Nugbonọ Hohowhenu Tọn lẹ Yin Anadena Gbọn Gbigbọ Jiwheyẹwhe Tọn Dali
Nugbonọ Hohowhenu Tọn lẹ Yin Anadena Gbọn Gbigbọ Jiwheyẹwhe Tọn Dali
“OKLUNỌ Jiwheyẹwhe, po [gbigbọ] etọn po wẹ do mi hlan.”—ISA. 48:16.
1, 2. Nuhudo etẹ tọn wẹ mí tindo nado do yise hia, podọ nawẹ nulinlẹnpọn do apajlẹ nugbonọ hohowhenu tọn lẹ tọn ji sọgan na tuli mí gbọn?
DILE etlẹ yindọ mẹsusu wẹ ko do yise hia sọn ojlẹ Abẹli tọn mẹ kakajẹ egbehe, “yise ma yin nutindo mẹlẹpo tọn.” (2 Tẹs. 3:2) Enẹwutu, etẹwẹ nọ zọ́n bọ gbẹtọ lẹ nọ tindo jẹhẹnu ehe, podọ etẹwẹ nọ gọalọna yé nado yin nugbonọ? To paa mẹ, yise nọ bọdo nuhe yin sisè sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ go. (Lom. 10:17) E yin adà sinsẹ́n gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn. (Gal. 5:22, 23) Enẹwutu nado do yise hia, mí tindo nuhudo gbigbọ wiwe tọn.
2 Mẹdepope ma nọ yin jiji po yise po. Gbẹtọ he “tindo numọtolanmẹ taidi mítọn lẹ nkọ” wẹ devizọnwatọ apajlẹ dagbenọ he yin nùdego to Biblu mẹ lẹ yin. (Jak. 5:17) Dile etlẹ yindọ yé nọ tindo ayihaawe, numọtolanmẹ hihọ́-matindo tọn po madogán lẹ po, yé “yin hinhẹn zun huhlọnnọ” gbọn gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali nado pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu lẹ. (Heb. 11:34) Nulinlẹnpọn do lehe gbigbọ Jehovah tọn yinuwado omẹ ehelẹ ji do ji, na na tuli mí nado zindonukọn to nugbonọ-yinyin mẹ to egbehe, mahopọnna dọ mí to gbẹnọ to ojlẹ he mẹ yise mítọn nọ yin avùnnukundiọsọ te lẹ mẹ.
Gbigbọ Jiwheyẹwhe Tọn Na Huhlọn Mose
3-5. (a) Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ gbigbọ wiwe gọalọna Mose nado penukundo azọngban etọn go? (b) Sọgbe hẹ apajlẹ Mose tọn, nawẹ Jehovah nọ namẹ gbigbọ etọn gbọn?
3 Mose yin “homẹmimiọnnọ tlala hú” gbẹtọvi he nọgbẹ̀ to 1513 J.W.M. lẹpo. (Sọh. 12:3) Azọngban daho de yin zizedo alọmẹ na devizọnwatọ homẹmimiọnnọ ehe to akọta Islaeli tọn mẹ. Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn na huhlọn Mose nado yin yẹwhegán, whẹdatọ, wekantọ, anadenanutọ, podọ nado wà azọ́njiawu lẹ. (Hia Isaia 63:11-14.) Etomọṣo, to ojlẹ de mẹ, Mose wule dọ agbàn lọ pẹ̀n hugan emi. (Sọh. 11:14, 15) Enẹwutu, Jehovah yí “sọn gbigbọ” he tin to Mose ji mẹ bo yí i do sunnu 70 devo lẹ ji na yé nido gọalọna ẹn nado didá azọngban lọ. (Sọh. 11:16, 17) Dile etlẹ taidi dọ agbàn Mose tọn pẹ̀n hugan, na nugbo tọn, e ma yin ewọ ṣo wẹ to agbàn lọ hẹn, mọjanwẹ sunnu 70 he yin dide nado gọalọna ẹn lẹ ma na hẹn agbàn lọ yedeṣo do niyẹn.
