NA NUGBO tọn, mẹplidopọ kleun enẹ he wá sè hodidọ ṣie to 1957 ma dobuna mi. Ṣigba nado dọ hójọhó, n’nọ kuwinyan taun. To whenue n’gbẹ́ yin yọpọvu, n’nọ saba họnbẹ to whenue jonọ lẹ wá owhé mítọn gbè, eyin n’tlẹ yọ́n yé.

Nugbo wẹ dọ e sọgan paṣa mì nado sè dọ suhugan azọ́ndenamẹ he n’tindo to titobasinanu Jehovah tọn mẹ lẹ tọn ko hẹn mi nado wazọ́n dopọ hẹ mẹsusu devo lẹ, yèdọ họntọn kavi jonọ. Etomọṣo, na n’gbẹ́ pò to ahidi hẹ winyan po obu po wutu, n’ma sọgan doawagun na kọdetọn dagbe depope he n’tindo to azọ́ndenamẹ enẹlẹ mẹ. Kakatimọ, n’ko mọ nugbo-yinyin opagbe Jehovah tọn he dọmọ: “Yẹn na na huhlọn we; yẹn na gọalọna we; nugbo, yẹn na yí adusilọ ṣie dodo tọn do ze we daga.” (Isa. 41:10) Aliho titengbe dopo he mẹ Jehovah gọalọna mi te wẹ gbọn godonọnamẹ Klistiani hatọ lẹ tọn dali. Mì gbọ ma dọhona mì gando delẹ to yé mẹ go. N’na bẹjẹeji sọn whenue n’gbẹ́ yin yọpọvu.

To sẹgbe afọnnu dopo to owhe 1940 tọn lẹ mẹ, Elsie Huntingford wá ogle he mẹ whẹndo mítọn nọ nọ̀ to hùwaji-whèyihọ Ontario tọn. Onọ̀ ṣie yì siọ to họntonu to whenue yẹn po otọ́ ṣie he nọ kuwinyan dile yẹnlọsu nọ kuwinyan do po, sinai do họmẹ bo to todo nuhe  dọ yé te. Otọ́ ṣie lẹndọ Mẹmẹyọnnu Huntingford to nusà podọ onọ̀ ṣie sọgan họ̀ nude he mí ma tindo hudo etọn, to godo mẹ otọ́ ṣie fọnyi họntonu nado dọna ẹn dọ mí ma tindo ojlo. Mẹmẹyọnnu Huntingford kanse dọmọ: “Be mì ma tindo ojlo to Biblu pinplọn mẹ wẹ ya?” Otọ́ ṣie gblọn dọ, “Gbau, mí tindo ojlo to enẹ mẹ.”

Ojlẹ dagbe hugan mẹ wẹ Mẹmẹyọnnu Huntingford wá dla mí pọ́n te. Mẹjitọ ṣie lẹ ko yin zohunhunnọ to sinsẹ̀n Église unie Canada tọn mẹ, ṣigba yé basi dide nado tọ́n sọn ṣọṣi enẹ mẹ to ojlẹ vude wayi. Etẹwutu? Na nukọntọ ṣọṣi lọ tọn de tlẹ́ yinkọ mẹhe basi nunina lẹ tọn po sọha he yé na po debọdo-dego do fide to ṣọṣi-họ̀ lọ mẹ wutu. Yinkọ mẹjitọ ṣie he ma tindo alọnu sọmọ lẹ tọn nọ saba yin sislẹ sẹpọ vivọnu yinkọ lọ lẹ tọn, podọ nukọntọ ṣọṣi lọ tọn lẹ nọ gbidikọna yé nado basi nunina susu. Nukọntọ devo yigbe dọ e ma yin nuhe emi yise nugbonugbo wẹ emi nọ plọnmẹ, na e ma jlo dọ azọ́n ni gbledo e wutu. Enẹwutu mí tọ́n sọn ṣọṣi lọ mẹ, ṣigba mí gbẹ́ to aliho devo de dín nado hẹn pekọ wá na nuhudo gbigbọmẹ tọn mítọn.

