1. Nujijọ tẹlẹ wẹ wá aimẹ to 66 W.M.? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

YÍ NUKUN homẹ tọn do pọ́n dewe taidi Klistiani de he to Jelusalẹm to owhe 66 W.M. Nususu wẹ to jijọ lẹdo we. Tintan, afọzedaitọ ahọluigbagán Lomu tọn he nọ yin Florus yí huhlọn do yí talẹnti 17 sọn adọkun potin tẹmpli wiwe lọ tọn mẹ. Tlolo to enẹgodo, Ju lẹ fọngu bo jẹ awhànfuntọ Lomu tọn lẹ hù ji, bosọ tẹkudeji dọ emi jlo na jẹ mẹdekannu sọn Lomu si. Ṣigba, Lomu yinuwa to afọdopolọji. To nudi osun atọ̀n godo, ayimatẹn-gán Lomu tọn Cestius Gallus, he paṣẹ do Silia ji, deanana awhànfuntọ 30 000 nado dádo whẹho lọ mẹ. Awhànfuntọ lọ lẹ biọ lẹdo Jelusalẹm tọn mẹ po awuyiya po, podọ Ju he fọngu lọ lẹ họ̀n biọ tẹmpli lọ mẹ nado dín fibẹtado. Enẹgodo, awhànfuntọ Lomu tọn lẹ jẹ adó he lẹdo tẹmpli lọ gbà ji! Obu jẹ mẹhe to tòdaho lọ mẹ lẹpo ji. Etẹwẹ na yin numọtolanmẹ towe to whenue a mọ bọ onú ehe lẹpo to jijọ?

2. Etẹwẹ Klistiani lẹ dona wà to 66 W.M., podọ etẹwẹ hẹn ehe yọnbasi?

² Matin ayihaawe, a na flin hodidọ Jesu tọn he Wẹndagbe-kantọ Luku basi kandai etọn dọmọ: “To whenue mì mọ awhànpa lẹ  lẹdo Jelusalẹm pé, whenẹnu mì ni yọnẹn dọ vọjijẹ etọn ko dọnsẹpọ.” (Luku 21:20) Ṣigba, a sọgan kanse dewe dọ, ‘Nawẹ n’sọgan setonuna anademẹ he yin nina to pọmẹ hẹ avase enẹ gbọn?’ Jesu yidogọ dọmọ: “To whenẹnu, mì gbọ mẹhe to Jude lẹ ni jẹ hinhọ̀n ji yì osó lẹ ji, podọ mì gbọ mẹhe tin to e mẹ lẹ ni tọ́n, podọ mì gbọ mẹhe to gbétatò lẹ mẹ ni ma biọ e mẹ blo.” (Luku 21:21) Nawẹ a sọgan penugo nado tọ́n sọn Jelusalẹm to whenue awhànfuntọ susu lẹ lẹdo e pé gbọn? Enẹgodo, nuhe paṣamẹ de jọ. A to mimọ po nukun po dile awhànfuntọ Lomu tọn lẹ jẹ agọjoyigodo ji! Dile e ko yin didọdai do, mẹgbeyinyan yetọn yin “sinsán-dogli.” (Mat. 24:22) Todin, dotẹnmẹ hundote na we nado setonuna anademẹ Jesu tọn lẹ. To afọdopolọji, a họnyi osó lẹ ji to Tọ̀sisa Jọdani godo, to pọmẹ hẹ Klistiani nugbonọ devo he tin to tòdaho lọ po lẹdo etọn po mẹ lẹpo. * Enẹgodo, to owhe 70 W.M., awhànpa Lomu tọn yọyọ de yì Jelusalẹm bo và tòdaho lọ sudo. Ṣigba a yin whinwhlẹngán, na a setonuna anademẹ Jesu tọn lẹ wutu.

