Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

Yè Húnú Devizọnwatọ Jehovah Tọn Na Ylando Mítọn Wutu

Yè Húnú Devizọnwatọ Jehovah Tọn Na Ylando Mítọn Wutu

Yè Húnú Devizọnwatọ Jehovah Tọn Na Ylando Mítọn Wutu

“Yè húnú in na ylando mítọn, yè sọ gbleawuna ẹn na ylankan mítọn, . . . hihò etọn wẹ yè yí do hẹn azọ̀n mítọn gbọ.”—ISA. 53:5.

1. Etẹwẹ mí dona hẹn do ayiha mẹ to whenuena mí to hùnwhẹ Oflin tọn basi, podọ dọdai tẹwẹ na gọalọna mí nado wàmọ?

 MÍ NỌ basi hùnwhẹ Oflin tọn nado flin Okú Klisti tọn podọ nado hẹn nuhe okú po fọnsọnku etọn po wadotana lẹpo do ayiha mẹ. Hùnwhẹ ehe nọ flinnu mí gando whẹsuna nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn, klandowiwe oyín etọn tọn, po hẹndi lẹndai etọn tọn he bẹ whlẹngán gbẹtọvi lẹ tọn hẹn po go. Vlavo dọdai Biblu tọn devo depope ma ko basi zẹẹmẹ avọ́sinsan Klisti tọn po nuhe e wadotana po sọ dehe yin kinkàndai to Isaia 53:3-12 mẹ pọ́n gba. Isaia dọ dọdai gando oyà he Devizọnwatọ lọ na ji go bosọ na nudọnamẹ tangan lẹ gando okú Klisti tọn po dona he okú etọn na hẹnwa na mẹmẹsunnu yiamisisadode etọn lẹ po “lẹngbọ devo” lẹ po go.—Joh. 10:16.

2. Kunnudenu tẹwẹ dọdai Isaia tọn na mí, podọ nawẹ enẹ na yinuwado mí ji gbọn?

2 Owhe kanweko ṣinawe jẹnukọnna jiji Jesu tọn to aigba ji, Jehovah gbọdo Isaia nado dọ dọdai dọ Devizọnwatọ vivẹ Etọn na yin nugbonọ etlẹ yin to whlepọn sinsinyẹn glọ. Nugbo ehe na mí kunnudenu lọ dọ Jehovah deji mlẹnmlẹn dọ Ovi etọn na yin nugbonọ. Dile mí to dogbapọnna dọdai ehe, ahun mítọn na gọ́ na pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn podọ enẹ nasọ hẹn yise mítọn lodo.

“Yè Vlẹ Ẹ” bo Masọ “Hò E Pọ́n”

3. Naegbọn e do jẹ dọ Ju lẹ ni kẹalọyi Jesu, ṣigba nawẹ yé yinuwa hẹ ẹ gbọn?

3 Hia Isaia 53:3. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n nuhe e na ko zẹẹmẹdo na Ovi detọ́n dopo akàn Jiwheyẹwhe tọn nado jo ayajẹ he devizọnwiwa to adà Otọ́ etọn tọn mẹ nọ hẹnwa na ẹn do, bo wá aigba ji nado whlẹn gbẹtọvi lẹ sọn ylando po okú po si gbọn ogbẹ̀ etọn yíyí do sanvọ́ dali! (Flp. 2:5-8) Avọ́sinsan etọn na hẹn jona ylando tọn nujọnu tọn he yin yẹdena gbọn avọ́sinsan kanlin tọn to Osẹ́n Mose tọn glọ dali wá. (Heb. 10:1-4) E whè gbau, be e ma jẹ dọ Ju lẹ ni kẹalọyi Jesu bo wleyẹyina ẹn na yé ko to nukundo Mẹssia dopagbe lọ wutu ya? (Joh. 6:14) Kakatimọ, Ju lẹ “vlẹ” Klisti bo “masọ hò e pọ́n” kẹdẹdile Isaia dọ dọdai etọn do. Apọsteli Johanu wlan dọmọ: “E wá [owhé edetiti tọn gbè], omẹ etọn lẹ masọ yí i.” (Joh. 1:11) Apọsteli Pita dọna Ju lẹ dọmọ: “Jiwheyẹwhe otọ́ mítọn lẹ tọn . . . pagigona Jesu [Devizọnwatọ, NW] etọn; mẹhe mìwlẹ dejó bosọ mọ́n to Pilati nukọn, whenuena ewọ ko magbe etọn nado jo e hlan. Ṣigba mìwlẹ mọ́n [mẹwiwe, dodonọ] nẹ.”—Owalọ 3:13, 14.