4 Mose ko mọ gbigbọ wiwe he pé yí nado penukundo azọngban lọ go. To vọjlado lọ godo, Mose gbẹ́ tindo gbigbọ he e tindo nuhudo etọn lẹpo. Mose ma tindo dehe whè hugan, podọ sunnu mẹho 70 lọ lẹ ma tindo dehe sù hugan. Jehovah nọ na mí gbigbọ etọn dile mí tindo nuhudo etọn do, sọgbe hẹ ninọmẹ mítọn lẹ. “E ma nọ tẹalọpò do namẹ gbigbọ etọn,” ṣigba e nọ namẹ “susugege.”—Joh. 1:16; 3:34.
5 Be hiẹ to akọndona whlepọn lẹ wẹ ya? Be a mọdọ azọngban towe lẹ nọ biọ whenu susu hugan wẹ ya? Be a to vivẹnudo nado penukundo nuhudo gbigbọmẹ tọn po agbasa tọn whẹndo towe tọn po go dile a to pipehẹ nuhahun akuẹzinzan kavi agbasalilo tọn lẹ wẹ ya? Be a tindo azọngban pinpẹn lẹ to agun mẹ wẹ ya? Deji dọ Jiwheyẹwhe sọgan gbọn gbigbọ etọn gblamẹ nado na we huhlọn he a tindo nuhudo etọn nado pehẹ ninọmẹ depope.—Lom. 15:13.
Gbigbọ Wiwe Hẹn Bezaleli Pegan
6-8. (a) Etẹwẹ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn gọalọna Bezaleli po Oholiabi po nado wà? (b) Etẹwẹ dohia dọ Bezaleli po Oholiabi po yin anadena gbọn gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali? (c) Naegbọn numimọ he Bezaleli tindo dona na mí tuli?
6 Numimọ Bezaleli he nọgbẹ̀ to ojlẹ Mose tọn mẹ tọn do nususu hia gando lehe gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn sọgan yinuwadomẹji do go. (Hia Eksọdusi 35:30-35.) Bezaleli yin dide nado yin nukọntọ na mẹhe na basi aṣọ́donu gòhọtúntún lọ tọn lẹ. Be e ko plọn anazọ́nwiwa jẹnukọnna azọ́n vonọtaun ehe wẹ ya? Vlavo e sọgan yinmọ, ṣigba azọ́n he e na ko wà gbọn godo wẹ bliki mimẹ̀ na Egiptinu lẹ. (Eks. 1:13, 14) Enẹwutu, nawẹ Bezaleli na hẹn azọngban sinsinyẹn etọn enẹ di gbọn? Jehovah “yí gbigbọ [etọn] lọ do gọ́ ẹ, to nuyọnẹn mẹ, to wuntuntun mẹ, podọ to oyọnẹn mẹ, podọ to hunkọhunkọ anazọ́n lẹpo tọn mẹ; podọ nado ṣẹ azọ́n wunmẹwunmẹ lẹ dai . . . nado wazọ́n to anazọ́n hunkọhunkọ lẹpo tọn mẹ.” Gbigbọ wiwe hẹn nugopipe jọwamọ tọn depope he Bezaleli sọgan ko tindo pọnte dogọ. Nudopolọ wẹ e wà na Oholiabi. Bezaleli po Oholiabi po dona ko yọ́n azọ́n taun, na gbọnvona dọ yé hẹn azọngban yetọn lẹ di, yé sọ plọnazọ́n mẹdevo lẹ. Mọwẹ, Jiwheyẹwhe yí do ahun yetọn mẹ nado plọnmẹ.
7 Nudevo he dohia dọ Bezaleli po Oholiabi po yin anadena gbọn gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali wẹ yindọ azọ́n he yé wà lọ nọ aimẹ dẹn. Nuhe yé basi lẹ gbẹ́ nọ yin yiyizan to owhe 500 godo. (2 Otan. 1:2-6) Bezaleli po Oholiabi po ma tindo ojlo nado do ohia yetọn azọ́n yetọn lẹ go dile alọnuzọ́nwatọ egbezangbe tọn lẹ nọ wà do gba. Jehovah wẹ mọ pipà nuhe yé wadotana lẹpo tọn yí.—Eks. 36:1, 2.
