1, 2. Gbẹzan tẹwẹ Adam po Evi po zan to bẹjẹeji, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ fọndote?

TO WHENUE Adam po Evi po yin didá, yé ma tindo kẹntọ depope. Yé yin gbẹtọ pipé bo nọgbẹ̀ to paladisi mẹ. Yé tindo haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ Mẹdatọ yetọn taidi visunnu po viyọnnu etọn po. (Gẹn. 2:7-9; Luku 3:38) Azọ́n he Jehovah dena yé do obá he mẹ yé na nọgbẹ̀ jẹ hia. (Hia Gẹnẹsisi 1:28.) Yé sọgan “gọ́ aigba ji, bo dugán do e ji” to ojlẹ tangan de gblamẹ. Ṣigba, eyin Adam po Evi po na zindonukọn nado ‘to ahọludu do nuhe to ogbẹ̀ lẹpo ji he nọ lìn to aigba ji,’ yé dona nọgbẹ̀ kakadoi, Adam ma dona kú bo jo azọ́n nukunpedonugo tọn enẹ do.

² Ṣigba, naegbọn nulẹ do gbọnvo sọmọ to egbehe? Naegbọn gbẹtọvi lẹ tindo kẹntọ susu he nọ dekanpona ayajẹ yetọn, ehe daho hugan to yé mẹ yin okú? Etẹwẹ Jiwheyẹwhe na wà nado hẹn kẹntọ ehelẹ zun ovọ́? Gblọndo kanbiọ ehelẹ po devo lẹ po tọn sọgan yin mimọ to Biblu mẹ. Mì gbọ mí ni gbadopọnna delẹ to yé mẹ.

3, 4. (a) Etẹwẹ Jiwheyẹwhe degbena Adam po Evi po ma nado wà? (b) Nawẹ tonusise na gbedide enẹ yin nujọnu sọ?

³ Dile etlẹ yindọ Adam po Evi po tindo todido nado nọgbẹ̀ kakadoi, onú delẹ tin he yé dona wà nado sọgan to gbẹnọ zọnmii. Yé dona nọ gbọ jẹhọn do homẹ, bo nọ nùsin, nọ dùnú bosọ nọ damlọn. Na taun tọn, gbẹninọ yetọn sinai do haṣinṣan he yé tindo hẹ Gbẹ̀namẹtọ yetọn ji. (Deut. 8:3) Nado zindonukọn bo nọgbẹ̀ bosọ to vivi ogbẹ̀ tọn dù zọnmii, yé dona kẹalọyi anademẹ Jiwheyẹwhe tọn. Jehovah hẹn ehe họnwun na Adam whẹpo Evi tlẹ do yin didá. Gbọnna? “OKLUNỌ Jiwheyẹwhe sọ degbena sunnu lọ, dọmọ, atin he tin to jipa mẹ lẹpo hiẹ sọgan yí ojlo do dù sọn e mẹ. Ṣigba sọn atin yinyọ́n dagbe po oylan po lọ tọn mẹ hiẹ ma na dù: gbeegbe hiẹ dù enẹ tọn mẹ hiẹ na kú dandan.”—Gẹn. 2:16, 17.

⁴ “Atin yinyọ́n dagbe po oylan po lọ tọn” nọtena jlọjẹ Jiwheyẹwhe tọn nado basi nudide nuhe yin dagbe po oylan po tọn. Adam ko tindo nugopipe nado yọ́n dagbe po oylan po, na e yin didá to apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ bo tindo ayihadawhẹnamẹnu wutu. Atin lọ nọ flinnu Adam po Evi po dọ yé tindo nuhudo anademẹ Jehovah tọn to whelẹponu. Eyin yé dù atin-sinsẹ́n lọ, be yé to didọna Jiwheyẹwhe to aliho de mẹ dọ, “Mí ma tindo nuhudo osẹ́n towe lẹ tọn.” Taidi kọdetọn de, yewlẹ po ovi yetọn lẹ po na kú, kẹdẹdile Jiwheyẹwhe ko na avase yé do.