3. Ninọmẹ he nkọ ko wá aimẹ pọ́n tẹwẹ Klistiani lẹ na pehẹ to madẹnmẹ, podọ etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

³ To madẹnmẹ din, dopodopo mítọn na pehẹ ninọmẹ mọnkọtọn de. Jesu ma to avase na Klistiani lẹ gando vasudo Jelusalẹm tọn kẹdẹ go gba, ṣigba e sọ yí nujijọ he wá aimẹ to owhe kanweko tintan whenu enẹlẹ zan nado do nuhe na jọ to whenue “nukunbibia daho” lọ na gbajẹgbonu hia. (Mat. 24:3, 21, 29) Na taun tọn, wẹndagbe lọ wẹ yindọ “gbẹtọ susugege de” na lùn nugbajẹmẹji he na jọ lẹdo aihọn pé ehe tọ́n. (Hia Osọhia 7:9, 13, 14.) Etẹwẹ Biblu dọna mí gando nujijọ he na wá aimẹ to nukọn mẹ ehelẹ go? Mí dona tindo ojlo nujọnu tọn to gblọndo kanbiọ ehe tọn mẹ, na e gando whlẹngán mítọn go wutu. Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe nujijọ sọgodo tọn ehelẹ gando dopodopo mítọn lẹ go do.

4. Etẹwẹ na do bẹjẹeji nukunbibia daho lọ tọn hia, podọ nawẹ ehe na wá aimẹ gbọn?

⁴ Nawẹ nukunbibia daho lọ na bẹjẹeji gbọn? Owe Osọhia tọn basi zẹẹmẹ dọ e na bẹjẹeji to whenue “Babilọni Daho lọ” na yin vivasudo. (Osọ. 17:5-7) Lehe e sọgbe dọ sinsẹ̀n lalo lẹpo yin yiyijlẹdo galọtọ de go do sọ! Nukọntọ sinsẹ̀n tọn lẹ ko lọga hẹ aṣẹpatọ aihọn ylankan ehe tọn lẹ. Kakati yé ni yí nugbonọ-yinyin do nọgodona Jesu po Ahọluduta etọn po, yé nọgodona gbẹtọvi he to gandu lẹ bo gbẹkọ nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ go, na yé jlo na tin to otẹn nukundeji mẹ to tonudidọ mẹ poun wutu. Yé gbọnvo pete na mẹyiamisisadode Jiwheyẹwhe tọn lẹ he ma yin hinhẹnflu bo taidi awhli he to wiweji de. (2 Kọl. 11:2; Jak. 1:27; Osọ. 14:4) Ṣigba, mẹnu wẹ na và pipli sinsẹ̀n lẹ tọn he taidi galọtọ ehe sudo? Jehovah Jiwheyẹwhe na yí “linlẹn etọn” do ahun “azò ao” “gbekanlin vẹẹ ṣẹ́ṣẹ́” lọ tọn lẹ mẹ. Azò enẹlẹ nọtena huhlọn tonudidọ tọn egbezangbe tọn lẹpo he nọ nọgodona Plidopọ Akọta lẹ tọn, yèdọ pipli de he “gbekanlin vẹẹ ṣẹ́ṣẹ́” lọ nọtena.—Hia Osọhia 17:3, 16-18.

5, 6. Naegbọn mí do wá tadona kọ̀n dọ vasudo Babilọni Daho lọ tọn ma na dekọtọn do okú mẹ na mẹhe tin to sinsẹ̀n lalo mẹ lẹpo?

⁵ Ṣigba, be mí dona wá tadona kọ̀n dọ vasudo sinsẹ̀n Babilọni Daho lọ tọn lẹ tọn na dekọtọn do okú mẹ na mẹhe to sinsẹ̀n enẹlẹ mẹ lẹpo wẹ ya? E họnwun dọ mí ma dona wá tadona enẹ kọ̀n. Yẹwhegán Zekalia yin gbigbọdo nado wlanwe gando ojlẹ enẹ go. Kandai lọ dọ gando mẹhe ko nọ sinsẹ̀n lalo mẹ pọ́n de go dọmọ: “E na dọmọ, Yẹn ma yin yẹwhegán gba, pipọ̀tọ aigba tọn de wẹ yẹn; na yè ko hẹn mi yin mẹmẹglọ sọn ovu whenu ṣie. Omẹ de bo nasọ dọ hlan ẹn dọ, Etẹ alán helẹ to alọ towe lẹ ṣẹnṣẹn yin? Whenẹnu wẹ  ewọ na gblọn dọ, Enẹlẹ he yè yí do doalán mi to owhé owanyinọ ṣie lẹ tọn gbè.” (Zek. 13:4-6) Enẹwutu, e yọnbasi dọ delẹ to nukọntọ sinsẹ̀n tọn lẹ mẹ na tlẹ gbẹ́ sinsẹ̀n yetọn lẹ dai bo na mọ́n dọ emi ma yin apadewhe sinsẹ̀n enẹlẹ tọn pọ́n gbede.

