Lehe Ohó Jesu Tọn lẹ Nọ Yidogọna Ayajẹ Do
Lehe Ohó Jesu Tọn lẹ Nọ Yidogọna Ayajẹ Do
‘Jesu hẹ́ osó lọ ji aga: nuplọntọ etọn lẹ wá e dè: e sọ jẹ nuplọn yé ji.’—MAT. 5:1, 2.
1, 2. (a) Nujijọ tẹlẹ wẹ wá aimẹ whẹpo Jesu do bẹ Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn jẹeji? (b) Nawẹ Jesu bẹ hodidọ etọn jẹeji gbọn?
TO OWHE 31 W.M., Jesu doalọtena yẹwhehodidọ etọn to Galili na ojlẹ gli de bo yì hùnwhẹ Juwayi tọn tẹnmẹ to Jelusalẹm. (Joh. 5:1) To whenuena e lẹkọwa Galili, e yí ozán dopo blebu do hodẹ̀ nado biọ anademẹ Jiwheyẹwhe tọn whẹpo do de apọsteli 12 lẹ. To wunkẹngbe, gbẹtọgun de pli bọ Jesu hẹnazọ̀ngbọna awutunọ he tin to yé mẹ lẹ. Enẹgodo, e sinai to osó ji bo jẹ nuplọn devi etọn lẹ po mẹhe tin to finẹ lẹ po ji.—Mat. 4:23–5:2; Luku 6:12-19.
2 Jesu bẹ hodidọ etọn he yin yiylọdọ Yẹwhehodidọ Osó ji tọn jẹeji bo dohia dọ haṣinṣan dagbe tintindo hẹ Jiwheyẹwhe nọ dekọtọn do ayajẹ mẹ. (Hia Matiu 5:1-12. a) Ayajẹ yin ‘ninọmẹ dagbemẹninọ tọn he bẹ pekọ tintindo po homẹhunhun ahun mẹ tọn he siso taun po hẹn.’ Ayajẹ ṣinẹnẹ he ji Jesu dọhodo zinnudo nuhewutu Klistiani lẹ nọ yin ayajẹnọ ji, podọ ohó ehelẹ gbẹ́ nọ hẹn ale wá todin dile yé wà do to nudi owhe 2000 die wayi. Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna dopodopo yetọn.
‘Mẹhe Yọnẹn Dọ Yé Tindo Nuhudo Gbigbọmẹ Tọn Lẹ’
3. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado yọnẹn dọ mí tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn?
3 ‘Ayajẹnọ wẹ mẹhe yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ; na yetọn wẹ ahọludu olọn tọn.’ (Mat. 5:3) ‘Mẹhe yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ’ mọnukunnujẹemẹ dọ yé gbọagba to gbigbọ-liho bo tindo nuhudo lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn.
4, 5. (a) Naegbọn mẹhe yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ yin ayajẹnọ? (b) Nawẹ mí sọgan hẹn pekọwana nuhudo gbigbọmẹ tọn mítọn gbọn?
4 Mẹhe yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ yin ayajẹnọ “na yetọn wẹ ahọludu olọn tọn.” Na devi dowhenu tọn lẹ kẹalọyi Jesu taidi Mẹssia lọ wutu, dotẹnmẹ lọ hundote na yé nado dugán hẹ ẹ to Ahọluduta olọn tọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ. (Luku 22:28-30) Vlavo mí tindo todido lọ nado yin whédutọ dopọ hẹ Klisti to olọn mẹ kavi nado nọgbẹ̀ kakadoi to paladisi aigba ji tọn mẹ to gandudu Ahọluduta lọ tọn glọ, mí sọgan yin ayajẹnọ eyin mí yọnẹn dọ mí tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn nugbonugbo.
5 E ma yin mẹlẹpo wẹ yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ, na mẹsusu ma tindo yise bo masọ nọ yọ́n pinpẹn “onú wiwe lẹ” tọn. (2 Tẹs. 3:1, 2; Heb. 12:16, NW) Nado hẹn pekọwana nuhudo gbigbọmẹ tọn mítọn, mí dona nọ plọn Biblu po sọwhiwhe po, tindo mahẹ zohunhun tọn to azọ́n mẹhẹnzun devi tọn lọ mẹ bo nọ yì opli Klistiani tọn lẹ to gbesisọ mẹ.—Mat. 28:19, 20; Heb. 10:23-25.
