“Họntọn Ṣie Wẹ Mìwlẹ”
“Họntọn Ṣie Wẹ Mìwlẹ”
“Họntọn ṣie wẹ mìwlẹ, eyin mì wà nuhe yẹn degbena mì lẹ.”—JOH. 15:14.
1, 2. (a) Etẹwẹ mí sọgan dọ gando gbẹzan họntọn Jesu tọn lẹ tọn go? (b) Naegbọn e do yin nujọnu dọ mí ni yin họntọn Jesu tọn?
AZỌ́N voovo watọ wẹ sunnu he sinai to abò aga tọn mẹ hẹ Jesu lẹ yin dai, podọ yé wá sọn whẹndo voovo mẹ. Nọvi-nọvi wẹ Pita po Andle po yin, bosọ yin whèhutọ to dai. Takuẹ-ṣinyantọ wẹ Matiu yin dai—yèdọ azọ́n de he Ju lẹ ma nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n. Delẹ to yé mẹ, taidi Jakobu po Johanu po, na ko yọ́n Jesu sọn jọja whenu gbọ́n. E taidi dọ owhe kleun delẹ jẹnukọnna ojlẹ enẹ wẹ mẹdevo lẹ, taidi Natanaeli, ṣẹṣẹ wá yọ́n Jesu. (Joh. 1:43-50) Ṣogan, mẹhe tin to Juwayi ayidego tọn enẹ tẹnmẹ to Jelusalẹm lẹpo wẹ kudeji dọ Jesu wẹ Mẹssia dopagbe lọ, yèdọ Ovi Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ tọn. (Joh. 6:68, 69) Matin ayihaawe, awú na ko yá yé taun to whenue Jesu dọna yé dọ: “Yẹn ylọ mì họntọn, na nuhe yẹn ko sè sọn Otọ́ ṣie dè lẹpo, yẹn ko hẹn zun yinyọnẹn hlan mì.”—Joh. 15:15.
2 Na taun tọn, Klistiani yiamisisadode egbezangbe tọn lẹpo go wẹ nuhe Jesu dọna apọsteli nugbonọ etọn lẹ gando, podọ to linlẹn de mẹ, e sọ gando gbẹdohẹmẹtọ yetọn “lẹngbọ devo” lẹ go ga. (Joh. 10:16) Mahopọnna nuhe mí yin kavi fie mí wá sọn, mímẹpo wẹ dotẹnmẹ lọ hundote na nado yin họntọn Jesu tọn. Nado yin họntọn etọn yin nujọnu hugan nudepope, na enẹ nọ hẹn mí zun họntọn Jehovah tọn ga. Na nugbo tọn, mí ma sọgan dọnsẹpọ Jehovah eyin mí ma dọnsẹpọ Klisti. (Hia Johanu 14:6, 21.) To whelọnu lo, etẹwẹ mí dona wà nado lẹzun họntọn vivẹ Jesu tọn kakadoi? Whẹpo mí na do dọhodo hosọ titengbe ehe ji, mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ he Jesu lọsu zedai taidi họntọn dagbe de, bo pọ́n nuhe mí sọgan plọn sọn aliho he mẹ devi etọn lẹ yinuwa hẹ ẹ te mẹ.
Jesu Ze Apajlẹ Họntọn Dagbe Yinyin Tọn Dai
3. Etẹwẹ mẹsusu yọ́n Jesu na?
3 “Adọkunnọ tindo họntọn susu,” wẹ Ahọlu Sọlọmọni nuyọnẹntọ lọ wlan. (Howh. 14:20) Hogbe ehelẹ do lẹndai he wutu gbẹtọvi mapenọ lẹ do nọ jihọntọn hia, enẹ wẹ nado mọ nude yí sọn mẹdevo lẹ si, kakati nado nanumẹ. Jesu ma tindo awugbopo enẹ. Akuẹ kavi otẹn he mẹ mẹde te ma nọ yinuwadeji gba. Nugbo wẹ dọ Jesu yiwanna dẹpẹ adọkunnọ lọ bosọ basi oylọna ẹn nado lẹzun hodotọ etọn. Ṣigba, Jesu biọ to e si nado sà nutindo etọn lẹ bo má na wamọnọ lẹ. (Malku 10:17-22; Luku 18:18, 23) Jesu ma yin yinyọnẹn taidi mẹhe nọ dogbẹ́ hẹ adọkunnọ lẹ po omẹ nukundeji lẹ po gba, ṣigba taidi họntọn agbátọnọ lẹ po mẹhe yè ma nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n lẹ po tọn.—Mat. 11:19.