To whenuena e yindọ azọ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn tin to alọhẹndotenamẹ glọ to Canada to ojlẹ lọ mẹ, Mẹmẹyọnnu Huntingford nọ deanana plọnmẹ Biblu hẹ whẹndo mítọn, bo nọ yí Biblu po owe yuu pẹvi de he mẹ e basi kandai delẹ do po kẹdẹ zan. To whenue e wá doayi e go to godo mẹ dọ mí ma na de emi hia na aṣẹpatọ lẹ, e jẹ owe sinai do Biblu ji lẹ hẹnwana mí ji. Mí nọ yí sọwhiwhe do whlá zinjẹgbonu lọ lẹ to oplọn dopodopo godo. *

Mahopọnna nukundiọsọmẹ po aliglọnnamẹnu devo lẹ po, Mẹmẹyọnnu Huntingford nọ yí zohunhun do lá wẹndagbe lọ. Zohunhun etọn yinuwado ji e taun podọ ehe whàn mi nado kẹalọyi nugbo lọ. To owhè dopo godo he mẹjitọ ṣie lẹ yí baptẹm taidi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, yẹnlọsu basi dohia klandowiwe ṣie tọn hlan Jiwheyẹwhe. N’yí baptẹm to 27 février 1949 to gàngbá he mẹ yè nọ na osin kanlin lẹ te de mẹ. Owhe 17 wẹ n’tindo to whenẹnu. Enẹgodo, n’magbe nado biọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ.

N’whleawu nado bẹ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn jẹeji to afọdopolọji. Na ojlẹ de, n’wazọ́n to akuẹsẹdotẹn de, na n’dọna dee dọ n’dona dín akuẹ  pẹẹde nado sọgan penukundo dee go to whenue n’na to gbehosọnalitọ basi. Ṣigba, na n’yin jọja bo ma tindo numimọ wutu, n’nọ ṣì akuẹ he n’mọ lọ zan. Enẹwutu, Mẹmẹsunnu Ted Sargent na mi tuli nado gboadọ bo dejido Jehovah go. (1 Otan. 28:10) Po tulinamẹ he dọnmẹdogo enẹ po, n’bẹ gbehosọnalitọ jẹeji to novembre 1951. Dọla Amelika tọn 40, kẹkẹ zánpo de po saki yọyọ de po wẹ nuhe n’tindo lẹpo. Ṣigba, Jehovah nọ hẹn ẹn diun dọ n’nọ mọ nuhe n’tindo nuhudo etọn lẹ to whelẹponu. Lehe n’dopẹ́ do sọ dọ Mẹmẹsunnu Ted na mi tuli nado bẹ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn jẹeji! Enẹ dekọtọn do dona devo lẹ mẹ.

To whèjai dopo to vivọnu osun août tọn to 1952, yé ylọ mi to alokan ji sọn Toronto. N’yin oylọ basina nado bẹ sinsẹ̀nzọn Bẹtẹli tọn jẹeji to Alahọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ to Canada to septembre mẹ. Dile etlẹ yindọ n’nọ kuwinyan bo ma ko sọ basi dlapọn yì alahọ mẹ pọ́n gbede, homẹ ṣie hùn na gbehosọnalitọ devo lẹ ko dọho dagbe susu na mi gando Bẹtẹli go wutu. N’mọdọ n’na voawu taun to finẹ.

Owhe awe to whenue n’wá Bẹtẹli godo, n’jẹ otẹn Bill Yacos tọn mẹ taidi anadenanutọ to pipli mẹho lẹ tọn mẹ to agun de mẹ to Toronto. Owhe 23 poun wẹ n’tindo, podọ n’nọ mọdọ glesi yọpọvu de poun wẹ n’yin. Ṣigba, Mẹmẹsunnu Yacos yí whiwhẹ po owanyi po do do nuhe n’na wà hia mi. Podọ Jehovah gọalọna mi nugbonugbo.

