Biblu Hihia Hẹn Mi Lodo to Gbẹzan Ṣie Lẹpo Mẹ

Dile e yin didọ gbọn Marceau Leroy dali

“TO WHẸWHẸWHENU Jiwheyẹwhe dá olọn po aihọn po,” wẹ n’jẹ hihia ji to nuglọ to abò ṣie mẹ. Naegbọn n’do nọ hiawe to nuglọ? Na ayihaawe ma tin dọ homẹ ma na hùn otọ́ ṣie he ma yise paali dọ Jiwheyẹwhe tin eyin e mọ owe he to alọmẹ na mi—enẹ wẹ Biblu.

Kakajẹ whenẹnu, n’ma ko hia Biblu pọ́n, podọ nuhe owe Gẹnẹsisi tọn dọ to bẹjẹeji yinuwado ji e taidi abì he gbòdlán de. N’lẹndọ ‘N’ko mọ zẹẹmẹ nuhe nọ saba paṣa mi dai tọn—enẹ wẹ yindọ osẹ́n jọwamọ tọn lẹ nọ wazọ́n to pọmẹ pẹkipẹki!’ Na nuhe n’hia lọ whàn mi taun wutu, n’hiawe sọn ogàn ṣinatọ̀n mẹ zánmẹ jẹ ogàn ẹnẹ mẹ afọnnu. Lehe Biblu hihia to gbẹzan ṣie lẹpo mẹ bẹjẹeji do niyẹn. Mì gbọ ma basi zẹẹmẹ lehe mọwiwà hẹn mi lodo to gbẹzan ṣie lẹpo mẹ do tọn na mì.

“Egbesọegbesọ Wẹ A Na Nọ Hia Ẹ”

N’yin jiji to 1926 to Vermelles he yin gbétatò akán-kùntẹn tọn de to agewaji France tọn. To wẹkẹ-whàn awetọ whenu, akán-kùnkùn yin dopo to azọ́n he yin nujọnu hugan lẹ mẹ to otò lọ mẹ. Na akán-kùntọ wẹ n’yin wutu, tohọluduta ma biọ to asi e nado funawhàn. Etomọṣo, nado hẹn gbẹzan ṣie pọnte dogọ, n’jẹ ladio-zọ́n po lẹtliki-zọ́n po plọn ji, podọ ehe gọalọna mi nado mọdọ osẹ́n jọwamọ tọn lẹ nọ wazọ́n to pọmẹ pẹkipẹki. Whenue n’do owhe 21, klasigbẹ́ ṣie de dlẹn Biblu do mi whla tintan to gbẹzan ṣie mẹ bo dọmọ: “Owe ehe vivi taun.” To whenue n’hia ẹ fó godo, n’kudeji dọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn wẹ Biblu, yèdọ owe de na gbẹtọ lẹpo.

Na n’lẹndọ kọmẹnu ṣie lẹ lọsu na jlo nado hia Biblu wutu, n’yí vọkan ṣinatọ̀n devo. Ṣigba, e paṣa mi dọ yé jẹ ṣinṣàn mi kò ji bosọ diọnukunsọ mi. Hẹnnumẹ ṣie he otangblo ko gbà tamẹ na lẹ na mi avase dọ, “Eyin a jẹ owe enẹ hia ji, bo yọnẹn dọ egbesọegbesọ wẹ a na nọ hia ẹ!” Mọ wẹ e wá yì do pẹpẹ, podọ e ma vẹna mi pọ́n gbede dọ n’wàmọ. Mọwẹ, Biblu hihia lẹzun apadewhe gbẹzan ṣie tọn.

Na kọmẹnu ṣie delẹ mọdọ n’tindo ojlo to Biblu mẹ wutu, yé nọ yí owe Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn he yé yí lẹ na mi. Alọnuwe apòmẹ tọn delẹ taidi Un monde, un gouvernment a (he yin didohia to Flansegbe mẹ) basi zẹẹmẹ nuhewutu Biblu dlẹnalọdo Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn taidi todido dopo akàn na gbẹtọvi lẹ tọn. (Mat. 6:10) N’magbe hugan gbede pọ́n nado nọ má todido ehe hẹ mẹdevo lẹ.

