Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

“Mì Nọ Nọ̀ Jijọho hẹ Omẹ Popo”

“Mì Nọ Nọ̀ Jijọho hẹ Omẹ Popo”

“Mì Nọ Nọ̀ Jijọho hẹ Omẹ Popo”

“Eyin e yin wiwà, le e te to huhlọn mẹ na mì, mì nọ nọ̀ jijọho hẹ omẹ popo.”—LOM. 12:18.

1, 2. (a) Avase tẹwẹ Jesu na hodotọ etọn lẹ? (b) Na nuhe dù lehe mí na nọ yinuwa do eyin mí pehẹ nukundiọsọmẹ, fie wẹ mí sọgan mọ ayinamẹ te?

 JESU na avase hodotọ etọn lẹ dọ yé na pehẹ homẹkẹn sọn akọta lẹ dè, podọ to ozán he jẹnukọnna okú etọn mẹ, e dọ whẹwhinwhẹ́n he wutu e na do yinmọ na yé. E dọna apọsteli etọn lẹ dọmọ: ‘Eyin mìwlẹ ko yin aihọn tọn, aihọn na yiwanna etọn titi; ṣigba na mì ma yin aihọn tọn wutu, ṣigba yẹn ko de mì sọn aihọn mẹ, enẹwutu wẹ aihọn gbẹwanna mì.’—Joh. 15:19.

2 Apọsteli Paulu tindo numimọ nugbo-yinyin hogbe Jesu tọn enẹlẹ tọn. To wekanhlanmẹ etọn awetọ hlan jọja gbẹdohẹmẹtọ etọn, Timoti mẹ, Paulu wlan dọmọ: “Hiẹ ko yọ́n nuplọnmẹ ṣie hezeheze, walọ ṣie, lẹndote, yise, linsinsinyẹn, owanyi, homẹfa, homẹkẹn, nukunbibia.” Enẹgodo e yidogọ dọmọ: “Mọwẹ, yé he jlo na nọ̀ jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn mẹ to Klisti Jesu mẹ lẹ, na nọ doakọnna homẹkẹn.” (2 Tim. 3:10-12) To weta 12tọ wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Klistiani he tin to Lomu lẹ mẹ, e na ayinamẹ nuyọnẹn tọn lẹ gando lehe yé dona nọ yinuwa to whenue yé pehẹ nukundiọsọmẹ do go. Nuhe e dọ lẹ sọgan gọalọna mí to ojlẹ opodo tọn ehe mẹ.

“Nọ Wleawu Onú He Yọ́n lẹ Tọn Dai”

3, 4. Nawẹ ayinamẹ he tin to Lomunu lẹ 12:17 mẹ sọgan yin yiyizan (a) to whẹndo he klan to sinsẹ̀n-liho de mẹ gbọn? (b) to haṣinṣan mítọn hẹ kọmẹnu mítọn lẹ mẹ gbọn?

3 Hia Lomunu lẹ 12:17. Paulu dọ dọ eyin mí pehẹ nuyiwahẹmẹ agọ̀, mí ma dona nọ yiahọsu. Nujọnu wẹ e yin nado hodo ayinamẹ ehe, titengbe to whẹndo he klan to sinsẹ̀n-liho lẹ mẹ. Alọwlemẹ Klistiani lọ dona dava ede ma nado yiahọsu to whenuena alọwlemẹ etọn yinuwa hẹ ẹ to aliho he ma sọgbe mẹ kavi yí hogbe sinsinyẹn zan na ẹn. Dagbe depope ma nọ wá sọn e mẹ eyin mí “yí oylan do yiahọsu oylan tọn” gba. Kakatimọ, nuyiwa mọnkọtọn nọ hẹn ninọmẹ lọ vantan dogọ poun wẹ.