Mẹmẹsunnu Yacos yin sunnu titli de he nọ konu bosọ nọ tindo ojlo to gbẹtọ lẹ mẹ. E yiwanna mẹmẹsunnu lẹ podọ mẹmẹsunnu lẹ lọsu yiwanna ẹn. E nọ dla yé pọ́n to owhé yetọn gbè whẹwhẹ, e ma yin to whenue yé tindo nuhahun lẹ kẹdẹ. Mẹmẹsunnu Bill Yacos na mi tuli nado nọ wà nudopolọ podọ nado nọ wazọ́n dopọ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po to lizọnyizọn lọ mẹ. E nọ dọmọ: “Ken, nọ dohia mẹmẹsunnu lẹ dọ a nọ hò yetọn pọ́n. Enẹ na ṣinyọnnudo nuṣiwa susu.”

Jehovah ko gọalọna mi to aliho vonọtaun mẹ sọn janvier 1957. To osun enẹ mẹ, n’wlealọ hẹ Evelyn, mẹhe mọ gbedewema yí sọn klasi 14tọ Wehọmẹ Giliadi tọn. Whẹpo mí do wlealọ, ewọ ko to sinsẹ̀n to lẹdo Québec tọn mẹ, fie gbẹtọ lẹ nọ do flansegbe te. To ojlẹ enẹlẹ mẹ, Ṣọṣi Katoliki Lomu tọn wẹ nọ deanana suhugan lẹdo Québec tọn. Enẹwutu, azọ́ndenamẹ Evelyn tọn kàn dẹpẹ biọ, ṣogan e yí nugbonọ-yinyin do tẹdo azọ́ndenamẹ etọn po Jehovah po go.

Evelyn sọ yí nugbonọ-yinyin do tẹdo yẹnlọsu go. (Efe. 5:31) Na nugbo tọn, nugbonọ-yinyin etọn yin whiwhlepọn to alọwle mítọn godo tlolo. Mí ko basi tito nado zingbejizọnlin yì Floride to États-Unis, ṣigba to wunkẹngbe alọwle mítọn tọn, alahọ biọ to asi e nado wá opli de tẹnmẹ, ehe na dẹn na osẹ dopo bo na yin bibasi to Bẹtẹli Canada tọn. E họnwun dọ opli ehe hẹn tito mítọn gble, ṣigba yẹn po Evelyn po jlo nado wà nudepope he Jehovah biọ to mí si. Enẹwutu, mí zẹhudo gbọjẹ alọwle whenu tọn mítọn ji. To osẹ enẹ mẹ, ewọ dekunnu to lẹdo alahọ lọ tọn mẹ. Dile etlẹ yindọ aigba-denamẹ lọ gbọnvo na Québec tọn taun, e dovivẹnu to lizọnyizọn lọ mẹ.

To vivọnu osẹ lọ tọn, n’mọ nupaṣamẹ de, enẹ wẹ yindọ n’yin azọ́ndena nado yì sẹ̀n taidi nugopọntọ  lẹdo tọn to agewaji Ontario tọn. N’ṣẹṣẹ wlealọ wẹ bo tindo owhe 25 poun bo masọ tindo numimọ, ṣigba mí dejido Jehovah go bo dedo. To ojlẹ avivọ whenu tọn de mẹ to Canada, mí do pinpán to zánmẹ po nugopọntọ numimọnọ delẹ he lẹkọ jei azọ́ndenamẹ yetọn kọ̀n lẹ po. Yé na mí tuli taun! Dopo to mẹmẹsunnu lọ lẹ mẹ tlẹ tẹkudeji dọ mí ni mlọnai to tẹnmẹ he e yí dai nado damlọn mẹ, na mí nikaa nọ zánnukle to gbejizọnlin lọ blebu whenu. To wunkẹngbe, to azán 15 poun to alọwle mítọn godo, mí dla pipli pẹvi de pọ́n to Hornepayne, dile n’ko dọ do to bẹjẹeji.