4. Naegbọn mí sọgan dọ dọ họntọn Jesu tọn lẹ tindo awugbopo?
4 E họnwun dọ họntọn Jesu tọn lẹ tindo awugbopo. To gbèdopo, Pita gboawupo nado do pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn hia. (Mat. 16:21-23) Jakobu po Johanu po do ojlo zogbe hia to whenue yé biọ to Jesu si nado ze yé do otẹn he yiaga mẹ to Ahọluduta etọn mẹ. Nuyiwa yetọn hẹn homẹgble apọsteli he pò lẹ, podọ whẹho yindidi tọn nọ yawu fọ́n nudindọn dote to ṣẹnṣẹn yetọn. Ṣigba Jesu nọ gbọn homẹfa dali tẹnpọn nado jla pọndohlan họntọn etọn lẹ tọn do, bo ma nọ yawu gblehomẹ do yé go.—Mat. 20:20-28.
5, 6. (a) Naegbọn Jesu do vẹ́ po suhugan apọsteli etọn lẹ tọn po? (b) Naegbọn Jesu do sánkanna haṣinṣan etọn hẹ Juda?
5 E ma yindọ Jesu joalọdokọji na sunnu mapenọ ehelẹ kavi nọ miyọnnukundo awugbopo yetọn lẹ wutu wẹ yé do vẹ́ gba. Kakatimọ, e ze ayidonugo do mẹwhinwhàn po jẹhẹnu dagbe yetọn lẹ po ji. Di apajlẹ, Pita, Jakobu, po Johanu po damlọn to ojlẹ he sinyẹnawuna Jesu hugan mẹ, kakati nado nọgodona ẹn. Abajọ nuhe yé wà do hẹn Jesu jẹflumẹ. Etomọṣo, e mọdọ yé tindo mẹwhinwhàn dagbe, bo dọmọ: “Nugbo wẹ gbigbọ to jijlo, ṣigba agbasa yin madogánnọ.”—Mat. 26:41.
6 To vogbingbọn mẹ, Jesu sánkanna haṣinṣan he e tindo hẹ Juda Iskaliọti. Dile etlẹ yindọ Juda gbẹ́ tindo awusọhia họntọn de tọn, Jesu doayi e go dọ gbẹdohẹmẹtọ vivẹ dai tọn enẹ ko hẹn ahun etọn flu. Na Juda ko lẹzun họntọn aihọn tọn wutu, e ko hẹn ede zun kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn. (Jak. 4:4) Enẹwutu, Jesu yàn Juda tọ́n whẹpo do ylọ apọsteli nugbonọ 11 he pò lẹ dọ họntọn.—Joh. 13:21-35.
7, 8. Nawẹ Jesu do owanyi hia họntọn etọn lẹ gbọn?
7 Jesu mọnú zẹ̀ awugbopo họntọn nugbonọ etọn lẹ tọn go, podọ nuhe na hẹn ale wá na yé hugan wẹ e nọ wà. Di apajlẹ, e hodẹ̀ hlan Otọ́ etọn nado nọ basi hihọ́na yé to whlepọn yetọn lẹ whenu. (Hia Johanu 17:11.) Jesu ze nugopipe yetọn lẹ do lẹnpọn mẹ. (Malku 6:30-32) Podọ e ma yin nuhe e lẹn lẹ kẹdẹ wẹ e nọ dọna yé gba, ṣigba e sọ nọ tindo ojlo nado sè bo mọnukunnujẹ linlẹn po numọtolanmẹ yetọn lẹ po mẹ.—Mat. 16:13-16; 17:24-26.