4 Paulu na ayinamẹ aliho he yọ́n hugan de tọn dọmọ: “Mì nọ wleawu onú he yọ́n lẹ tọn dai to gbẹtọ lẹpo nukọn.” To whẹndo mẹ, eyin asi de nọ do homẹdagbe nujọnu tọn hia asu etọn to whenue asu lọ dọho agọ̀ gando nuyise etọn lẹ go, enẹ sọgan glọnalina wiwọ́ sinsinyẹn lẹ. (Howh. 31:12) Carlos, he ko lẹzun dopo to hagbẹ whẹndo Bẹtẹli tọn lẹ mẹ todin dọ lehe onọ̀ etọn ko gbọn homẹdagbe didohia po nukunpipedo whédo lọ go ganji po dali, duto nukundiọsọmẹ sinsinyẹn otọ́ etọn tọn ji do. “Mama nọ na mí tuli nado nọ si Papa. E nọ dọna mi gbọzangbọzan nado yì yìn boules hẹ Papa, dile etlẹ yindọ n’ma yiwanna aihun enẹ sọmọ. Ṣigba enẹ nọ hẹn homẹ Papa tọn hùn taun.” To nukọn mẹ, e jẹ Biblu plọn ji bo yí baptẹm. Nado wleawuna ‘nuhe yọ́n lẹ to gbẹtọ lẹpo nukọn,’ whlasusu wẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko duto nuvẹun ji gbọn alọgigọna kọmẹnu yetọn lẹ to nugbajẹmẹji lẹ whenu dali.

Lehe “Akán Miyọ́n Tọn” Sọgan Gbawhàn Homẹkẹn Tọn Do

5, 6. (a) Linlẹn tẹ mẹ wẹ “akán miyọ́n tọn” nọ yin bibẹdo ota kẹntọ de tọn te? (b) Dọ numimọ lẹdo towe mẹ tọn de, he do lehe ayinamẹ he tin to Lomunu lẹ 12:20 mẹ yiyizan sọgan tindo kọdetọn dagbe do hia.

5 Hia Lomunu lẹ 12:20. Matin ayihaawe, nuhe tin to Howhinwhẹn lẹ 25:21, 22 mẹ wẹ Paulu na ko tindo to ayiha mẹ to whenue e yí hogbe he tin to wefọ ehe mẹ lẹ zan. E hia dọmọ: “Eyin huvẹ to kẹntọ towe hù, na núdùdù i, eyin ovẹ́ sọ hú i, na osin in ni nù. Na hiẹ na bẹ miyọ́nkán miyọnawu do ota na ẹn, OKLUNỌ na suahọ we.” Eyin mí lẹnnupọndo ayinamẹ Paulu tọn he tin to Lomunu lẹ weta 12 mẹ ji, e na vẹawu dọ Paulu ni dọ dọ miyọ́nkán yẹhiadonu tọn lọ ni yin yíyí do sayana nukundiọsọmẹtọ de kavi dowinyan ẹn. Kakatimọ, howhinwhẹn lọ—to kọndopọ mẹ hẹ hogbe Paulu tọn he tin to owe Lomunu lẹ tọn mẹ—na ko to alọdlẹndo aliho he mẹ gbẹtọ lẹ nọ yọ́ gànmú te to hohowhenu. Weyọnẹntọ Glẹnsinu owhe kanweko 19tọ tọn lọ, Charles Bridges dọ dọ: “Miyọ́n nọ yin fiflọ lẹdo gànmú sinsinyẹn de to oglọ po aga po; e ma yindọ yè nọ ze e do miyọ́n ji poun wẹ gba, ṣigba yè sọ nọ bẹ miyọ́nkán míawu do e ji. Ahun omẹ kleun delẹ tọn janwẹ na sinyẹn sọmọ bọ homẹfa, po owanyi nujọnu tọn he mẹdevo lẹ dohia yé po ma na yinuwado yé ji.”

6 Taidi “akán miyọ́n tọn,” nuyiwa homẹdagbe tọn lẹ sọgan yinuwado ahun nukundiọsọmẹtọ lẹ tọn ji podọ enẹ sọgan zọ́n bọ awàkan na kú yé. Eyin mí nọ do homẹdagbe hia, enẹ sọgan yinuwado gbẹtọ lẹ ji nado kẹalọyi omẹ Jehovah tọn lẹ po owẹ̀n Biblu tọn he yé nọ lá po. Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Na walọ mìtọn ni yin dagbe to Kosi lẹ ṣẹnṣẹn; dọ, le yé to hodọdo mì go di ylanwatọ, gbọn azọ́n dagbe mìtọn dali he yé na to pinpọn, na yé nido pagigona Jiwheyẹwhe to azán dlapọn tọn gbè.”—1 Pita 2:12.

