Jehovah Wẹ “Jiwheyẹwhe He Nọ Namẹ Jijọho”
Jehovah Wẹ “Jiwheyẹwhe He Nọ Namẹ Jijọho”
“Na Jiwheyẹwhe he nọ namẹ jijọho ni tin hẹ mìmẹpo.”—LOM. 15:33.
1, 2. Ninọmẹ sinsinyẹn tẹwẹ yin zẹẹmẹ basina to Gẹnẹsisi weta 32 po 33 po mẹ, podọ etẹwẹ yin kọdetọn lọ?
NUJIJỌ lọ wá aimẹ to fihe ma dẹn do Pẹnueli, sẹpọ agbàdo Jabọku tọn to whèzẹtẹn-waji tọ̀sisa Jọdani tọn. Esau sè dọ nọvisunnu ahoho emitọn Jakọbu, lẹkọja whé. Dile etlẹ yindọ owhe 20 ko juwayi sọn whenue Esau sà jlọjẹ viplọnji tọn etọn na nọvisunnu etọn, Jakọbu to budi dọ nọvisunnu emitọn sọgan gbẹ́ to homẹgble bo na jlo nado hù emi. Esau po gbẹtọ 400 po ja nado wá pé nọvisunnu etọn he gọ̀ sọn gbéji lọ. Na Jakọbu lẹndọ Esau ma na kẹalọyi emi ganji wutu, e do pipli kanlin-yìnyìn lẹ tọn voovo hlan ẹn taidi nunina, ehe sọha yetọn yì 550. Devi Jakọbu tọn he hẹn pipli kanlin lẹ tọn dopodopo nọ dọna Esau dọ nunina de wẹ ehe yin sọn nọvisunnu etọn dè.
2 To godo mẹ, yé wá pé yede! Dile Jakọbu yí adọgbigbo do to dindọnsẹpọ Esau, e jẹklo—e ma yin whladopo ṣigba whla ṣinawe. Jakọbu ko ze afọdide titengbe hugan lọ nado fahomẹna nọvisunnu etọn. E ko hodẹ̀ hlan Jehovah na e nido whlẹn ẹn sọn alọ Esau tọn mẹ. Be Jehovah sè odẹ̀ ehe ya? Mọwẹ. Biblu dọna mí dọmọ: “Esau sọ dowezun yì pé e, bo dọ̀n ẹn dogo, bo tẹ́do okọ̀ go na ẹn, bo donùnùgo na ẹn.”—Gẹn. 32:11-20; 33:1-4.
3. Etẹwẹ mí plọn sọn kandai Jakọbu po Esau po tọn mẹ?
3 Kandai Jakọbu po Esau po tọn dohia dọ mí dona nọ dovivẹnu vẹkuvẹku nado didẹ nuhahun lẹ eyin gbemanọpọ he sọgan yinuwado jijọho he mí nọ duvivi etọn to agun Klistiani tọn mẹ ji lẹ wá fọndote. Jakọbu tẹnpọn nado dín jijọho hẹ Esau, ṣigba e ma yin na Jakọbu ko ṣinuwa do nọvisunnu etọn bo dona vẹvẹ wutu wẹ gba. Kakatimọ, Esau lọsu wẹ yí nukunpẹvi do pọ́n jlọjẹ viplọnji tọn etọn bo sà ẹ na Jakọbu na núdùdù agbán dopo. (Gẹn. 25:31-34; Heb. 12:16) Etomọṣo, aliho he mẹ Jakọbu dọnsẹpọ Esau te do obá he mẹ mí dona tindo ojlo nado hẹn jijọho go hẹ mẹmẹsunnu mítọn lẹ jẹ hia. E sọ dohia dọ Jiwheyẹwhe nugbo lọ nọ dona vivẹnudido ahundopo tọn mítọn nado hẹn jijọho go. Biblu bẹ apajlẹ susu devo lẹ hẹn he na gọalọna mí nado yin jijọho-dintọ.