8 Jesu yí gbẹzan etọn blebu zan na họntọn etọn lẹ bosọ kú do ota yetọn mẹ. Nugbo wẹ dọ, nubiọtomẹsi whẹdida dodo Otọ́ etọn tọn biọ dọ ni ze ogbẹ̀ ede tọn jo. (Mat. 26:27, 28; Heb. 9:22, 28) Ṣigba, owanyi wẹ whàn Jesu nado wàmọ. E dọ dọ, “Mẹde ma tindo owanyi he klohu ehe, dọ mẹde ze ogbẹ̀ etọn liai na họntọn etọn lẹ.”—Joh. 15:13.
Nawẹ Devi Jesu Tọn lẹ Yinuwa Gbọn?
9, 10. Nukun tẹwẹ gbẹtọ lẹ do pọ́n gbigbọ alọtútlú tọn he Jesu dohia?
9 Jesu ma nọ whleawu nado yí whenu po nutindo etọn lẹ po zan na mẹdevo lẹ, podọ e yiwanna yé. Enẹ zọ́n bọ gbẹtọ lẹ nọ dọnsẹpọ ẹ, bo nọ hùnhomẹ nado nanú ewọ lọsu. (Luku 8:1-3) Sọn numimọ mẹdetiti tọn mẹ, Jesu dọmọ: “Mì na omẹ, yè nasọ na mì; ojlẹ dagbedagbe, zindodò, he yè whàn dopọ, he gọfla, wẹ yè na jlẹ do akọ́nnu mìtọn. Na ojlẹ dopo he mì do jlẹ, wẹ yè nasọ yí do jlẹ hlan mì.”—Luku 6:38.
10 Na nugbo tọn, mẹdelẹ jihọntọn hẹ Jesu kiki nado mọ nude yí sọn e si. Họntọn lalo ehelẹ jo Jesu do to whenue yé ma mọnukunnujẹ nuhe e dọ de mẹ. Kakati nado dejido Jesu go whenue yé ma mọnukunnujẹ nuhe e dọ mẹ, yé yawu wá tadona agọ̀ kọ̀n, bo lẹkọ sọn godona ẹn. Ṣigba to vogbingbọn mẹ, apọsteli lẹ ma lẹkọ sọn godona ẹn. Haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he yé tindo hẹ Klisti yin whiwhlepọn whlasusu, ṣigba yé wà nuhe go yé pé lẹpo nado nọgodona ẹn to ojlẹ ayajẹ po awubla po tọn lẹ mẹ. (Hia Johanu 6:26, 56, 60, 66-68.) To ozán he jẹnukọnna okú etọn mẹ, Jesu do obá he mẹ e yiwanna họntọn etọn lẹ jẹ hia, to whenuena e dọmọ: “Mìwlẹ wẹ mẹhe ko nọte hẹ mi to whlepọn ṣie lẹ mẹ.”—Luku 22:28.
11, 12. Nawẹ Jesu vọ́ jide na devi etọn lẹ gbọn, podọ nawẹ yé yinuwa gbọn?
11 Whenue Jesu pà devi etọn lẹ na nugbonọ-yinyin yetọn godo, e ma dẹn bọ yelọsu jo e do na ojlẹ gli de. Yé joawuna obu gbẹtọ tọn bọ enẹ duto owanyi he yé tindo na Klisti ji. Ṣigba Jesu sọ jona yé whladopo dogọ. To okú po fọnsọnku etọn po godo, e sọawuhia yé bo vọ́ jide na yé dọ yé gbẹ́ yin họntọn emitọn. Humọ, e ze azọ́ndenamẹ vonọtaun de do alọmẹ na yé—enẹ wẹ nado “hẹn akọta lẹpo zun nuplọntọ” bo yin kunnudetọ etọn “jẹ opodo aigba tọn.” (Mat. 28:19; Owalọ 1:8) Nawẹ devi lẹ yinuwa gbọn?