‘Ayajẹnọ Wẹ Yé He to Awubla Lẹ’
6. Mẹnu lẹ wẹ “yé he to awubla lẹ,” podọ naegbọn yé yin ‘ayajẹnọ’?
6 ‘Ayajẹnọ wẹ yé he to awubla lẹ; na yè na miọnhomẹ na yé.’ (Mat. 5:4) Mẹdopolọ wẹ “yé he to awubla lẹ” po ‘mẹhe yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ po.’ E ma yin ninọmẹ gbẹzan tọn yetọn wẹ zọ́n bọ yé to awubla. Yé nọ blawu na ninọmẹ yetọn taidi ylandonọ po kọdetọn mape gbẹtọvi tọn he gbayipe lẹ po nọ vẹna yé wutu. Naegbọn mẹhe to awubla enẹlẹ do yin ‘ayajẹnọ’? Na yé tindo yise to Jiwheyẹwhe po Klisti po mẹ bọ haṣinṣan dagbe he yé tindo hẹ Jehovah nọ miọnhomẹna yé wutu.—Joh. 3:36.
7. Nukun tẹwẹ mí dona nọ yí do pọ́n aihọn Satani tọn?
7 Be dopodopo mítọn nọ blawu na mawadodo he gbayipe to aihọn Satani tọn mẹ wutu ya? Etẹwẹ mí nọ lẹn taun gando nuhe aihọn nọ zedonukọnnamẹ lẹ go? Apọsteli Johanu wlan dọmọ: “Nuhe tin to aihọn mẹ lẹpo, wantuntun agbasalan tọn, wantuntun nukun tọn, po gigovọ́ ogbẹ̀ tọn po, e ma tin to Otọ́ tọn mẹ gba.” (1 Joh. 2:16) Ṣigba etẹwẹ mí dona wà eyin mí doayi e go dọ “gbigbọ aihọn tọn”—yèdọ huhlọn mẹwhinwhàn tọn he to anadena ogbẹ́ gbẹtọvi tọn he jẹla sọn Jiwheyẹwhe dè lẹ—to nuyiwa do gbigbọnọ-yinyin mítọn ji? Mí dona hodẹ̀ vẹkuvẹku, plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn bo dín alọgọ mẹho lẹ tọn. Dile mí dọnsẹpọ Jehovah pẹkipẹki, mí na yin ‘homẹmiọnna’ mahopọnna nuhe yin adọ̀ ayimajai mítọn tọn.—1 Kọl. 2:12; Ps. 119:52; Jak. 5:14, 15.
Lehe “Homẹmimiọnnọ lẹ” Yin Ayajẹnọ do Sọ!
8, 9. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado yin homẹmimiọnnọ podọ naegbọn homẹmimiọnnọ lẹ yin ayajẹnọ?
8 ‘Ayajẹnọ wẹ homẹmimiọnnọ lẹ; na yé na dugu aigba tọn.’ (Mat. 5:5) Homẹmimiọn kavi “walọmimiọn” ma yin ohia madogán tọn kavi nuyiwa yẹnuwiwa tọn gba. (1 Tim. 6:11) Eyin mí yin homẹmimiọnnọ, mí na nọ do walọmimiọn hia gbọn ojlo Jehovah tọn wiwà po alọkikẹyi anademẹ etọn po dali. Walọmimiọn nasọ sọawuhia to aliho he mẹ mí nọ yinuwa hẹ yisenọ hatọ lẹ po mẹdevo lẹ po te. Walọmimiọn mọnkọtọn sọgbe hẹ ayinamẹ apọsteli Paulu tọn.—Hia Lomunu lẹ 12:17-19.
9 Naegbọn homẹmimiọnnọ lẹ yin ayajẹnọ? Na “yé na dugu aigba tọn,” wẹ Jesu he yin homẹmimiọnnọ dọ. Ewọ wẹ Omẹ tintan he dugu aigba tọn. (Ps. 2:8; Mat. 11:29; Heb. 2:8, 9) Ṣigba, “whédutọ dopọ hẹ Klisti” he yin homẹmimiọnnọ lẹ nasọ dugu aigba tọn ga. (Lom. 8:16, 17) To Ahọluduta Jesu tọn glọ, homẹmimiọnnọ devo lẹ na nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji.—Ps. 37:10, 11.