Dopo to omẹ tintan he kẹalọyi Biblu to asi e lẹ mẹ wẹ Noël he po yẹn po ko yin họntọn sọn ovu-whenu gbọ́n. Na e yin Katoliki akonka de  wutu, e basi tito na mí nido yì mọ dawe de he to nuplọn nado lẹzun yẹwhenọ. N’dibu, ṣigba nuhe n’hia to Psalm 115:4-8 po Matiu 23:9, 10 po mẹ gọalọna mi nado yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe jẹagọdo boṣiọ lẹ yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ po tẹnmẹ-yinkọ sinsẹ̀n tọn lẹ yiyizan na sinsẹ̀ngán lẹ po. Enẹ na mi adọgbigbo nado yiavùnlọna nuyise yọyọ ṣie lẹ. Taidi kọdetọn de, Noël kẹalọyi nugbo lọ, podọ kakajẹ din, e gbẹ́ tẹdo nugbo lọ go.

N’sọ dla mẹdaho ṣie yọnnu pọ́n. Asu etọn tindo owe afinyọn tọn lẹ, podọ aovi lẹ nọ dotukla ẹ. Dile etlẹ yindọ n’tindo numọtolanmẹ nugomape tọn to tintan whenu, wefọ Biblu tọn delẹ taidi Heblu lẹ 1:14 hẹn mi kudeji dọ angẹli Jehovah tọn lẹ to godona mi. To whenue asu mẹdaho ṣie tọn yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ do yizan mẹ bo jo nuhe tindo kanṣiṣa hẹ afinyọnnuwiwa lẹpo do, e tún ede sọn nuyiwadomẹji aovi lẹ tọn si. Ewọ po mẹdaho ṣie po lẹzun Kunnudetọ zohunhunnọ.

To 1947, Arthur Emiot, yèdọ Kunnudetọ Amelikanu de wá owhé ṣie gbè. Po ayajẹ po, n’kàn fie Kunnudetọ lẹ nọ basi opli te sè e. E dọna mi dọ kándo de tin to Liévin, he dẹn do fie n’nọ nọ̀ na nudi kilomẹtlu 10. Na e nọ vẹawu nado mọ kẹkẹ afọ tọn họ̀ to whenẹnu wutu, n’nọ saba zọ̀n afọ yì opli bosọ nọ zọ̀n afọ lẹkọ, podọ n’wàmọ na osun susu. E ko yì owhe ṣinatọ̀n he azọ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn tin to alọhẹndotenamẹ glọ to France. Kunnudetọ 2380 poun wẹ to otò lọ blebu mẹ to whenẹnu, ehe susu yetọn wá sọn Pologne. Ṣigba, to 1^er septembre 1947, azọ́n mítọn sọ yin alọkẹyi whladopo dogọ to osẹ́n-liho to France. Wekantẹn alahọ tọn de vọ́ yin didoai to Villa Guibert to Paris. Na gbehosọnalitọ dopo tata ma tin to France to whenẹnu wutu, oylọ-basinamẹ de sọawuhia to L’Informateur (he yin Lizọnyizọn Ahọluduta Tọn Mítọn todin) [Glẹnsigbe] décembre 1947 tọn mẹ nado doalọwemẹ na sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ whepoponu tọn nado nọ dọyẹwheho na gànhiho 150 to sunmẹsunmẹ. (To 1949, gànmẹ lọ depò wá 100.) Na n’kọngbedopọ mlẹnmlẹn hẹ nuhe Jesu dọ to Johanu 17:17 mẹ he dọ dọ, “Ohó [Jiwheyẹwhe tọn] wẹ nugbo” wutu, n’yí baptẹm to 1948, podọ to décembre 1949 n’lẹzun gbehosọnalitọ.

