yindọ Klistiani yiamisisadode lẹ wẹ hogbe ehelẹ yin yiyizan na, paladisi ehe dona to alọdlẹndo paladisi olọn mẹ tọn—yèdọ nukọn Jiwheyẹwhe lọsu titi tọn. Mẹyiamisisadode nugbonọ lẹ na mọaleyi nado dù “atin-sinsẹ́n ogbẹ̀ tọn.” Yé na mọ jọmaku yí.—1 Kọl. 15:53.
3:7—Whetẹnu wẹ Jesu mọ “họnhungan Davidi tọn” yí, podọ nawẹ e to họnhungan enẹ yizan gbọn? To baptẹm Jesu tọn to 29 W.M. godo tlolo, e lẹzun Ahọlu-Dide to hukan Davidi tọn ji. Ṣigba, Jesu ma mọ họnhungan Davidi tọn yí kakajẹ owhe 33 W.M. whenuena e yin zizedaga to adusilọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ to olọn mẹ. Finẹ wẹ e mọ jlọjẹ Ahọluduta Davidi tọn lẹpo yí te. Sọn whenẹnu gbọ́n, Jesu ko to họnhungan lọ yizan nado hùn dotẹnmẹ lẹ dote gando Ahọluduta lọ go. To 1919, Jesu ze “họnhungan owhé Davidi tọn” do abọ́ “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ tọn ji gbọn yíyí i “do basi ogán nuhe e tindo lẹpo tọn” dali.—Isa. 22:22; Mat. 24:45, 47.
3:12—‘Oyín yọyọ’ tẹwẹ Jesu tindo? Oyín ehe tindo kanṣiṣa hẹ azọngban po lẹblanulọkẹyi yọyọ Jesu tọn lẹ po. (Flp. 2:9-11) Dile etlẹ yindọ mẹdevo depope ma yọ́n oyín enẹ sọ Jesu, e nọ wlan ẹn do mẹmẹsunnu nugbonọ etọn lẹ go to olọn mẹ, nado hẹn yé biọ haṣinṣan pẹkipẹki de mẹ hẹ ede. (Osọhia 19:12) E tlẹ sọ má lẹblanulọkẹyi etọn lẹ hẹ yé.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
1:3. Na “whenu [whẹdida hinhẹnṣẹ Jiwheyẹwhe tọn do aihọn Satani tọn ji] to sisẹpọ” wutu, nuhudo niyaniya tọn tin nado mọnukunnujẹ owẹ̀n he tin to owe Osọhia tọn mẹ bo yinuwado e ji.
3:17, 18. Nado yin adọkunnọ to gbigbọ-liho, mí dona họ̀ “sika he yè whlepọn to miyọ́n mẹ” to Jesu si. Enẹ wẹ yindọ, mí dona dovivẹnu nado sù to azọ́n dagbe lẹ mẹ. (1 Tim. 6:17-19) Mí sọ dona dó “avọ̀ wewe” he nọ do mí hia taidi hodotọ Klisti tọn, bo yí ‘nusisá nukun tọn’ lọ zan, taidi ayinamẹ he yin zinzinjẹgbonu to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn mẹ lẹ, nado mọ ale wuntuntun gbigbọmẹ tọn yí.—Osọhia 19:8.
7:13, 14. Mẹho 24 lẹ nọtena gbẹtọ 144000 lẹ to gigo olọn mẹ tọn yetọn mẹ, fie yé to sinsẹ̀n taidi ahọlu podọ yẹwhenọ te. Yewlẹ wẹ yẹwhenọ Islaeli hohowhenu tọn he Ahọlu Davidi basi titona do ogbẹ́ 24 ji lẹ nọtena. Dopo to mẹho ehelẹ mẹ do mẹhe gbẹtọ susugege lọ yin hia Johanu. Enẹwutu, fọnsọnku Klistiani yiamisisadode lẹ tọn dona ko bẹjẹeji jẹnukọnna 1935. Naegbọn mí wá tadona ehe kọ̀n? Na owhe enẹ mẹ wẹ gbẹtọ susugege lọ yin yinyọnẹn hezeheze gbọn devizọnwatọ yiamisisadode Jiwheyẹwhe tọn he tin to aigba ji lẹ dali te.—Luku 22:28-30; Osọhia 4:4; 7:9.
