Vlavo hiẹ sọgan yọ́n delẹ to mẹhe basi gbẹdai lẹ mẹ, na gbẹdai gbayipe wutu. Di apajlẹ, dodinnanu de he yin bibasi to Pologne dohia dọ e yọnbasi dọ mẹhe tindo owhe 30 whẹpo do wlealọ bọ alọwle yetọn ko pé owhe atọ̀n jẹ ṣidopo lẹ ni basi gbẹdai; podọ e ma yin mẹhe tindo owhe enẹ lẹ kẹdẹ wẹ nọ basi gbẹdai.

Sọgbe hẹ nuhe linlin de dọ, “sọhayinanú dohia dọ odaa mẹhe wlealọ [to Europe] lẹ tọn wẹ na basi gbẹdai,” Institute for Family Policy in Spain. Nudopolọ wẹ to jijọ to otò he hunnukun devo lẹ mẹ.

Etẹwẹ nọ hẹn nujijọ he gbayipe ehe wá? Yọnnu he nọ na ayinamẹ do alọwle ji numimọnọ de to Whèzẹtẹn-Waji Europe tọn dọmọ: “To whenue gbẹdai yin bibasi, enẹ nọ dohia dọ nuhe ko jọ lọ yin alọkẹyi sọgbe hẹ osẹ́n, enẹ wẹ yindọ haṣinṣan alọwlemẹ lọ lẹ tọn gble bọ yé ko klan, yèdọ nude he nọ hẹn awufiẹsa sinsinyẹn wá.” E yidogọ dọmọ: “Numọtolanmẹ sinsinyẹn lẹ taidi homẹgble, flumẹjijẹ, todido matindo po winyan po” wẹ nọ saba bọdego. To whedelẹnu, ehe nọ zọ́n bọ yé nọ jẹ nulẹnpọn ji do mẹdetiti hùhù ji. “Eyin gbẹdai yin bibasi to whẹdatẹn godo, nuhe e bẹhẹn lẹ nọ bẹjẹeji. Mẹhe basi gbẹdai de nọ tindo numọtolanmẹ nuvọ́nọ-yinyin tọn sọmọ bọ e sọgan jẹ kinkanse ede ji dọmọ: ‘Todin he n’ko yin gbigbẹdai, etẹwẹ n’yin? Naegbọn n’do tin togbẹ̀?’”

Mẹmẹyọnnu Ewa flin numọtolanmẹ he e tindo to owhe delẹ wayi bo dọmọ: “To whenue gbẹdai lọ yin bibasi to whẹdatẹn godo, winyan nọ hù mi taun to whenue kọmẹnu po hagbẹ ṣie lẹ po nọ to didọ dọ asu ṣie ko gbẹ́ mi dai. Homẹ nọ gble mi taun. Na asu ṣie jo ovi mítọn awe lẹ do na mi nado hẹn wutu, n’dona penukundo azọngban onọ̀ po otọ́ po tọn go.” * Adam he sẹ̀n na owhe 12 taidi mẹho agun tọn de he yè nọ na sisi dọmọ: “N’hẹn sisi mẹdetiti tọn ṣie bu sọmọ bọ to whedelẹnu n’nọ gblehomẹ taun, podọ n’nọ tẹnpọn nado klan dee dovo na mẹlẹpo.”

Mẹhe basi gbẹdai delẹ nọ to nuhà gando sọgodo go sọmọ bọ owhe susu ko juwayi whẹpo yé do duto numọtolanmẹ yetọn lẹ ji. Yé sọgan wá tadona lọ kọ̀n dọ mẹde ma nọ hò emitọn pọ́n. Humọ, mẹhe nọ kàn linlinwe gando gbẹdai go de dọ dọ, todin yé dona “diọ nuyiwa yetọn bo plọn nado nọ pehẹ nuhahun yetọn lẹ na yede.”