Whenue N’Tlọ́n Gànmẹ, N’Lẹkọyi Dunkerque

N’ma dẹn to azọ́ndenamẹ ṣie tintan mẹ, enẹ wẹ to Agen he tin to hùwaji France tọn. Na n’jo akán-kùnkùn do wutu, n’to otẹn dagbe mẹ nado funawhàn. Ṣigba n’gbẹ́ ma nado funawhàn, enẹwutu n’yin wiwle do gànmẹ. Dile etlẹ yindọ ponọ lẹ ma jlo dọ ma hẹn Biblu, n’de weda kleun delẹ hẹn sọn owe Psalm tọn mẹ. Weda enẹlẹ hihia na mi tuli to ojlẹ lọ mẹ. To whenue n’tlọ́n gànmẹ, n’pannukọn nudide de, enẹ wẹ yindọ: Be n’na doalọtena sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn nado dín agbasazọ́n de bo do whẹndo ṣie ai wẹ ya? Whladopo dogọ, nuhe n’hia to Biblu mẹ gọalọna mi. N’lẹnnupọndo nuhe Paulu dọ to Filippinu lẹ 4:11-13 mẹ ji dọmọ: “To onú lẹpo mẹ, yẹn tindo huhlọn lọ gbọn ewọ he nọ na mi huhlọn dali.” Enẹwutu, n’basi dide nado zindonukọn to sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn mẹ. To 1950, n’mọ azọ́ndenamẹ devo yí nado yì sẹ̀n to Dunkerque—yèdọ tòpẹvi he mẹ n’ko dọyẹwheho te dai.

Whenue n’jẹ dọ́n, nudepope ma to asi e. Na Wẹkẹ-Whàn II ko hẹn nususu gble to finẹ wutu, e ma nọ bọawu nado mọ adọtẹn haya. N’basi dide nado yì dla whẹndo he n’ko nọ dọyẹwheho na dai de pọ́n, podọ to whenue whési lọ mọ mi, homẹhun in sọmọ bọ e dọmọ: “Ṣo, Mẹdaho Leroy, yé ko jo mì ya? Asu ṣie nọ dọ dọ eyin mìwlẹ nkọ sù to aihọn lọ mẹ, awhàn ma na tin pọ́n gbede.” Na whẹndo lọ tindo ohọ̀ he mẹ jonọ lẹ nọ dọ́ wutu, yé yí mi do whégbè kakajẹ ojlẹ he mẹ tomẹyitọ saditọ lẹ nọ wá dla otò lọ pọ́n. To azán enẹ dopolọ gbé, Evans he yin mẹdaho sunnu Arthur Emiot tọn mọ azọ́n de na mi. b Gbesetọ wẹ e yin to bato-glintẹn tòpẹvi lọ tọn bo to mẹhe na ṣọ́ bato de dín. E do mi hia dopo to ogán bato lọ tọn lẹ mẹ. To whenue n’tlọ́n gànmẹ, n’húgo taun. To whenue Evans dọ nuhewutu n’húgo na ogán lọ, ogán lọ na mi gbè nado yì ba núdùdù na dee to zomọ nuhẹnfa tọn mẹ. To gbenẹgbe dopolọ, n’mọ adọtẹn, azọ́n po núdùdù  po! Ehe hẹn jide he n’tindo to nuhe Jesu dọ to Matiu 6:25-33 mẹ sinyẹn deji.

To whenue ojlẹ he mẹ tomẹyitọ saditọ lẹ nọ wá dla otò lọ pọ́n sọ̀, yẹn po Simon Apolinarski he yin gbehosọnalitọ-gbẹ́ ṣie po to dandannu glọ nado yì dín adọtẹn devo, podọ mí magbe nado gbọṣi azọ́ndenamẹ mítọn mẹ. Osọ́-pó he ko dohó de mẹ wẹ mí nọ dọ́ to aimlọnnu (matelas) he mẹ ogbé húhú te lẹ ji. Mí nọ dọyẹwheho sọn afọnnu kakajẹ whèjai. Mí dekunnuna mẹhe tindo osọ́-pó lọ, podọ e yin dopo to mẹsusu he kẹalọyi nugbo lọ lẹ mẹ. E ma dẹn bọ hosọ de tọ́n to linlinwe de mẹ bo to avasena mẹhe nọ nọ̀ Dunkerque lẹ nado payi “azọ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn he to gbigbayipe to agbegbe lọ ji” go. Ṣigba, yẹn po Simon po gọna wẹnlatọ kleun delẹ wẹ yin Kunnudetọ he to finẹ to whenẹnu! Ayihamẹlinlẹnpọn do todido Klistiani tọn mítọn po lehe Jehovah nọ penukundo mí go do po ji hẹn mí lodo to nuhahun lẹ whenu. Nudi wẹnlatọ gbesisọnọ 30 wẹ to Dunkerque to whenue n’yin azọ́ndena nado yì sẹ̀n to fidevo to 1952.