8 To egbehe, mí sọgan mọ azọngban sinsinyẹn he biọ azọ́nyinyọnẹn vonọtaun to mí si lẹ yí taidi họ̀gbigbá, wezinzin, tito bibasina plidopọ lẹ, nukunpedonugo to nugbajẹmẹji jọwamọ tọn lẹ whenu, gọna hodọdopọ hẹ doto lẹ po mẹhe nọ wazọ́n to dotowhé lẹ po do teninọ Owe-wiwe tọn mítọn gando ohùn yiyizan go ji. To whedelẹnu, azọ́n ehelẹ nọ yin nukunpedego gbọn azọ́nyọnẹntọ lẹ dali, ṣigba to suhugan ninọmẹ lẹ tọn mẹ, yé nọ yin nukunpedego gbọn mẹdezejotọ he ma tindo numimọ to adà tangan de mẹ lẹ dali. Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn nọ gọalọna yé bọ vivẹnudido yetọn nọ tindo kọdetọn dagbe. Be hiẹ ko whleawu pọ́n nado kẹalọyi azọngban de to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ po linlẹn lọ po dọ mẹdevo lẹ pegan hugan we wẹ ya? Flindọ, gbigbọ Jehovah tọn sọgan hẹn oyọnẹn po nugopipe towe po pọnte dogọ bo gọalọna we nado hẹn azọngban depope he ewọ zedo alọmẹ na we di.
Gbigbọ Jiwheyẹwhe Tọn Gọalọna Jọṣua Nado Tindo Kọdetọn Dagbe
9. Ninọmẹ tẹ mẹ wẹ Islaelivi lẹ wá mọ yede te to whenue yé tọ́n sọn Egipti godo, podọ kanbiọ tẹwẹ fọndote?
9 Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn sọ deanana mẹdevo he nọgbẹ̀ to ojlẹ Mose po Bezaleli po tọn mẹ. To whenue omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọ́n sọn Egipti godo, Amalẹkinu lẹ tọ́nawhàn yé matin whẹwhinwhẹ́n depope. Ojlẹ lọ sọ na Islaelivi lẹ nado yinuwa. Dile etlẹ yindọ yé ma tindo numimọ awhànfunfun tọn depope, Islaelivi lẹ dona funawhàn yetọn tintan taidi akọta he tin to edekannu de. (Eks. 13:17; 17:8) Yé tindo nuhudo mẹhe na deanana awhànfuntọ lọ lẹ tọn. Mẹnu wẹ e na yin?
10. Naegbọn Islaelivi lẹ gbawhàn to anademẹ Jọṣua tọn glọ?
10 Jọṣua wẹ yin dide. Ṣigba, eyin ewọ dona slẹ azọ́n he e ko wà lẹ nado sọgan mọ azọngban enẹ yí, detẹ lẹ wẹ e na slẹ? Afanumẹ wẹ ya? Mẹhe nọ yí ogbé do mẹ̀ bliki wẹ ya? Kavi manna ṣinyantọ? Na nugbo tọn, Eliṣama, baba-daho Jọṣua tọn wẹ yin ahọvi hẹnnu Eflaimi tọn, podọ e taidi dọ ewọ wẹ deanana sunnu 108100 lẹ he wá sọn dopo to mimá hẹnnu atọ̀n-atọ̀n tọn Islaelivi lẹ tọn mẹ. (Sọh. 2:18, 24; 1 Otan. 7:26, 27) Etomọṣo, Jehovah na anademẹ gbọn Mose gblamẹ dọ, Jọṣua wẹ na deanana awhànfuntọ he na và kẹntọ lẹ sudo, e ma yin Eliṣama kavi visunnu etọn Nuni gba. Awhàn lọ dibla yí azán blebu dopo. Na Jọṣua setonu mlẹnmlẹn bo yọ́n pinpẹn anademẹ gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn wutu, Islaelivi lẹ gbawhàn.—Eks. 17:9-13.
