1, 2. Naegbọn Paulu sọgan vẹawu mẹhe ma dogán lẹ?

MÍMẸPO wẹ ma nọ dogán to whedelẹnu. Azọ̀n he jẹ mí te de sọgan zọ́n bọ mí na vọgán taun bọ e na vẹawuna mí nado wà azọ́n egbesọegbesọ tọn mítọn lẹ. Todin, mí ni dọ dọ a vọgán, e ma yin na osẹ dopo kavi awe de poun, ṣigba na osun lẹ. To ninọmẹ mọnkọtọn mẹ, be a ma na yọ́n pinpẹn etọn eyin mẹdevo lẹ yinuwa hẹ we po awuvẹmẹ po ya?

² To ojlẹ delẹ mẹ apọsteli Paulu vọgán, na e pehẹ kọgbidinamẹ sọn gbonu agun lọ tọn podọ sọn agun lọ mẹ. Whlasusu wẹ e lẹndọ emi ma sọgan zindonukọn ba. (2 Kọl. 1:8; 7:5) To whenue apọsteli Paulu lẹnnupọndo gbẹzan etọn po ninọmẹ sinsinyẹn he e pehẹ lẹ po ji, na e yin Klistiani nugbonọ de wutu, e dọmọ: “Mẹnu wẹ yin madogánnọ, bọ yẹn ma yin madogánnọ?” (2 Kọl. 11:29) Podọ to whenue Paulu yí hagbẹ agun Klistiani tọn voovo lẹ jlẹdo awutugonu agbasa tọn lẹ go godo, e dọ dọ dehe “taidi nuhe yin madogánnọ wẹ nọ yin dandannu.” (1 Kọl. 12:22) Etẹ dọ wẹ e te taun? Naegbọn mí dona nọ pọ́n madogán mẹdevo lẹ tọn hlan dile Jehovah nọ  pọ́n yé do? Podọ nawẹ mọwiwà na hẹn ale wá na mí gbọn?

3. Etẹwẹ sọgan yinuwado pọndohlan mítọn gando mẹhe tindo nuhudo alọgọ tọn to agun mẹ lẹ go ji?

³ Mí to gbẹnọ to aihọn agbàwhinwhlẹn tọn de mẹ, fie jọja lẹ po mẹhe tindo huhlọn lẹ po nọ yin gigopana te. Mẹsusu nọ wà nuhe go yé pé lẹpo nado mọ nuhe jlo yé lẹ yí, bo nọ saba dovọ́na numọtolanmẹ mẹhe ma dogán lẹ tọn. Mí ma nọ kẹalọyi walọyizan mọnkọtọn, ṣogan to mayọnẹn mẹ, mí sọgan wleawuna pọndohlan agọ̀ gando mẹhe nọ tindo nuhudo alọgọ tọn whẹwhẹ lẹ go, etlẹ yin to agun mẹ. Ṣigba, mí sọgan wleawuna pọndohlan jlẹkaji tọn taidi Jiwheyẹwhe tọn nkọ.

4, 5. (a) Nawẹ apajlẹ he tin to 1 Kọlintinu lẹ 12:21-23 mẹ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nukun he Jehovah nọ yí do pọ́n madogán gbẹtọvi lẹ tọn mẹ gbọn? (b) Nawẹ mí sọgan mọaleyi sọn alọgigọna madogánnọ lẹ mẹ gbọn?

⁴ Mí sọgan mọnukunnujẹ lehe Jehovah nọ pọ́n madogán gbẹtọvi lẹ tọn do mẹ sọn apajlẹ de he apọsteli Paulu na to wekanhlanmẹ etọn tintan hlan Kọlintinu lẹ mẹ. To weta 12 mẹ, Paulu flinnu mí dọ etlẹ yin awutugonu agbasa tọn he ma yọnwhanpẹ sọmọ kavi he ma dogán lẹ tindo azọ́n he yé nọ wà. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 12:12, 18, 21-23.) Mẹhe tindo yise to tamẹnuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn mẹ delẹ dọ dọ awutugonu agbasa tọn delẹ ma yin dandannu. Etomọṣo, dodinnanu do agbasa gbẹtọvi tọn ji dohia dọ awutugonu he yé nọ mọdọ e ma yọ́n-na-yizan lẹ nọ wazọ́n titengbe delẹ. * Di apajlẹ, mẹdelẹ nọ mọdọ afọvi pẹvi pete mítọn ma yọ́n-na-yizan, ṣigba mẹdelẹ wá mọ todin dọ awutugonu ehe nọ gọalọna mí nado nọte ganji to whenue mí fọnṣite.

