Jehu Nọgodona Sinsẹ̀n-bibasi Wiwe-ṣeke

JEHU yin zohunhunnọ na sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke. Nado hẹn azọngban enẹ di, e dona yin huhlọnnọ, awuyatọ, vivẹnudotọ, zohunhunnọ, podọ adọgbotọ. Jehu do jẹhẹnu he mí na wà dagbe nado wleawuna lẹ hia.

Jehu mọ azọ́ndenamẹ de yí to whenue akọta Islaeli tọn tin to ninọmẹ ylankan de mẹ. Otò lọ tin to nuyiwadomẹji ylankan Jezebẹli, asuṣiọsi Ahabi tọn podọ onọ̀ ahọlu Jeholami he to gandu lọ tọn glọ. Kakati nado nọgodona sinsẹ̀n-bibasi Jehovah tọn, Baali sinsẹ̀n wẹ Jezebẹli ze daga, bo hù yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn lẹ bosọ hẹn akọta lọ flu gbọn “galilọ” po “afinyọn” etọn lẹ po dali. (2 Ahọ. 9:22; 1 Ahọ. 18:4, 13) Jehovah degbe dọ whédo Ahabi tọn blebu, he bẹ Jeholami po Jezebẹli po hẹn dona yin vivasudo. Jehu wẹ dona yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to gbedide enẹ hinhẹnṣẹ mẹ.

Owe-wiwe lẹ dohia dọ Jehu sinai hẹ awhàngán lẹ to ojlẹ he mẹ Islaelivi lẹ to awhànfun sọta Silianu lẹ to Lamọti-gileadi. Awhàngán de wẹ Jehu, e tlẹ sọgan ko yin awhàngán daho awhànpa Islaeli tọn. Yẹwhegán Eliṣa do dopo to visunnu yẹwhegán lẹ tọn lẹ mẹ hlan nado yiamisisadode Jehu taidi ahọlu podọ nado na ẹn anademẹ lẹ nado hù sunnu lẹpo sọn whédo atẹṣitọ Ahabi tọn mẹ.—2 Ahọ. 8:28; 9:1-10.

To whenue awhàngán hatọ etọn lẹ kanhose gando lẹndai dlapọn enẹ tọn go, Jehu whleawu nado dọ ẹ na yé. Ṣigba to whenue yé tẹkudeji, e dọ nugbo lọ na yé, bọ ewọ po omẹ lọ lẹ po sọ blasé sọta Jeholami. (2 Ahọ. 9:11-14) Vlavo, mẹdelẹ na ko gblehomẹ bo jẹagọdo gandudu Jeholami tọn po nuyiwadomẹji Jezebẹli tọn po. Depope he whẹho lọ yin, Jehu ko lẹnnupọn po sọwhiwhe po gando lehe e na hẹn azọ́ndenamẹ etọn di to aliho dagbe hugan mẹ do go.

Ahọlu Jeholami ko yin awugblena to awhàngbenu bo ko lẹkọwa tòdaho Jezleẹli tọn mẹ, po todido lọ po nado gọ̀ jẹgangan. Jehu yọnẹn dọ eyin tito emitọn na tindo kọdetọn dagbe, nudepope ma dona yin sisè gandego to Jezleẹli. Enẹwutu, e dọmọ: “A dike mẹde họ̀ngán bo tọ́nyi sọn tòdaho lọ mẹ blo, nado yì nado dọ ẹ to Jezleẹli mẹ blo.” (2 Ahọ. 9:14, 15) Vlavo, e na ko donukun dọ awhànpa he pò to nugbonọ yin na Jeholami lẹ na tọ́nawhàn ẹn. Jehu jlo na de dotẹnmẹ hundote depope nado glọnalina ẹn sẹ̀ sọn aimẹ.

E KÙN KẸKẸ PO ADÁN PO!

Nado hẹn awujimẹ, Jehu kùn awhàn-kẹkẹ etọn na kilomẹtlu 72 sọn Lamọti-gileadi yì Jezleẹli. Dile e to kẹkẹ kùn po awuyiya po sẹpọ fie e jei, nuhọ́tọ de he tin to atọ̀họ̀ de ji mọ “ogbẹ́ Jehu tọn lẹ.” (2 Ahọ. 9:17) E yọnbasi taun dọ, Jehu hẹn awhànpa daho de na e nido hẹn diun dọ emi jẹ lẹndai emitọn kọ̀n.

