Fie Wẹ Hiẹ Na te Whenue Opodo Na Wá?

WHENUE Jehovah na hẹn opodo wá aihọn ylankan ehe ji to Amagẹdọni, etẹwẹ na jọ do nugbonọ lẹ go? Howhinwhẹn lẹ 2:21, 22 na gblọndo dọmọ: “Nugbonọ wẹ na nọ̀ aigba lọ ji, yé he pé lẹ wẹ na nọ̀ e mẹ. Ṣigba mẹylankan lẹ wẹ yè na sán sọn aihọn mẹ, sẹ́nmẹjẹtọ lẹpo wẹ yè na dọ̀nsún sọn e mẹ.”

Ṣigba, nawẹ mẹhe pé lẹ na nọ̀ aigba ji gbọn? Be yé na mọ fide họnbẹ do ya? Fie wẹ nugbonọ lẹ dona te to whenue opodo na wá? Kandai Owe-wiwe tọn ẹnẹ he gando mẹdelẹ he lùn vasudo tọ́n go tá hinhọ́n do whẹho ehelẹ ji.

Naegbọn Fie Mẹde Tin te do Yin Nujọnu?

Gando whlẹngán Noa po Lọti po tọn go, mí hia to 2 Pita 2:5-7 mẹ dọmọ: “[Jiwheyẹwhe] masọ gbọ sọn aihọn whenẹnu tọn go, ṣigba bo whlẹn Noa po omẹ ṣinawe po, yẹwhehodọtọ dodo tọn, whenuena e túntún osin kọ̀n do aihọn mẹylankan lẹ tọn ji; bosọ diọ tòdaho Sọdọmi po Gọmọla po tọn lẹ zun afín, whenuena e yí gbakija do gblewhẹdo yé, bosọ yí yé do basi hiadonu hlan yé he na waylan to godo mẹ lẹ; bosọ whlẹn Lọti dodonọ, he homẹ etọn gble na wantuntun walọ mẹylankan lẹ tọn.”

Nawẹ Noa lùn Singigọ lọ tọ́n gbọn? Jiwheyẹwhe dọna Noa dọmọ: “Opodo nutogbẹ̀ lẹpo tọn ko wá nukọn ṣie; na aigba gọ́ na [danuwiwa] gbọn dali yetọn; bo doayi e go, yẹn na gbidi yé po aigba po. Hiẹ ni yí atin gofa tọn do basi aki de.” (Gẹn. 6:13, 14) Noa gbá aki lọ dile Jehovah degbena ẹn do. Azán ṣinawe whẹpo singigọ lọ do bẹjẹeji, Jehovah dọna ẹn nado bẹ kanlin lẹ plido aki lọ mẹ podọ ewọ lọsu po whédo etọn blebu po ni biọ e mẹ. To azán ṣinawetọ gbè, ohọ̀n lọ sú, bọ “jikun sọ ja do aigba ji okle kande po ozán kande po.” (Gẹn. 7:1-4, 11, 12, 16) Noa po whẹndo etọn po ‘yin whinwhlẹngán sọn osin lọ mẹ.’ (1 Pita 3:20) Aki lọ mẹ bibiọ kẹdẹ wẹ na whlẹn yé gán. Fidevo depope ma tin bọ yé sọgan mọ hihọ́ te.—Gẹn. 7:19, 20.

To whẹho Lọti tọn mẹ, anademẹ he e mọyi lẹ gbọnvo pẹẹde. Angẹli awe dọ fie e ma dona tin te na ẹn. Angẹli awe lọ lẹ dọna Lọti dọmọ: ‘Mẹdepope he hiẹ tindo to tòdaho Sọdọmi tọn mẹ; bẹ yé tọ́n sọn ofi lọ: na míwlẹ na và ofi he sudo.’ Yé dona “họnyi osó ji.”—Gẹn. 19:12, 13, 17.

Numimọ Noa po Lọti po tọn dohia dọ “[Jehovah] sọ yọ́n lehe e na whlẹn ayihawiwenọ lẹ do sọn whlepọn mẹ, bosọ yí mawadodonọ lẹ whlá hlan whẹdazangbe.” (2 Pita 2:9) To nujijọ awe ehelẹ mẹ, whlẹngán yetọn sinai do fie yé tin te ji. Noa dona yì biọ aki lọ mẹ; Lọti dona tọ́n sọn Sọdọmi. Ṣigba, be mọ wẹ e nọ yin to whepoponu ya? Eyin dodonọ lẹ ma tlẹ sẹtẹn, be Jehovah sọgan whlẹn yé mahopọnna fidepope he yé te ya? Nado mọ gblọndo kanbiọ enẹ tọn, lẹnnupọndo kandai whlẹngán tọn awe devo delẹ ji.

Be Whelẹponu Wẹ Fie Mẹde Tin te Yin Nujọnu Ya?

