“Mì Nọ Wà Ehe to Oflin Ṣie Mẹ”
“Mì Nọ Wà Ehe to Oflin Ṣie Mẹ”
“To whenue e ko dopẹ́ godo, e wẹ́n [akla lọ] bo dọmọ: ‘Ehe nọtena agbasa ṣie he yin nina do ota mìtọn mẹ. Mì nọ wà ehe to oflin ṣie mẹ.’”—1 KỌL. 11:24.
NAWẸ HIẸ NA NA GBLỌNDO GBỌN?
To paa mẹ, nawẹ azán Oflin tọn nọ yin yinyọnẹn gbọn?
To Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn whenu, etẹwẹ akla lọ po ovẹn lọ po nọ nọtena?
Mahopọnna todido he mí tindo, naegbọn e do yin nujọnu nado tin to Oflin lọ tẹnmẹ?
1, 2. Etẹwẹ apọsteli lẹ sọgan ko lẹn whẹpo Jesu do basi gbejizọnlin godo tọn etọn yì Jelusalẹm?
‘TO JELUSALẸM, zanṣọ́tọ lẹ mọ adà tintan osun yọyọ tọn. Yé dọna hagbẹ Whẹdatẹn Daho Ju lẹ tọn, bọ yé lá dọ osun yọyọ Nisan ko bẹjẹeji. Yé flọ miyọ́n ohia tọn lẹ nado lá ehe kavi do wẹnsagun lẹ hlan nado lá owẹ̀n lọ lẹdo pé. Apọsteli lẹ lọsu yọnẹn dọ osun Nisan tọn ko bẹjẹeji. Yé na ko doayi e go dọ Jesu jlo na dedo Jelusalẹm nado sọgan jẹ dọ́n jẹnukọnna Juwayi lọ.’
2 Vlavo nuhe delẹ to apọsteli lẹ mẹ na ko lẹn niyẹn to whenue yé tin po Jesu po to Pelea (to tọ̀sisa Jọdani godo) to gbejizọnlin etọn godo tọn yì Jelusalẹm whenu. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Malku 10:1, 32, 46) Tlolo he azán tintan osun Nisan tọn ko yin yinyọnẹn, hùnwhẹ Juwayi tọn na yin bibasi to azán 13 godo, to họyiyi owhè tọn godo to azán 14tọ Nisan tọn.
3. Naegbọn e do sọgbe dọ Klistiani lẹ ni tindo ojlo to azán he gbè hùnwhẹ Juwayi tọn nọ yin bibasi te mẹ?
3 Azán Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn he sọgbe hẹ azán he gbè hùnwhẹ Juwayi tọn nọ yin bibasi te to hohowhenu, na jẹ do họyiyi owhè tọn godo to 14 avril 2014. Azán vonọtaun de wẹ e na yin na Klistiani nugbo lẹ po jlodotọ lẹ po. Etẹwutu? Na nuhe mí hia to 1 Kọlintinu lẹ 11:23-25 mẹ dọmọ: “To ozán he mẹ Oklunọ Jesu na yin didehia, e yí akla de podọ to whenue e ko dopẹ́ godo, e wẹ́n ẹn bo dọmọ: ‘Ehe nọtena agbasa ṣie he yin nina do ota mìtọn mẹ. Mì nọ wà ehe to oflin ṣie mẹ.’ E wà nudopolọ gando kọfo lọ go ga.”
4. (a) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí sọgan kanse jẹnukọnna Oflin lọ? (b) Nawẹ azán Oflin tọn to owhe dopodopo mẹ nọ yin yinyọnẹn gbọn? (Pọ́n apotin lọ, “Oflin 2014 Tọn.”)
4 Matin ayihaawe, hiẹ na jlo nado tin to Oflin lọ tẹnmẹ, yèdọ nujijọ dopo gee he Jesu degbena hodotọ etọn lẹ nado nọ flin to whemẹwhemẹ. Jẹnukọnna azán enẹ, kanse dewe dọmọ: ‘Nawẹ n’dona wleawu jẹnukọnna whèjai enẹ gbọn? Onú vonọtaun tẹlẹ wẹ na yin yiyizan? Nawẹ Oflin lọ dona nọ yin bibasi gbọn? Podọ etẹwẹ nuwiwa lọ po yẹhiadonu lọ lẹ po dona zẹẹmẹdo na mi?’