⁵ Apajlẹ Paulu tọn dohia hezeheze dọ hagbẹ agun Klistiani tọn lẹpo wẹ yọ́n-na-yizan. Kakati nado yinuwa taidi Satani he ma nọ doyẹyigona gbẹtọvi lẹ, Jehovah nọ pọ́n devizọnwatọ etọn lẹpo hlan taidi “dandannu,” etlẹ yin mẹhe taidi madogánnọ to yé mẹ lẹ. (Job 4:18, 19) Linlẹn enẹ dona gọalọna dopodopo mítọn nado jaya gando azọngban mítọn to agun mẹ go podọ nado jaya dọ mí yin dopo to mẹhe tin to agun Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹdo aihọn pé lẹ mẹ. Di apajlẹ, lẹnnupọndo whenue a gọalọna mẹhomẹ de he tindo nuhudo alọgọ tọn ji. Enẹ wiwà sọgan ko biọ avọ́sinsan to asi we. Be alọgọ lọ ma wà dagbe na mẹlọ bosọ hẹn ale wá na hiẹ lọsu ya? Mọwẹ, eyin mí gọalọna mẹdevo lẹ, mí nọ tindo ayajẹ na mí hò yetọn pọ́n, podọ mí nọ wleawuna homẹfa po owanyi po bosọ nọ whẹ́n to gbigbọ-liho dogọ. (Efe. 4:15, 16) Otọ́ owanyinọ mítọn yọnẹn dọ eyin mẹlẹpo nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n ode awetọ to agun de mẹ mahopọnna nugomape yetọn lẹ, jlẹkajininọ po owanyi po dohia wẹ yé te.

6. Linlẹn tẹ mẹ wẹ Paulu nọ yí hogbe lọ “madogánnọ” po “huhlọnnọ” po zan te to whedelẹnu?

⁶ E jẹna ayidego dọ, to wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Kọlintinu lẹ mẹ e yí hogbe “madogánnọ” po “madogán” po zan to whenue e to hodọ gando aliho he mẹ mayisenọ lẹ nọ pọ́n Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ hlan te go, podọ gando numọtolanmẹ edetiti tọn lẹ go. (1 Kọl. 1:26, 27; 2:3) To whenue Paulu dọho gando mẹhe yin “huhlọnnọ” lẹ go, ojlo etọn ma yin nado hẹn Klistiani delẹ tindo numọtolanmẹ dọ yé yiaga hugan mẹhe pò lẹ gba. (Lom. 15:1) Kakatimọ, nuhe dọ e te wẹ yindọ Klistiani he tindo numimọ susu lẹ dona nọ fahomẹ dile yé to nuyiwa hẹ mẹhe ma ko lodo ganji to nugbo lọ mẹ lẹ.

7. Etẹwẹ sọgan glọnalina mí ma nado gọalọna mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ?

⁷ To whenue mí gọalọna “madogánnọ lẹ,” e ma yindọ mí to hihodo apajlẹ Jehovah tọn  kẹdẹ wẹ gba, ṣigba mí sọ nọ tindo nukundagbe etọn. (Ps. 41:1; Efe. 5:1) Na nugbo tọn, pọndohlan agọ̀ tintindo gando mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ go sọgan glọnalina mí to whedelẹnu nado gọalọna yé. Kavi na mí ma yọ́n nuhe mí na dọ nado gọalọna mẹhe to jujugbọn ninọmẹ sinsinyẹn mẹ lẹ wutu, winyan sọgan hù mí bọ mí na nọla na yé. Cynthia, * yèdọ mẹmẹyọnnu de he asu etọn jo e do dọmọ: “Eyin mẹmẹsunnu lẹ dapana we kavi ma yinuwa hẹ we to aliho he mẹ a donukun dọ họntọn vivẹ́ lẹ na yinuwa te, enẹ sọgan vẹna we. To whenue mẹde to jujugbọn ninọmẹ sinsinyẹn mẹ, e nọ tindo nuhudo mẹdevo lẹ tọn.” Ahọlu Davidi yọ́n numọtolanmẹ he mẹde nọ tindo to whenue mẹdevo lẹ dapana ẹn.—Ps. 31:12.