“Mì Nọ Nọ̀ Jijọho hẹ Omẹ Popo”

7. Jijọho tẹwẹ Klisti jodo na devi etọn lẹ, podọ etẹwẹ enẹ dona whàn mí nado wà?

7 Hia Lomunu lẹ 12:18. To ozán godo tọn he Jesu yizan hẹ apọsteli etọn lẹ mẹ, e dọna yé dọmọ: “Jijọho wẹ yẹn jodo mì dè, jijọho ṣie wẹ yẹn na hlan mì.” (Joh. 14:27) Jijọho he Klisti jodo na devi etọn lẹ wẹ jijọho ahun mẹ tọn he yé tindo to whenue yé mọdọ Jehovah Jiwheyẹwhe po Ovi vivẹ etọn po yiwanna yé bosọ kẹalọyi yé. Jijọho ahun mẹ tọn ehe dona whàn mí nado nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ mẹdevo lẹ. Klistiani nujọnu tọn lẹ nọ yiwanna jijọho podọ yé sọ yin jijọho-dintọ.—Mat. 5:9.

8. Nawẹ mí sọgan yin jijọho-dintọ to whẹndo mẹ, podọ to agun mẹ gbọn?

8 Dopo to aliho he mẹ mí sọgan yin jijọho-dintọ to whẹndo mẹ te wẹ nado nọ yawu didẹ gbemanọpọ lẹ kakati nado dike ninọmẹ lọ ni vantan. (Howh. 15:18; Efe. 4:26) Ehe sọ gando agun Klistiani tọn go ga. Apọsteli Pita do kanṣiṣa he tin to afọdidona jijọho po lehe mí na nọ dava odẹ́ mítọn do po ṣẹnṣẹn hia. (1 Pita 3:10, 11) Jakobu lọsu, to whenue e na ayinamẹ nujikudo tọn gando lehe mí na yí odẹ́ mítọn zan ganji do go, gọna lehe mí na dapana awuwhàn po avùn po do godo, e wlan dọmọ: “Nuyọnẹn he sọn aga whẹ́ wẹ wé, whenẹnu wẹ e yin jijọho, bosọ nọ wà dẹẹdẹ, e ma sinyẹnawu nado vẹvẹna, e gọ́ na lẹblanu po sinsẹ́n dagbe po, matin odiọ, matin yẹnuwiwa. Sinsẹ́n dodo tọn wẹ yè to didó to jijọho mẹ gbọn yé he to jijọho basi lẹ dali.”—Jak. 3:17, 18.

9. Etẹwẹ mí dona hẹn do ayiha mẹ to whenue mí to tintẹnpọn nado “nọ̀ jijọho hẹ omẹ popo”?

9 Hogbe Paulu tọn he tin to Lomunu lẹ 12:18 mẹ dohia dọ e ma yin whẹndo po agun po kẹdẹ mẹ wẹ mí na nọ dín jijọho te gba. Ṣigba e dọ dọ mí dona nọ ‘nọ̀ jijọho hẹ omẹ popo.’ Enẹ bẹ kọmẹnu lẹ, azọ́nwatọgbẹ́ lẹ, wehọmẹvigbẹ́ lẹ, po mẹhe mí nọ dukosọ hẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ lẹ po hẹn. Apọsteli lọ bẹ ayinamẹ etọn jẹeji po hogbe nùzindonuji tọn ehelẹ po dọmọ: “Eyin e yin wiwà, le e te to huhlọn mẹ na mì.” Enẹ zẹẹmẹdo dọ mí ni wà nuhe go mí pé lẹpo nado nọ “nọ̀ jijọho hẹ omẹ popo,” ṣigba e ma yin nado tùnafọ nunọwhinnusẹ́n dodo tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji gba.

Jehovah Tọn Wẹ Ahọsuyíyí

10, 11. Linlẹn tẹ mẹ wẹ mí nọ “jotẹn hlan homẹgble” te, podọ naegbọn e do sọgbe nado wàmọ?