YẸHIADONU LỌ LẸ
5. Etẹwẹ Jesu dọna apọsteli lẹ nado wà nado sọgan wleawuna Juwayi godo tọn lọ?
5 To whenue Jesu dọna apọsteli etọn lẹ nado wleawuna fihe yé na dù Juwayi te, ewọ ma dọna yé nado doaṣọ́na nọtẹn lọ to aliho vonọtaun de mẹ gba, kakatimọ, e na ko jlo dọ abò lọ ni yin fie sọgbe bo wé bo sọgan hẹn yemẹpo. (Hia Malku 14:12-16.) Yé na wleawuna nuhe yé na dù lẹ, ehe bẹ akla madotọ́n po ovẹn vẹẹ po hẹn. To whenue yé dù núdùdù Juwayi tọn lọ godo, Jesu dọ̀n ayidonugo wá yẹhiadonu awe lọ lẹ ji.
6. (a) To núdùdù Juwayi tọn godo, etẹwẹ Jesu dọ gando akla lọ go? (b) Akla wunmẹ tẹwẹ nọ yin yiyizan na Oflin?
6 Apọsteli Matiu he tin to otẹn lọ mẹ wlan to godo mẹ dọmọ: “Jesu yí akla de, podọ to whenue e ko dona godo, e wẹ́n ẹn bo yí i na devi etọn lẹ, bosọ dọmọ: ‘Mì yí, bo dù.’” (Mat. 26:26) “Akla” madotọ́n wẹ yin yiyizan, yèdọ dehe yin yiyizan to Juwayi lọ whenu. (Eks. 12:8; Deut. 16:3) Akla lọ yin bibasi po linfin likun tọn po gọna osin, bọ nuhe sọgan hẹn ẹn tindo otọ́n depope taidi ojẹ ma yin yíyí do e mẹ. Na e yin akla madotọ́n wutu, e ma na ko fọ́n. E na ko yin akla wewe he hú bosọ bọawu nado wẹ́n do flinflin de. To egbehe, jẹnukọnna Oflin lọ, mẹho agun tọn lẹ sọgan biọ to mẹde si nado yí linfin likun tọn po osin po do basi akla mọnkọtọn bo hì i to núdapanu he mẹ amì pẹvide yin yíyí do de mẹ. (Eyin linfin likun tọn ma sọgan yin mimọ to lẹdo de mẹ, yè sọgan yí linfin lẹsi tọn, bale tọn, gbàdo tọn, kavi jinukun mọnkọtọn de tọn zan.)
7. Ovẹn wunmẹ tẹwẹ Jesu yizan, podọ ovẹn wunmẹ tẹwẹ sọgan yin yiyizan to egbehe na Oflin?
7 Matiu zindonukọn dọmọ: “[Jesu] yí kọfo de, podọ to whenue e ko dopẹ́, e yí i na yé, bo dọmọ: ‘Mìmẹpo, mì nù sọn e mẹ.’” (Mat. 26:27, 28) Kọfo ovẹn vẹẹ tọn wẹ Jesu hẹn to alọmẹ. (E ma dona ko yin osin atin sinsẹ́n ovẹn tọn poun, na ojlẹ jibẹwawhé ovẹn sinsẹ́n tọn ko wayi na ojlẹ dindẹn.) Dile etlẹ yindọ ovẹn ma yin yiyizan to Juwayi tintan whenu to Egipti, Jesu ma jẹagọdo dọ e ni yin yiyizan to núdùdù Juwayi tọn lọ whenu. E tlẹ sọ yí sọn dehe pò lọ mẹ zan to Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn whenu. Enẹwutu, Klistiani lẹ nọ yí ovẹn zan to Oflin lọ whenu. Na nuhudo ma tin nado yidogọna nuhọakuẹ ohùn Jesu tọn wutu, onú devo depope ma dona yin dido ovẹn lọ mẹ. Ovẹn jọnun wẹ dona yin yiyizan, yèdọ dehe yin bibasi to whégbè kavi dehe nọ yin sisà lẹ taidi Beaujolais, Bourgogne, kavi Chianti.