To azán Mose tọn gbè, whẹpo Jehovah do hò Egipti po azọ̀nylankan aotọ lọ po, E degbena Islaelivi lẹ nado sá ohùn kanlin Juwayi tọn lọ tọn do dòtin po aga ohọ̀n ohọ̀ owhé yetọn lẹ tọn po go. Etẹwutu? Na ‘whenue  Jehovah na juwayi nado hò Egiptinu lẹ; whenuena ewọ sọ mọ ohùn lọ to whlẹlidemẹ lọ go, podọ to dòtin awe he to adà mẹ lẹ go, e na jugbọn ohọ̀n lọ ji wayi, bo ma na dike mẹvatọ nido sẹpọ owhé yetọn lẹ nado hò yé gba.’ To ozán enẹ mẹ, Jehovah “hò plọnji lẹpo to aigba Egipti tọn ji, sọn plọnji Falo tọn he sinai to ofìn etọn ji jẹ plọnji mẹmẹglọ tọn he ko tin to gànhọ mẹ [ji]; po plọnji whékanlin tọn lẹpo po.” Dile plọnji Islaelivi lẹ tọn ma tlẹ sẹtẹn, yé yin whinwhlẹngán.—Eks. 12:22, 23, 29.

Sọ lẹnnupọndo whẹho Lahabi, yèdọ galọtọ he nọ nọ̀ tòdaho Jẹliko tọn mẹ ji. Islaelivi lẹ jlo na bẹ awhàngbigba yetọn biọ Aigba Pagbe tọn mẹ jẹeji wẹ. Whenuena Lahabi mọdọ Jẹliko tin to owù mẹ, e dọna Islaelivi amẹ́ awe lọ lẹ dọ otò lọ blebu ko to obu ji na Islaelivi lẹ wutu. E whlá amẹ́ lọ lẹ bo biọ to yé si nado whlé na ẹn dọ ewọ po whẹndo etọn blebu po na yin whinwhlẹngán to whenue Jẹliko na yin vivasudo. Amẹ́ lọ lẹ dọna Lahabi dọ e ni bẹ whẹndo etọn plido ohọ̀ etọn he tin to adó tòdaho lọ tọn go mẹ. Eyin mẹde tọ́n sọn ohọ̀ lọ mẹ, e na yin vivasudo po mẹhe tin to tòdaho lọ mẹ lẹ po. (Jọṣ. 2:8-13, 15, 18, 19) Ṣigba to nukọn mẹ, Jehovah dọna Jọṣua dọ “adó Jẹliko tọn lẹ [na] họ́ jai mlẹnmlẹn.” (Jọṣ. 6:5) Fie amẹ́ lọ lẹ dọ po nujikudo po dọ yé na mọ hihọ́ te wá taidi nuhe tin to owù mẹ todin. Nawẹ Lahabi po whédo etọn po na yin whinwhlẹngán gbọn?

To whenue ojlẹ lọ sọ nado gbawhàn Jẹliko tọn, Islaelivi lẹ kún opẹ̀n lẹ bo dabobo daho de. Jọṣua 6:20 dọmọ: “E sọ wá jọ, whenuena gbẹtọ [Islaeli tọn] lẹ sè ogbè opẹ̀n lọ tọn wẹ [yé] zìn abobo daho dogbè, bọ adó họ́ jai mlẹnmlẹn.” Gbẹtọvi depope ma sọgan doalọtena aijijẹ adó lọ tọn. Ṣigba to azọ́njiawu-liho, aijijẹ adó lọ tọn nọte do ohọ̀ Lahabi tọn kọ̀n. Jọṣua degbena amẹ́ awe lọ lẹ dọmọ: “Mì yì owhé galọtọ lọ tọn gbè, bo hẹn nawe lọ sọn finẹ wá, po ehe e tindo lẹpo po, dile mì whlé hlan ẹn do.” (Jọṣ. 6:22) Mẹhe tin to owhé Lahabi tọn gbè lẹpo wẹ yin whinwhlẹngán.

Etẹwẹ Yin Nujọnu Hugan?

Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn nujijọ whlẹngán tọn he gando Noa, Lọti, Islaelivi azán Mose tọn gbè lẹ, po Lahabi po go mẹ? Nawẹ kandai ehelẹ gọalọna mí nado yọ́n fie mí dona tin te to whenue opodo aihọn ylankan ehe tọn na wá gbọn?

Na nugbo tọn, aki he mẹ Noa biọ wẹ whlẹn ẹn gán. Ṣigba, naegbọn e do biọ e mẹ? Be e mayin na e tindo yise bo setonu wutu wẹ ya? “Noa sọ basi; kẹdẹdi enẹ he Jiwheyẹwhe ko degbena ẹn lẹpo,” wẹ Biblu  dọ. “Mọwẹ e basi do.” (Gẹn. 6:22; Heb. 11:7) Míwlẹ lo? Be mí to nuhe Jehovah degbena mí lẹpo wà ya? Noa sọ yin “yẹwhehodọtọ dodo tọn.” (2 Pita 2:5) Be mílọsu nọ yin zohunhunnọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ taidi Noa, etlẹ yin to whenue gbẹtọ lẹ ma dotoai ya?