10 Hia Lomunu lẹ 12:19. Eyin mí tlẹ pehẹ “yé he sọta” azọ́n mítọn po owẹ̀n mítọn po lẹ, kakajẹ mẹhe nọ diọnukunsọ mí tlọlọ lẹ ji, mí dona nọ “fahomẹ” bo nọ yinuwa “to walọmimiọn mẹ.” (2 Tim. 2:23-25) Paulu na ayinamẹ Klistiani lẹ ma nado yiahọsu na yede, ṣigba “jotẹn hlan homẹgble.” Homẹgble mẹnu tọn hodọ wẹ Paulu te? E na vẹawu dọ Paulu ni dọ dọ mí ni jotẹnna homẹgble mídetiti tọn. E họnwun dọ, homẹgble Jiwheyẹwhe tọn wẹ mí na jotẹnna. Taidi Klistiani, mí yọnẹn dọ e ma yin mítọn nado yiahọsu gba. Psalm-kàntọ lọ wlan dọmọ: “Gbọ sọn homẹgble go, bosọ jo adánjijẹ zogbe dai: a fiẹ blo, na oylan dódó wẹ opodo etọn wutu.” (Ps. 37:8) Podọ Sọlọmọni na ayinamẹ dọmọ: “Hiẹ dọ blo, dọmọ, yẹn na yiahọsu oylan tọn: ṣigba nọtepọn OKLUNỌ, e nasọ whlẹn we.”—Howh. 20:22.

11 Eyin nukundiọsọmẹtọ lẹ yí onú agọ̀ wà do mí, nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado jo whẹho lọ do alọmẹ na Jehovah na e nido sayana yé eyin e mọdọ e biọ domọ. Nado dohia dọ e ma wọnji homẹgble Jehovah tọn go, Paulu yidogọ dọmọ: “Yè wlan ẹn dọ, Ahọsuyi wẹ ṣie; yẹn na suahọ, wẹ [Jehovah] dọ.” (Yijlẹdo Deutelonomi 32:35 go.) Eyin mí nọ tẹnpọn nado yiahọsu na míde, enẹ na dohia dọ mí yin goyitọ, na mí hò jlọjẹ vonọtaun Jehovah tọn yí wutu. Humọ, enẹ na dohia dọ mí ma tindo yise to opagbe Jehovah tọn mẹ, he dọ dọ: “Yẹn na suahọ.”

12. Whetẹnu wẹ Jehovah na do homẹgble etọn hia, podọ gbọnna?

12 To bẹjẹeji wekanhlanmẹ etọn tọn hlan Lomunu lẹ, Paulu dọmọ: “Yè do homẹgble Jiwheyẹwhe tọn hia sọn olọn mẹ do jijọ-madi-Jiwheyẹwhe tọn . . . go, po mawadodo gbẹtọ tọn lẹpo po, mẹhe yí nugbo Jiwheyẹwhe tọn hẹn to mawadodo mẹ lẹ.” (Lom. 1:18) Jehovah na do homẹgble etọn hia sọn olọn mẹ gbọn Ovi etọn gblamẹ to “nukunbibia daho” lọ whenu. (Osọhia 7:14) Enẹ na yin ‘ohia whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn,’ dile apọsteli Paulu basi zẹẹmẹ etọn to wekanhlanmẹ gbọdo etọn devo mẹ do dọmọ: “E yinmọ e yin dọ onú dodonọ de wẹ to Jiwheyẹwhe dè nado yí nukunbibia do yiahọsu to yé he to nukunbiana mì lẹ go; podọ hlan mì he yè bianukunna lẹ ni gbọjẹ to mí dè, to whenuena yè na do Jesu Oklunọ hia sọn olọn mẹ, po angẹli huhlọnnọ etọn lẹ po, mẹhe to ahọsuyi to yé he ma yọ́n Jiwheyẹwhe lẹ go, podọ yé he ma setonuna wẹndagbe Jesu Klisti Oklunọ mítọn tọn lẹ.”—2 Tẹs. 1:5-8.

Nọ Yí Dagbe Do Gbawhàn Oylan Tọn

13, 14. (a) Naegbọn e ma nọ paṣa mí eyin mí pehẹ nukundiọsọmẹ? (b) Nawẹ mí sọgan dona mẹhe nọ dohomẹkẹn mí lẹ gbọn?