HÙNHÙN HIADONU ṢINAWETỌ LỌ TỌN DEKỌTỌN DO OPẸ̀N ṢINAWE LẸ KÚNKÚN MẸ
Lẹngbọvu lọ hùn hiadonu ṣinawetọ lọ. Angẹli ṣinawe mọ opẹ̀n ṣinawe yí. Ṣidopo to yé mẹ kún opẹ̀n yetọn lẹ, bo to owẹ̀n whẹdida tọn lẹ lá do “dadatọ̀ntọ” gbẹtọvi lẹ tọn ji—enẹ wẹ Mẹylọhodotọklisti. (Osọhia 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18) Nuhe Johanu mọ to numimọ atọ́ntọ lọ mẹ niyẹn. Nado tindo mahẹ to numimọ he bọdego mẹ, Johanu dù owe-hihá pẹvi lọ bo jlẹ fiwiwe tẹmpli tọn lọ. To opẹ̀n ṣinawetọ lọ kúnkún godo, ogbè lélé de dọmọ: “Ahọludu aihọn tọn lẹzun ahọludu Oklunọ mítọn tọn, po Klisti etọn po tọn.”—Osọhia 10:10; 11:1, 15.
Numimọ ṣinawetọ lọ tá hinhọ́n do nuhe yin didọ to Osọhia 11:15, 17 mẹ ji. Ohia daho de yin mimọ to olọn mẹ. Yọnnu olọn mẹ tọn lọ ji ovi de, yèdọ sunnu de. Lẹgba yin yinyan sọn olọn mẹ. Na e gblehomẹ sinsinyẹn do yọnnu olọn mẹ tọn lọ go wutu, e yì nado “funawhàn hẹ ovi [yọnnu lọ tọn] he pò lẹ.”—Osọhia 12:1, 5, 9, 17.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
8:1-5—Naegbọn dádó to olọn mẹ, podọ etẹwẹ yin zizedlan aigba ji bọdego? Dádó to yẹhiadonu-liho to olọn mẹ na “odẹ̀ mẹwiwe” he tin to aigba ji lẹ tọn nido sọgan yin sisè. Nujijọ ehe wá aimẹ to vivọnu wẹkẹ-whàn tintan lọ tọn. Klistiani yiamisisadode lẹ ma yì olọn mẹ to vivọnu Ojlẹ Kosi lẹ tọn dile susu yetọn lẹn do gba. Yé jugbọn ninọmẹ sinsinyẹn lẹ mẹ to awhàn lọ whenu. Enẹwutu, yé hodẹ̀ vẹkuvẹku nado biọ anademẹ. Nado na gblọndo odẹ̀ yetọn lẹ tọn, angẹli lọ ze miyọ́n yẹhiadonu tọn de dlan aigba ji, he dozolanmẹna Klistiani yiamisisadode lẹ to gbigbọ-liho. Dile yé ma tlẹ sù sọmọ, yé bẹ nujijla yẹwhehodidọ lẹdo aihọn pé tọn de jẹeji, he hẹn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn zun whẹho niyaniya tọn de bo gbọnmọ dali flọ miyọ́n do oglọ na Mẹylọhodotọklisti to yẹhiadonu-liho. Avase he sinyẹn taidi abì lẹ yin nina sọn Biblu mẹ, hinhọ́n nugbo Owe-wiwe tọn lẹ yin hinhẹn họnwun, podọ dodonu sinsẹ̀n lalo tọn yin whinwhàn kẹdẹdile aigba sisọsisọ nọ whàn ohọ̀ lẹ do.