Lọti họ̀nna vasudo Sọdọmi tọn bo yin whinwhlẹngán. Ewọ yin whinwhlẹngán na e yin dodonọ to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ, podọ wantuntun mẹylankan Sọdọmi po Gọmọla po tọn lẹ tọn hẹn homẹ gble e taun. Be wantuntun he gbayipe to egbehe nọ hẹn homẹ gble mílọsu nugbonugbo ya? Kavi be mí nọ dovọ́na yé sọmọ bọ e masọ nọ di nude na mí ba wẹ? Be mí nọ wà nuhe go mí pé lẹpo nado nọ̀ “jijọho mẹ, to matin apà podọ to madowango mẹ” ya?—2 Pita 3:14.

Na Islaelivi lẹ to Egipti podọ Lahabi to Jẹliko, yé dona gbọṣi owhé yetọn lẹ gbè nado yin whinwhlẹngán. Ehe biọ yise po tonusise po. (Heb. 11:28, 30, 31) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe Islaelivi lẹ na ko zín nukun do viplọnji yetọn lẹ ji do to whenue yé jẹ “awhá daho de” sè ji to owhé Egiptinu lẹ tọn dopodopo gbè. (Eksọdusi 12:30) Pọ́n lehe Lahabi po hagbẹ whẹndo etọn lẹ tọn po na ko tẹdo yedelẹ go do dile e to sisè bọ adó Jẹliko tọn to hihọ́ sẹpọ yé. E biọ yise nujọnu tọn to e si nado hẹn tonusise etọn go bo gbọṣi ohọ̀ enẹ mẹ.

To madẹnmẹ, aihọn ylankan Satani tọn na wá opodo. Kakajẹ din, mí ma ko yọ́n lehe Jehovah na basi hihọ́na omẹ etọn lẹ do to “azán [dobu] adi” etọn tọn gbè gba. (Zẹf. 2:3) Ṣigba, mahopọnna fie mí tin te po ninọmẹ he mẹ mí te to whenẹnu po, mí sọgan deji dọ yise he mí tindo to Jehovah mẹ po tonusise mítọn po ji wẹ whlẹngán mítọn na sinai do. Todin whẹ́, mí dona tindo pọndohlan dagbe gando nuhe dọdai Isaia tọn ylọdọ “abò” lọ go.

“Biọ Abò Towe Mẹ”

“Wá, omẹ ṣie emi, biọ abò towe mẹ,” wẹ Isaia 26:20 dọ. “Sú ohọ̀n do dewe: whlá dewe di to nukunwhiwhe pẹvide mẹ, kaka homẹgble lọ na do juwayi.” Dọdai ehe sọgan ko mọ hẹndi etọn tintan to 539 J.W.M. whenue Medianu lẹ po Pẹlsianu lẹ po gbawhàn Babilọni tọn. To whenue Kilusi Pẹlsianu lọ biọ Babilọni tlolo, e taidi dọ e degbè dọ mẹlẹpo ni gbọṣi ohọ̀ yetọn lẹ mẹ na e degbena awhànfuntọ etọn lẹ nado hù mẹdepope he yé mọ to gbangba.

To egbehe, “abò” he go dọdai ehe donù lẹ sọgan yin yiyijlẹdo agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn he hugan 100000 lẹdo aihọn pé go. Agun enẹlẹ nọ yí adà titengbe de wà to gbẹzan mítọn mẹ. Yé na zindonukọn nado to mọwà kaka biọ “nukunbibia daho” lọ mẹ. (Osọhia 7:14) Omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yin gbedena nado biọ “abò” yetọn lẹ mẹ bo whlá yedelẹ “kaka homẹgble lọ na do juwayi.” Nujọnu wẹ e yin nado wleawuna pọndohlan dagbe gando agun lọ go bo hẹn pọndohlan enẹ go, bosọ magbe nado gbọṣi agun lọ mẹ. Mí sọgan hẹn tudohomẹnamẹ Paulu tọn lẹ do ayiha mẹ dọmọ: “Mì gbọ mí nisọ nọ lẹn mínọzo tọn pọ́n nado nọ jlahomẹdona to owanyi po azọ́n dagbe lẹ po mẹ: to ma gbẹ́ opli míde tọn mẹ, dile jijọ mẹdelẹ tọn te; ṣigba mí ni nọ to homẹjladona mínọzo; humọ na le mì mọdọ azán lọ to sisẹpọ.”—Heblu lẹ 10:24, 25.

[Yẹdide to weda 7]

Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn aliho he mẹ Jiwheyẹwhe whlẹn mẹdelẹ te to hohowhenu mẹ?

[Yẹdide to weda 8]

Etẹwẹ “abò” lẹ sọgan nọtena to egbehe?