11. Nawẹ mí sọgan tindo kọdetọn dagbe to sinsẹ̀nzọn wiwe lọ mẹ taidi Jọṣua gbọn?
11 To nukọn mẹ, Jọṣua he ‘gọ́ na gbigbọ nuyọnẹn tọn lọ’ jẹ otẹn Mose tọn mẹ. (Deut. 34:9) Gbigbọ wiwe ma na Jọṣua nugopipe nado dọ dọdai kavi wà azọ́njiawu lẹ dile e wà na Mose do gba, ṣigba e gọalọna ẹn nado deanana awhànpa Islaeli tọn bọ yé gbawhàn Kenaninu lẹ tọn. To egbehe, mí sọgan tindo numọtolanmẹ dọ mí ma tindo numimọ kavi pegan nado wà onú delẹ to sinsẹ̀nzọn wiwe mítọn mẹ. Etomọṣo, taidi Jọṣua, mí sọgan deji dọ mí na tindo kọdetọn dagbe eyin mí hodo anademẹ Jiwheyẹwhe tọn pẹkipẹki.—Jọṣ. 1:7-9.
‘Gbigbọ Jehovah Tọn Wá Gideoni Ji’
12-14. (a) Etẹwẹ nugbo lọ dọ Islaelivi 300 gbawhàn Midianinu susugege lẹ tọn dohia mí? (b) Nawẹ Jehovah vọ́ jide na Gideoni gbọn? (c) Jidevọnamẹ tẹwẹ mí nọ mọyi sọn Jiwheyẹwhe dè to egbehe?
12 To okú Jọṣua tọn godo, Jehovah zindonukọn nado do lehe gbigbọ wiwe etọn sọgan na huhlọn nugbonọ lẹ do hia. Owe Whẹdatọ tọn bẹ kandai delẹ hẹn he gando sunnu he “yin hinhẹn zun huhlọnnọ sọn ninọmẹ madogán tọn mẹ” lẹ go. (Heb. 11:34) Jiwheyẹwhe whàn Gideoni nado hoavùn do ota omẹ Etọn lẹ tọn mẹ gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ. (Whẹ. 6:34) Awhànfuntọ Midianinu lẹ sù hugan awhànfuntọ he Gideoni bẹpli lẹ whla ẹnẹ. Ṣigba, Jehovah mọdọ awhànfuntọ Islaelivi kleun enẹlẹ tlẹ ko sù gbau. Whla awe wẹ e degbena Gideoni nado de sọha awhànfuntọ lọ lẹ tọn pò sọmọ bọ awhànfuntọ Islaelivi 1 na pehẹ kẹntọ 450. (Whẹ. 7:2-8; 8:10) Sọha he Jehovah kẹalọyi niyẹn. Eyin Islaelivi lẹ wá gbawhàn, mẹnu wẹ sọgan yigo dọ vivẹnudido kavi nuyọnẹn yetọn wẹ zọ́n?
13 Todin, Gideoni po awhànpa etọn po ko wleawufo. Eyin hiẹ yin dopo to awhànfuntọ enẹlẹ mẹ, be ayiha towe na jai to whenue a yọnẹn dọ awhànfuntọ-gbẹ́ towe he yin butọnọ kavi he ma to aṣeji lẹ ko yin didohlan whégbè ya? Kavi be a na hanú dile a to nulẹnpọn do lehe nulẹ na yì do ji ya? Mí sọgan kudeji dọ Gideoni dejido Jehovah go. E wà nuhe yin bibiọ to e si lẹ! (Hia Whẹdatọ 7:9-14.) Jehovah ma gblewhẹdo Gideoni na e biọ ohia de nado yọnẹn eyin Jiwheyẹwhe na tin hẹ ẹ gba. (Whẹ. 6:36-40) Kakatimọ, e hẹn yise Gideoni tọn lodo.
14 Huhlọn mẹwhlẹngán tọn Jehovah tọn ma tindo dogbó. E sọgan whlẹn omẹ etọn lẹ sọn owù depope mẹ, eyin etlẹ biọ dọ ni yí mẹhe sọawuhia taidi madogánnọ lẹ zan. To whedelẹnu, mí sọgan tindo numọtolanmẹ lọ dọ mí whè taun to sọha mẹ kavi tin to ninọmẹ sinsinyẹn lẹ mẹ. Mí ma nọ donukun nado mọ jide yí to azọ́njiawu-liho dile Gideoni mọyi do gba, ṣigba mí sọgan mọ anademẹ po jidevọnamẹ po yí sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ podọ gbọn agun he gbigbọ etọn to anadena gblamẹ. (Lom. 8:31, 32) Opagbe owanyi tọn Jehovah tọn nọ hẹn yise mítọn lodo bosọ nọ hẹn mí kudeji dọ ewọ wẹ Alọgọtọ mítọn nugbonugbo!