8. Etẹwẹ na gọalọna mí nado nọ do awuvẹmẹ hia mẹmẹsunnu mítọn lẹ dogọ?

⁸ Mí sọgan do awuvẹmẹ hia mẹmẹsunnu mítọn dogọ eyin mí nọ flindọ yajiji he azọ̀n nọ hẹnwa, pọninọ hẹ hagbẹ whẹndo tọn he klan to sinsẹ̀n-liho lẹ, kavi apọṣimẹ sinsinyẹn ko zọ́n bọ delẹ to mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu vivẹ́ mítọn lẹ po mẹ yin madogánnọ. Mílọsu sọgan wá tin to ninọmẹ dopolọ mẹ to gbèdopo. Whẹpo Islaelivi he ko yin wamọnọ podọ madogánnọ to aigba Egipti tọn ji lẹ nado biọ Aigba Pagbe tọn ji, Jehovah flinnu yé ma nado “hẹn ayiha [yetọn] sinyẹn” gando mẹmẹsunnu yetọn he to yaji lẹ go. Jehovah donukun dọ yé ni nọ pọ́n wamọnọ lẹ hlan taidi mẹhe yé dona gọalọna.—Deut. 15:7, 11; Lev. 25:35-38.

9. Etẹwẹ dona yin yanwle mítọn tintan to whenue yisenọ hatọ de tin to ninọmẹ sinsinyẹn mẹ? Na apajlẹ.

⁹ Kakati nado nọ dawhẹna mẹhe to pipehẹ ninọmẹ sinsinyẹn lẹ kavi vẹnudo yé, mí dona nọ miọnhomẹna yé to gbigbọ-liho. (Job 33:6, 7; Mat. 7:1) Di apajlẹ: To whenue mẹhe to zokẹkẹ kùn de basi asidan bo yin zize yì dotowhé, be doto lẹ nọ tẹnpọn nado yọnẹn eyin ewọ wẹ zọ́n bọ asidan lọ do jọ ya? Lala, yé nọ yawu penukundego. Mọdopolọ, eyin yisenọ hatọ de lẹzun madogánnọ na nuhahun mẹdetiti tọn lẹ wutu, yanwle mítọn tintan wẹ nado gọalọna ẹn to gbigbọ-liho.—Hia 1 Tẹsalonikanu lẹ 5:14.

10. Nawẹ mẹhe taidi madogánnọ delẹ sọgan yin “adọkunnọ to yise mẹ” gbọn?

¹⁰ Eyin mí yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo ninọmẹ mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn ji, mí sọgan mọ madogán yetọn to aliho devo mẹ. Lẹnnupọndo mẹmẹyọnnu susu he to pipehẹ nukundiọsọmẹ to whẹndo mẹ na owhe susu lẹ ji. Nukunmẹ yetọn sọgan do awubla po madogán po hia, ṣogan be yé ma nọ do yise po linsinsinyẹn ayidego tọn po hia ya? Eyin hiẹ mọ onọ̀ godoponọ de he nọ yì opli lẹ po ovi etọn lẹ po to gbesisọ mẹ, be yise po gbemima etọn po ma nọ yinuwado jiwe ya? Podọ etẹwẹ dogbọn jọja aflanmẹ lẹ he nọ tẹdo nugbo lọ go mahopọnna nuyiwadomẹji ylankan he yé nọ pehẹ to wehọmẹ lẹ dali? Whiwhẹ na gọalọna mí nado mọdọ mẹhe taidi madogánnọ lẹ sọgan yin “adọkunnọ to yise mẹ” dile mẹhe ninọmẹ yetọn pọnte to ṣẹnṣẹn mítọn lẹ lọsu yin do.—Jak. 2:5.

11, 12. (a) Etẹwẹ na gọalọna mí nado vọ́ nukun he mí nọ yí do pọ́n madogán gbẹtọvi lẹ tọn jlado? (b) Etẹwẹ mí plọn sọn aliho he mẹ Jehovah yinuwa hẹ Aalọn te mẹ?

¹¹ Eyin mí lẹnnupọndo lehe Jehovah yinuwa hẹ devizọnwatọ etọn delẹ do ji, enẹ na gọalọna mí nado vọ́ nukun he mí nọ yí do pọ́n madogán gbẹtọvi lẹ tọn jlado sọgbe hẹ pọndohlan Jehovah tọn. (Hia Psalm 130:3.) Di apajlẹ, eyin hiẹ tin to finẹ hẹ Mose to whenue Aalọn basi oyìnvu sika tọn de, nukun tẹwẹ a na yí do pọ́n whẹjijọ dindin Aalọn tọn? (Eks. 32:21-24) Kavi numọtolanmẹ tẹwẹ a na tindo gando nuyiwa Aalọn tọn go to whenue e joawuna nuyiwadomẹji  Miliami, mẹdaho yọnnu etọn tọn bo mọhodọdo Mose go, na e dà yọnnu jonọ de wutu? (Sọh. 12:1, 2) Nawẹ a na yinuwa gbọn to whenue Aalọn po Mose po gboawupo nado gbògbéna Jehovah to whenue Ewọ wleawu osin tọn to azọ́njiawu-liho to Mẹliba?—Sọh. 20:10-13.