5. Nawẹ Adam po Evi po yin yẹdoklọ nado vẹtoli gbọn?

⁵ To whenue Evi yin didá godo, Adam dọ gbedide Jiwheyẹwhe tọn na ẹn. E yọ́n gbedide lọ ganji, bo penugo nado vọ́ ẹ dọ pẹpẹ dile Jiwheyẹwhe dọ do. (Gẹn. 3:1-3) E vọ́ gbedide lọ dọ na mẹde he do ede hia taidi odàn, yèdọ nudida zinzintọ de. Mẹhe to odàn lọ yizan wẹ Satani Lẹgba, yèdọ visunnu gbigbọmẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn de he joawuna ojlo lọ nado jẹ mẹdekannu bo dugán. (Yijlẹdo Jakọbu 1:14, 15 go.) Nado jẹ yanwle ylankan etọn lẹ kọ̀n, e sawhẹ lalo tọn dokọna Jiwheyẹwhe. E na jide Evi dọ eyin e tẹnpọn nado jẹ mẹdekannu, e ma na dekọtọn do okú mẹ na ẹn, ṣigba ewọ na taidi Jiwheyẹwhe. (Gẹn. 3:4, 5) Evi yí nuhe e dọ sè, bo yinuwa taidi mẹhe ko jẹ mẹdekannu to whenue e dù atin-sinsẹ́n lọ bo diọlinlẹnna Adam nado kọnawudopọ hẹ ẹ nado dù atin-sinsẹ́n lọ. (Gẹn. 3:6, 17) Lalo wẹ Lẹgba do. (Hia 1 Timoti 2:14.) Etomọṣo, Adam “doto ogbè asi [etọn] tọn.” Dile etlẹ yindọ odàn lọ yinuwa taidi họntọn de, Satani Lẹgba yin kẹntọ he ma nọ wàlẹblanu namẹ de he yọ́n kọdetọn ylankan he ayinamẹ he e na Evi lẹ na hẹnwa.

6, 7. Nawẹ Jehovah dawhẹna ylanwatọ lọ lẹ gbọn?

⁶ Na whẹwhinwhẹ́n ṣejannabi tọn lẹ wutu, Adam po Evi po ṣiatẹ sọta Mẹhe na yé ogbẹ̀ po nudevo he yé tindo lẹ po. Nugbo wẹ dọ, Jehovah yọ́n nuhe jọ lẹpo. (1 Otan. 28:9; hia Howhinwhẹn lẹ 15:3.) Ṣigba, e na dotẹnmẹ omẹ atọ̀n he go whẹho lọ gando lẹ nado do numọtolanmẹ he yé tindo na ẹn lẹ hia. Taidi Otọ́ de, nuhe yé wà lọ vẹna Jehovah taun. (Yijlẹdo Gẹnẹsisi 6:6 go.) Enẹwutu, e yinuwa taidi Whẹdatọ de, bo hẹn whẹdida ṣẹ do ylanwatọ lọ lẹ ji.

⁷ Jiwheyẹwhe ko dọna Adam dọmọ: “Gbeegbe hiẹ dù [sinsẹ́n atin yinyọ́n dagbe po oylan po lọ tọn] enẹ tọn mẹ hiẹ na kú dandan.” Adam sọgan ko lẹndọ hogbe lọ “gbeegbe” yin azán gànhiho 24 tọn. To whenue e gbàsẹ́n Jiwheyẹwhe tọn, e na ko donukun dọ Jiwheyẹwhe na yinuwa whẹpo owhè nido yihọ. Jehovah yì asu po  asi po lọ dè “to whèjai plẹplẹ.” (Gẹn. 3:8) Taidi Whẹdatọ dodonọ de, e dotoaina Adam po Evi po whẹ́. (Gẹn. 3:9-13) Enẹgodo, e dawhẹna ylanwatọ lọ lẹ. (Gẹn. 3:14-19) Eyin ewọ ko hù yé to afọdopolọji wẹ, lẹndai etọn gando Adam po Evi po go gọna kúnkan yetọn lẹ ma na mọ hẹndi. (Isa. 55:11) Dile etlẹ yindọ ewọ dawhẹ okú tọn na yé, bọ yé jẹ numimọ kọdetọn ylankan ylando tọn tindo ji to afọdopolọji, e na dotẹnmẹ Adam po Evi po nado jivi lẹ, ehe na wá mọaleyi sọn awuwledainanu Etọn devo lẹ mẹ. Gbọnmọ dali, to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ, Adam po Evi po ko kú to azán he gbè yé waylando, podọ to whenuena e yindọ owhe 1 000 taidi azán dopo na Jehovah, yé kú nugbonugbo to “azán” dopo gblamẹ.—2 Pita 3:8.