4. Aliho tẹ mẹ wẹ Jesu jẹakọ hẹ azọ̀n te?

4 Isaia sọ dọ dọdai dọ Jesu na “yọ́n awubla” kavi jẹakọ hẹ azọ̀n. Matin ayihaawe, onú nọ ṣikọna Jesu to whedelẹnu to lizọnyizọn etọn whenu, ṣigba nudepope ma dohia dọ e jẹazọ̀n. (Joh. 4:6) Etomọṣo, e jẹakọ hẹ azọ̀n mẹhe e dọyẹwheho na lẹ tọn. E wàlẹblanuna yé bo hẹnazọ̀ngbọna mẹsusu. (Malku 1:32-34) Gbọnmọ dali, Jesu hẹn dọdai ehe di dọmọ: “Nugbo, ewọ ko hẹn awubla [kavi azọ̀n] mítọn, e ko ze nukunbia mítọn yì.”—Isa. 53:4a; Mat. 8:16, 17.

Taidi ‘Mẹhe Jiwheyẹwhe Linú’

5. Nukun tẹwẹ susu Ju lẹ tọn yí do pọ́n okú Jesu tọn, podọ naegbọn ehe yidogọna awufiẹsa etọn?

5 Hia Isaia 53:4b. Susu mẹhe nọgbẹ̀ to ojlẹ Jesu tọn mẹ lẹ tọn ma yọ́n whẹwhinwhẹ́n he wutu e do jiya bo kú. Yé lẹndọ Jiwheyẹwhe wẹ to yasana ẹn. (Mat. 27:38-44) Ju lẹ sawhẹdokọna Jesu dọ e yin nùzantọ. (Malku 14:61-64; Joh. 10:33) Ṣigba na nugbo tọn, Jesu ma yin ylandonọ kavi nùzantọ de gba. Kakatimọ, na owanyi sisosiso he e tindo na Otọ́ etọn wutu, linlẹn lọ dọ yè dona sawhẹ okú tọn dokọna ẹn taidi nùzantọ de dona ko yidogọna awufiẹsa etọn taidi Devizọnwatọ Jehovah tọn. Etomọṣo, e litaina Jehovah sọn ojlo mẹ wá.—Mat. 26:39.

6, 7. Linlẹn tẹ mẹ wẹ Jehovah ‘gbleawuna’ Devizọnwatọ nugbonọ etọn te, podọ naegbọn ehe do “jlo” Jiwheyẹwhe?

6 Onú dopo wẹ yindọ dọdai Isaia tọn dọ dọ mẹdelẹ na pọ́n Klisti hlan taidi mẹhe ‘Jiwheyẹwhe linú,’ ṣigba nudevo sọ wẹ dọ dọdai lọ dohia dọ: “E jlo OKLUNỌ nado gbleawuna ẹn.” (Isa. 53:10) To whenuena e yindọ Jehovah lọsu ko dọ dọ: “Pọ́n devi ṣie, . . . mẹvivẹ ṣie, mẹhe go homẹ ṣie hùn do,” nawẹ e sọgan “jlo OKLUNỌ nado gbleawuna ẹn” gbọn? (Isa. 42:1) Linlẹn tẹ mẹ wẹ mí sọgan dọ dọ ehe hẹn homẹ Jehovah tọn hùn te?