12 Devi lẹ yí huhlọn yetọn lẹpo do lá owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn. Po godonọnamẹ gbigbọ wiwe Jehovah tọn po, yé hẹn nuplọnmẹ yetọn gbayipe to Jelusalẹm. (Owalọ 5:27-29) Okú lọsu ma tlẹ glọnalina yé nado setonuna gbedide Jesu tọn, enẹ wẹ nado hẹn gbẹtọ lẹ zun devi. To nuhe ma tlẹ pé owhe 30 he yé mọ gbedide Jesu tọn yí godo, apọsteli Paulu wlan dọ wẹndagbe lọ ko yin lilá “hlan mẹhe tin to olọn glọ lẹpo.” (Kọl. 1:23) Matin ayihaawe, devi ehelẹ dohia dọ yé yọ́n pinpẹn haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he yé tindo hẹ Jesu tọn!
13. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ devi Jesu tọn lẹ dike nuplọnmẹ etọn lẹ yinuwado yé ji te?
13 Mẹhe wá lẹzun devi lẹ lọsu dike nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ ni yinuwado gbẹzan yetọn ji. Enẹ biọ dọ susu yetọn ni basi diọdo ayidego tọn lẹ to walọyizan po gbẹtọ-yinyin yetọn po mẹ. Delẹ to devi yọyọ ehelẹ mẹ ko yin ayọdetọ, ahànnumunọ, ajotọ, kavi yin mẹhe nọ zanhẹ omẹ vijinu dopolọnọ lẹ to dai. (1 Kọl. 6:9-11) Mẹdevo lẹ dona diọ pọndohlan yetọn gando mẹhe tindo sinmẹ agbasa tọn he gbọnvona yetọn lẹ go. (Owalọ 10:25-28) To popolẹpo mẹ, yé setonuna Jesu. Yé klọ́n gbẹtọ-yinyin hoho lọ dai bo ze yọyọ lọ dogo. (Efe. 4:20-24) Yé wá yọ́n “ayiha Klisti tọn,” podọ yé mọnukunnujẹ aliho he mẹ e nọ lẹnnupọn bo nọ yinuwa te mẹ, bosọ nọ hodo apajlẹ etọn.—1 Kọl. 2:16.
Họntọn Klisti Tọn Yinyin to Egbehe
14. Etẹwẹ Jesu dopagbe nado wà to “vivọnu titonu lọ tọn”?
14 Susu Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ tọn yọ́n Jesu tlọlọ, podọ delẹ to yé mẹ mọ ẹn to fọnsọnku etọn godo. Ṣigba míwlẹ ma ko tindo lẹblanulọkẹyi enẹ to egbehe gba. Eyin mọ wẹ, nawẹ mí sọgan yin họntọn Klisti tọn gbọn? Aliho dopo wẹ nado setonuna anademẹ he afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ lọ nọ na lẹ, yèdọ mẹhe yin apadewhe mẹmẹsunnu yí gbigbọ do de Jesu tọn he gbẹ́ pò to aigba ji lẹ. Jesu dopagbe dọ to “vivọnu titonu lọ tọn,” emi na de afanumẹ ehe “do nutindo [emitọn] lẹpo ji.” (Mat. 24:3, 45-47, NW) To egbehe, suhugan mẹhe to vivẹnudo nado lẹzun họntọn Klisti tọn lẹ tọn ma yin apadewhe pipli afanumẹ ehe tọn gba. Nawẹ nuyiwa yetọn gando anademẹ he yé nọ mọyi sọn pipli afanumẹ nugbonọ lọ tọn dè lẹ go nọ yinuwado haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he yé tindo hẹ Klisti ji gbọn?