NUHE YẸHIADONU LỌ LẸ NỌTENA
8. Naegbọn Klistiani lẹ do nọ tindo ojlo to nuhe akla lọ po ovẹn lọ po zẹẹmẹdo mẹ?
8 Apọsteli Paulu dohia hezeheze dọ gbọnvona apọsteli lẹ, Klistiani lẹ dona nọ basi Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn. Ewọ wlan hlan yisenọ hatọ etọn he tin to Kọlinti lẹ dọmọ: “Nuhe yẹn mọyi sọn Oklunọ lọ dè wẹ yẹn ko sọ ze do alọmẹ na mì, dọ [Oklunọ Jesu] yí akla de podọ to whenue e ko dopẹ́ godo, e wẹ́n ẹn bo dọmọ: ‘Ehe nọtena agbasa ṣie he yin nina do ota mìtọn mẹ. Mì nọ wà ehe to oflin ṣie mẹ.’” (1 Kọl. 11:23, 24) Mọdopolọ kakajẹ egbehe, Klistiani lẹ nọ basi hùnwhẹ vonọtaun ehe to whemẹwhemẹ bosọ nọ tindo ojlo to nuhe akla lọ po ovẹn lọ po zẹẹmẹdo mẹ.
9. Yise agọ̀ tẹwẹ mẹsusu tindo gando akla he Jesu yizan lọ go?
9 Ṣọṣi-yitọ delẹ nọ tẹkudeji dọ nuhe Jesu dọ tlọlọ wẹ yindọ: ‘Ehe wẹ agbasa ṣie,’ enẹwutu yé yise dọ akla lọ lẹzun agbasa jọnun Jesu tọn to azọ́njiawu-liho. Ṣigba, enẹ ma yin nugbo. a Agbasa jọnun Jesu tọn tin to nukọnna apọsteli lẹ po akla madotọ́n he yé na dù lọ po. E họnwun dọ, nuyijlẹdonugo wẹ Jesu te dile e wà do whlasusu to ojlẹ devo lẹ mẹ.—Joh. 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.
10. Etẹwẹ akla he yin yiyizan to Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn whenu lọ nọtena?
10 Akla he apọsteli lẹ to mimọ bo na dù to ojlẹ vude godo lọ nọtena agbasa Jesu tọn. Agbasa detẹ? To ojlẹ de mẹ, devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ lẹndọ, na Jesu wẹ́n akla lọ ṣigba bọ ohú etọn lẹ depope ma yin winwẹ́n, akla lọ nọtena “agbasa Klisti tọn,” yèdọ agun Klistiani yiamisisadode lẹ tọn. (Efe. 4:12; Lom. 12:4, 5; 1 Kọl. 10:16, 17; 12:27) Ṣigba dile ojlẹ to yìyì, yé wá mọnukunnujẹemẹ dọ nulẹnpọn he sọgbe po Owe-wiwe po dohia dọ akla lọ nọtena agbasa gbẹtọvi tọn Jesu tọn. Jesu “jiya to agbasalan mẹ,” bo tlẹ yin whiwhè do núgo. Enẹwutu, to Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn whenu, akla lọ nọtena agbasa gbẹtọvi tọn he mẹ Jesu “hẹn ylando mítọn lẹ” te.—1 Pita 2:21-24; 4:1; Joh. 19:33-36; Heb. 10:5-7.
11, 12. (a) Etẹwẹ Jesu dọ gando ovẹn lọ go? (b) Etẹwẹ ovẹn he nọ yin yiyizan to Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn whenu nọtena?
11 Enẹ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nuhe Jesu dọ to ojlẹ lọ mẹ gando ovẹn lọ go mẹ. Mí hia dọmọ: “E wà nudopolọ gando kọfo lọ go ga, to whenue e ko dù tenu-núdùdù lọ, e dọmọ: ‘Kọfo ehe nọtena alẹnu yọyọ lọ to dodonu ohùn ṣie tọn ji.’” (1 Kọl. 11:25) Biblu susu dọ nudopolọ taidi lẹdogbedevomẹ Biblu Wiwe lọ—Gun Alada tọn dọmọ: “Kọfo he wẹ alẹnu yọyọ to ohùn ṣie mẹ.” (Wekun flinflin lẹ yin mítọn.) Be kọfo he to alọmẹ na Jesu lọ wẹ yin alẹnu lọ nugbonugbo ya? Lala. Hogbe lọ “kọfo” dlẹnalọdo nuhe tin to e mẹ, yèdọ ovẹn lọ. Etẹwẹ Jesu dọ dọ ovẹn lọ nọtena kavi zẹẹmẹdo? Ohùn etọn he yin kinkọndai lọ wẹ.