7 Nado mọnukunnujẹ adà dọdai lọ tọn ehe mẹ, mí dona flindọ to whenue Satani diọnukunsọ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn, e fọ́n ayihaawe dote gando nugbonọ-yinyin devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he tin to olọn mẹ podọ to aigba ji lẹpo tọn go. (Job 1:9-11; 2:3-5) Na Jesu yin nugbonọ kakajẹ okú wutu, e na gblọndo avùnnukundiọsọmẹ Satani tọn to gigọ́ mẹ. Enẹwutu, to whenuena Jehovah jo dotẹnmẹ do na kẹntọ Klisti tọn lẹ nado hù i, ayihaawe ma tin dọ Jehovah sè vivẹ́ dile e mọ bọ Devizọnwatọ vivẹ etọn to yinyin hùhù. Ṣigba, homẹhun Jehovah taun dile e mọ bọ Ovi etọn hẹn nugbonọ-yinyin etọn go kakajẹ okú. (Howh. 27:11) Humọ, na Jehovah yọ́n ale he okú Ovi etọn tọn na hẹnwa na gbẹtọvi he lẹnvọjọ lẹ wutu, enẹ hẹn ayajẹ susu wá na ẹn.—Luku 15:7.

“Yè Húnú In Na Ylando Mítọn”

8, 9. (a) Nawẹ ‘yè húnú Jesu na ylando mítọn’ gbọn? (b) Nawẹ Pita zinnudo ehe ji gbọn?

8 Hia Isaia 53:6. Taidi lẹngbọ he danbú lẹ, gbẹtọvi mapenọ lẹ to lèlèsà bo to mẹhe na whlẹn yé sọn azọ̀n po okú he yé dugu etọn sọn Adam dè po si dín. (1 Pita 2:25) Na kúnkan Adam tọn lẹ yin mapenọ wutu, depope to yé mẹ ma sọgan hẹn nuhe Adam hẹnbu gọwá gba. (Ps. 49:7) Ṣigba, to owanyi daho etọn mẹ, Jehovah “sọ hẹn ylankan mítọn lẹpo pliafọ to” e dè, yèdọ to Ovi podọ Devizọnwatọ vivẹ etọn dè. Klisti hẹn ylando mítọn lẹ to yatin ji bo kú do ota mítọn mẹ to whenuena e yigbe bọ “yè húnú in na ylando mítọn” bosọ “gbleawuna ẹn na ylankan mítọn.”

9 Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Na ehe mẹ wẹ yè ylọ mì do: na Klisti jiya na mí ga, bo yí ohia dai na mí, na míwlẹ nido nọ gbọn afọ etọn ji. Mẹhe ewọ lọsu yí agbasa ede tọn do hẹn ylando mítọn to atin ji, na mí he ko kú hlan ylando nido tin to ogbẹ̀ hlan dodo.” Enẹgodo, Pita yihodọ sọn dọdai Isaia tọn mẹ dọmọ: “Gbọn obápà mẹhetọn dali yè hẹnazọ̀ngbọna mì.” (1 Pita 2:21, 24; Isa. 53:5) Enẹ hùn dotẹnmẹ dotena ylandonọ lẹ nado gbọwhẹ hẹ Jiwheyẹwhe dile Pita dọ to nukọn mẹ do dọmọ: “Na Klisti lọsu ga jiya whladopo na ylando wutu, dodonọ na mawadodonọ, na e nido hẹn mí wá Jiwheyẹwhe dè.”—1 Pita 3:18.

“Yè Hẹn Ẹn Wá Di Lẹngbọvu de jẹ Hùhùtọ Dè”

10. (a) Nawẹ Johanu Baptizitọ basi zẹẹmẹ Jesu tọn gbọn? (b) Naegbọn hogbe Johanu tọn lẹ do sọgbe?

10 Hia Isaia 53:7, 8. Dile Johanu Baptizitọ mọ Jesu to dindọnsẹpọ, e dawhá dọmọ: “Pọ́n Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn, he ze ylando aihọn tọn yì.” (Joh. 1:29) To whenuena Johanu to hodọ gando Jesu go taidi Lẹngbọvu de, e sọgan ko tindo hogbe Isaia tọn lẹ to ayiha mẹ dọmọ: “yè hẹn ẹn wá di lẹngbọvu de jẹ hùhùtọ dè.” (Isa. 53:7) Isaia dọ dọdai dọmọ: “E . . . kọ̀n gbigbọ etọn jẹgbonu hlan okú.” (Isa. 53:12) E jẹna ayidego dọ to ozán he mẹ Jesu ze hùnwhẹ Oflin okú etọn tọn dai, e ze kọfo ovẹn tọn na apọsteli nugbonọ 11 lẹ bo dọmọ: “Ehe wẹ ohùn ṣie alẹnu yọyọ lọ tọn, he yè kọ̀n dai na mẹsusu hlan desẹ ylando tọn.”—Mat. 26:28.

