FERNANDO * ma voawu paali. Mẹho agun tọn awe jlo na dọho hẹ ẹ. To dlapọn he nugopọntọ lẹdo tọn basina agun yetọn to agọe lẹ godo, mẹho lẹ basi zẹẹmẹ nuhe e dona wà nado sọgan pegan na lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn devo lẹ to agun lọ mẹ tọn na ẹn. Dile ojlẹ to yìyì, Fernando jẹ kinkanse ede ji eyin e tlẹ sọgan wá yin mẹho agun tọn to gbèdopo. Todin, nugopọntọ lẹdo tọn ko sọ dla agun lọ pọ́n whladopo dogọ. Etẹwẹ mẹho lẹ na dọna ẹn todin lo?

Fernando dotoai dile dopo to mẹho lọ lẹ mẹ to hodọna ẹn. Mẹmẹsunnu lọ donù 1 Timoti 3:1 go bo dọna ẹn dọ mẹho agun tọn lẹ mọ wekanhlanmẹ de yí he dohia dọ ewọ ko yin pipà taidi mẹho agun tọn. Fernando jlọ tó bo kanse dọ, “Na mì dọ?” Mẹmẹsunnu lọ vọ́ nudopolọ dọ, podọ Fernando konu yẹsẹ. Enẹgodo, to whenue yè lá na agun lọ dọ Fernando lẹzun mẹho agun tọn, mẹlẹpo wẹ jaya.

Be e ylan nado tindo ojlo na lẹblanulọkẹyi lẹ to agun mẹ wẹ ya? Paali. Sọgbe hẹ 1 Timoti 3:1, “eyin mẹde to vivẹnudo na azọ́ntẹn nugopọntọ tọn, azọ́n dagbe de wẹ ewọ jlo.” Mẹmẹsunnu susu nọ hodo tudohomẹnamẹ enẹ bo nọ dovivẹnu to gbigbọ-liho nado pegan na lẹblanulọkẹyi lẹ to agun mẹ. Enẹ zọ́n bọ mẹho agun tọn po devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn fọtọ́n fọtọ́n lẹ po wẹ tin to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn. Etomọṣo, na agun lẹ to jijideji wutu, nuhudo tin dọ mẹmẹsunnu susu dogọ ni dovivẹnu nado pegan. Aliho dagbe tẹ mẹ wẹ yé sọgan wàmọ te? Podọ be mẹhe jlo na lẹzun nugopọntọ lẹ dona nọ hanú gando azọngban tintindo go, dile Fernando wà do wẹ ya?

Hodidọ Biblu tọn lọ “to vivẹnudo” yin lẹdogbedevomẹ hogbe Glẹki tọn de he zẹẹmẹdo dọ mẹde ni tindo ojlo vẹkuvẹku, kavi dlẹn nado yí nude. Mí sọgan yí i jlẹdo mẹhe to dindlẹn nado gbẹ̀n atin-sinsẹ́n he yọnwhanpẹ to atin ji de go. Ṣigba, nado to vivẹnudo ma zẹẹmẹdo nado yí egblemaku do to  lẹblanulọkẹyi “azọ́ntẹn nugopọntọ tọn” dín. Etẹwutu? Na yanwle mẹhe tindo ojlo ahundopo tọn nado sẹ̀n taidi mẹho lẹ tọn wẹ nado wà “azọ́n dagbe de,” e ma yin nado jẹ ogántẹn de mẹ.

Susu nubiọtomẹsi he gando azọ́n dagbe ehe go lẹ tọn yin sislẹ do 1 Timoti 3:2-7 po Titu 1:5-9 po mẹ. Raymond he yin mẹho agun tọn sọn ojlẹ dindẹn die dọ gando nujinọtedo yiaga enẹlẹ go dọmọ: “Na yẹn tọn, omẹ alọpa he mí yin wẹ yin nujọnu hugan. Hodidọ po mẹpinplọn po yin nujọnu, ṣigba gbọnvona nugopipe enẹlẹ, mí sọ dona yin mẹhe ma tindo ovlẹ, mẹdehọ́tọ to walọ mẹ, wunzanọ, mẹhe nọ nọ̀ titoji, johẹmẹtọ podọ lẹnpọn dagbenọ.”