12 Mí mọ hogbe Jesu tọn ehelẹ to owe Wẹndagbe Malku tọn mẹ dọmọ: “Ehe nọtena ‘ohùn ṣie he yin alẹnu lọ tọn,’ he na yin kinkọndai do ota mẹsusu tọn mẹ.” (Malku 14:24) Na nugbo tọn, ohùn Jesu tọn yin “kinkọndai do ota mẹsusu tọn mẹ na jona ylando lẹ tọn.” (Mat. 26:28) Enẹwutu, e sọgbe dọ ovẹn vẹẹ lọ ni nọtena ohùn jọnun Jesu tọn. Ohùn enẹ zọ́n bọ mí sọgan yin tuntundote gbọn ofligọ gblamẹ, enẹ wẹ “jona sẹ́nmẹjijẹ mítọn lẹ tọn.”—Hia Efesunu lẹ 1:7.
LEHE OFLIN LỌ DONA NỌ YIN BIBASI DO
13. Basi zẹẹmẹ lehe Oflin okú Klisti tọn nọ yin bibasi to whemẹwhemẹ do tọn.
13 Eyin whla tintan die hiẹ jlo na yì Oflin lọ hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, etẹwẹ a sọgan donukun nado mọ? Oflin lọ na yin bibasi to nọtẹn he wleyẹyi bo to jlẹkaji de mẹ, fie mẹhe wá lẹpo na voawu bo na duvivi nuwiwa lọ tọn te. Vounvoun delẹ sọgan yin yiyizan nado doaṣọ́na nọtẹn lọ, ṣigba nọtẹn lọ ma na yin aṣọ́dona zẹjlẹgo taidi agọ́ tẹnmẹ de. Mẹho agun tọn he pegan de na na hodidọ do nuhe Biblu dọ gando nuwiwa lọ go ji to aliho he họnwun bosọ wleyẹyi de mẹ. E na gọalọna mẹlẹpo nado yọ́n pinpẹn nuhe Klisti wà na mí lọ tọn. Ewọ kú okú ofligọ tọn na mí nido sọgan nọgbẹ̀. (Hia Lomunu lẹ 5:8-10.) Hodọtọ lọ na basi zẹẹmẹ gando todido voovo awe he Biblu zedonukọnna Klistiani lẹ go.
14. To hodidọ Oflin tọn lọ whenu, todido tẹlẹ ji wẹ hodọtọ lọ na dọhodo?
14 Todido tintan wẹ nado duahọlu hẹ Klisti to olọn mẹ, yèdọ todido he hodotọ Klisti tọn vude poun tindo dile e yin do na apọsteli nugbonọ lẹ. (Luku 12:32; 22:19, 20; Osọ. 14:1) Todido awetọ lọ tin na suhugan Klistiani he to Jiwheyẹwhe sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po to ojlẹ mítọn mẹ lẹ tọn. Yé tindo todido nado nọgbẹ̀ kakadoi to paladisi he na yin hinhẹngọwa aigba ji lọ mẹ. To whenẹnu, ojlo Jiwheyẹwhe tọn na yin wiwà to aigba ji dile e te do to olọn mẹ, yèdọ nude he Klistiani lẹ to bibiọ to odẹ̀ mẹ sọn ojlẹ dindẹn die. (Mat. 6:10) Podọ to aliho he fọnjlodotenamẹ de mẹ, Owe-wiwe lẹ basi zẹẹmẹ gbẹzan jiawu he gbẹtọvi lẹ na duvivi etọn kakadoi tọn.—Isa. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.
15, 16. To Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn whenu, etẹwẹ nọ yin wiwà na akla lọ?
15 Sẹpọ vivọnu hodidọ lọ tọn, hodọtọ lọ na dohia dọ ojlẹ ko sọ nado basi nuhe Jesu po apọsteli etọn lẹ po wà. Dile mí dọ do wayi, yẹhiadonu awe wẹ na yin yiyizan, enẹ wẹ akla madotọ́n po ovẹn vẹẹ po. Yé sọgan tin to tafo de ji sẹpọ hodọtọ lọ. Ewọ na dọ̀n ayidonugo wá kandai Biblu tọn he do nuhe Jesu dọ bo wà to whenue e ze nuwiwa ehe dai lọ hia ji. Di apajlẹ, mí hia to kandai Matiu tọn mẹ dọmọ: “Jesu yí akla de, podọ to whenue e ko dona godo, e wẹ́n ẹn bo yí i na devi etọn lẹ, bosọ dọmọ: ‘Mì yí, bo dù. Ehe nọtena agbasa ṣie.’” (Mat. 26:26) Jesu wẹ́n akla madotọ́n lọ na apọsteli etọn he sinai to apá na ẹn lẹ nido sọgan mọ pẹẹde pẹẹde. Hiẹ na mọ to opli lọ ji to 14 avril dọ akla madotọ́n he ko yin winwẹ́n do flinflin na yin bibẹdo agbán núdùdù tọn lẹ mẹ.