11, 12. (a) Etẹwẹ nugbo lọ dọ Isaki yigbe sọn ojlo mẹ wá nado yin yíyí do sanvọ́ dohia gando avọ́sinsan Klisti tọn go? (b) Eyin mí to hùnwhẹ Oflin tọn basi, etẹwẹ mí dona nọ hẹn do ayiha mẹ gando Ablaham Daho lọ, Jehovah go?

11 Taidi Isaki hohowhenu tọn, Jesu ze ede jo sọn ojlo mẹ wá nado yin yíyí do sanvọ́. (Gẹn. 22:1, 2, 9-13; Heb. 10:5-10) Dile etlẹ yindọ Isaki yigbe sọn ojlo mẹ wá nado yin yíyí do sanvọ́, Ablaham wẹ jlo na basi avọ́sinsan lọ. (Heb. 11:17) Mọdopolọ, Jesu yigbe sọn ojlo mẹ wá nado kú, ṣigba Jehovah wẹ basi tito ofligọ lọ tọn. Avọ́sinsan Ovi Jiwheyẹwhe tọn yin dohia owanyi sisosiso etọn tọn na gbẹtọvi lẹ.

12 Jesu lọsu dọmọ: “Jiwheyẹwhe yiwanna aihọn sọmọ bọ e yí Ovi detọ́n etọn dopo akàn namẹ, na mẹdepope he yí i sè ma nado dọ̀n, ṣigba e nido tindo ogbẹ̀ madopodo.” (Joh. 3:16) Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Jiwheyẹwhe de owanyi etọn hia hlan mí dali, na, whenuena mí gbẹ́ to ylandonọ yin, Klisti kú na mí.” (Lom. 5:8) Enẹwutu, eyin mí to yẹyidogona Klisti gbọn hùnwhẹ Oflin okú etọn tọn bibasi dali, mí ma dona wọn gbede dọ mẹhe hẹn tito avọ́sinsan enẹ tọn yọnbasi wẹ Ablaham Daho lọ, Jehovah. Mí nọ basi hùnwhẹ enẹ nado pagigona Ẹn.

Devizọnwatọ lọ “Suwhẹna Mẹsusu”

13, 14. Nawẹ Devizọnwatọ Jehovah tọn “suwhẹna mẹsusu” gbọn?

13 Hia Isaia 53:11, 12. Jehovah dọ gando Devizọnwatọ vivẹ etọn go dọmọ: “Devi ṣie dodonọ na suwhẹna mẹsusu.” To linlẹn tẹ mẹ? Vivọnu wefọ 12tọ tọn tá hinhọ́n do gblọndo lọ ji dọmọ: “E [Devizọnwatọ lọ] sọ hẹn ylando mẹsusu tọn, bosọ to avùngbọ̀ basi na ylanwatọ lẹ.” Kúnkan Adam tọn lẹpo wẹ yin jiji taidi ylandonọ kavi “ylanwatọ” bo gbọnmọ dali mọ “ale ylando tọn” yí, enẹ wẹ okú. (Lom. 5:12; 6:23) Dandannu wẹ e yin dọ gbẹtọvi ylandonọ lẹ ni gbọwhẹ hẹ Jehovah. Isaia weta 53 basi zẹẹmẹ lehe Jesu ‘gbọavùn’ kavi vẹvẹ do ota gbẹtọvi ylandonọ lẹ tọn mẹ do tọn dọmọ: “Hihò jijọho mítọn tọn tin to e ji: podọ hihò etọn wẹ yè yí do hẹn azọ̀n mítọn gbọ.”—Isa. 53:5.