8, 9. Nawẹ ylando Adam tọn yinuwado ovivi etọn lẹ ji gbọn? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁸ Be nuhe Adam po Evi po wà na yinuwado ovi yetọn lẹ ji wẹ ya? Mọwẹ. Lomunu lẹ 5:12 dọmọ: “Ylando gbọn omẹ dopo gblamẹ biọ aihọn mẹ podọ okú gbọn ylando gblamẹ wá, gbọnmọ dali, okú dlẹnkan jẹ mẹlẹpo dè, na yemẹpo wẹ ko waylando wutu.” Omẹ tintan he kú wẹ Abẹli nugbonọ lọ. (Gẹn. 4:8) Enẹgodo, ovivi Adam tọn lẹ nọ poyọnho bo nọ kú. Be yé dugu ylando po okú po tọn wẹ ya? Apọsteli Paulu na gblọndo dọmọ: “Mẹsusu lẹzun ylandonọ gbọn tolivivẹ omẹ dopo tọn gblamẹ.” (Lom. 5:19) Gbọnmọ dali, ylando po okú po he mí dugu etọn sọn Adam dè lẹzun kẹntọ ylankan gbẹtọvi lẹ tọn, ehe ji gbẹtọvi mapenọ lẹ ma sọgan dù te. Mí ma sọgan basi zẹẹmẹ lehe ovi Adam tọn lẹ po vivi-vitikli etọn lẹ po dugu ylando po okú po tọn do, ṣigba nuhe mí yọnẹn poun wẹ yindọ yé dugu etọn.

⁹ Po gbesisọ po, Biblu dọho gando ylando po okú he mí dugu etọn po go taidi “nukunmẹnú he yè ṣinyọ́n nukun na gbẹtọ lẹpo . . . nukunmẹnú he yè dlẹn ṣinyọ́n akọta lẹpo ji.” (Isa. 25:7) Nukunmẹnú, kavi nukunmẹṣinyọnnu ehe, he nọ whlẹn agbọ́ hẹ gbẹtọ lẹ bo nọ gblewhẹdomẹ, ko do gẹdẹ gbẹtọ lẹpo. Enẹwutu wẹ Biblu do dọ dọ “mẹlẹpo to kúkú to Adam mẹ.” (1 Kọl. 15:22) Kanbiọ he fọndote to jọwamọ-liho wẹ dehe Paulu kanse dọmọ: “Mẹnu wẹ na whlẹn mi sọn agbasa he to okú ehe hẹnwa to yẹn mẹ lọ si?” Be mẹde tin ya? *—Lom. 7:24.

10. (a) Wefọ Biblu tọn tẹlẹ wẹ dohia dọ Jehovah na hẹn okú he mí dugu etọn sọn Adam dè zun ovọ́? (b) Etẹwẹ wefọ enẹlẹ dohia gando Jehovah po Visunnu etọn po go?

¹⁰ Na nugbo tọn, Jehovah sọgan whlẹn Paulu. Tlolo he Isaia yí hogbe lọ “nukunmẹnú” zan godo, e wlan dọmọ: “Ewọ na ze okú mì to awhàngbigba mẹ; Oklunọ JIWHEYẸWHE nasọ súnsún dasin sọn nukun lẹpo mẹ.” (Isa. 25:8) Taidi otọ́ de he nọ de nuhe nọ hẹn yajiji wá na ovi etọn lẹ sẹ̀ bosọ nọ súnsún dasin sọn nukun yetọn mẹ, Jehovah na yí ayajẹ daho do hẹn okú he mí dugu etọn sọn Adam dè zun ovọ́! Ewọ tindo azọ́nwatọgbẹ́ de. Mí hia to 1 Kọlintinu lẹ 15:22 mẹ dọmọ: “Kẹdẹdile mẹlẹpo to kúkú to Adam mẹ, mọdopolọ wẹ mẹlẹpo na yin hinhẹnwa ogbẹ̀ to Klisti mẹ do ga.” Podọ to whenue Paulu kanse dọ “Mẹnu wẹ na whlẹn mi?” godo, e dọmọ: “Opẹ́ wẹ na Jiwheyẹwhe gbọn Jesu Klisti Oklunọ mítọn gblamẹ!” (Lom. 7:25) E họnwun hezeheze dọ owanyi he whàn Jehovah nado dá gbẹtọvi lẹ ma  miọn to whenue Adam po Evi po ṣiatẹ. Podọ mẹhe wazọ́n hẹ Jehovah nado dá asu po asi po tintan lọ ma hẹn owanyi vonọtaun he e tindo na kúnkan yetọn lẹ bu. (Howh. 8:30, 31) Ṣigba, nawẹ gbẹtọvi lẹ sọgan yin whinwhlẹngán sọn ylando po okú po si gbọn?