 Whenue nuhọ́tọ lọ mọ Jehu adọgbotọ lọ hlan to awhàn-kẹkẹ lọ lẹ dopo mẹ, e dọmọ: “Ewọ to kẹkẹdo awuyawuya.” (2 Ahọ. 9:20) Eyin Jehu nọ saba kùn kẹkẹ to aliho mọnkọtọn mẹ, awuyiya etọn to azọ́ndenamẹ ehe mẹ dona ko hẹn ẹn kùn kẹkẹ po adán po taun.

To whenue Jehu ko gbẹ́ nado dọ nudepope na wẹnsagun awe he yin didohlan ẹn lẹ godo, e pé Ahọlu Jeholami po godonọnamẹtọ etọn Ahazia po, he yin ahọlu Juda tọn, dopodopo yetọn sọ to awhàn-kẹkẹ etọn titi mẹ. Jeholami kanse dọmọ: “Jijọho e yin, Jehu?” Jehu sọ ylangbè na ẹn dọmọ: “Jijọho tẹ, dẹnsọ mọ le galilọ Jezebẹli onọ̀ towe tọn lẹ, po afinyọn etọn lẹ po yin susu sọmọ?” Gblọndo lọ dobuna Jeholami bọ e jlo na họnyi. Ṣigba Jehu ma dọngbàn depope! E de ogá etọn tọ́n, bo sọ́ Jeholami biọ ahun mẹ bọ ahọlu lọ jai jẹ awhàn-kẹkẹ etọn mẹ bo kú. Dile etlẹ yindọ Ahazia tẹnpọn bo họnyi, Jehu din in mọ to godo mẹ bo hù ewọ lọsu ga.—2 Ahọ. 9:22-24, 27.

Hagbẹ whédo Ahabi tọn he dona yin hùhù bọdego todin wẹ Ahọsi kanylantọ Jezebẹli. Jehu gbọn jlọjẹ dali ylọ ẹ dọ “nawe mẹhodẹ̀do.” To whenue Jehu biọ Jezleẹli mẹ, e mọ Jezebẹli bọ e to odò pọ́n sọn fleṣe họ̀nmẹ tọn nù. Jehu sọ degbena ahọluzọnwatọ họ̀nmẹ tọn lẹ to afọdopolọji nado sisẹ́ Jezebẹli dlan odò sọn fleṣe lọ nù. Podọ, Jehu dike bọ osọ́ etọn lẹ tùnafọ gbọn nawe he hẹn Islaeli blebu flu lọ ji. Enẹgodo, Jehu zindonukọn nado hù hagbẹ whédo Ahabi kanylantọ lọ tọn susu devo lẹ.—2 Ahọ. 9:30-34; 10:1-14.

Nugbo wẹ dọ linlẹn danuwiwa tọn ma sọgbe, ṣigba mí dona yọnẹn dọ to ojlẹ enẹlẹ mẹ, Jehovah nọ yí devizọnwatọ etọn lẹ zan nado hẹn whẹdida etọn lẹ ṣẹ. Owe-wiwe lẹ dọmọ: “Dindọn Ahazi tọn Jiwheyẹwhe dè wẹ e sọn, ehe mẹ ewọ yì Jeholami dè: na whenue yè hẹn ẹn wá, e tọ́n po Jeholami po yì Jehu visunnu Nimṣi tọn ji, mẹhe OKLUNỌ ko samisisana nado sán owhé Ahabi tọn sẹ̀.” (2 Otan. 22:7) To whenue Jehu dlan oṣiọ Jeholami tọn sọn awhàn-kẹkẹ etọn mẹ, e mọdọ nuyiwa enẹ hẹn opagbe Jehovah tọn nado sayana Ahabi na e hù Naboti wutu lọ di. Humọ, Jehu yin gbedena nado “yiahọsu ohùn mẹmẹsi” Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn he Jezebẹli ko sọndai.—2 Ahọ. 9:7, 25, 26; 1 Ahọ. 21:17-19.

To egbehe, devizọnwatọ Jehovah tọn depope ma nọ wadanu do mẹhe nọ diọnukunsọ sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke lọ lẹ go gba. “Ṣie wẹ ahọsuyi,” wẹ Jiwheyẹwhe dọ. (Heb. 10:30) Ṣigba nado basi hihọ́na agun lọ sọta nuyiwadomẹji ylankan lẹ, mẹho agun tọn lẹ tindo nuhudo  adọgbigbo Jehu tọn nkọ. (1 Kọl. 5:9-13) Podọ hagbẹ agun lọ tọn lẹpo dona magbe nado nọ dapana gbẹdido hẹ mẹdesẹ sọn agun mẹ lẹ.—2 Joh. 9-11.