14 Na Klisti hẹn ylando mítọn lẹ bosọ kú do ota mítọn mẹ wutu, e “suwhẹna mẹsusu.” Paulu wlan dọmọ: “Ojlo Otọ́ tọn wẹ dọ, to ewọ [Klisti] mẹ wẹ gigọ́ popo na nọ̀; e ko sọ yí ohùn [yatin] etọn tọn do to jijọho basi, gbọn dali etọn nado gbọwhẹ onú popo tọn hlan ede; . . . eyin yé tlẹ yin nuhe tin to aihọn mẹ, kavi nuhe tin to olọn lẹ mẹ.”—Kọl. 1:19, 20.

15. (a) Mẹnu lẹ wẹ “nuhe tin to olọn lẹ mẹ” he go Paulu donù? (b) Mẹnu lẹ kẹdẹ wẹ tindo jlọjẹ lọ nado tindo mahẹ to yẹhiadonu Oflin tọn lẹ mẹ, podọ etẹwutu?

15 “Nuhe tin to olọn lẹ mẹ,” he gbọwhẹ hẹ Jehovah gbọn hùnsọndai Klisti tọn gblamẹ lẹ wẹ Klistiani yiamisisadode he yin oylọ-basina nado dugán hẹ Klisti to olọn mẹ lẹ. Klistiani he yin “mahẹtọ oylọ olọn tọn” lẹ yin whẹsuna taidi ‘dodonọ na ogbẹ̀.’ (Heb. 3:1; Lom. 5:1, 18) Enẹwutu, Jehovah kẹalọyi yé taidi ovi gbigbọmẹ tọn lẹ. Gbigbọ wiwe dekunnuna yé dọ yé yin “whédutọ dopọ hẹ Klisti,” he na lẹzun ahọlu po yẹwhenọ lẹ po to Ahọluduta olọn tọn etọn mẹ. (Lom. 8:15-17; Osọhia 5:9, 10) Yé lẹzun apadewhe Islaeli gbigbọmẹ tọn, yèdọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” podọ yé yin hinhẹn biọ “alẹnu yọyọ” lọ mẹ. (Jẹl. 31:31-34; Gal. 6:16) Na yé yin hagbẹ alẹnu yọyọ lọ tọn lẹ wutu, yé tindo jlọjẹ lọ nado tindo mahẹ to yẹhiadonu Oflin tọn lẹ mẹ he bẹ kọfo vẹnhàn vẹẹ tọn lọ hẹn, ehe go Jesu donù dọmọ: “Kọfo he wẹ alẹnu yọyọ to ohùn ṣie mẹ, yèdọ enẹ he yè [na] kọ̀n na mì.”—Luku 22:20.

16. Etẹwẹ “nuhe tin to aihọn mẹ” lẹ, podọ aliho tẹ mẹ wẹ yé yin whẹsuna taidi dodonọ to Jehovah nukọn te?

16 “Nuhe tin to aihọn mẹ” lẹ wẹ lẹngbọ devo Klisti tọn he tindo todido lọ nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji lẹ. Devizọnwatọ vivẹ Jehovah tọn suwhẹna omẹ ehelẹ to Jehovah nukọn ga. Na yé tindo yise to avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn mẹ bo gbọnmọ dali “yàn aṣọ́vọ̀ yetọn bosọ hẹn yé zun wewe to ohùn Lẹngbọvu lọ tọn mẹ” wutu, Jehovah suwhẹna yé taidi dodonọ, e ma yin taidi ovi gbigbọmẹ tọn lẹ gba, ṣigba taidi họntọn etọn lẹ bo na yé nukundido jiawu lọ nado lùn “nukunbibia daho” lọ tọ́n. (Osọhia 7:9, 10, 14; Jak. 2:23) Na lẹngbọ devo ehelẹ ma tin to alẹnu yọyọ lọ mẹ bo masọ tindo todido nado nọgbẹ̀ to olọn mẹ wutu, yé ma nọ tindo mahẹ to yẹhiadonu Oflin tọn lẹ mẹ, ṣigba nọ wá otẹn lọ mẹ taidi nupọntọ he nọ do sisi hia lẹ.

Jehovah po Devizọnwatọ Etọn po Wẹ Opẹ́ Lẹpo Jẹna!

17. Nawẹ dogbapọnnanu he mí ko basi do dọdai Isaia tọn he gando Devizọnwatọ lọ go lẹ ji gọalọna mí nado wleawuna ayiha mítọn na hùnwhẹ Oflin tọn gbọn?