13 Hia Lomunu lẹ 12:14, 21. Na mí tindo jidide mlẹnmlẹn dọ Jehovah na hẹn lẹndai etọn lẹ di wutu, mí sọgan ze ayidonugo mítọn lẹpo do azọ́n he e zedo alọmẹ na mí ji—enẹ wẹ “wẹndagbe ahọludu lọ tọn” lilá “to aigba fininọ lẹpo mẹ.” (Mat. 24:14) Mí yọnẹn dọ nuwiwa Klistiani tọn ehe na fọ́n homẹgble kẹntọ mítọn lẹ tọn dote, na Jesu na mí avase dọmọ: “Yè nasọ gbẹwanna mì to akọta lẹpo mẹ na oyín ṣie tọn wutu.” (Mat. 24:9) Enẹwutu, e ma nọ paṣa mí kavi hẹn mí gbọjọ eyin mí pehẹ nukundiọsọmẹ. Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Mẹyiwanna emi, mì lẹn di nudabla de blo gbọn whlepọn miyọnawu he ja mì whlepọn gbé, kẹdẹdi onú dabla de wẹ jọ hlan mì dè: ṣigba mì ni jaya, sọle mì yin mahẹtọ to yajiji Klisti tọn mẹ do.”—1 Pita 4:12, 13.

14 Kakati nado gbẹwanna homẹkẹndomẹtọ mítọn lẹ, mí nọ tẹnpọn nado plọnnu yé, na mí yọnẹn dọ delẹ to yé mẹ sọgan to nuyiwa to wunvi mẹ. (2 Kọl. 4:4) Mí nọ tẹnpọn nado hodo ayinamẹ Paulu tọn, he dọ dọ: “Mì nọ dona mẹhe to homẹkẹndo mì lẹ; mì nọ dona, mì hodẹ̀domẹ blo.” (Lom. 12:14) Dopo to aliho he mẹ mí sọgan dona nukundiọsọmẹtọ mítọn lẹ te wẹ nado nọ hodẹ̀ na yé. Jesu dọ to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ dọmọ: “Mì [nọ] yiwanna kẹntọ mìtọn lẹ, mì wà dagbe hlan yé he wangbẹna mì lẹ, mì dona yé he sọ to dẹ̀hodo mì lẹ, mì hodẹ̀ na mẹhe to mì hẹngble lẹ.” (Luku 6:27, 28) Apọsteli Paulu yọnẹn sọn numimọ edetiti tọn mẹ dọ homẹkẹndomẹtọ de sọgan lẹzun devi nugbonọ Klisti tọn po devizọnwatọ zohunhunnọ Jehovah tọn de po. (Gal. 1:13-16, 23) To wekanhlanmẹ devo mẹ, Paulu dọmọ: “Yè to mí vlẹko, míwlẹ to didona; yè to homẹkẹndo mí, mí to ota sisẹ́ do e mẹ: yè to mí depò, míwlẹ to vẹvẹ.”—1 Kọl. 4:12, 13.

15. Aliho tẹwẹ yọ́n hugan nado yí dagbe do gbawhàn oylan tọn?

15 Mọdopolọ, Klistiani nugbo lẹ nọ hodo ayinamẹ he tin to wefọ godo tọn Lomunu lẹ weta 12 tọn mẹ dọmọ: “A dike yè yí oylan do hugan we blo, ṣigba yí dagbe do hugan oylan.” Satani Lẹgba wẹ asisa oylan lẹpo tọn. (Joh. 8:44; 1 Joh. 5:19) To numimọ he Jesu na apọsteli Johanu mẹ, e dohia dọ mẹmẹsunnu yiamisisadode emitọn lẹ ko “gbawhàn [Satani tọn] na ohùn Lẹngbọvu lọ tọn wutu, podọ na ohó okunnu yetọn tọn wutu.” (Osọhia 12:11) Ehe dohia dọ aliho he yọ́n hugan nado gbawhàn Satani po nuyiwadomẹji ylankan he e nọ tindo do aihọn ehe ji po tọn lẹ wẹ, nado nọ wà dagbe gbọn azọ́n kunnudide tọn mítọn dali, yèdọ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn lilá.