Mẹmẹsunnu de he to vivẹnudo nugbonugbo ma nọ tindo ovlẹ, na e nọ dapana nugbomadọ po walọ mawé wunmẹ lẹpo po. E nọ yin mẹdehọ́tọ to walọ mẹ, wunzanọ, mẹhe nọ nọ̀ titoji podọ lẹnpọn dagbenọ; enẹwutu, yisenọ hatọ etọn lẹ nọ deji dọ e sọgan deanananu to agun lọ mẹ bo gọalọna yé nado didẹ nuhahun yetọn lẹ. Na e yin johẹmẹtọ wutu, e nọ yin asisa tulinamẹ tọn na jọja lẹ po mẹhe ṣẹṣẹ mọ nugbo lẹ po. E nọ miọnhomẹna mẹhe to azọ̀njẹ lẹ po mẹhomẹ lẹ po bosọ nọ gọalọna yé, na e yiwanna dagbewiwa wutu. E nọ wleawuna jẹhẹnu enẹlẹ nado gọalọna mẹdevo lẹ, e ma yin nado yin pipà wutu gba. *

Pipli mẹho lẹ tọn nọ hùnhomẹ nado namẹ ayinamẹ po tuli po, ṣigba mẹhe to vivẹnudo nado pegan lọ lọsu wẹ na tẹnpọn nado jẹ nubiọtomẹsi Owe-wiwe tọn lẹ kọ̀n. Henry, mẹho agun tọn numimọnọ de, dọmọ: “Eyin a to vivẹnudo, wazọ́n sinsinyẹn nado dohia dọ a pegan.” E dlẹnalọdo Yẹwhehodọtọ 9:10 bo dọmọ: “‘Onú depope alọ towe mọ yin wiwà, yí huhlọn towe lẹpo do wà ẹ.’ Wà nuhe go a pé lẹpo nado hẹn azọ́n depope he mẹho lẹ dena we di. Yiwanna azọ́n depope he yè dena we nado wà to agun lọ mẹ, etlẹ yin ayiziza lọsu. Dile ojlẹ to yìyì, mẹlẹpo na doayi azọ́n po vivẹnudido towe lẹ po go.” Eyin a jlo na sẹ̀n taidi mẹho agun tọn to gbèdopo, nọ wazọ́n sinsinyẹn bo dikena mẹmẹsunnu lẹ ni nọ dejido gowe to adà sinsẹ̀nzọn wiwe lọ tọn lẹpo mẹ. A dona nọ do whiwhẹ hia to nuyiwa towe lẹpo mẹ, e ma yin goyiyi.—Mat. 23:8-12.

Mẹhe jlo lẹblanulọkẹyi to agun mẹ delẹ sọgan nọ tẹnpọn nado do ojlo yetọn nado yin mẹho hia to aliho mayin tlọlọ mẹ, kavi sọgan tẹnpọn nado yinuwado pipli mẹho lẹ tọn ji. Mẹdevo lẹ nọ gblehomẹ to whenue mẹho lẹ na yé ayinamẹ. Omẹ mọnkọtọn lẹ dona nọ kanse yede dọ, ‘Be ojlo ṣie wẹ nado mọ ale mẹdetiti tọn yí ya, kavi n’jlo na penukundo lẹngbọ Jehovah tọn lẹ go po whiwhẹ po?’