11. Etẹwẹ Jehovah wà nado gọalọna gbẹtọvi lẹ?

¹¹ Ylando he Adam wà po owhẹ̀ dodo he Jehovah dá na ẹn po wẹ zọ́n bọ gbẹtọvi lẹpo yin mapenọ bo nọ kú. (Lom. 5:12, 16) Biblu dọmọ: “Gbẹtọ wunmẹ lẹpo yin whẹgbledo gbọn sẹ́nmẹjijẹ dopo dali.” (Lom. 5:18) Etẹwẹ Jehovah sọgan wà nado de whẹgbledomẹ etọn sẹ̀ bo gbẹ́ tẹdo nujinọtedo etọn lẹ go? Mí mọ gblọndo lọ to hodidọ Jesu tọn ehe mẹ: “Visunnu gbẹtọ tọn wá . . . nado ze alindọn etọn jo taidi ofligọ de do ota mẹsusu tọn mẹ.” (Mat. 20:28) Visunnu gbigbọmẹ tọn tintan Jehovah tọn dohia hezeheze dọ taidi gbẹtọvi pipé de to aigba ji, emi na ze emide jo di ofligọ de. Nawẹ ofligọ ehe sọgbe hẹ whẹdida dodo gbọn?—1 Tim. 2:5, 6.

12. Ofligọ he sọzẹn tẹwẹ sọgbe hẹ whẹdida dodo?

¹² Taidi gbẹtọvi mapenọ de, Jesu tindo todido dopolọ taidi dehe Adam tindo whẹpo do waylando. Lẹndai Jehovah tọn wẹ yindọ ovivi Adam tọn lẹ ni gọ́ aigba ji. Enẹwutu, na Jesu yiwanna Otọ́ etọn po ovivi Adam tọn lẹ po sisosiso wutu, e yí ogbẹ̀ gbẹtọvi tọn etọn do sanvọ́. Jesu ze ogbẹ̀ pipé etọn jo, ehe sọgbe hẹ ogbẹ̀ he Adam hẹnbu. Enẹgodo, Jehovah gọ̀ Visunnu etọn wá ogbẹ̀ taidi nudida gbigbọnọ de. (1 Pita 3:18) Jehovah gbọn gbesisọ dali kẹalọyi avọ́sinsan Jesu, dawe pipé enẹ tọn taidi ofligọ kavi mẹflikuẹ de, nado họ̀ whẹndo Adam tọn bo na yé todido ogbẹ̀ he Adam hẹnbu tọn. To linlẹn de mẹ, Jesu jẹ otẹn Adam tọn mẹ. Paulu dọmọ: “E tlẹ ko yin kinkandai domọ dọ: ‘Sunnu tintan Adam lẹzun alindọn gbẹ̀te.’ Adam godo tọn lẹzun gbigbọ ogbẹ̀-namẹtọ.”—1 Kọl. 15:45.

13. Nawẹ “Adam godo tọn” na yinuwa nado gọalọna mẹhe kú lẹ gbọn?

¹³ Ojlẹ lọ na wá sọ̀ na “Adam godo tọn” nado yinuwa taidi “gbigbọ ogbẹ̀-namẹtọ” nado gọalọna gbẹtọvi lẹpo. Suhugan ovivi Adam tọn lẹ tọn na yin hinhẹngọwa ogbẹ̀. Etẹwutu? Na yé ko nọgbẹ̀ bo ko kú wutu. Yé tindo nuhudo nado yin finfọnsọnku, yé na gọwá nọgbẹ̀ to aigba ji.—Joh. 5:28, 29.

14. Etẹwẹ Jehovah wleawuna nado de mape he ovivi Adam tọn lẹ dugu etọn sẹ̀?

¹⁴ Nawẹ gbẹtọvi lẹ na yin tuntundote sọn mape he yé dugu etọn si gbọn? Jehovah wleawuna Ahọluduta de he bẹ “Adam godo tọn” po gbẹdohẹmẹtọ etọn he yin dide sọn gbẹtọvi lẹ mẹ po hẹn. (Hia Osọhia 5:9, 10.) Omẹ enẹlẹ he na kọnawudopọ hẹ Jesu to olọn mẹ na ko yọ́n nuhe mapenọ-yinyin bẹhẹn lẹ. Yé na dugán dopọ na owhe fọtọ́n, bo na gọalọna mẹhe tin to aigba ji lẹ nado duto mapenọ-yinyin he ji yé ma sọgan dù te na yede ji.—Osọ. 20:6.

15, 16. (a) Etẹwẹ “kẹntọ godo tọn, okú” zẹẹmẹdo, podọ whetẹnu wẹ e na yin hinhẹn zun ovọ́? (b) Sọgbe hẹ 1 Kọlintinu lẹ 15:28, etẹwẹ Jesu na wà?