⁶ Nawẹ nulẹ na yì do na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to ojlẹ enẹ mẹ? Jesu basi zẹẹmẹ dọmọ: “Na nugbo tọn, eyin azán enẹlẹ ma yin sinsán-dogli, mẹdepope ma na yin whinwhlẹngán; ṣigba na mẹdide lẹ tọn wutu azán enẹlẹ na yin sinsán-dogli.” (Mat. 24:22) Dile mí mọ do to aga, to owhe 66 W.M nukunbibia daho lọ yin “sinsán-dogli.” Ehe hùn dotẹnmẹ dote na “mẹdide lẹ,” yèdọ Klistiani yiamisisadode lẹ nado họ̀n sọn tòdaho lọ po lẹdo etọn lẹ po mẹ. Mọdopolọ, adà tintan nukunbibia daho he na wá aimẹ to sọgodo lọ tọn na yin “sinsán-dogli,” na “mẹdide lẹ” tọn wutu. Dotẹnmẹ ma na yin nina “azò ao” lọ lẹ, enẹ wẹ huhlọn tonudidọ tọn lẹ nado sukúndona omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Kakatimọ, ninọmẹ nulẹ tọn na pọnte na ojlẹ kleun de to vasudo sinsẹ̀n lalo lẹpo tọn godo.

7, 8. Dotẹnmẹ tẹwẹ na hundote to vasudo sinsẹ̀n lalo lẹ tọn godo, podọ nawẹ omẹ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na do yede hia taidi mẹhe gbọnvo to ojlẹ enẹ mẹ gbọn?

⁷ Etẹwẹ na jọ to whenue sinsẹ̀n lalo lẹpo na ko yin vivasudo godo? Enẹ na yin ojlẹ de na mí nado do nuhe tin to ahun mítọn mẹ nugbonugbo hia. Suhugan gbẹtọ lẹ tọn na dín fibẹtado to titobasinanu gbẹtọvi tọn lẹ mẹ, ehe yin yiyijlẹdo “osé gángán osó lẹ tọn” go. (Osọ. 6:15-17) Ṣigba to yẹhiadonu-liho, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na họ̀n biọ fibẹtado he Jehovah wleawuna lọ mẹ. To owhe kanweko tintan whenu, ojlẹ he mẹ ninọmẹ nulẹ tọn pọnte te lọ ma yin dotẹnmẹ hundote de na Juvi susu nado lẹzun Klistiani gba. Kakatimọ, ehe yin ojlẹ de na mẹhe ko yin Klistiani lẹ nado yinuwa podọ nado setonuna anademẹ lẹ. Mọdopolọ, mí ma sọgan donukun dọ to whenue ninọmẹ nulẹ tọn na pọnte na ojlẹ de to nukunbibia daho he ja lọ whenu, enẹ na yin dotẹnmẹ hundote de na mẹyọyọ susu lẹ nido lẹzun yisenọ gba. Kakatimọ, ehe na yin ojlẹ de na sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹpo nado do owanyi yetọn na Jehovah hia, podọ nado nọgodona mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ.—Mat. 25:34-40.

⁸ Dile etlẹ yindọ mí ma mọnukunnujẹ nuhe na jọ to ojlẹ whlepọn tọn enẹ mẹ lẹpo mẹ to gigọ́ mẹ, mí sọgan donukun dọ e na biọ dọ mí ni basi avọ́sinsan delẹ. To owhe kanweko tintan whenu, Klistiani lẹ to dandannu glọ nado jo nutindo yetọn lẹ do bo doakọnna ninọmẹ sinsinyẹn lẹ nado mọ whlẹngán. (Malku 13:15-18) Nado gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ, be mí to gbesisọ mẹ nado jo nutindo mítọn lẹ do ya? Be mí na to gbesisọ mẹ nado wà nudepope he e na biọ nado do nugbonọ-yinyin mítọn na Jehovah hia ya? Lẹnnupọndo ehe ji! To ojlẹ enẹ mẹ, míwlẹ kẹdẹ wẹ na yin mẹhe na hodo apajlẹ yẹwhegán Daniẹli tọn bo na zindonukọn nado to Jiwheyẹwhe sẹ̀n mahopọnna depope he whẹho lọ na yin.—Dan. 6:10, 11.

9, 10. (a) Owẹ̀n tẹwẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na lá to ojlẹ enẹ mẹ? (b) Nawẹ kẹntọ mítọn lẹ na yinuwa gbọn?