10. Nawẹ awugbopo nado do walọmimiọn hia sọgan yinuwado lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn mítọn lẹ po haṣinṣan mítọn hẹ mẹdevo lẹ po ji gbọn?
10 Mí dona yin homẹmimiọnnọ taidi Jesu. Ṣigba etẹwẹ lo eyin gbẹtọ lẹ yọ́n mí taidi jlẹwàtọ? Jijọ ylankan ehe sọgan zọ́n bọ gbẹtọ lẹ na nọ họ̀nna mí. Eyin mẹmẹsunnu de wẹ mí yin bo to azọngban dín to agun mẹ, jijọ ehe sọgan zọ́n bọ mí ma na pegan. (1 Tim. 3:1, 3) Paulu dọna Titu nado nọ flinnu Klistiani he tin to Klete lẹ “ma nado yin jlẹwàtọ, adavo omẹ dẹẹdẹ, he na nọ do walọmimiọn hia omẹ popo.” (Titu 3:1, 2) Lehe walọmimiọn mọnkọtọn nọ hẹn ale wá na mẹdevo lẹ do sọ!
Mẹhe Huvẹ to Hùhù Na ‘Dodowiwa’ Wutu Lẹ
11-13. (a) Nawẹ huvẹ po nugbla dodowiwa tọn po sọgan hù mí gbọn? (b) Nawẹ mẹhe huvẹ po nugbla dodowiwa tọn po to hùhù lẹ sọgan yin pekọhẹnwana gbọn?
11 ‘Ayajẹnọ wẹ yé he huvẹ to hùhù bọ ovẹ́ to húhú na dodowiwa wutu lẹ: na yè na gọ́ho na yé.’ (Mat. 5:6) ‘Dodowiwa’ he hodọ Jesu te tofi zẹẹmẹdo nuhe sọgbe wiwà gbọn gbẹzan mẹtọn hinhẹn tin to kọndopọ mẹ hẹ ojlo po gbedide Jiwheyẹwhe tọn lẹ po dali. Psalm-kàntọ lọ dọ dọ ‘ayiha emitọn gbà na teninọpọn’ nudide whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ wutu. (Ps. 119:20) Be mí nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n dodowiwa sọmọ bọ huvẹ po nugbla etọn po nọ hù mí ya?
12 Jesu dọ dọ yé he huvẹ to hùhù bọ ovẹ́ to húhú na dodowiwa wutu lẹ na yin ayajẹnọ na yè na “gọ́ho” na yé kavi yé na yin pekọhẹnwana to gigọ́ mẹ. Ehe yọnbasi to Pẹntikọsti 33 W.M. godo, na whenẹnu wẹ gbigbọ wiwe Jehovah tọn jẹ “kunnudenu he dutomẹji [na aihọn ji] gando dodowiwa go.” (Joh. 16:8, NW) Gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ, Jiwheyẹwhe gbọdo gbẹtọ lẹ nado wlan Owe Wiwe Glẹki tọn he nọ “na nuplọnmẹ he tin to dodo mẹ.” (2 Tim. 3:16) Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn sọ nọ gọalọna mí nado “ze gbẹtọ yọyọ lọ dogo, [ehe] yè dá to dodo mẹ di apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn.” (Efe. 4:24) Be e ma yin homẹmiọnnamẹnu wẹ e yin nado yọnẹn dọ mẹhe lẹnvọjọ bo biọ jona ylando yetọn lẹ tọn to dodonu avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn ji lẹ sọgan yin whẹsuna taidi dodonọ gbọn Jiwheyẹwhe dali ya?—Hia Lomunu lẹ 3:23, 24.