¹² To ninọmẹ mọnkọtọn lẹ mẹ, Jehovah sọgan ko sayana Aalọn to afọdopolọji. Ṣigba, e mọdọ Aalọn ma yin mẹylankan kavi dọ nuṣiwa etọn ma sinyẹn hugan. E taidi dọ Aalọn joawuna ninọmẹ lẹ kavi nuyiwadomẹji mẹdevo lẹ tọn sọmọ bọ e ma penugo nado yinuwa to aliho he sọgbe mẹ. Ṣigba, to whenue nuṣiwa etọn lẹ wá yin hinhẹn họnwun na ẹn, e kẹalọyi yé bo nọgodona whẹdida Jehovah tọn. (Eks. 32:26; Sọh. 12:11; 20:23-27) Jehovah de nado ze ayidonugo do yise po lẹnvọjọ he Aalọn dohia po ji. To owhe kanweko susu godo, Aalọn po kúnkan etọn po gbẹ́ nọ yin finflin taidi mẹhe nọ dibusi Jehovah lẹ.—Ps. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Nawẹ mí dona gbeje nukun he mí nọ yí do pọ́n madogán mẹdevo lẹ tọn pọ́n gbọn?

¹³ Nado wleawuna pọndohlan Jehovah tọn nkọ, mí dona gbeje nukun he mí nọ yí do pọ́n madogán mẹdevo lẹ tọn pọ́n. (1 Sam. 16:7) Di apajlẹ, nawẹ mí nọ yinuwa gbọn to whenue jọja aflanmẹ de ma yí zinzin do de ayidedai etọn kavi to whenue e do gbigbọ vọdonanu tọn hia? Kakati nado mọhodọdego, naegbọn mí ma na lẹnnupọndo nuhe mí sọgan wà nado gọalọna ẹn nado whẹ́n to gbigbọ-liho ji? Mí sọgan ze afọdide tintan nado gọalọna mẹhe tindo nuhudo alọgọ tọn, podọ mọwiwà na zọ́n bọ nukunnumọjẹnumẹ po owanyi mítọn po na jideji.

14, 15. (a) Numọtolanmẹ tẹwẹ Jehovah tindo to whenue Elija ma yinuwa po adọgbigbo po na ojlẹ de? (b) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn nuhe jọ do Elija go mẹ?

¹⁴ Eyin mí sọ yí linlẹn mítọn jlẹdo lehe Jehovah yinuwa hẹ delẹ to devizọnwatọ etọn he gbọjọ lẹ mẹ do go, enẹ na gọalọna mí  nado tindo pọndohlan he gbloada gando mẹdevo lẹ go. Elija yin dopo to yé mẹ. Dile etlẹ yindọ Elija ko yí adọgbigbo do pehẹ yẹwhegán Baali tọn 450, e họnyi to whenue e sè dọ Ahọsi Jezebẹli to tito basi nado hù i. To whenuena e ko zinzọnlin na kilomẹtlu 150 yì Beẹli-ṣeba godo, e yì fidindẹn to danfafa ji. Gbejizọnlin he yẹwhegán lọ zìn gbọn owhè sinsinyẹn nù zọ́n bọ nuṣikọna ẹn taun bọ e sinai to atin de glọ bo “biọ na ede na e nido kú.”—1 Ahọ. 18:19; 19:1-4.

¹⁵ Numọtolanmẹ tẹwẹ Jehovah tindo to whenue e mọ bọ yẹwhegán nugbonọ etọn jẹflumẹ? Be e gbẹ́ yẹwhegán etọn dai na e jẹflumẹ na ojlẹ de bo ma yinuwa po adọgbigbo po wẹ ya? Paali! Jehovah yọ́n fie Elija penugo jẹ, podọ e do angẹli de hlan ẹn. Whla awe wẹ angẹli lọ na tuli Elija nado dùnú. Gbọnmọ dali, gbejizọnlin he e na zìn bọdego lọ ma na “yin daho gbau na [ẹn].” (Hia 1 Ahọlu lẹ 19:5-8.) Whẹpo Jehovah nado na anademẹ depope, e dotoaina yẹwhegán etọn bo ze afọdide nado na ẹn nuhe e tindo nuhudo etọn.

16, 17. Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn to aliho he mẹ e hò Elija tọn pọ́n te gbọn?