Apajlẹ Dagbe Hugan Nado Hodo
4. Etẹwẹ Jiwheyẹwhe wà nado sọgan whlẹn gbẹtọvi lẹ sọn ylando po okú po si?
4 Jehovah wẹ jijọho-dintọ daho hugan lọ—yèdọ “Jiwheyẹwhe he nọ namẹ jijọho.” (Lom. 15:33) Pọ́n nuhe e biọ to Jehovah si nado sọgan hẹn ẹn yọnbasi na mí nado tindo haṣinṣan jijọho tọn hẹ ewọ. Taidi kúnkan ylandonọ Adam po Evi po tọn, mí jẹna “ale ylando tọn.” (Lom. 6:23) Ṣogan, na owanyi daho etọn wutu, Jehovah basi tito nado whlẹn mí gán gbọn Visunnu vivẹ́ etọn didohlan sọn olọn mẹ nado wá yin jiji taidi gbẹtọ pipé de dali. Podọ Visunnu lọ kọngbedopọ sọn ojlo mẹ. E dike kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ni hù i. (Joh. 10:17, 18) Jiwheyẹwhe nugbo lọ fọ́n Visunnu vivẹ́ etọn sọnku, mẹhe to godo mẹ ze nuhọakuẹ hùnsọndai etọn tọn he yin ofligọ he na yin yiyizan nado whlẹn ylandonọ he lẹnvọjọ lẹ sọn okú madopodo si donukọnna Otọ́ etọn.—Hia Heblu lẹ 9:14, 24.
5, 6. Nawẹ hùnsọndai Jesu tọn jla haṣinṣan he tin to Jiwheyẹwhe po gbẹtọvi ylandonọ lẹ po ṣẹnṣẹn do gbọn?
5 Nawẹ awuwledainanu avọ́sinsan ofligọ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn lọ tọn jla haṣinṣan he tin to Jiwheyẹwhe po gbẹtọvi ylandonọ lẹ po ṣẹnṣẹn do gbọn? Isaia 53:5 dọmọ: “Hihò jijọho mítọn tọn tin to e ji: podọ hihò etọn wẹ yè yí do hẹn azọ̀n mítọn gbọ.” Kakati nado yin pinpọnhlan taidi kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, gbẹtọvi tonusetọ lẹ sọgan duvivi haṣinṣan jijọho tọn de hẹ ẹ todin. “Gbọn [Jesu] gblamẹ míwlẹ mọ tundote yí gbọn ofligọ he omẹ enẹ yí ohùn etọn do basi lọ gblamẹ, mọwẹ, yèdọ jona sẹ́nmẹjijẹ mítọn lẹ tọn.”—Efe. 1:7.
6 Biblu dọmọ: “Jiwheyẹwhe mọdọ e yọ́n nado dike onú lẹpo ni nọ [Klisti] mẹ to gigọ́ mẹ.” Ehe yinmọ, na Klisti ji wẹ hẹndi lẹndai Jiwheyẹwhe tọn sinai do. Podọ etẹwẹ yin lẹndai Jehovah tọn? Lẹndai etọn wẹ nado “hẹn onú devo lẹpo gbọwhẹ hẹ ede whladopo dogọ gbọn [hùnsọndai]” Jesu Klisti tọn gblamẹ. “Onú devo lẹpo” he Jiwheyẹwhe hẹn nado biọ haṣinṣan jijọho tọn mẹ hẹ ewọ wẹ “onú olọn mẹ tọn lẹ” po “onú aigba ji tọn lẹ” po. Etẹwẹ onú ehelẹ nọtena?—Hia Kọlọsinu lẹ 1:19, 20.
7. Etẹwẹ “onú olọn mẹ tọn lẹ” po “onú aigba ji tọn lẹ” po he yin hinhẹn biọ haṣinṣan jijọho tọn mẹ hẹ Jiwheyẹwhe nọtena?
7 Awuwledainanu ofligọ lọ tọn hẹn ẹn yọnbasi na Klistiani yiamisisadode lẹ, he “ko yin lilá di dodonọ” taidi visunnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ, nado “gbọṣi jijọho mẹ hẹ Jiwheyẹwhe.” (Hia Lomunu lẹ 5:1.) Yé yin alọdlẹndo taidi “onú olọn mẹ tọn lẹ” na yé tindo todido olọn mẹ tọn bo “na duahọlu do aigba ji” bosọ wadevizọn taidi yẹwhenọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. (Osọ. 5:10) To alọ devo mẹ, “onú aigba ji tọn lẹ” nọtena gbẹtọ he lẹnvọjọ lẹ, he na wá nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji.—Ps. 37:29.