13 Eyin mí tindo todido aigba ji tọn, huvẹ po nugbla he to mí hù na dodowiwa wutu po na yin pekọhẹnwana mlẹnmlẹn to whenue mí na mọ ogbẹ̀ madopodo yí to aigba ji to ninọmẹ dodo tọn lẹ glọ. Ṣigba todin whẹ́, mì gbọ mí ni magbe nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo Jehovah tọn lẹ. Jesu dọmọ: “Mì [nọ] dín ahọludu Jiwheyẹwhe tọn, po dodo etọn po whẹ́.” (Mat. 6:33) Mọwiwà na zọ́n bọ mí na tindo nususu nado wà to sinsẹ̀nzọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ bo nasọ hẹn mí yin ayajẹnọ.—1 Kọl. 15:58.
Nuhewutu “Lẹblanunọ lẹ” Yin Ayajẹnọ
14, 15. Nawẹ mí sọgan do lẹblanu hia gbọn, podọ naegbọn “lẹblanunọ lẹ” yin ayajẹnọ?
14 ‘Ayajẹnọ wẹ lẹblanunọ lẹ; na yé na mọ lẹblanu yí.’ (Mat. 5:7) Mẹtọnhopọn nọ whàn “lẹblanunọ lẹ” nado vẹawu mẹdevo lẹ. Jesu hẹnazọ̀ngbọna mẹsusu to azọ́njiawu-liho na onú yetọn wàlẹblanuna ẹn wutu. (Mat. 14:14) Lẹblanu nọ yin didohia to whenuena gbẹtọ lẹ jona mẹhe ṣinuwa do yé lẹ kẹdẹdile Jehovah nọ gbọn lẹblanu dali jona mẹhe lẹnvọjọ lẹ do. (Eks. 34:6, 7; Ps. 103:10) Mí sọgan do lẹblanu hia to aliho dopolọ mẹ gbọn dagbewiwa na agbátọnọ lẹ po hogbe he jọmẹ he nọ hẹn kọgbọ wá lẹ po yiyizan na yé dali. Aliho dagbe devo he mẹ mí sọgan do lẹblanu hia te wẹ nado lá nugbo Biblu tọn na mẹdevo lẹ. Jesu ‘jẹ nususu plọn’ gbẹtọgun de ji na lẹblanu whàn ẹn wutu.—Malku 6:34.
15 Mí tindo whẹwhinwhẹ́n susu nado kọngbedopọ hẹ ohó Jesu tọn lẹ dọmọ: ‘Ayajẹnọ wẹ lẹblanunọ lẹ; na yé na mọ lẹblanu yí.’ Eyin mí nọ do lẹblanu hia mẹdevo lẹ, yelọsu na wà nudopolọ na mí. To whenuena Jiwheyẹwhe to whẹdana mí, e sọgan de nado flin nuyiwa lẹblanu tọn he mí ko dohia mẹdevo lẹ bo dawhẹna mí sọgbe hẹ nuyiwa enẹlẹ. (Jak. 2:13) Lẹblanunọ lẹ kẹdẹ wẹ na mọ jona ylando yetọn tọn yí bo duvivi ogbẹ̀ madopodo tọn.—Mat. 6:15.
Nuhewutu ‘Mẹhe Wé to Ayiha mẹ lẹ’ Yin Ayajẹnọ
16. (a) Nawẹ mí sọgan ‘wé to ayiha’ mẹ gbọn? (b) Nawẹ mẹhe tindo jẹhẹnu ehe lẹ nọ “mọ Jiwheyẹwhe” gbọn?
16 ‘Ayajẹnọ wẹ mẹhe wé to ayiha mẹ lẹ; na yé na mọ Jiwheyẹwhe.’ (Mat. 5:8) Eyin mí wé to ayiha mẹ, ehe na sọawuhia to haṣinṣan, ojlo po mẹwhinwhàn mítọn lẹ po mẹ. Mí na do “owanyi sọn ayiha wiwe mẹ” hia. (1 Tim. 1:5) Eyin mí wé to homẹ, mí na “mọ Jiwheyẹwhe.” Ehe ma zẹẹmẹdo dọ mí na mọ Jehovah nukun sọ nukun gba, na “gbẹtọ [he] mọ [Jiwheyẹwhe] ma na nọgbẹ̀.” (Eks. 33:20) Ṣigba, na Jesu do jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ hia to pipé mẹ wutu, e sọgan dọmọ: “Ewọ he . . . mọ mi ko mọ Otọ́.” (Joh. 14:7-9) Taidi sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to aigba ji, mí sọgan “mọ Jiwheyẹwhe” dile mí to ayido nuhe e nọ wà do ota mítọn mẹ lẹ go. (Job 42:5) Na nuhe dù Klistiani yiamisisadode lẹ, yé na mọ Jiwheyẹwhe to linlẹn gigọ́ mẹ to whenuena yé na yin finfọnsọnku taidi nudida gbigbọnọ bo mọ Otọ́ olọn mẹ tọn yetọn nukun sọ nukun.—1 Joh. 3:2.