‘Gbigbọ Jehovah Tọn Wá Jẹfta Ji’
15, 16. Nawẹ viyọnnu Jẹfta tọn wleawuna gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn gbọn, podọ tuli tẹwẹ ehe na mẹjitọ lẹ?
15 Lẹnnupọndo apajlẹ devo ji. To whenuena Ammọninu lẹ tọ́nawhàn Islaelivi lẹ, gbigbọ Jehovah tọn “wá Jẹfta ji.” Jejejininọ Jẹfta tọn nado gbawhàn bo hẹn gigo wá na Jehovah whàn ẹn nado dopà de he wá vẹawuna ẹn nado hẹndi. E dopà dọ eyin Jiwheyẹwhe jo Ammọninu lẹ do alọ emitọn mẹ, omẹ tintan he na tọ́n wá pé emi to kọlilẹ emitọn whenu na yin nina Jehovah. Viyọnnu etọn wẹ wá pé e dile e lẹkọ to awhàngbigba do Ammọninu lẹ ji godo. (Whẹ. 11:29-31, 34) Be ehe paṣa Jẹfta wẹ ya? E ma na ko paṣa ẹ, na ovi dopo gee wẹ e tindo. E depà lọ gbọn viyọnnu etọn zizejo na sinsẹ̀nzọn mẹdezejo mlẹnmlẹn tọn to fiwiwe Jehovah tọn mẹ to Ṣilo dali. Na viyọnnu Jẹfta tọn yin devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn de wutu, e kudeji dọ opà otọ́ emitọn tọn dona yin dide. (Hia Whẹdatọ 11:36.) Gbigbọ Jehovah tọn na yé omẹ awe lẹ huhlọn he yé tindo nuhudo etọn.
16 Nawẹ viyọnnu Jẹfta tọn wleawuna gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn mọnkọtọn gbọn? Matin ayihaawe, yise etọn lodo dile e to zohunhun po mẹdezejo na Jiwheyẹwhe otọ́ etọn tọn po mọ. Mẹjitọ lẹ emi, ovi mìtọn lẹ nọ doayi apajlẹ he mì to zizedai go. Nudide mìtọn lẹ nọ dohia eyin mì tindo yise to nuhe mì nọ dọ lẹ mẹ. Ovi mìtọn lẹ nọ doayi odẹ̀ ahundopo tọn po mẹpinplọn mìtọn po go bosọ nọ mọ vivẹnu he mì to dido lẹpo nado sẹ̀n Jehovah po ahun lẹpo po. Dile ovi mìtọn lẹ to mọwà, yé sọgan wleawuna ojlo vẹkuvẹku nado ze yede jo to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ. Ehe na hẹn ayajẹ susu wá na mì.
‘Gbigbọ Jehovah Tọn Yí Huhlọn Do Wá Samsọni Ji’
17. Etẹwẹ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn gọalọna Samsọni nado wà?
17 Sọ lẹnnupọndo apajlẹ devo ji. To ojlẹ de mẹ he Filistinu lẹ to gandu do Islaelivi lẹ ji, ‘gbigbọ Jehovah tọn whàn’ Samsọni nado whlẹn Islaelivi lẹ. (Whẹ 13:24, 25) Samsọni mọ huhlọn yí nado wà azọ́n huhlọn tọn he jiawu lẹ. To whenue Filistinu lẹ diọlinlẹnna Islaelivi hatọ Samsọni tọn lẹ nado wle e, “gbigbọ OKLUNỌ tọn sọ yí hlọnhlọn do wá e ji, okàn he tin to awà etọn go lẹ lẹzun miyọ́nkàn he yè yí miyọ́n do mẹ̀, núblanú etọn lẹ sọ flẹ sọn alọ etọn lẹ mẹ.” (Whẹ. 15:14) Dile etlẹ yindọ huhlọn Samsọni tọn yì na nuyiwa nulú tọn etọn wutu, e mọ huhlọn yí “gbọn yise gblamẹ.” (Heb. 11:32-34; Whẹ. 16:18-21, 28-30) Gbigbọ Jehovah tọn yinuwado Samsọni ji to aliho vonọtaun mẹ to ninọmẹ ehe mẹ. Nujijọ ayidego tọn ehelẹ yin tulinamẹnu de na mí. Gbọnna?