¹⁶ Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Jiwheyẹwhe mẹtọnhopọntọ mítọn tọn gbọn? Mí ma dona nọ yawu namẹ ayinamẹ. (Howh. 18:13) Jẹnukọn whẹ́, e na yọ́n dọ mí ni nọ do awuvẹmẹ hia mẹhe nọ lẹndọ yé “ma tindo yẹyi sọmọ” lẹ, na ninọmẹ he mẹ yé tin te wutu. (1 Kọl. 12:23) Enẹgodo, mí na penugo nado yinuwa sọgbe hẹ nuhe sin nuhudo yé tindo.

¹⁷ Di apajlẹ, lẹnnupọndo Cynthia he yin nùdego wayi ji, mẹhe asu etọn jo ewọ po viyọnnu etọn awe lẹ po do. Yé jẹ yede ṣo. Nawẹ Kunnudetọ hatọ delẹ yinuwa gbọn? E dọmọ: “To whenue mí dọ nuhe jọ na yé to alokan ji, yé wá owhé mítọn gbè to nukunwhiwhe 45 gblamẹ. Dasin wayi do yé. Yé ma jo mí do ṣokẹdẹ na azán awe kavi atọ̀n. Na mí ma to núdù ganji bo to awubla taun wutu, yé plan mí nado yì nọ owhé yetọn gbè na ojlẹ de.” Enẹ na ko hẹn we nado flin nuhe Jakọbu wlan dọmọ: “Eyin mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu de tin to ninọmẹ omẹ́-jijẹ tọn mẹ bo ma tindo núdùdù he na pé na gbèdopo, ṣogan bọ mẹde to mì mẹ dọna ẹn dọmọ: ‘Yì to jijọho mẹ, agbasa towe ni hùnmiyọ́n na a ni dùnú gọ́ho,’ ṣigba bọ mì ma na ẹn nuhe agbasa etọn tindo nuhudo etọn lẹ, ale tẹwẹ tin to e mẹ? Mọdopolọ ga, yise, eyin e ma tindo azọ́n lẹ, yin oṣiọ to ede mẹ.” (Jak. 2:15-17) Na alọgọ he mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po na Cynthia po viyọnnu etọn lẹ po do mẹwhenu wutu, osun ṣidopo to nujijọ lọ godo, yé mọ huhlọn nado basi gbehosọnalitọ alọgọtọ tọn.—2 Kọl. 12:10.

18, 19. (a) Nawẹ mí sọgan gọalọna mẹhe lẹzun madogánnọ na ojlẹ de lẹ gbọn? (b) Mẹnu lẹ wẹ nọ mọaleyi to whenue mí gọalọna madogánnọ lẹ?

¹⁸ Mímẹpo wẹ yọnẹn dọ e nọ yí whenu susu nado jẹgangan sọn azọ̀n sinsinyẹn de mẹ. Mọdopolọ, e sọgan biọ dọ whenu susu ni juwayi whẹpo Klistiani de he lẹzun madogánnọ na nuhahun mẹdetiti tọn kavi ninọmẹ sinsinyẹn lẹ nido jẹgangan to gbigbọ-liho. Nugbo wẹ dọ yisenọ hatọ mítọn dona hẹn yise etọn lodo gbọn oplọn mẹdetiti tọn, odẹ̀, po nuwiwa Klistiani tọn lẹ po dali. Ṣigba, be mí na do homẹfa hia ẹ kakajẹ whenue e na gọ̀ jẹgangan ya? Podọ be mí na do owanyi hia ẹ kakajẹ whenue e na wàmọ ya? Be mí na dovivẹnu nado gọalọna mẹhe lẹzun madogánnọ na ojlẹ de lẹ nado tindo numọtolanmẹ dọ yé yin nuhọakuẹ bọ mí yiwanna yé sisosiso ya?—2 Kọl. 8:8.

¹⁹ Ma wọn gbede blo dọ eyin mí to alọgọna mẹmẹsunnu mítọn lẹ, mí nọ tindo ayajẹ he nunamẹ kẹdẹ sọgan hẹnwa. Mí sọ nọ wleawuna nugopipe nado nọ do awuvẹmẹ po homẹfa po hia. Ṣigba, ale susu devo lẹ gbẹ́ tin. Zohunhun po owanyi agun lọ blebu tọn po nọ jideji. Hú popolẹpo, apajlẹ Jehovah tọn hodo wẹ mí te, mẹhe nọ yí nukun họakuẹ do pọ́n mẹlẹpo. Mọwẹ, mímẹpo wẹ tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado kẹalọyi tudohomẹnamẹ lọ nado nọ “gọalọna mẹhe yin madogánnọ lẹ.”—Owalọ 20:35.