⁹ Ojlẹ enẹ ma na yin ojlẹ de nado dọyẹwheho “wẹndagbe ahọluduta lọ tọn.” Na whenu na ko fẹ́. “Opodo lọ” na ko sẹpọ pete! (Mat. 24:14) Ṣigba ayihaawe ma tin dọ, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na lá owẹ̀n whẹdida tọn sinsinyẹn de. Ehe sọgan bẹ owẹ̀n lọ lilá dọ aihọn ylankan Satani tọn na wá opodo mlẹnmlẹn to madẹnmẹ hẹn. Biblu yí owẹ̀n ehe jlẹdo kẹ́nsu go to whenue e dọmọ: “Kẹ́nsu daho de he agó etọn dopodopo pẹ̀n sọ talẹnti de ja sọn olọn do gbẹtọ lẹ ji, gbẹtọ lẹ sọ zánnu do Jiwheyẹwhe go na azọ̀nylankan kẹ́nsu tọn lọ wutu, na azọ̀nylankan enẹ sinyẹn tlala wutu.”—Osọ. 16:21.

¹⁰ Kẹntọ mítọn lẹ na doayi owẹ̀n ehe go. To gbọdo glọ, yẹwhegán Ezekiẹli basi zẹẹmẹ  nuhe Gọgi Magọgi tọn, yèdọ bẹplidopọ akọta lẹ tọn na wà tọn dọmọ: “Le wẹ Oklunọ JIWHEYẸWHE dọ: e na wá jọ to azán enẹ mẹ, bọ onú lẹ na wá biọ ayiha towe mẹ, hiẹ bo nasọ blá núbladọ oylan tọn de dọ: hiẹ na dọmọ, Yẹn na hẹji yì otò wedede de mẹ; yẹn na yì yé he tin abọẹ lẹ dè, he yí blẹo do to ninọ, popo yetọn he nọ nọ̀ matin adó lẹ, bo ma tindo patin lẹ kavi họngbo lẹ gba: nado bẹ gblannu podọ nado bẹ amánanú lọ; nado lẹ́ alọ towe do otẹn gbọgbé he mẹ yè ninọ dinvie lẹ go, podọ do gbẹtọ he yè ṣinyan tọ́n sọn akọta lẹ mẹ go, he ko tindo kanlinpa po agbàn lẹ po, he nọ nọ̀ ṣẹnṣẹn aigba lọ tọn mẹ.” (Ezek. 38:10-12) To yẹhiadonu-liho, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na yinuwa to aliho ayidego tọn de mẹ bọ e na taidi dọ yé tin to “ṣẹnṣẹn aigba lọ tọn” wẹ nkọ. Ehe na gblehomẹna akọta lẹ taun. Na nugbo tọn, yé na yí zohunhun do yangbé mẹyiamisisadode Jehovah tọn lẹ tọn po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ tọn po.

11. (a) Etẹwẹ mí dona hẹn do ayiha mẹ gando nujijọ he na wá aimẹ debọdo-dego to nukunbibia daho lọ whenu lẹ go? (b) Nawẹ ohia he na sọawuhia to olọn mẹ lẹ na yinuwado gbẹtọ lẹ ji gbọn?

¹¹ Dile mí na to dogbapọnna nuhe na jọ bọdego lẹ, mí dona hẹn do ayiha mẹ dọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn ma dọ ojlẹ tangan he mẹ nujijọ lọ lẹ na wá aimẹ debọdo-dego te gba. E yọnbasi dọ delẹ to nujijọ lọ lẹ mẹ na wá aimẹ diblayin to ojlẹ dopolọ mẹ. Jesu dọ to dọdai etọn gando vivọnu titonu ehe tọn go mẹ dọmọ: “Humọ, ohia lẹ na tin to owhè, osun, po sunwhlẹvu lẹ po mẹ, bọ awufiẹsa akọta lẹ tọn na tin to aigba ji, bọ yé ma na yọ́n nuhe yé na wà na gbigbó ohù tọn po adánjijẹ etọn po wutu, gbẹtọ lẹ nasọ nọ dakú na obu podọ na nukundido nuhe ja aigba ji lẹ tọn wutu; na huhlọn olọn tọn lẹ na yin whinwhàn. To whenẹnu, yé nasọ mọ Visunnu gbẹtọ tọn ja to aslọ mẹ to huhlọn po gigo daho po mẹ.” (Luku 21:25-27; hia Malku 13:24-26.) Be hẹndi dọdai ehe tọn na bẹ ohia he dobu lẹ, po nujijọ he na sọawuhia to olọn yinukundomọ mẹ lẹ po hẹn wẹ ya? E na yọ́n dọ mí ni nọte bo pọ́n lehe nulẹ na yì do. Ṣigba depope he whẹho lọ na yin, ohia lọ lẹ na hẹn ayimajai wá na kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ bosọ dobuna yé taun.