Mẹhe to vivẹnudo nado pegan na azọngban mẹho tọn lẹ dona sọ flin nubiọtomẹsi devo, enẹ wẹ “nado yin apajlẹ na lẹngbọpa lọ.” (1 Pita 5:1-3) Mẹhe yin apajlẹ na agun lọ nọ dapana linlẹn po nuyiwa yẹdoklọmẹ tọn lẹ po. E nọ wleawuna homẹfa po akọndonanu po, vlavo e ko yin pipà taidi azọngbannọ todin kavi lala. Eyin mẹde lẹzun mẹho agun tọn, enẹ ma dohia dọ e ko vò sọn awugbopo gbẹtọvi tọn lẹ si gba. (Sọh. 12:3; Ps. 106:32, 33) Humọ, mẹmẹsunnu de sọgan mọdọ ‘ayihadawhẹnamẹnu emitọn wé,’ ṣigba mẹdevo lẹ sọgan tindo linlẹn ylankan gandego na whẹwhinwhẹ́n de wutu. (1 Kọl. 4:4) Enẹwutu, eyin mẹho lẹ na we ayinamẹ ahundopo tọn he sinai do Owe-wiwe lẹ ji, tẹnpọn bo dotoaina yé bo ma gblehomẹ blo. Enẹgodo, dovivẹnu nado yí ayinamẹ yetọn do yizan mẹ.

Mẹmẹsunnu susu nọ mọdọ emi ma yawu yin pipà. Eyin hiẹ ko “to vivẹnudo na azọ́ntẹn nugopọntọ tọn” sọn owhe susu die, be apọ̀ nọ ṣì we to whedelẹnu wẹ ya? Eyin mọ wẹ, lẹnnupọndo ohó gbọdo ehelẹ ji: “Todido susu hẹn ayiha jẹazọ̀n: ṣigba whenuena ojlo wá, atin ogbẹ̀ tọn de wẹ.”—Howh. 13:12.

Eyin mẹde mọdọ emi ma penugo nado jẹ yanwle họakuẹ de kọ̀n, e sọgan jẹflumẹ. Onú mọnkọtọn jọ do Ablaham go pọ́n. Jehovah dopagbe visunnu de tọn na ẹn, ṣigba owhe susu juwayi ṣogan Sala ma jivi depope na ẹn. (Gẹn. 12:1-3, 7) To yọnhowhe etọn mẹ, Ablaham wule dọmọ: “Oklunọ JIWHEYẸWHE, etẹwẹ hiẹ na na mi, a saa mọ yẹn wẹ to yìyì matin ovi . . . Hiẹ ma na okún de hlan yẹn gba.” Jehovah vọ́ jide na ẹn dọ opagbe he emi do nado na ẹn visunnu de na mọ hẹndi dandan. Ṣigba e whè gbau, owhe 14 devo juwayi whẹpo Jiwheyẹwhe do hẹn opagbe etọn di.—Gẹn. 15:2-4; 16:16; 21:5.

To whenue Ablaham to tepọn hẹndi opagbe enẹ tọn, be e hẹn ayajẹ etọn bu to Jehovah sinsẹ̀n mẹ wẹ ya? Lala. E ma tindo ayihaawe pọ́n gbede dọ opagbe Jiwheyẹwhe tọn na mọ hẹndi. E gbẹ́ tindo todido. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “To whenuena Ablaham ko yí sọwhiwhe do nọte godo, e mọ opagbe ehe yí.” (Heb. 6:15) To godo mẹ, Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ dona dawe nugbonọ enẹ zẹ̀ todido etọn lẹ go. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ Ablaham tọn mẹ?

Eyin a jlo na sẹ̀n taidi mẹho agun tọn bọ e ma ko pà we mahopọnna dọ owhe lẹ to yìyì, gbẹ́ dejido Jehovah go. Ma hẹn ayajẹ bu to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ blo. Warren he ko gọalọna mẹmẹsunnu susu nado yinukọn to gbigbọ-liho dọmọ: “E nọ biọ whenu na e nido họnwun dọ mẹmẹsunnu de pegan nado yin pipà. Dile ojlẹ to yìyì, nugopipe po mẹwhinwhàn mẹmẹsunnu de tọn po nọ sọawuhia vudevude to nuyiwa etọn lẹ po aliho he mẹ e nọ penukundo  azọ́ndenamẹ etọn lẹ go te po mẹ. Mẹdelẹ nọ mọdọ eyin emi tindo lẹblanulọkẹyi kavi yin dide do otẹn azọngban tọn de mẹ kẹdẹ wẹ emi yin kọdetọn dagbenọ. Ṣigba, linlẹn enẹ ma sọgbe podọ e sọgan wá lẹzun ojlo agọ̀. Eyin a to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po to fidepope mahopọnna azọngban he a tindo, be a ko yin kọdetọn dagbenọ niyẹn.”