N’Mọ Huhlọn Yí Nado Didá Azọngban Yọyọ Lẹ

To whenue n’nọ tòdaho Amiens tọn mẹ na ojlẹ kleun de godo, n’yin didohlan dopo to agbegbe Paris tọn lẹ mẹ he nọ yin Boulogne-Billancourt taidi gbehosọnalitọ titengbe. Plọnmẹ Biblu susu wẹ n’tindo, podọ delẹ to yé mẹ biọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn po azọ́n mẹdehlan tọn po mẹ to godo mẹ. Dẹpẹ de he nọ yin Guy Mabilat kẹalọyi nugbo lọ, podọ e ma dẹn bọ e lẹzun nugopọntọ lẹdo tọn podọ to enẹgodo nugopọntọ agbegbe tọn. To godo mẹ, e penukundo ohọ̀ he mẹ owe lẹ na nọ yin zínzín te gbigbá go to Bẹtẹli mítọn he to Louviers, yèdọ agbegbe de he dẹn do Paris taun. Hodọdopọ do Biblu ji whẹwhẹ to lizọnyizọn lọ mẹ zọ́n bọ n’yiwanna Ohó Jiwheyẹwhe tọn taun, podọ mọwiwà nọ hẹn ayajẹ wá na mi bosọ gọalọna mi nado hẹn nugopipe mẹpinplọn tọn ṣie pọnte dogọ.

Podọ to ajiji mẹ to 1953, n’yin didohlan Alsace-Lorraine taidi nugopọntọ lẹdo tọn, yèdọ agbegbe de he ji Allemagne paṣẹ do whla awe to gblagbla 1871 po 1945 po tọn mẹ. Enẹwutu, n’dona vọ́ Allemagne-gbè plọn. To whenue n’bẹ azọ́n nugopọntọ lẹdo tọn jẹeji, mọto, televiziọn po maṣinu he nọ kanwe po ma sù sọmọ to lẹdo enẹ mẹ, podọ ladio po ọdinatẹẹ po ma ko tin paali to lẹdo enẹ dopolọ mẹ to whenẹnu. Ṣigba, n’ma blawu kavi jẹhẹ́n klókló. Etomọṣo, n’tindo ayajẹ taun. To whenẹnu, na ayihafẹsẹnamẹnu lẹ ma sù sọ lehe e te do to egbehe wutu, e bọawuna mi nado hodo ayinamẹ Biblu tọn lọ nado hẹn ‘nukun ṣie tin to fidopo’ bo sẹ̀n Jehovah to gigọ́ mẹ.—Mat. 6:19-22.

N’ma sọgan wọn Plidopọ “Ahọluduta Awhàngbatọ Tọn” he yin bibasi to 1955 to Paris pọ́n gbede. To plidopọ enẹ ji, n’dukosọ hẹ Irène Kolanski, mẹhe wá lẹzun asi ṣie to godo mẹ. E ko biọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ owhe dopo  jẹnukọnna mi. Pologne-nu wẹ mẹjitọ etọn lẹ, podọ yé ko to Jiwheyẹwhe sẹ̀n po zohunhun po sọn ojlẹ dindẹn die. To whenue yé to France, Adolf Weber wá dla yé pọ́n. Adolf Weber ko penukundo jipa Mẹmẹsunnu Russell tọn go pọ́n to ojlẹ de mẹ wayi, podọ e sẹtẹn wá Europe nado lá wẹndagbe lọ. Yẹn po Irène po wlealọ to 1956, podọ e kọnawudopọ hẹ mi to azọ́n enẹ mẹ. E to alọgọna mi sọn owhe susu lẹ die.