12, 13. (a) Etẹwẹ na jọ to whenue Jesu na wá “to huhlọn daho po gigo po mẹ”? (b) Nawẹ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na yinuwa gbọn to ojlẹ enẹ mẹ?

¹² Etẹwẹ na jọ to whenue Jesu na wá “to huhlọn daho po gigo po mẹ”? Ojlẹ ehe mẹ wẹ yè na suahọ mẹhe yin nugbonọ lẹ bo na sayana mẹhe ma yin nugbonọ lẹ te. (Mat. 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30) Sọgbe hẹ owe Matiu tọn, Jesu dotana hodidọ gando ohia lọ lẹ go gbọn apajlẹ lẹngbọ po gbọgbọẹ po tọn lọ nina dali, bo dọmọ: “To whenuena Visunnu gbẹtọ tọn na wá to gigo etọn mẹ po angẹli lẹpo po, to whenẹnu wẹ e na sinai to ofìn gigonọ etọn ji. Podọ akọta lẹpo na yin bibẹpli do nukọn etọn, bọ e na klan gbẹtọ lẹ dovo, yèdọ ode sọn awetọ go, kẹdẹdile lẹngbọhọtọ de nọ klan lẹngbọ lẹ sọn gbọgbọẹ lẹ go do. E nasọ bẹ lẹngbọ lẹ do adusilọ etọn mẹ, ṣigba gbọgbọẹ lẹ do amiyọn etọn mẹ.” (Mat. 25:31-33) Owhẹ̀ tẹwẹ na yin didá na lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po? Apajlẹ lọ wá vivọnu po hogbe he bọdego lẹ po dọmọ: “Podọ omẹ ehelẹ [gbọgbọẹ lẹ] na yin sinsánsẹ kakadoi, ṣigba dodonọ lẹ na nọgbẹ̀ kakadoi.”—Mat. 25:46.

¹³ Nawẹ gbọgbọẹ lẹ na yinuwa gbọn to whenue yé na yọnẹn dọ yé na yin “sinsánsẹ kakadoi”? Yé “na doavigbè to whenẹnu.” (Mat. 24:30) Ṣigba, nawẹ mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ po gbẹdohẹmẹtọ nugbonọ yetọn lẹ po na yinuwa gbọn to ojlẹ enẹ mẹ? Gbọn yise nujọnu tọn didohia to Jehovah Jiwheyẹwhe po Visunnu etọn Jesu Klisti po mẹ dali, yé na setonuna gbedide Jesu tọn he dọmọ: “Dile onú ehelẹ na jẹ jijọ ji, mì jlọ ṣite bo ze ota mìtọn daga, na whlẹngán mìtọn to sisẹpọ.” (Luku 21:28) Na nugbo tọn, mí na tindo pọndohlan dagbe bo deji dọ mí na yin whinwhlẹngán.

14, 15. Azọ́n mẹbibẹpli tọn tẹwẹ na wá aimẹ to whenue mẹgbeyinyan Gọgi Magọgi tọn na bẹjẹeji godo, podọ etẹwẹ azọ́n mẹbibẹpli tọn ehe wiwà bẹhẹn?