JEHU JẸAGỌDO AGBÀWHINWHLẸN HẸ JEHOVAH

Nuhe whàn Jehu nado hẹn azọ́ndenamẹ etọn di sọawuhia to nuhe e dọna Jehonadabi nugbonọ lọ mẹ, dọmọ: “Hodo mi wá, bo pọ́n vivẹnu ṣie na OKLUNỌ.” Jehonadabi kẹalọyi oylọ-basinamẹ enẹ bo biọ awhàn-kẹkẹ Jehu tọn mẹ bosọ hodo e yì Samalia. To finẹ, “Jehu to wiwà ẹ to avàdomẹ mẹ, hlan ojlo na ewọ nido và taliaitọ Baali tọn lẹ.”—2 Ahọ. 10:15-17, 19.

Jehu lá dọ emi jlo na basi “avọ́ daho de” hlan Baali. (2 Ahọ. 10:18, 19) “Hogbe yẹdoklọmẹ tọn lẹ wẹ Jehu yizan tofi,” wẹ weyọnẹntọ de dọ. Dile etlẹ yindọ hogbe he yin yiyizan tofi “nọ zẹẹmẹdo ‘avọ́sinsan’ to paa mẹ, e sọ nọ zẹẹmẹdo ‘husudo’ atẹṣitọ lẹ tọn.” Na Jehu ma jlo dọ nujijọ ehe ni gbọ sinsẹ̀n-basitọ Baali tọn depope go wutu, e bẹ yemẹpo pli do ohọ̀ Baali tọn mẹ bo mọdọ yé do aṣọ́vọ̀ vonọtaun yetọn lẹ. “Ṣaun le e [dotana] avọ́ nunina mimẹ̀ tọn,” Jehu degbena awhànfuntọ 80 nado hù sinsẹ̀n-basitọ Baali tọn lẹ. Enẹgodo, e gbà ohọ̀ Baali tọn kija bo hẹn ẹn zun fie yè nọ bẹ ogbó do, bo gbọnmọ dali hẹn ẹn zun fihe masọ jẹna sinsẹ̀n-bibasi depope.—2 Ahọ. 10:20-27.

Nugbo wẹ dọ Jehu sọ̀n ohùn susu dai. Etomọṣo Owe-wiwe lẹ do e hia taidi omẹ adọgbotọ de he hẹn Islaeli jẹ mẹdekannu sọn gandudu kọgbidinamẹtọ Jezebẹli po whẹndo etọn po tọn si. Eyin nukọntọ Islaeli tọn depope na tindo kọdetọn dagbe to ehe wiwà mẹ, e dona yin adọgbotọ, nujikudonọ podọ zohunhunnọ. Wezẹhomẹ Biblu tọn de basi zẹẹmẹ dọmọ: “Azọ́n sinsinyẹn he nọ yin wiwà po vivẹnudido vonọtaun de po wẹ enẹ yin. Afọdide vlẹkẹsẹ de zize na ko gboawupo nado sukúndona Baali sinsẹ̀n to Islaeli.”

Matin ayihaawe, e họnwun dọ ninọmẹ he Klistiani lẹ nọ pehẹ to egbehe delẹ nọ biọ dọ yé ni do jẹhẹnu he Jehu tindo delẹ hia. Di apajlẹ, nawẹ mí dona yinuwa gbọn eyin mí yin whiwhlepọn nado tindo mahẹ to nuwiwa he Jehovah gblewhẹdo de mẹ? Mí dona yí adọgbigbo po zohunhun po do gbẹ́ ẹ dai po awuyiya po. Na nuhe dù mẹdezejo mítọn na Jiwheyẹwhe, mí ma dona kẹalọyi agbàwhinwhlẹn depope sọta Jehovah.

PAYI NADO ZINZỌNLIN TO OSẸ́N JEHOVAH TỌN MẸ

Vivọnu otàn ehe tọn wleawuna avase de na mí. “Jehu ma tọ́nyi sọn yé godo gba, enẹ wẹ nado dọ, sika yìnvú lẹ he tin to Bẹtẹli mẹ, po ehe tin to Dani mẹ lẹ po.” (2 Ahọ. 10:29) Nawẹ mẹhe tindo zohunhun na sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke lọ sọmọ sọgan joawuna boṣiọ-sinsẹ̀n gbọn?