16 Agbán susu na yin yiyizan, na yé nido sọgan yin zize gbọn nukọnna mẹhe wá lẹ to ojlẹ kleun de mẹ. Aṣa nuwiwa sinsẹ̀n tọn de ma na yin hihodo to ojlẹ ehe mẹ. Odẹ̀ kleun de na yin hihò bọ to enẹgodo, agbán lọ lẹ na yin zize gbọn nukọn namẹ to aliho debọdo-dego tọn de mẹ sọgbe hẹ nuhe yin alọkẹyi to lẹdo lọ mẹ. Omẹ vude wẹ na dù sọn akla lọ mẹ kavi vlavo mẹdepope ma na dù sọn e mẹ, dile e yin do to suhugan agun lẹ tọn mẹ to whenue akla lọ yin zize na mẹlẹpo to Oflin lọ whenu to 2013.
17. Nawẹ nuhe Jesu wà gando ovẹn lọ go nọ yin hihodo to Oflin lọ whenu gbọn?
17 Enẹgodo, hodọtọ lọ na lilẹ́ ayidonugo wá nuhe Matiu basi zẹẹmẹ etọn ji dọmọ: “[Jesu] yí kọfo de, podọ to whenue e ko dopẹ́, e yí i na yé, bo dọmọ: ‘Mìmẹpo, mì nù sọn e mẹ; na ehe nọtena “ohùn ṣie he yin alẹnu lọ tọn,” he na yin kinkọndai do ota mẹsusu tọn mẹ na jona ylando lẹ tọn.’” (Mat. 26:27, 28) Dile Jesu wà do, odẹ̀ devo na yin hihò bọ to enẹgodo “kọfo” he mẹ ovẹn vẹẹ tin te lẹ na yin zize na mẹhe wá lẹpo.
18. Eyin omẹ vude wẹ na tindo mahẹ to yẹhiadonu lọ lẹ mẹ kavi mẹdepope ma na tindo mahẹ to e mẹ, naegbọn e gbẹ́ yin nujọnu nado tin to Oflin lọ tẹnmẹ?
18 Suhugan mẹhe wá lẹ tọn ma nọ dù kavi nù yẹhiadonu lọ lẹ bo nọ ze yé na mẹhe sinai bọdo yé go, na Jesu dohia dọ mẹhe na duahọlu hẹ emi to Ahọluduta olọn tọn mẹ lẹ kẹdẹ wẹ dona tindo mahẹ to yẹhiadonu lọ lẹ mẹ wutu. (Hia Luku 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Mẹhe pò lẹpo na do sisi hia to nuwiwa lọ tẹnmẹ bo ma na tindo mahẹ to yẹhiadonu lọ lẹ mẹ. Etomọṣo, nujọnu wẹ e yin dọ yé ni tin to Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn tẹnmẹ, na enẹ nọ dohia dọ yé yọ́n pinpẹn avọ́sinsan Jesu tọn taun. To Oflin lọ whenu, yé sọgan lẹnnupọndo dona he avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn sọgan hẹnwa na yé lẹ ji. Yé tindo todido nado tin to “gbẹtọ susugege” he na lùn “nukunbibia daho” he ja lọ tọ́n lẹ mẹ. Sinsẹ̀n-basitọ enẹlẹ na ko “yàn tewu yetọn lẹ bo ko hẹn yé zun wewe to ohùn Lẹngbọvu lọ tọn mẹ.”—Osọ. 7:9, 14-17.