15. Etẹwẹ nọ dohia eyin mẹde na yin lẹngbọ kavi gbọgbọẹ?
15 Hia Matiu 25:31-40. Jesu ylọ mẹhe na wleawuna pipli afanumẹ nugbonọ lọ tọn lẹ dọ mẹmẹsunnu. To oló lẹngbọ po gbọgbọẹ po kinklandovo tọn lọ mẹ, Jesu dohia hezeheze dọ aliho he mẹ mí nọ yinuwa hẹ mẹmẹsunnu emitọn lẹ te nọ yinuwado emi ji. Na taun tọn, e dohia dọ nuhe na do vogbingbọn hia to lẹngbọ po gbọgbọẹ po ṣẹnṣẹn wẹ aliho he mẹ mẹde nọ yinuwa hẹ ‘pẹvipete to mẹmẹsunnu etọn lẹ mẹ’ te. Enẹwutu, aliho tangan he mẹ mẹhe tindo todido aigba ji tọn lẹ nọ dohia dọ yé jlo nado lẹzun họntọn Klisti tọn te wẹ nado nọgodona pipli afanumẹ nugbonọ lọ tọn.
16, 17. Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí yin họntọn mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ tọn gbọn?
16 Eyin hiẹ tindo todido nado nọgbẹ̀ to aigba ji to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn glọ, nawẹ hiẹ sọgan do haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he a tindo hẹ mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ hia gbọn? Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho atọ̀n poun. Tintan, gbọn mahẹ tintindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ po ahun lẹpo po dali. Klisti degbena mẹmẹsunnu etọn lẹ nado lá wẹndagbe lọ lẹdo aihọn pé. (Mat. 24:14) Ṣigba, e na vẹawuna pipotọ mẹmẹsunnu Klisti tọn egbezangbe tọn lẹ nado hẹn azọngban enẹ di eyin gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹngbọ devo lẹ ma gọalọna yé. Na nugbo tọn, whedepopenu he lẹngbọ devo lẹ doalọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ, enẹ nọ dohia dọ yé to alọgọna mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ nado hẹn azọ́ndenamẹ vonọtaun yetọn di. Dile Klisti wà do, pipli afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ lọ tọn nọ yọ́n pinpẹn nuyiwa họntọnjihẹmẹ tọn ehe tọn taun.
17 Aliho awetọ he mẹ lẹngbọ devo lẹ sọgan gọalọna mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ te wẹ nado nọgodona azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ to akuẹzinzan-liho. Jesu na tuli hodotọ etọn lẹ nado yí “mamọni mawadodo tọn” do jihọntọn. (Luku 16:9) Enẹ ma zẹẹmẹdo dọ mí sọgan yí akuẹ do họ̀ Jesu po Jehovah po nado lẹzun họntọn yetọn gba. Kakatimọ, eyin mí nọ yí nutindo agbasa tọn mítọn lẹ zan na nukọnyiyi Ahọluduta lọ tọn, mí nọ dohia “to wiwà po nugbo po mẹ” dọ mí yin họntọn Jesu tọn bosọ yiwanna ẹn, e ma yin to nùmẹ poun gba. (1 Joh. 3:16-18) Mí nọ do godonọnamẹ mọnkọtọn hia to akuẹzinzan-liho, to whenue mí doalọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ, to whenue mí basi nunina akuẹ tọn nado nọgodona azọ́n plitẹnhọ gbigbá po nukunpipedo yé go po tọn, podọ to whenue mí basi nunina do nukọnyiyi azọ́n yẹwhehodidọ lẹdo aihọn pé tọn lọ tamẹ. Vlavo nunina mítọn sù kavi whè, ayihaawe ma tin dọ Jehovah po Jesu po nọ yọ́n pinpẹn nunina he mí basi po homẹhunhun po tọn taun.—2 Kọl. 9:7.