17 Dogbapọnnanu he mí ko basi do dọdai Isaia tọn he gando Devizọnwatọ lọ go lẹ ji yin aliho dagbe de nado wleawuna ayiha mítọn na Oflin okú Klisti tọn. Ehe ko gọalọna mí nado ‘nọ pọ́n Jesu he yin dòdó po opodo yise mítọn tọn po hlan tlintlin.’ (Heb. 12:2) Mí ko plọn dọ Ovi Jiwheyẹwhe tọn ma vẹtoli. To vogbingbọn mẹ na Satani, e nọ hùnhomẹ nado yin pinplọn gbọn Jehovah dali, bo kẹalọyi i taidi Oklunọ Nupojipetọ. Mí ko mọdọ to lizọnyizọn aigba ji tọn Jesu tọn whenu, e do awuvẹmẹ hia mẹhe e dọyẹwheho na lẹ bo hẹnazọ̀ngbọna susu yetọn to agbasa-liho podọ to gbigbọ-liho. E gbọnmọ dali do nuhe e na wà taidi Ahọlu Mẹssia to titonu yọyọ lọ mẹ hia, whenuena ‘e na ze whẹdida dodo dai to aihọn mẹ.’ (Isa. 42:4) Zohunhun etọn to yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn mẹ taidi ‘hinhọ́n akọta lẹ tọn,’ nọ flinnu hodotọ etọn lẹ nado lá wẹndagbe lọ po zohunhun po lẹdo aihọn pé.—Isa. 42:6.

18. Naegbọn dọdai Isaia tọn dona whàn mí nado tindo pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn na Jehovah po Devizọnwatọ nugbonọ etọn po?

18 Dọdai Isaia tọn sọ hẹn nukunnumọjẹnumẹ mítọn pọnte dogọ gando avọ́sinsan daho he Jehovah basi to whenuena e do Ovi vivẹ etọn hlan aigba ji nado jiya bo kú do ota mítọn mẹ go. E ma yin lehe Jehovah mọ bọ Ovi etọn to yaji do wẹ hẹn homẹ etọn hùn gba, ṣigba lehe e mọ Jesu yin nugbonọ mlẹnmlẹn do, yèdọ kakajẹ okú. Mí dona nọ hùnhomẹ dile Jehovah nọ wà do bo do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na nuhe Jesu wà lẹpo nado do Satani hia taidi lalonọ podọ nado klan oyín Jehovah tọn do wiwe bo gbọnmọ dali suwhẹna jlọjẹ Etọn taidi nupojipetọ. Humọ, Klisti hẹn ylando mítọn lẹ bo kú do ota mítọn mẹ. To aliho enẹ mẹ, e hẹn ẹn yọnbasi na lẹngbọpa pẹvi mẹmẹsunnu yiamisisadode etọn lẹ tọn po lẹngbọ devo lẹ po nado yin whẹsuna to Jehovah nukọn. Dile mí pli dopọ nado basi hùnwhẹ Oflin tọn, mì gbọ ayiha mítọn ni gọ́ na pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn na Jehovah po Devizọnwatọ nugbonọ etọn po.

Dogbapọn

• Linlẹn tẹ mẹ wẹ e “jlo” Jehovah nado mọ bọ Ovi etọn yin ‘awugblena’ te?

• Nawẹ ‘yè húnú Jesu na ylando mítọn’ gbọn?

• Nawẹ Devizọnwatọ Jehovah tọn “suwhẹna mẹsusu” gbọn?

• Nawẹ dogbapọnnanu he mí ko basi do dọdai Isaia tọn he gando Devizọnwatọ lọ go lẹ ji gọalọna mí nado wleawuna ayiha mítọn na hùnwhẹ Oflin tọn gbọn?

[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]

[Yẹdide to weda 26]

“Yè vlẹ ẹ, mí masọ hò e pọ́n”

[Yẹdide to weda 28]

‘E kọ̀n gbigbọ etọn jẹgbonu hlan okú’

[Yẹdide to weda 29]

“Lẹngbọ devo” lẹ nọ wá hùnwhẹ Oflin tọn taidi nupọntọ he nọ do sisi hia lẹ