¹⁵ To whenue Ahọluduta lọ na dugán na owhe fọtọ́n godo, gbẹtọvi tonusetọ lẹ na ko jẹ mẹdekannu sọn kẹntọ he tolivivẹ Adam tọn hẹnwa lẹpo si. Biblu dọmọ: “Kẹdẹdile mẹlẹpo to kúkú to Adam mẹ, mọdopolọ wẹ mẹlẹpo na yin hinhẹnwa ogbẹ̀ to Klisti mẹ do ga. Ṣigba, omẹ dopodopo to aliho he to kannukannu de mẹ: Klisti sinsẹ́n tintan lẹ, enẹgodo mẹhe yin Klisti tọn lẹ [gandutọgbẹ́ etọn lẹ] to tintin tofi etọn whenu. Enẹgodo to opodo, whenuena e na ko ze Ahọluduta lọ do alọmẹ na Jiwheyẹwhe podọ Otọ́ etọn, to whenuena ewọ na ko hẹn gandudu lẹpo, aṣẹpipa lẹpo po huhlọn po zun ovọ́. Na ewọ dona dugán taidi ahọlu  kakajẹ whenue Jiwheyẹwhe na ko hẹn kẹntọ lẹpo wá afọ etọn lẹ glọ. Taidi kẹntọ godo tọn, okú na yin hinhẹn zun ovọ́.” (1 Kọl. 15:22-26) Na nugbo tọn, okú he mí dugu etọn sọn Adam dè na yin didesẹ mlẹnmlẹn. “Nukunmẹnú” lọ he do gẹdẹ whẹndo gbẹtọvi lẹ tọn pete na yin didesẹ kakadoi.—Isa. 25:7, 8.

¹⁶ Apọsteli Paulu dotana hodidọ gbọdo etọn lẹ po hogbe ehelẹ po dọmọ: “To whenue onú lẹpo na ko yin hinhẹn zun mẹmẹglọ na ẹn godo, to whenẹnu Visunnu lọ lọsu ga na hẹn ede zun mẹmẹglọ na Omẹ lọ he hẹn onú lẹpo zun mẹmẹglọ na ẹn, na Jiwheyẹwhe nido yin onú lẹpo na mẹlẹpo.” (1 Kọl. 15:28) Gandudu Visunnu lọ tọn na ko jẹ yanwle etọn kọ̀n. Enẹwutu, ewọ na yí ayajẹ do gọ̀ aṣẹpipa etọn jo na Jehovah bo nasọ ze whẹndo gbẹtọvi lẹ tọn he ko yin hinhẹn zun pipé lọ do alọmẹ na ẹn.

17. Etẹwẹ na jọ do Satani go to godo mẹ?

¹⁷ Etẹwẹ na jọ do Satani go, mẹhe hẹn yajiji he gbẹtọvi lẹ nọ pehẹ lẹpo wá? Osọhia 20:7-15 na gblọndo kanbiọ enẹ tọn. To vivọnu owhe fọtọ́n lọ tọn, Satani na yin tuntundote bo na tẹnpọn nado klọ gbẹtọvi pipé lẹ to mẹtẹnpọn godo tọn de whenu. Enẹgodo, Lẹgba po mẹhe hodo e lẹ po na yin vivasudo mlẹnmlẹn, enẹ wẹ “okú awetọ.” (Osọ. 21:8) Okú ehe ma na yin hinhẹn zun ovọ́ pọ́n gbede, na mẹhe kú “okú awetọ” lẹ ma na gọwá ogbẹ̀ pọ́n gbede ba. Ṣigba, “okú awetọ” lọ ma na yin kẹntọ mẹhe yiwanna Mẹdatọ yetọn bo nọ sẹ̀n ẹn lẹ tọn.

18. Nawẹ azọ́n he Jiwheyẹwhe dena Adam na yin wiwà dotana gbọn?

¹⁸ To whenẹnu, Jehovah na kẹalọyi gbẹtọvi he ko yin hinhẹn zun pipé lẹpo bọ yé na nọgbẹ̀ kakadoi, bo ma nasọ tindo kẹntọ depope ba. Azọ́n he yin didena Adam, na yin wiwà dotana matin ewọ. Ovivi etọn lẹ na gọ́ aigba ji, bo na yí ayajẹ do penukundego bo duvivi nudida he tin to e ji lẹ tọn. Lehe mí gọ́ na ayajẹ dọ to madẹnmẹ, Jehovah na hẹn kẹntọ godo tọn, okú, zun ovọ́ do sọ!