8:6-12; 9:1, 13; 11:15—Whetẹnu wẹ angẹli ṣinawe lọ lẹ wleawu nado kún opẹ̀n yetọn lẹ, podọ whetẹnu wẹ opẹ̀n lọ lẹ dọnú podọ nawẹ yé dọnú gbọn? Awuwle nado kún opẹ̀n ṣinawe lọ lẹ bẹ anademẹ nina hagbẹ Johanu tọn he tin to aigba ji bo yin hinhẹngọwa ogbẹ̀ sọn 1919 jẹ 1922 lẹ hẹn. To ojlẹ enẹ mẹ, mẹyiamisisadode enẹlẹ hẹn alọnu yetọn ján to tito vivọbasi na lizọnyizọn gbangba tọn lọ po awuwiwlena wezintẹn lẹ po mẹ. (Osọhia 12:13, 14) Nudidọ opẹ̀n lọ lẹ tọn nọtena whẹdida Jehovah tọn he omẹ etọn lẹ yí adọgbigbo do to lilá po godonọnamẹ angẹli lẹ tọn po sọta aihọn Satani tọn. Na taun tọn, ehe bẹjẹeji po plidopọ he yin bibasi to Cedar Point, Ohio po to 1922 bo na zindonukọn kakajẹ nukunbibia daho lọ whenu.
8:13; 9:12; 11:14—Aliho tẹ mẹ wẹ opẹ̀n atọ̀n godo tọn lẹ lá “dindọn” te? To whenuena e yindọ nulila ninọmẹ oṣiọ gbigbọmẹ tọn Mẹylọhodotọklisti tọn wẹ opẹ̀n ẹnẹ tintan he yin kúnkún lẹ basi, opẹ̀n atọ̀n godo tọn lẹ lá dindọn to linlẹn lọ mẹ dọ yé gando nujijọ tangan delẹ go. Kúnkún opẹ̀n atọ́ntọ tọn gando tundote omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn sọn “odò mapote” nudemayiwà tọn mẹ to 1919 go, gọna azọ́n kunnudide matin nuṣikọ yetọn tọn he taidi azọ̀nylankan he to yasana Mẹylọhodotọklisti. (Osọhia 9:1) Kúnkún opẹ̀n ṣidopotọ tọn gando awhànpa awhànfuntọ osọ́nọ lẹ tọn daho hugan to whenuho mẹ lọ po nujijla yẹwhehodidọ lẹdo aihọn pé tọn he bẹjẹeji to 1922 po go. Kúnkún opẹ̀n godo tọn lọ tọn gando jiji Ahọluduta Mẹssia lọ tọn go.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
9:10, 19. Nugbo dejidego sinai do Biblu ji he tin to owe “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ tọn lẹ mẹ bẹ wẹndomẹ vẹadi de hẹn. (Mat. 24:45) Wẹndomẹ ehe sọgbe hẹ osí owẹ̀n he tindo ‘adí taidi aklekle’ lẹ tọn, po awhànpa osọ́nọ lẹ tọn he “osí yetọn tin jijlẹ do odàn lẹ go” po. Etẹwutu? Na owe ehelẹ na avase gando “azán ahọsuyi [Jehovah] tọn” go. (Isa. 61:2) Mì gbọ mí ni yí adọgbigbo po zohunhun po do to owe ehelẹ má.
9:20, 21. Homẹmimiọnnọ susu he tin to otò he yè nọ ylọdọ otò he ma yin Klistiani lẹ mẹ ko kẹalọyi owẹ̀n he lá mí te. Ṣigba mí ma donukun dọ susugege gbẹtọ lẹ tọn ni kẹalọyi nugbo lọ to otò ehelẹ, he yin alọdlẹndo taidi “gbẹtọ he pò lẹ” mẹ gba. Etomọṣo, mí nọ zindonukọn to lizọnyizọn lọ mẹ.
12:15, 16. “Aigba”—yèdọ nuyizan titonu Satani tọn lẹ kavi huhlọn gandudu otò voovo lẹ tọn—nọgodona mẹdekannujẹ sinsẹ̀n-bibasi tọn. Bẹsọn owhe 1940 lẹ mẹ, gandudu enẹlẹ “ze otọ̀ [homẹkẹn tọn] lọ nù, ehe dlagọni lọ tún jẹgbonu sọn onù etọn mẹ.” Na nugbo tọn, eyin e jlo Jehovah, e sọgan yinuwado tohọluduta lẹ ji nado hẹn ojlo etọn di. Abajọ Howhinwhẹn lẹ 21:1 dọmọ: “Ayiha ahọlu tọn tin to alọ OKLUNỌ tọn mẹ, di otọ̀ osin tọn: Ewọ sọ nọ lẹ́ ẹ hlan fidepope he jlo e.” Ehe dona hẹn yise mítọn lodo to Jiwheyẹwhe mẹ.