To owhe awe godo, nupaṣamẹ devo sọ wá aimẹ—enẹ wẹ yindọ n’yin dide taidi nugopọntọ agbegbe tọn! Etomọṣo, na mẹmẹsunnu he pegan lẹ ma sù sọmọ wutu, n’gbẹ́ nọ dla agun delẹ pọ́n taidi nugopọntọ lẹdo tọn. Alọnu ṣie ján taun to ojlẹ enẹ mẹ. Gbọnvona dọ n’dona nọ dọyẹwheho na gànhiho 100 to sunmẹsunmẹ, n’sọ nọ dọ togunmẹho, nọ dla oplọn agunwe atọ̀n pọ́n, nọ gbeje kandai agun tọn lẹ pọ́n bosọ nọ wleawuna linlin he n’na dohlan wekantẹn alahọ tọn to sẹmẹsẹmẹ. Nawẹ n’nọ mọ whenu na Biblu hihia gbọn? N’kàn ayiha de—enẹ wẹ yindọ n’nọ de weda delẹ sọn Biblu hoho de mẹ hẹn. Whedepopenu he n’to tepọn mẹde, n’nọ yí sọn weda he n’de hẹn lọ lẹ mẹ bo nọ hia. Ojlẹ kleun enẹlẹ he n’nọ yizan na Biblu hihia nọ hẹn mi lodo to gbigbọ-liho, podọ enẹ hẹn gbemima ṣie nado zindonukọn to azọ́ndenamẹ ṣie mẹ sinyẹn deji.

To 1967, yẹn po Irène po yin oylọ-basina nado lẹzun hagbẹ whẹndo Bẹtẹli Boulogne-Billancourt tọn. N’jẹ azọ́nwa ji to Azọ́nwatẹn Sinsẹ̀nzọn tọn, podọ sọn owhe 40 linlán die gbọ́n, n’gbẹ́ pò to finẹ. Dopo to adà he nọ hẹn ayajẹ wá na mi hugan to azọ́n ṣie mẹ lẹ mẹ wẹ nado nọ na gblọndo wekanhlanmẹ he bẹ kanbiọ sinai do Biblu ji lẹ hẹn. Homẹ nọ hùn mi taun nado dindonanu sisosiso do Biblu ji bo ‘yiavùnlọna wẹndagbe lọ.’ (Flp. 1:7) Homẹ sọ nọ hùn mi nado deanana sinsẹ̀n-bibasi afọnnu tọn jẹnukọnna núdùdù. To 1976, n’yin dide taidi dopo to hagbẹ Wedegbẹ́ Alahọ France tọn lẹ mẹ.

Gbẹzan He Yọ́n Hugan De

Dile etlẹ yindọ n’pehẹ whlepọn susu, ojlẹ de ma vẹawuna mi sọ ojlẹ he mẹ n’te todin, na mẹhowhe po manọna po dekanpona nuhe yẹn po Irène po nọ wà wutu. Etomọṣo, Biblu hihia nọ gọalọna yẹn po asi ṣie po nado tẹdo todido mítọn go. Homẹ nọ hùn mí nado hẹn mọto yì aigba-denamẹ agun mítọn tọn ji nado má todido ehe hẹ mẹdevo lẹ. To pọmẹ, owhe 120 linlán wẹ yẹn po asi ṣie po ko yizan to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ, podọ numimọ he mí tindo whàn mí nado yí ahun lẹpo do dọna mẹlẹpo dọ afọdidona sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn wẹ yọ́n hugan. Ahọlu Davidi ko ‘poyọnho’ to whenue e kàn nuhe tin to Psalm 37:25, podọ yẹnlọsu “ma ko mọ yè gbẹ́ dodonọ dai” pọ́n gbede kẹdẹdile Davidi dọ do.

To gbẹzan ṣie lẹpo mẹ, Jehovah hẹn mi lodo gbọn Ohó etọn gblamẹ. To owhe 60 linlán die, hẹnnumẹ ṣie lẹ dọ dọ Biblu hihia na lẹzun apadewhe gbẹzan ṣie tọn. Mọ wẹ e wá yì do pẹpẹ. Podọ e ma vẹna mi pọ́n gbede dọ n’wàmọ!

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 5]

Yẹn po Simon po

[Yẹdide to weda 5]

To azọ́n nugopọntọ agbegbe tọn mẹ

[Yẹdide to weda 5]

Biblu ehe nkọ wẹ yè na mi to tintan whenu

[Yẹdide to weda 6]

To alọwle-zán mítọn gbè

[Yẹdide to weda 6]

Yẹn po Irène po nọ mọ awuvivi to Biblu hihia po pinplọn ẹn po mẹ