Stanisław dọmọ: “To whenue yẹn po asi ṣie po basi gbẹdai, e ma nọ dike ma mọ viyọnnu pẹvi ṣie awe lẹ. Enẹ zọ́n bọ n’nọ tindo numọtolanmẹ dọ mẹdepope ma nọ hò ṣie pọ́n ba podọ Jehovah na tlẹ ko gbẹ́ mi dai. N’masọ tindo ojlo nado nọgbẹ̀ ba. To nukọn mẹ, n’wá mọ obá he mẹ nulẹnpọn ṣie ma sọgbe  jẹ.” To whenue Wanda basi gbẹdai, ewọ lọsu pehẹ numọtolanmẹ agọ̀ lẹ gando sọgodo go, bo dọmọ: “N’mọdọ to nukọn mẹ, gbẹtọ lẹ, kakajẹ yisenọ hatọ lẹ ji, ma na tindo ojlo depope to yẹn po ovi ṣie lẹ po mẹ. Ṣigba, n’wá mọdọ mẹmẹsunnu lẹ nọ nọgodona mí bosọ gọalọna mi dile n’to vivẹnudo nado plọn ovi ṣie lẹ nado sẹ̀n Jehovah.”

Hodidọ enẹlẹ dohia dọ to gbẹdai godo, mẹdelẹ nọ tindo numọtolanmẹ agọ̀ susu lẹ. Yé sọgan nọ yí nukunpẹvi do pọ́n yede podọ taidi nuvọ́nọ he ma jẹ nado mọ ayidonugo mẹdevo lẹ tọn. Yé sọ sọgan jẹ homọdọdo mẹdevo lẹ go ji. Taidi kọdetọn de, yé sọgan jẹ linlẹn ji dọ mẹhe tin to agun lọ mẹ lẹ ma nọ jihọntọn hẹ mẹdevo podọ yé ma nọ do awuvẹmẹ hia. Etomọṣo, numimọ he Stanisław po Wanda po tindo dohia dọ mẹhe basi gbẹdai lẹ sọgan wá mọdọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po nọ hò yetọn pọ́n nugbonugbo. Na nugbo tọn, Klistiani hatọ lẹ nọ gọalọna omẹ mọnkọtọn lẹ taun, dile etlẹ yindọ mẹdevo lẹ sọgan nọma doayi alọgọ yetọn go.

Mí dona hẹn do ayiha mẹ dọ mahopọnna vivẹnudido mítọn nado gọalọ, yisenọ hatọ he basi gbẹdai lẹ na nọ tindo numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Mẹmẹyọnnu he basi gbẹdai lẹ sọgan lẹndọ omẹ vude poun wẹ nọ tindo ojlo to yé mẹ. Alicja dọmọ: “Owhe ṣinatọ̀n die wẹ n’basi gbẹdai. Etomọṣo, n’gbẹ́ nọ tindo numọtolanmẹ nuvọ́nọ-yinyin tọn to whedelẹnu. To ojlẹ enẹlẹ mẹ, n’nọ tẹnpọn nado klan dee dovo podọ onú dee tọn nọ wàlẹblanu na mi bọ n’nọ viavi.”

Dile etlẹ yindọ mẹhe basi gbẹdai lẹ nọ tindo numọtolanmẹ ehelẹ janwẹ, Biblu na mí ayinamẹ ma nado nọ klan míde dovo. Ayinamẹ ehe gbigbẹdai sọgan zọ́n bọ mí na “diọ avùn nukun sọ́ nudepope he yin zinzin tọn.” (Howh. 18:1) Enẹwutu, mẹhe tindo numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn dona yọnẹn dọ nuyiwa zinzin tọn wẹ e yin ma nado nọ dín ayinamẹ kavi homẹmimiọn whẹwhẹ sọn mẹhe yin vijinu awetọnọ de dè. Gbọnmọ dali, yé ma na yin yẹdoklọ nado tindo numọtolanmẹ owanyi tọn he ma sọgbe na mẹlọ.

Numọtolanmẹ sinsinyẹn lẹ sọgan dotukla yisenọ hatọ mítọn he basi gbẹdai lẹ sọmọ bọ yé sọgan yin magbọjẹnọ na sọgodo bosọ tindo numọtolanmẹ dọ emi tin to ṣokẹdẹ kavi tlẹ yin gbigbẹdai. Na numọtolanmẹ mọnkọtọn lẹ ma nọ hán podọ e ma nọ bọawu nado duto yé ji wutu, mí dona hodo apajlẹ Jehovah tọn gbọn alọgigọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mọnkọtọn lẹ po dali. (Ps. 55:22; 1 Pita 5:6, 7) Mí sọgan deji dọ yé na yọ́n pinpẹn alọgọ depope he mí na yé tọn. Na nugbo tọn, yé na mọ alọgọ sọn họntọn nugbo he tin to agun lọ mẹ lẹ dè!—Howh. 17:17; 18:24.