8. Nawẹ nulinlẹnpọn do nuhe e biọ to Jehovah si nado hẹn ẹn yọnbasi na gbẹtọvi lẹ nado duvivi jijọho tọn hẹ ewọ ji nọ yinuwado jiwe gbọn?
8 Nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na awuwledainanu Jehovah tọn, Paulu wlanwe hlan Klistiani yiamisisadode he tin to Efesu lẹ dọmọ: “Jiwheyẹwhe, mẹhe lẹblanu etọn sù tlala, . . . ko hẹn mí wá ogbẹ̀ dopọ hẹ Klisti, to whenue míwlẹ tlẹ ko yin oṣiọ to sẹ́nmẹjijẹ lẹ mẹ—gbọn nukundagbe majẹhẹ dali, mìwlẹ ko yin whinwhlẹngán.” (Efe. 2:4, 5) Vlavo mí tindo todido olọn mẹ tọn kavi aigba ji tọn, ahọ́ daho wẹ mí dù do Jiwheyẹwhe na lẹblanu po nukundagbe majẹhẹ he e dohia mí po wutu. Mí nọ gọ́ na pẹdido dile mí lẹnnupọndo nuhe e biọ to Jehovah si nado sọgan hẹn ẹn yọnbasi na gbẹtọvi lẹ nado duvivi jijọho tọn hẹ ewọ ji. Eyin mí pannukọn ninọmẹ he na yinuwado pọninọ jijọho tọn agun lọ tọn ji, be ayihamẹlinlẹnpọn po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po do apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn ji ma dona whàn mí nado yin jijọho-dintọ ya?
Plọnnu sọn Apajlẹ Ablaham po Isaki po Tọn Mẹ
9, 10. Nawẹ Ablaham dín jijọho to nuyiwa etọn hẹ Lọti mẹ to whenue wiwọ́ fọ́n to kanlinyìntọ yetọn lẹ ṣẹnṣẹn gbọn?
9 Biblu dọ gando tọgbo Ablaham go dọmọ: “‘Ablaham tindo yise to Jehovah mẹ, bọ e yin hihia hlan ẹn di dodowiwa,’ podọ e wá yin yiylọdọ ‘họntọn Jehovah tọn.’” (Jak. 2:23) Yise Ablaham tọn sọawuhia to aliho he mẹ e nọ dín jijọho te lẹ mẹ. Di apajlẹ, dile lẹngbọpa po kanlinpa Ablaham tọn lẹ po jideji, wiwọ́ fọ́n to kanlinyìntọ etọn lẹ po tavẹ-ylọvi etọn Lọti tọn lẹ po ṣẹnṣẹn. (Gẹn. 12:5; 13:7) Nuhe na gbọ nuhahun lọ wẹ yindọ Ablaham po Lọti po ni klan. Nawẹ Ablaham yinuwa to ninọmẹ sinsinyẹn ehe mẹ gbọn? Kakati nado yí mẹhowhe po teninọ etọn hẹ Jiwheyẹwhe po zan nado dọ nuhe tavẹ-ylọvi etọn na wà, Ablaham do ede hia nado yin jijọho-dintọ nugbo.
10 Ablaham dọna tavẹ-ylọvi etọn dọmọ: “Yẹn vẹ̀ we, a dike wiwọ́ de tin to yẹn po hiẹ po ṣẹnṣẹn blo, podọ to kanlinyìntọ ṣie lẹ, po kanlinyìntọ towe lẹ po ṣẹnṣẹn blo, na nọvi-nọvi wẹ mí wutu.” E zindonukọn dọmọ: “Be aigba lẹpo pete ma tin to nukọn towe? Yẹn vẹ̀ we, klan dewe sọn dee: eyin hiẹ na yí amiyọn mẹ, be yẹn na yí adusi mẹ; kavi eyin hiẹ sọ yí adusi mẹ, be yẹn na yí amiyọn mẹ.” Lọti de adà aigba lọ tọn he yọ́n hugan lọ, ṣigba ehe ma vẹna Ablaham. (Gẹn. 13:8-11) To godo mẹ he awhànfuntọ lẹ wá wle Lọti di kanlinmọ, Ablaham ma whleawu nado whlẹn tavẹ-ylọvi etọn.—Gẹn. 14:14-16.