18, 19. (a) Jide tẹwẹ numimọ Samsọni tọn na mí? (b) Nawẹ hiẹ mọaleyi sọn dogbigbapọnna apajlẹ nugbonọ lẹ tọn mẹ to hosọ ehe mẹ gbọn?
18 Gbigbọ wiwe he gọalọna Samsọni go wẹ mílọsu nọ ganjẹ. Mí nọ wàmọ dile mí to azọ́n he Jesu zedo alọmẹ na hodotọ etọn lẹ hẹndi, enẹ wẹ “nado dọyẹwheho na gbẹtọ lẹ podọ nado dekunnu mlẹnmlẹn.” (Owalọ 10:42) Azọ́ndenamẹ ehe nọ biọ azọ́nyinyọnẹn he mí ma tindo to jọwamọ-liho. Lehe mí dopẹ́ dọ Jehovah nọ yí gbigbọ etọn zan nado gọalọna mí nado wà azọ́n voovo he yin zizedo alọmẹ na mí lẹ dotana do sọ! Enẹwutu, dile mí to azọ́ndenamẹ mítọn hẹndi, mí sọgan dọ dile yẹwhegán Isaia dọ do dọmọ: “OKLUNỌ Jiwheyẹwhe, po [gbigbọ] etọn po wẹ do mi hlan.” (Isa. 48:16) Mọwẹ, gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn wẹ do mí hlan! Mí nọ yí ahun lẹpo do wà azọ́n lọ po jide po dọ Jehovah na hẹn nugopipe mítọn lẹ pọnte dogọ dile e wà na Mose, Bezaleli, po Jọṣua po do. Mí nọ kẹalọyi “ohí gbigbọ tọn, enẹ wẹ, ohó Jiwheyẹwhe tọn” po jide po dọ e na na mí huhlọn dile e na huhlọn Gideoni, Jẹfta, po Samsọni po do. (Efe. 6:17, 18) Eyin mí ganjẹ Jehovah go na alọgọ nado duto aliglọnnamẹnu lẹ ji, mí sọgan yin huhlọnnọ to gbigbọ-liho dile Samsọni yin do to agbasa-liho.
19 E họnwun dọ, Jehovah nọ dona mẹhe nọ yiavùnlọna sinsẹ̀n-bibasi nugbo po adọgbigbo po lẹ. Eyin mí dike gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn ni yinuwado mí ji, yise mítọn na lodo dogọ. Enẹwutu, ayajẹnu wẹ e na yin nado gbadopọnna delẹ to nujijọ ayidego tọn he yin kinkandai to Owe-Wiwe Glẹki tọn lẹ mẹ lẹ ga. Enẹ na do lehe gbigbọ Jehovah tọn yinuwado devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ ji to owhe kanweko tintan whenu, yèdọ jẹnukọnna Pẹntikọsti 33 W.M. podọ to enẹgodo do hia. Kandai enẹlẹ na yin dogbapọnna to hosọ he bọdego mẹ.
Naegbọn e yin tulinamẹnu nado yọ́n lehe gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn yinuwado devizọnwatọ ehelẹ ji do?
• Mose
• Bezaleli
• Jọṣua
• Gideoni
• Jẹfta
• Samsọni
[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]
[Blurb on page 22]
Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn sọgan gọalọna mí nado yin huhlọnnọ to gbigbọ-liho dile Samsọni yin do to agbasa-liho
[Yẹdide to weda 21]
Mẹjitọ lẹ emi, apajlẹ zohunhun tọn mìtọn nọ yinuwado ovi mìtọn lẹ ji