19. Etẹwẹ hiẹ na wà nado wleawudaina Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn bosọ mọaleyi sọn e mẹ?
19 Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to awuwlena Oflin lọ lẹdo aihọn pé. Osẹ susu lẹ jẹnukọn, mí na basi oylọna mẹsusu dile e sọgan yọnbasi do nado wá nuwiwa lọ tẹnmẹ. Humọ, to azán kleun he jẹnukọnna Oflin lọ lẹ mẹ, mí na hia kandai Biblu tọn he dọhodo nuhe Jesu wà po nuhe jọ po ji to azán lọ lẹ dopodopo gbè to owhe 33 W.M. Mí na basi tito jẹnukọn nado tin to Oflin lọ tẹnmẹ. Onú dagbe wẹ e yin nado yì jẹnukọnna ohàn po odẹ̀ bẹjẹeji tọn po nado sọgan dokuavọna jonọ lẹ bo duvivi tito lọ blebu tọn. Mímẹpo, yèdọ hagbẹ agun lọ tọn lẹ po jonọ lẹ po na mọaleyi eyin mí nọ hùn Biblu mítọn bo nọ hodo hodọtọ lọ dile ewọ to zẹẹmẹ basi do nuagokun lọ lẹ ji. Hú popolẹpo, eyin mí yì Oflin lọ tẹnmẹ, enẹ na dohia dọ mí yọ́n pinpẹn avọ́sinsan Jesu tọn taun bo setonuna gbedide etọn ehe dọmọ: “Mì nọ wà ehe to oflin ṣie mẹ.”—1 Kọl. 11:24.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Weyọnẹntọ Allemagne-nu he nọ yin Heinrich Meyer basi zẹẹmẹ dọmọ: “Na yé mọdọ . . . agbasa Jesu tọn ma ko yin winwẹ́n (gbẹ́ pò to ogbẹ̀), podọ ohùn Etọn ma ko yin sinsọndai, depope to jonọ lọ lẹ mẹ [apọsteli lẹ] ma sọgan lẹndọ . . . na taun tọn emi to agbasa jọnun Oklunọ tọn dù bo to ohùn jọnun etọn nù gba, [enẹwutu] Jesu Lọsu ma na ko jlo dọ yé ni nukunnumọjẹ hogbe Emitọn lẹ mẹ to aliho agọ̀ mẹ.”
[Kanbiọ hukan lẹ tọn]
[Apotin to weda 23]
OFLIN 2014 TỌN
Osun nọ lẹdo aigba pé whladopo to osun dopodopo mẹ. To lilẹpe dopodopo whenu, e nọ wá jọ to ojlẹ de mẹ bọ osun nọ tin to aigba po owhè po ṣẹnṣẹn. Nujijọ ehe nọ yin yiylọdọ “osun yọyọ.” To ojlẹ enẹ mẹ, mẹhe tin to aigba ji lẹ ma sọgan mọ osun, podọ yé ma sọgan mọ ẹn kakajẹ gànhiho 18 jẹ 30 godo.
To 2014, osun yọyọ lọ na wá aimẹ to 30 mars to ogàn 8:45 zánmẹ tọn mẹ (20:45), sọgbe hẹ ogàn he nọ yin hihodo to Jelusalẹm. To nudi gànhiho 21 godo, họyiyi owhè tọn he bọdego (to 31 mars) na wá aimẹ to Jelusalẹm. Ṣigba, adà tintan osun lọ tọn sọgan nọma sọawuhia to ojlẹ enẹ mẹ. E yọnbasi taun dọ họyiyi owhè tọn tintan he na wá aimẹ bọ adà tintan osun tọn na yin mimọ to Jelusalẹm na jẹ do 1er avril. Enẹwutu, eyin mí hodo aliho he mẹ Ju lẹ nọ hia sunzan te to hohowhenu, azán enẹ gbè wẹ osun tintan (Nisan) na bẹjẹeji to họyiyi owhè tọn godo.
Enẹwutu, e ko yin lilá na agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn lẹdo aihọn pé dọ azán 14tọ Nisan tọn na bẹjẹeji to họyiyi owhè tọn godo to lundi 14 avril 2014. Diblayin ojlẹ enẹ mẹ wẹ osun blebu na sọawuhia.—Na nudọnamẹ gando lehe azán lọ sọgan yin linlẹn do go, pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn [Flansegbe] 15 septembre 1977, weda 575-576.
[Yẹdideto weda 24]
Apọsteli lẹ nù ovẹn lọ he nọtena ohùn Jesu tọn he yin alẹnu lọ tọn (Pọ́n hukan 11, 12)