Nọ Jaya to Todido Mẹ

16, 17. Etẹwẹ Lomunu lẹ weta 12 plọn mí (a) gando lehe mí dona zan gbẹzan mítọn do go? (b) gando lehe mí dona nọ yinuwa to agun mẹ do go? (c) gando lehe mí dona nọ yinuwa hẹ nukundiọsọmẹtọ mítọn lẹ do go?

16 Dogbapọn kleun he mí basi do weta 12tọ wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Klistiani he tin to Lomu lẹ ji flin mí nususu. Mí ko plọn dọ, taidi devizọnwatọ klandowiwe Jehovah tọn lẹ, mí dona nọ tindo ojlo nado basi avọ́sinsan lẹ. Na gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn nọ whàn mí wutu, mí nọ basi avọ́sinsan ehelẹ sọn ojlo mẹ wá, na huhlọn nulẹnpọn tọn mítọn ko hẹn mí kudeji dọ Jiwheyẹwhe wẹ jlo dọ mí ni wàmọ. Mí nọ hunzo to gbigbọ mẹ bo nọ yí nunina voovo he mí tindo lẹ zan ganji. Mí nọ yí whiwhẹ po jlẹkajininọ po do sẹ̀n, bo nọ wà nuhe go mí pé lẹpo nado hẹn pọninọ Klistiani tọn mítọn go. Mí nọ do gbigbọ johẹmẹ tọn hia, bosọ nọ do awuvẹmẹ nujọnu tọn hia.

17 Lomunu lẹ weta 12 sọ na mí ayinamẹ susu gando lehe mí dona nọ yinuwa to whenue mí pehẹ nukundiọsọmẹ do go. Mí ma dona nọ yiahọsu. Mí dona nọ tẹnpọn nado dike homẹdagbe ni whàn mí nado duto nukundiọsọmẹ lẹ ji. Mí dona wà nuhe go mí pé lẹpo nado nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ omẹ popo, bo ma tùnafọ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ji. Mí dona nọ wàmọ to whẹndo mẹ, to agun mẹ, hẹ kọmẹnu mítọn lẹ, to azọ́nmẹ, to wehọmẹ, podọ to lizọnyizọn mítọn mẹ. Eyin gbẹtọ lẹ tlẹ to nuyiwa hẹ mí to aliho agọ̀ mẹ, mí dona wà nuhe go mí pé lẹpo nado nọ yí dagbe do gbawhàn oylan tọn, bo flindọ Jehovah tọn wẹ ahọsuyíyí.

18. Tudohomẹnamẹ atọ̀n tẹlẹ wẹ mí mọ to Lomunu lẹ 12:12 mẹ?

18 Hia Lomunu lẹ 12:12. Gbọnvona ayinamẹ dagbe he gọ́ na nuyọnẹn ehe lẹpo, Paulu sọ donù tudohomẹnamẹ atọ̀n devo lẹ go. Na mí ma sọgan penugo nado wà ehe lẹpo gbede matin alọgọ Jehovah tọn wutu, apọsteli lọ na mí ayinamẹ nado “gbọṣi odẹ̀ mẹ.” Ehe na gọalọna mí nado hodo ayinamẹ etọn devo he dọ dọ mí ni “nọ miọnhomẹ [kavi doakọnnanu] to nukunbibia mẹ.” To tadona mẹ, mí dona ze ayiha mítọn do todido sọgodo tọn he Jehovah dopagbe etọn na mí ji bo “nọ jaya to todido mẹ” na ogbẹ̀ madopodo, vlavo to olọn mẹ kavi to aigba ji.

Dogbapọn

• Nawẹ mí dona nọ yinuwa gbọn eyin mí pehẹ nukundiọsọmẹ?

• Adà tẹlẹ mẹ wẹ mí dona tẹnpọn nado yin jijọho-dintọ te, podọ gbọnna?

• Naegbọn mí ma dona nọ yiahọsu na míde?

[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]

[Yẹdide to weda 8]

Godoninọna kọmẹnu mítọn lẹ sọgan gọalọ nado duto nuvẹun ji

[Yẹdide to weda 9]

Be hiẹ nọ tẹnpọn nado yin jijọho-dintọ to agun mẹ ya?