17. Etẹwẹ na yin kọdetọn lọ eyin mí wé to ayiha mẹ?
17 Na mẹhe tindo ayiha wiwe lẹ nọ wé to walọyizan-liho podọ to gbigbọ-liho wutu, yé ma nọ lẹnnupọndo nuhe Jehovah nọ pọnhlan taidi mawé lẹ ji. (1 Otan. 28:9; Isa. 52:11) Eyin mí wé to ayiha mẹ, mí na nọ dọ bo nọ wà nuhe wé lẹ, podọ yẹnuwiwa depope ma na sọawuhia to sinsẹ̀nzọn mítọn hlan Jehovah mẹ.
“Jijọho-Dintọ lẹ” Na Lẹzun Visunnu Jiwheyẹwhe Tọn
18, 19. Nawẹ “jijọho-dintọ lẹ” nọ yinuwa gbọn?
18 ‘Ayajẹnọ wẹ jijọho-dintọ lẹ; na yè na ylọ yé dọ visunnu Jiwheyẹwhe tọn.’ (Mat. 5:9) “Jijọho-dintọ lẹ” nọ yin yinyọnẹn gbọn nuhe yé nọ wà po nuhe yé ma nọ wà lẹ po dali. Eyin mí nọ yinuwa taidi mẹhe hodọ Jesu te lẹ, mí na nọ dín jijọho bo ma na nọ “yí oylan do sú oylan họ́ mẹdepope.” Kakatimọ, mí na “nọ doafọna [nuhe] yin dagbe whepoponu . . . hlan gbẹtọ lẹpo.”—1 Tẹs. 5:15.
19 Nado yin pinpọnhlan taidi jijọho-dintọ, mí dona nọ doafọna jijọho sọn ahun mẹ wá. Jijọho-dintọ lẹ ma nọ wà nudepope he nọ “klan họntọn dovo.” (Howh. 16:28) Taidi jijọho-dintọ lẹ, mí nọ ze afọdide nujikudo tọn lẹ nado doafọna “jijọho [hẹ] gbẹtọ lẹpo.”—Heb. 12:14.
20. Mẹnu lẹ wẹ yin “visunnu Jiwheyẹwhe tọn” lẹ todin, podọ mẹnu lẹ wẹ na lẹzun ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ to sọgodo?
20 Jijọho-dintọ lẹ yin ayajẹnọ na “yè na ylọ yé [dọ] visunnu Jiwheyẹwhe tọn” lẹ. Klistiani yiamisisadode nugbonọ lẹ yin sisọdodovi taidi “visunnu Jiwheyẹwhe tọn” lẹ. Yé tindo haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ Jehovah todin taidi ovi etọn lẹ na yé do yise hia to Klisti mẹ bo yí ahundopo do to sinsẹ̀n-basi hlan “Jiwheyẹwhe owanyi po jijọho po tọn.” (2 Kọl. 13:11; Joh. 1:12) Etẹwẹ dogbọn “lẹngbọ devo” Jesu tọn he yin jijọho-dintọ lẹ dali? Jesu na yin “Otọ́ Madopodo” yetọn to Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn etọn whenu, ṣigba to vivọnu gandudu enẹ tọn, e na hẹn ede zun mẹmẹglọ Jehovah tọn podọ “lẹngbọ devo” ehelẹ na lẹzun ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ to linlẹn gigọ́ mẹ.—Joh. 10:16; Isa. 9:6; Lom. 8:21; 1 Kọl. 15:27, 28.