Ṣigba, diọdo susu to tenọpọn yẹn po Evelyn po. To whenue mí to sinsẹ̀n taidi nugopọntọ agbegbe tọn sẹpọ vivọnu owhe 1960 tọn, n’mọ oylọ-basinamẹ de nado yì klasi 36tọ Wehọmẹ Giliadi tọn, yèdọ nupinplọn de he na dẹn na osun ao bo na bẹ to bẹjẹeji février 1961 to Brooklyn, New York. Na nugbo tọn homẹ ṣie hùn, ṣigba ayajẹ ṣie depò to whenue n’mọdọ Evelyn ma yin oylọ-basina to wekanhlanmẹ lọ mẹ. Kakatimọ, taidi asi devo lẹ he tin to ninọmẹ dopolọ mẹ, e yin bibiọ to Evelyn si nado kanwe bo dohia dọ emi yigbe dọ mí ni klan na e whè gbau osun ao. Evelyn viavi, ṣigba mí kọngbedopọ dọ n’dona yì wehọmẹ lọ, podọ homẹ etọn hùn dọ n’na duvivi azọ́nplọnmẹ dagbe de tọn to Giliadi.

To ojlẹ enẹ gblamẹ, Evelyn sẹ̀n to alahọ Canada tọn mẹ. E tindo lẹblanulọkẹyi vonọtaun lọ nado nọ ohọ̀ dopolọ mẹ po mẹmẹyọnnu mẹyiamisisadode vivẹ́ de po he nọ yin Margaret Lovell. Na nugbo tọn, yẹn po Evelyn po jẹdò ode awetọ tọn taun. Ṣigba po alọgọ Jehovah tọn po, mí wá voawu to azọ́ndenamẹ ojlẹ gli tọn mítọn mẹ. Ojlo ahundopo tọn etọn nado yí whenu he mí na yizan to pọmẹ do sanvọ́, na mí nido sọgan yọ́n-na-yizan dogọ na Jehovah po titobasinanu etọn po yinuwado ji e sisosiso.

To whenue n’ko yí osun atọ̀n zan to Giliadi godo, Mẹmẹsunnu Nathan Knorr he to anadena azọ́n lẹdo aihọn pé tọn to whenẹnu, ze azọ́ndenamẹ vonọtaun de donukọnna mi. E kanse mi eyin n’sọgan jo Wehọmẹ Giliadi tọn do to ojlẹ enẹ mẹ bo gọyì Canada nado yì plọnmẹ to alahọ mẹ to Wehọmẹ Lizọnyizọn Ahọluduta tọn na ojlẹ de. Mẹmẹsunnu Knorr dọna mi dọ n’sọgan nọma kẹalọyi azọ́ndenamẹ lọ. E dọ dọ n’sọgan dotana Wehọmẹ Giliadi tọn eyin n’jlo podọ to enẹgodo vlavo bo yin azọ́ndena nado lẹzun mẹdehlan. E yidogọ dọ eyin nudide ṣie yin nado lẹkọyi Canada, n’sọgan nọma yin oylọ-basina wá Giliadi gbede ba, podọ dile ojlẹ na to yìyì, n’sọgan yin azọ́ndena nado lẹkọyi aigba-denamẹ ṣie ji to Canada. E dotana dọ n’sọgan basi nudide to whenue n’na ko dọho hẹ asi ṣie do whẹho lọ ji godo.

Na Evelyn ko dọ nuhe e nọ lẹn gando azọ́ndenamẹ yẹwhehọluduta tọn lẹ go na mi wutu, n’dọna Mẹmẹsunnu Knorr to afọdopolọji dọ, “Nudepope he titobasinanu Jehovah tọn jlo dọ mí ni wà, homẹ mítọn na hùn nado wà.” Whelẹponu wẹ mí nọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ mí dona yì fidepope he titobasinanu Jehovah tọn deazọ́nna mí nado yì mahopọnna nujlomẹ mítọn lẹ.