18. Naegbọn mí dona nọ setonuna anademẹ sinai do Biblu ji he mẹho agun tọn lẹ nọ na?
18 Aliho atọ̀ntọ he mẹ mímẹpo nọ dohia dọ mí yin họntọn Klisti tọn te wẹ nado kọngbedopọ hẹ anademẹ he mẹho agun tọn lẹ nọ na. Sunnu ehelẹ yin dide gbọn gbigbọ wiwe dali to anademẹ Klisti tọn glọ. (Efe. 5:23) “Mì nọ setonuna mẹhe to anadenanu to ṣẹnṣẹn mìtọn lẹ bo nọ litai,” wẹ Paulu wlan. (Heb. 13:17, NW) To whedelẹnu, e sọgan nọ vẹawuna mí nado setonuna anademẹ sinai do Biblu ji he mẹho agun tọn lẹ nọ na. Vlavo mí yọ́n awugbopo yetọn delẹ, bọ enẹ nọ zọ́n bọ mí nọ yí nukun pẹvi do pọ́n ayinamẹ yetọn lẹ. Etomọṣo, homẹ nọ hùn Klisti he yin Ota agun lọ tọn nado yí sunnu mapenọ ehelẹ zan. Enẹwutu, nukun he mí nọ yí do pọ́n aṣẹpipa yetọn nọ yinuwado haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he mí tindo hẹ Klisti ji tlọlọ. Eyin mí nọ de ayiha sọn awugbopo mẹho lẹ tọn ji, bo nọ hodo anademẹ yetọn lẹ po homẹhunhun po, enẹ na dohia dọ mí yiwanna Klisti.
Fie Mí Sọgan Mọ Họntọn Dagbe lẹ Te
19, 20. Etẹwẹ mí sọgan mọ to agun mẹ, podọ etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
19 E ma yin lẹngbọhọtọ owanyinọ lẹ kẹdẹ wẹ Jesu nọ yizan nado penukundo mí go gba, ṣigba e sọ nọ wàmọ gbọn awuwiwlena onọ̀, nọvisunnu po nọviyọnnu gbigbọmẹ tọn lẹ po to agun lọ mẹ dali. (Hia Malku 10:29, 30.) To whenue a ṣẹṣẹ jẹ awukọndopọ hẹ titobasinanu Jehovah tọn ji, nawẹ hẹnnumẹ towe lẹ yinuwa gbọn? Vlavo yé na ko nọgodona vivẹnudido towe nado dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe po Klisti po. Ṣigba Jesu na avase dọ to whedelẹnu, “kẹntọ gbẹtọ de tọn wẹ yé he tin to owhé ewlọsu tọn gbè lẹ na yin.” (Mat. 10:36) Homẹmiọnnamẹnu de wẹ e yin nado yọnẹn dọ mí sọgan mọ mẹhe na sẹpọ mí taun hugan nọvi jọnun de to agun mẹ.—Howh. 18:24.
20 Dile e sọawuhia to nudọdomẹ mẹdetiti tọn Paulu tọn mẹ to vivọnu wekanhlanmẹ etọn hlan agun Lomu tọn mẹ do, e jihọntọn pẹkipẹki hẹ mẹsusu. (Lom. 16:8-16) Apọsteli Johanu dotana wekanhlanmẹ etọn atọ̀ntọ po hogbe ehelẹ po dọmọ: “Dọnudo họntọn lẹ yinkọ-yinkọ mẹ.” (3 Joh. 14) E họnwun dọ ewọ lọsu jihọntọn he dẹn-to-aimẹ hẹ mẹsusu. Nawẹ apajlẹ Jesu po devi dowhenu tọn lẹ po tọn sọgan gọalọna mí nado wleawuna haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he dẹn-to-aimẹ de hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po gbọn? Mí na gbadopọnna gblọndo kanbiọ ehe tọn to hosọ he bọdego mẹ.
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
• Apajlẹ họntọn dagbe yinyin tọn tẹwẹ Jesu zedai?
• Nukun tẹwẹ devi lẹ do pọ́n haṣinṣan họntọnjihẹmẹ tọn he yé tindo hẹ Jesu?
• Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí yin họntọn Klisti tọn gbọn?
[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]
[Yẹdide to weda 14]
Jesu nọ jlo nado sè bo mọnukunnujẹ linlẹn po numọtolanmẹ họntọn etọn lẹ tọn po mẹ
[Yẹdide to weda 16]
Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí jlo na yin họntọn Klisti tọn gbọn?