21. Eyin mí to ‘gbẹnọ gbọn gbigbọ dali,’ nawẹ mí na nọ yinuwa gbọn?
21 Eyin mí to ‘gbẹnọ gbọn gbigbọ dali,’ mẹdevo lẹ na nọ mọdọ mí nọ dín jijọho nugbonugbo. Mí ma na nọ ‘hẹnhomẹgble na mínọzo.’ (Gal. 5:22-26) Kakatimọ, mí na nọ dovivẹnu nado “nọ nọ̀ jijọho hẹ omẹ popo.”—Lom. 12:18.
Yé Yin Ayajẹnọ Mahopọnna Homẹkẹn!
22-24. (a) Naegbọn mẹhe nọ yin homẹkẹndo na dodowiwa wutu lẹ yin ayajẹnọ? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ oplọn tọn awe he na bọdego lẹ mẹ?
22 ‘Ayajẹnọ wẹ yé he yè to homẹkẹndo na dodowiwa wutu lẹ; na yetọn wẹ ahọludu olọn tọn.’ (Mat. 5:10) To yidogọ mẹ, Jesu dọmọ: ‘Ayajẹnọ wẹ mìwlẹ, whenuena gbẹtọ lẹ na to vivlẹ mì kò, bo to homẹkẹndo mì, bosọ to oylan hunkọhunkọ dọ do mì go to lalo mẹ, na ṣie wutu. Mì ni jaya, na mì nisọ to ayajẹ susu; na ale mìtọn wẹ daho to olọn mẹ: na mọkẹdẹ wẹ yé dohomẹkẹn yẹwhegán he ko tin jẹnukọnna mì lẹ do.’—Mat. 5:11, 12.
23 Taidi yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn lẹ to hohowhenu, Klistiani lẹ nọ donukun dọ gbẹtọ lẹ na vlẹ yé kò, dohomẹkẹn yé, bosọ sawhẹ lalo tọn lẹ dokọna yé—ehe lẹpo ‘na dodowiwa wutu.’ Ṣigba, gbọn akọndidona whlepọn ehelẹ po nugbonọ-yinyin po dali, mí nọ jaya dọ mí to homẹ Jehovah tọn hẹn hùn bosọ to gigopana ẹn. (1 Pita 2:19-21) Oyà he ji mí te ma sọgan dekanpona ayajẹ he mí nọ tindo to sinsẹ̀n-bibasi mítọn hlan Jehovah mẹ todin podọ to sọgodo. E ma sọgan glọnalina mẹhe na dugán hẹ Klisti to Ahọluduta olọn tọn mẹ lẹ kavi mẹhe na nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji taidi mẹjidugando ahọluduta enẹ tọn lẹ nado jaya. Dona mọnkọtọn lẹ do nukundagbe, homẹdagbe po alọtútlú Jiwheyẹwhe tọn po hia.
24 Nususu devo lẹ tin he mí sọgan plọn sọn Yẹwhehodidọ Osó ji tọn lọ mẹ. Mí na dọhodo nuplọnmẹ voovo lẹ ji to hosọ oplọn tọn awe he na bọdego lẹ mẹ. Mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe mí sọgan yí ohó Jesu Klisti tọn enẹlẹ do yizan mẹ do.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Kakati nado yí hogbe lọ “donanọ” zan, Biblu Traduction du monde nouveau po lẹdogbedevomẹ delẹ po taidi La Bible de Jérusalem yí hogbe he sọgbe hugan lọ “ayajẹnọ” zan. Enẹwutu to hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo hogbe lọ “ayajẹnọ” ji, bo yí i zan taidi hogbe devo na “donanọ.”
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
• Naegbọn mẹhe yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ yin ayajẹnọ?
• Etẹwutu ‘homẹmimiọnnọ lẹ’ yin ayajẹnọ?
• Naegbọn Klistiani lẹ nọ yin ayajẹnọ mahopọnna homẹkẹn?
• Detẹ to ayajẹ he go Jesu donù lẹ mẹ wẹ whàn we hugan?
[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]
[Yẹdide to weda 7]
Ayajẹ ṣinẹnẹ he ji Jesu dọhodo lẹ nọ hẹn ale wá todin dile yé wà do to hohowhenu
[Yẹdide to weda 8]
Aliho dagbe he mẹ mí sọgan do lẹblanu hia te wẹ nado lá nugbo Biblu tọn na mẹdevo lẹ