Enẹwutu, to avril 1961, n’tlọ́n Brooklyn bo lẹkọyi  Canada nado yì plọnmẹ to Wehọmẹ Lizọnyizọn Ahọluduta tọn. To godo mẹ, mí wá jẹ sinsẹ̀n ji taidi hagbẹ whẹndo Bẹtẹli tọn. Enẹgodo, e paṣa mi nado mọ oylọ-basinamẹ nado yì klasi 40tọ Giliadi tọn, ehe na bẹjẹeji to 1965. Whladopo dogọ, Evelyn dona kanwe bo dohia dọ emi yigbe dọ mí ni klan na ojlẹ de. Ṣigba, to osẹ kleun delẹ godo, homẹ mítọn hùn taun to whenue ewọ lọsu yin oylọ-basina nado hodo mi wá wehọmẹ lọ.

To whenue mí wá Wehọmẹ Giliadi tọn godo, Mẹmẹsunnu Knorr dọna mí dọ wehọmẹvi he sọ ze yinkọ dai nado plọn flansegbe lẹ dile mí ko wà do, na yin didohlan Aflika. Ṣigba to gbedewema yíyí whenu, mí yin azọ́ndena nado lẹkọyi Canada! N’yin azọ́ndena taidi anadenanutọ yọyọ Wedegbẹ́ Alahọ tọn. Na owhe 34 poun wẹ n’tindo wutu, n’flinnu Mẹmẹsunnu Knorr dọ, “N’gbẹ́ whè taun.” Ṣigba, e dotuhomẹna mi ma nado hanú. Podọ tlolo bẹsọn bẹjẹeji, n’nọ tẹnpọn nado kàn ayinamẹ sè mẹmẹsunnu he yin mẹho na mi bosọ tindo numimọ susu to Bẹtẹli lẹ whẹpo do basi nudide sinsinyẹn lẹ.

Sinsẹ̀nzọn Bẹtẹli tọn ko hùn dotẹnmẹ jiawu lẹ dote na mi nado plọnnu sọn mẹdevo lẹ dè. N’nọ na sisi hagbẹ Wedegbẹ́ Alahọ tọn he pò lẹ bosọ nọ yọ́n pinpẹn yetọn taun. E ko sọ yinuwado ji e to aliho dagbe mẹ nado mọ lehe Klistiani kanweko susu lẹ yinuwado mí ji do, yèdọ sunnu po yọnnu po, gọna yọpọvu po mẹho po he nọpọ́ hẹ mí to alahọ mẹ tofi podọ to agun voovo he mẹ mí sẹ̀n te lẹ.

Sinsẹ̀nzọn Bẹtẹli tọn ko sọ hùn dotẹnmẹ dote na mi nado plọnnu mẹdevo lẹ bosọ hẹn yise yetọn lodo. Apọsteli Paulu dọna Timoti dọmọ: “Zindonukọn to nuhe hiẹ ko plọn” lẹ mẹ. E yidogọ dọmọ: “Nuhe hiẹ ko sè sọn dè e bọ mẹsusu ko yin kunnudetọ etọn lọ lẹ, ze onú ehelẹ do alọmẹ na omẹ nugbonọ lẹ, mẹhe to godo mẹ, na pegan mlẹnmlẹn nado plọn mẹdevo lẹ.” (2 Tim. 2:2; 3:14) To whedelẹnu, Klistiani hatọ lẹ nọ kanhose mi gando nuhe n’plọn to owhe 57 he n’ko yizan to sinsẹ̀nzọn Bẹtẹli tọn mẹ lẹ go. Gblọndo kleun he n’nọ na yé wẹ yindọ, “Nọ desọn ojlo mẹ nado wà nuhe titobasinanu Jehovah tọn biọ to asi we nado wà lẹ to afọdopolọji, bo dejido Jehovah go nado gọalọna we.”

E nọ taidi dọ osọ he wayi poun wẹ n’wá Bẹtẹli taidi sunnu jọja he nọ kuwinyan bo ma tindo numimọ de. Ṣigba to owhe ehe lẹpo gblamẹ, Jehovah nọ ‘hẹn adusilọ ṣie go.’ Titengbe gbọn homẹdagbe po alọgọ he wá do gànmẹ yisenọ hatọ lẹ tọn po dali, e zindonukọn nado nọ hẹn mi deji dọmọ: “A dibu blo; yẹn na gọalọna we.”—Isa. 41:13.