Mẹmẹsunnu de nọtena owhe ao linlán whẹpo do yin pipà taidi mẹho agun tọn. To whenue e to alọdlẹndo kandai he yin yinyọnẹn ganji to Ezekiẹli weta 1 mẹ, e dọ nuhe e plọn sọn finẹ dọmọ: “Jehovah nọ kùn awhàn-kẹkẹ etọn, yèdọ titobasinanu etọn, sọgbe hẹ wezunhinhọ̀n he jlo e. Ojlẹ Jehovah tọn wẹ yin nujọnu, e ma yin mítọn. Na nuhe dù ojlo lọ nado sẹ̀n taidi mẹho agun tọn, e ma yin yẹn wẹ yin nujọnu, yèdọ nuhe jlo mi kavi nuhe n’na ko jlo nado yin. Nuhe n’jlo sọgan nọma yin nuhe Jehovah yọnẹn dọ n’tindo nuhudo etọn.”

Eyin hiẹ jlo nado wá lẹzun mẹho agun tọn to gbèdopo, to vivẹnudo nado yidogọna ayajẹ agun lọ tọn. Eyin e taidi dọ e to dindẹn gbau, nọavùnte sọta gbigbọjọ po sọmawhe po. Raymond he go mí donù wayi, dọmọ: “Mẹhe nọ tindo ojlo zogbe ma sọgan tindo pekọ pọ́n gbede. Mẹhe ma nọ whesọ lẹ ma nọ tindo ayajẹ mayọnjlẹ he Jehovah sinsẹ̀n nọ hẹnwa.” Wleawuna adà sinsẹ́n gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn to gigọ́ mẹ, titengbe homẹfa. Dovivẹnu nado hẹn haṣinṣan he a tindo hẹ Jiwheyẹwhe pọnte dogọ gbọn Owe-wiwe lẹ pinplọn dali. Nọ tindo mahẹ dogọ to wẹndagbe lọ lilá mẹ bosọ nọ gọalọna jlodotọ susu dogọ nado plọn Biblu. Nọ deanana whẹndo towe to nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ po sinsẹ̀n-bibasi whẹndo tọn po mẹ. Nọ yí dotẹnmẹ hundote he a tindo lẹpo zan nado nọ nọpọ́ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu towe lẹ po. Dile a to vivẹnudo nado jẹ yanwle towe kọ̀n, hiẹ na tindo ayajẹ to Jehovah sinsẹ̀n mẹ.

Dona de wẹ e yin sọn Jehovah dè nado dovivẹnu bo pegan na azọngban lẹ to agun mẹ; ewọ po titobasinanu etọn po ma jlo dọ mẹhe to vivẹnudo nado pegan lẹ ni jẹflumẹ kavi hẹn ayajẹ bu to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ. Jiwheyẹwhe nọ nọgodona mẹhe nọ sẹ̀n ẹn po mẹwhinwhàn dagbe po lẹpo, podọ e sọ nọ dona yé. “E ma nọ yí awubla dogọ” dona etọn depope.—Howh. 10:22.

Eyin a tlẹ ko to vivẹnudo sọn ojlẹ dindẹn die, a sọgan gbẹ́ wà nususu nado yinukọn dogọ to gbigbọ-liho. Dile a to vivẹnudo nado wleawuna jẹhẹnu he jẹ lẹ bo to azọ́n sinsinyẹn wà to agun mẹ bo ma to vọdona whẹndo towe, Jehovah ma na wọn nuhe a wà nado sẹ̀n ẹn lẹpo pọ́n gbede. Na Jehovah sinsẹ̀n ni nọ hẹn ayajẹ wá na we to whepoponu, mahopọnna azọngban depope he a tindo.