Jehu sọgan ko lẹndọ mẹdekannujẹ ahọluduta Islaeli tọn na Juda biọ dọ ahọluduta awe lọ lẹ ni klan to sinsẹ̀n-liho. Enẹwutu, taidi ahọlu Islaeli tọn he ko jẹnukọnna ẹn lẹ, Jehu tẹnpọn nado klan Islaelivi lẹ dovo gbọn sinsẹ̀n-bibasi oyìnvu tọn lọ hinhẹn gbọṣi aimẹ dali. Ṣigba, eyin mọ wẹ, be Jehu do yise matindo hia to Jehovah mẹ, mẹhe hẹn ẹn zun ahọlu.

Jehovah pà Jehu na ewọ ‘yinuwa to aliho dagbe mẹ, na e wà enẹ he yin jijlọ to nukun Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ wutu.’ Ṣigba, “Jehu ma yí ayipipa de nado yí ayiha etọn lẹpo do zinzọnlin to osẹ́n OKLUNỌ tọn lẹ mẹ gba, Jiwheyẹwhe Islaeli tọn.” (2 Ahọ. 10:30, 31) Eyin mí lẹnnupọndo nuhe Jehu ko wà jẹnukọn lẹpo ji, nuhe wá jọ gbọn godo lẹ paṣamẹ bosọ blawu taun. Ṣigba mí sọgan plọnnu sọn e mẹ. Mí ma dona nọ yí nukunpẹvi do pọ́n haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah. Mí dona nọ wleawuna nugbonọ-yinyin hlan Jiwheyẹwhe egbesọegbesọ gbọn Ohó etọn pinplọn po ayihamẹlinlẹnpọn deji po dali, podọ gbọn odẹ̀ ahundopo tọn hihò hlan Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn dali. To whelọnu lo, mì gbọ mí ni yí sọwhiwhe tlala do payi nado to zọnlinzin zọnmii to osẹ́n Jehovah tọn mẹ po ahun mítọn lẹpo po.—1 Kọl. 10:12.

[Apotin to weda 4]

Jehu to Whenuho Aihọn Tọn Mẹ

Homọdọdonugotọ lẹ nọ saba tindo ayihaawe eyin mẹhe go Owe-wiwe lẹ donù lẹ nọgbẹ̀ pọ́n nugbonugbo kavi lala. Enẹwutu, be kunnudenu he gbọnvona Biblu tọn de tin gando Jehu go ya?

E whè gbau, kandai Assilia hohowhenu tọn atọ̀n donù yinkọ ahọlu Islaeli tọn ehe go. Dopo to yé mẹ do Jehu hia, kavi vlavo dopo to afọzedaitọ etọn lẹ mẹ, bọ e dẹ́ do odò bo to nunina na Ahọlu Assilia tọn Ṣalmanẹseli III. Nukinkan he bọdego dọmọ: “Nunina Jehu (Ia-ú-a), visunnu Omli (Hu-um-li ) tọn tọn; nuhe n’yí sọn e dè lẹ wẹ fataka, sika, agbán saplu sika tọn dopo, ozẹ́n sika tọn, kọfo sika tọn lẹ, sindàpanu sika tọn lẹ, panu lẹ, opò ahọlu tọn dopo po nuyizan owhlẹ tọn puluhtu po [zẹẹmẹ puluhtu tọn ma yin yinyọnẹn].” Jehu ma yin “visunnu Omli” tọn tlọlọ gba, ṣigba hogbe ehe yin yiyizan nado do ahọlu debọdo-dego Islaeli tọn lẹ hia, vlavo na Omli diyin bosọ do tatọ́-tònọ Islaeli tọn, Samalia ai wutu.

Kunnudenu depope ma dohia dọ nugbo wẹ ahọlu Assilia tọn dọ gando nunina he Jehu na ko na ẹn go. Etomọṣo, e donù Jehu go whla atọ̀n—to nukinkan de mẹ, to boṣiọ Ṣalmanẹseli tọn de ji, podọ to kandai ahọlu Assilia tọn lẹ tọn mẹ. Sọgbe hẹ alọdlẹndonu ehelẹ, ayihaawe ma tin dọ mẹhe go Biblu donù enẹ, yèdọ Jehu, nọgbẹ̀ nugbonugbo.