11. Nawẹ Ablaham doafọna jijọho hẹ Filistinu kọmẹnu etọn lẹ gbọn?
11 Sọ lẹnnupọndo lehe Ablaham doafọna jijọho hẹ Filistinu kọmẹnu etọn lẹ to aigba Kenani tọn do ji. Filistinu lẹ ko “yí huhlọn do yí” dotọ̀ he devi Ablaham tọn lẹ kùn to Beẹli-ṣeba. Nawẹ dawe he gbawhàn ahọlu ẹnẹ tọn nado sọgan whlẹn tavẹ-ylọvi etọn na yinuwa gbọn to ninọmẹ ehe mẹ? Kakati nado hoavùn bo gọ̀ dotọ̀ etọn yí, Ablaham ma kẹnù. To nukọn mẹ, ahọlu Filistinu lẹ tọn dla Ablaham pọ́n nado basi alẹnu jijọho tọn de hẹ ẹ. Kiki to whenue e hẹn Ablaham nado whlé na ẹn dọ ewọ ma na waylan do kúnkan ahọlu Filistinu lẹ tọn kẹdẹ wẹ Ablaham wá dọhodo dotọ̀ etọn he yé hòyí lọ ji. E paṣa ahọlu lọ nado sè ehe, podọ e gọ̀ dotọ̀ lọ jo na Ablaham. Gbọnmọ dali, Ablaham gbọṣi jijọho mẹ taidi wáṣinu to aigba lọ ji.—Gẹn. 21:22-31, 34.
12, 13. (a) Nawẹ Isaki hodo apajlẹ otọ́ etọn tọn gbọn? (b) Nawẹ Jehovah dona Isaki na aliho he mẹ e dín jijọho te gbọn?
12 Visunnu Ablaham tọn Isaki hodo apajlẹ otọ́ etọn tọn na nuhe dù jijọho dindin. Ehe sọawuhia to aliho he mẹ Isaki yinuwa hẹ Filistinu lẹ te mẹ. Na huvẹ de tọ́n to aigba lọ ji wutu, Isaki sẹtẹn po whédo etọn po sọn Beẹli-lahai-loi to aigba húhú Negẹb tọn ji, yì agewaji to aigba he yọ́n hugan Filistinu lẹ tọn ji to Gelali. To finẹ Jehovah dona Isaki gbọn jinukun po kanlin-yinyin etọn lẹ po hinhẹn jideji dali. Filistinu lẹ jẹ awuwhàn ẹn ji. Na Filistinu lẹ ma jlo dọ Isaki ni tindo kọdetọn dagbe dile otọ́ etọn tindo do wutu, yé yí okọ́ do sú dotọ̀ he devizọnwatọ Ablaham tọn lẹ kùn to lẹdo lọ mẹ lẹ. To godo mẹ, ahọlu Filistinu lẹ tọn dọna Isaki nado ‘yì sọn lẹdo yetọn mẹ.’ Isaki jijọhonọ lọ sọ wàmọ.—Gẹn. 24:62; 26:1, 12-17.
13 To whenue Isaki sẹtẹn bo whèsla do fihe dẹn taun de godo, lẹngbọhọtọ etọn lẹ kùn dotọ̀ devo. Lẹngbọhọtọ Filistinu lẹ sọ dọ dọ dotọ̀ yetọn wẹ. Taidi otọ́ etọn Ablaham, Isaki ma hoavùn do dotọ̀ tamẹ gba. Kakatimọ, Isaki biọ to omẹ etọn lẹ si nado kùn dotọ̀ devo. Filistinu lẹ tẹkudeji dọ yetọn sọ wẹ ehe ga. Na jijọho wutu, Isaki sẹtẹn po whédo etọn po bo yì lẹdo devo pete mẹ. To finẹ, devizọnwatọ etọn lẹ kùn dotọ̀ de he Isaki ylọ dọ Lehobọti. To nukọn mẹ, e sẹtẹn yì lẹdo dagbe Beẹli-ṣeba tọn mẹ, fihe Jehovah dona ẹn te bo dọna ẹn dọmọ: “A dibu blo, na yẹn tin to dewe, bo na dona we, bo na hẹn okún towe jipligege na Ablaham devi ṣie wutu.”—Gẹn. 26:17-25.
14. Nawẹ Isaki do ede hia di jijọho-dintọ to whenue ahọlu Filistinu lẹ tọn jlo na basi alẹnu jijọho tọn de hẹ ẹ gbọn?
14 Na nugbo tọn, Isaki tindo nugopipe nado hoavùn na jlọjẹ etọn nado zan dotọ̀ he devizọnwatọ etọn lẹ kùn lẹpo. Kunnudenu ehe tọn yin mimọ to godo mẹ he ahọlu Filistinu lẹ tọn po nukunmọnu etọn lẹ po wá e dè to Beẹli-ṣeba bo biọ nado basi alẹnu jijọho tọn de hẹ ẹ dọmọ: “Míwlẹ mọ gbangba dọ OKLUNỌ tin hẹ we.” Ṣigba, kakati nado hoavùn, Isaki ko basi dide nado sẹtẹn whlasusu nado sọgan dín jijọho. To ojlẹ ehe lọsu mẹ Isaki do ede hia di jijọho-dintọ. Kandai whenuho tọn lọ dọmọ: “E hẹjó [jonọ etọn lẹ], yé sọ dù, bo nù. Yé fọ́n to afọnnu fuu, bo sọ whlé hlan yenọzo: Isaki do yé hlan . . . jijọho.”—Gẹn. 26:26-31.
Plọnnu sọn Apajlẹ Josẹfu Tọn Mẹ
15. Naegbọn mẹdaho Josẹfu tọn lẹ ma nọ yí jijọho do dọhona ẹn?
15 Jakọbu visunnu Isaki tọn whẹ́n bo lẹzun mẹhe “ma tindo oblọ.” (Gẹn. 25:27, NW) Dile e yin nùdego to bẹjẹeji do, Jakọbu dín jijọho hẹ mẹdaho etọn, Esau. Matin ayihaawe, Jakọbu ko plọnnu sọn apajlẹ otọ́ etọn Isaki tọn mẹ na nuhe dù jijọho dindin. Etẹwẹ dogbọn visunnu Jakọbu tọn lẹ dali? To visunnu 12 etọn lẹ mẹ, Josẹfu wẹ yin mẹhe Jakọbu yiwanna hugan. Josẹfu yin visunnu tonusetọ de he nọ símẹ, bo nọ penukundo nutindo otọ́ etọn tọn lẹ go ganji. (Gẹn. 37:2, 14) Ṣigba, mẹdaho Josẹfu tọn lẹ nọ whànwu i sọmọ bọ yé ma nọ yí jijọho do dọhona ẹn. Yé gbọn kanyinylan dali sà Josẹfu do kanlinmọgbenu bo klọ otọ́ yetọn nado yise dọ gbekanlin de wẹ hù i.—Gẹn. 37:4, 28, 31-33.
16, 17. Nawẹ Josẹfu do ede hia taidi jijọho-dintọ to nuyiwa etọn hẹ nọvisunnu etọn lẹ mẹ gbọn?
16 Jehovah tin hẹ Josẹfu. Dile ojlẹ to yìyì, Josẹfu wá lẹzun mẹhe bọdo ahọlu Egipti tọn Falo go. To whenue huvẹ sinsinyẹn de hẹn mẹdaho Josẹfu tọn lẹ wá Egipti, yé ma sọ yọ́n ẹn ba, vlavo na nusisọ́ etọn he do ogántẹn etọn to Egipti hia wutu. (Gẹn. 42:5-7) Lehe e na ko bọawuna Josẹfu nado yiahọsu to nọvisunnu etọn lẹ go na nuylankan he yé wà do ewọ po otọ́ yetọn po do sọ! Ṣigba, kakati nado yiahọsu, Josẹfu tẹnpọn nado dín jijọho hẹ yé. To whenue e wá họnwun na ẹn dọ nọvisunnu etọn lẹ ko lẹnvọjọ, e do ede hia yé bo dọna yé dọmọ: “Mì yin adinọ blo, kavi homẹgblenọ do mìnọzo go blo, dọ mìwlẹ sà mi do ofi; na Jiwheyẹwhe wẹ do mi hlan mì nukọn nado hlá ogbẹ̀ do.” Enẹgodo, e donùnùgo na mẹmẹsunnu etọn lẹpo, bo viavi do yé ji.—Gẹn. 45:1, 5, 15.
17 To okú otọ́ yetọn, Jakọbu tọn godo, nọvisunnu Josẹfu tọn lẹ lẹndọ Josẹfu sọgan yiahọsu to yé go. Dile yé dọ nuhe to budona yé tọ́n, Josẹfu “viavi” bo gblọn dọmọ: “Mì hanú blo: yẹn na yìn mì, po omẹ flinflin mìtọn lẹ po.” Josẹfu he yiwanna jijọho lọ “miọnhomẹna yé, bo dọho dagbe hlan yé.”—Gẹn. 50:15-21.
“Yin Kinkandai Na Oplọn Mítọn”
18, 19. (a) Ale tẹwẹ hiẹ mọyi sọn dogbigbapọnna apajlẹ jijọho-dintọ he yin nùdego to hosọ ehe mẹ lẹ tọn mẹ? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
18 Paulu wlan dọmọ: “Nuhe ko yin kinkandai jẹnukọn lẹpo yin kinkandai na oplọn mítọn, na míwlẹ nido sọgan tindo todido gbọn akọndonanu mítọn gblamẹ podọ gbọn homẹmimiọn sọn Owe-wiwe lẹ mẹ gblamẹ.” (Lom. 15:4) Ale tẹwẹ mí mọyi sọn dogbigbapọnna apajlẹ he yiaga hugan Jehovah tọn gọna kandai Owe-wiwe tọn he gando Ablaham, Isaki, Jakọbu, po Josẹfu po go mẹ?
19 Be nulinlẹnpọn po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po do nuhe Jehovah ko wà, na gbẹtọvi mapenọ lẹ nido sọgan jla haṣinṣan yetọn do hẹ ewọ ji ma whàn mí nado wà nuhe go mí pé lẹpo bo nọ doafọna jijọho hẹ mẹdevo lẹ ya? Apajlẹ Ablaham, Isaki, Jakọbu, po Josẹfu po tọn dohia dọ mẹjitọ lẹ sọgan tindo nuyiwadomẹji dagbe do ovi yetọn lẹ ji. Humọ, kandai ehelẹ sọ dohia dọ Jehovah nọ dona vivẹnudido mẹhe nọ tẹnpọn nado dín jijọho lẹ tọn. Abajọ, Paulu do ylọ Jehovah dọ “Jiwheyẹwhe he nọ namẹ jijọho”! (Hia Lomunu lẹ 15:33; 16:20.) Hosọ he bọdego na do nuhewutu Paulu do dọ dọ mí ni nọ doafọna jijọho po lehe mí sọgan wàmọ do po hia.
Etẹwẹ Hiẹ Plọn?
• Aliho tẹ mẹ wẹ Jakọbu dín jijọho te to whenue e jlo na pé Esau?
• Nawẹ nuhe Jehovah wà, na gbẹtọvi lẹ nido sọgan tindo haṣinṣan jijọho tọn de hẹ ewọ yinuwado jiwe gbọn?
• Etẹwẹ hiẹ plọn sọn apajlẹ jijọho-dintọ lẹ taidi Ablaham, Isaki, Jakọbu, po Josẹfu po tọn mẹ?
[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]
[Yẹdide to weda 23]
Afọdide titengbe tẹwẹ Jakọbu ze nado dín jijọho hẹ Esau?