 ¹⁴ Etẹwẹ na jọ to whenue Gọgi Magọgi tọn na bẹ mẹgbeyinyan sọta omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ jẹeji godo? Matiu po Malku po basi kandai dopolọ gando nuhe na jọ go, dọmọ: “[Visunnu gbẹtọ tọn] nasọ do angẹli lẹ hlan bọ yé na bẹ mẹdide etọn lẹ pli sọn agosu ẹnẹ aihọn tọn lẹ mẹ, sọn opodo aigba tọn jẹ opodo olọn tọn.” (Malku 13:27; Mat. 24:31) Azọ́n mẹbibẹpli tọn ehe ma to alọdlẹndo hiadogonamẹ tintan mẹyiamisisadode lẹ tọn; mọjanwẹ e ma to alọdlẹndo hiadogonamẹ godo tọn pipotọ mẹyiamisisadode lẹ tọn do niyẹn. (Mat. 13:37, 38) Hiadogonamẹ ehe na wá aimẹ whẹpo nukunbibia daho lọ nado gbajẹgbonu. (Osọ. 7:1-4) To whelọnu lo, etẹwẹ yin azọ́n mẹbibẹpli tọn he go Jesu dọho gando lọ? Azọ́n enẹ na yin wiwà to ojlẹ he mẹ pipotọ gbẹtọ 144 000 lẹ tọn na mọ ahọsumẹ olọn mẹ tọn yetọn yí. (1 Tẹs. 4:15-17; Osọ. 14:1) Nujijọ ehe na wá aimẹ to ojlẹ de mẹ to whenue mẹgbeyinyan Gọgi Magọgi tọn na bẹjẹeji godo. (Ezek. 38:11) Enẹgodo, hogbe Jesu tọn ehelẹ na mọ hẹndi he dọmọ: “To ojlẹ enẹ mẹ, dodonọ lẹ na to sisẹ́ mlanmlan taidi owhè to ahọluduta Otọ́ yetọn tọn mẹ.”—Mat. 13:43. *

¹⁵ Be ehe zẹẹmẹdo dọ mẹyiamisisadode lẹ na yin bibẹ yì olọn mẹ to ajiji mẹ po agbasa yetọn po wẹ ya? Mẹsusu to sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ mẹ yise dọ Klistiani lẹ na yin bibẹ sọn aigba ji to ajiji mẹ po agbasa yetọn po. Yé sọ nọ donukun dọ Jesu na lẹkọwa nado dugán do aigba ji bọ yé na mọ ẹn po nukun po. Ṣigba, Biblu dohia hezeheze dọ “ohia Visunnu gbẹtọ tọn” na sọawuhia to  olọn mẹ, podọ Jesu na wá “to aslọ olọn tọn lẹ mẹ.” (Mat. 24:30) Hodidọ ehelẹ dohia dọ kọlilẹwa etọn na yin to aliho mayinukundomọ mẹ. Humọ, “agbasalan po ohùn po ma sọgan dugu ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn.” Enẹwutu, whẹpo mẹyiamisisadode lẹ nado yin zize sọyi olọn mẹ, yé dona yin “didiọ, to ojlẹ dopo mẹ, yèdọ to nukunwhiwhe dopo mẹ, to opẹ̀n godo tọn lọ whenu.” * (Hia 1 Kọlintinu lẹ 15:50-53.) Na nugbo tọn, mí ma kọngbedopọ dọ Klistiani lẹ na yin bibẹ yì olọn mẹ to ajiji mẹ po agbasa yetọn po, ṣigba mí yọnẹn dọ pipotọ mẹyiamisisadode nugbonọ lẹ tọn na yin bibẹpli to nukunwhiwhe dopo mẹ.

16, 17. Etẹwẹ dona jọ whẹpo alọwle Lẹngbọvu lọ tọn nido wá aimẹ to olọn mẹ?

¹⁶ To whenue gbẹtọ 144 000 lẹpo na ko yì olọn mẹ godo, awuwiwle godo tọn lẹ na alọwle Lẹngbọvu lọ tọn sọgan bẹjẹeji. (Osọ. 19:9) Ṣigba, nudevo na jọ jẹnukọnna nujijọ ayajẹ tọn enẹ. Flindọ ojlẹ vude whẹpo pipotọ gbẹtọ 144 000 lẹ tọn nido yin bibẹ yì olọn mẹ, Gọgi na yangbé omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. (Ezek. 38:16) Etẹ mẹ wẹ ehe na dekọtọn do? To aigba ji, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na taidi mẹhe ma tin to hihọ́ glọ. Yé na setonuna anademẹ he yin nina to azán Ahọlu Jehoṣafati tọn gbè lẹ he dọmọ: “Mìwlẹ ma do avùn na hò to awhàn he mẹ gba, mì to mìde, mì ni ṣite abọẹ, bo mọ whlẹngán OKLUNỌ tọn to mì dè, mì Juda po Jelusalẹm po emi.” (2 Otan. 20:17) Ṣigba to olọn mẹ, nudevo pete wẹ na jọ. Na nuhe dù ojlẹ he mẹ mẹyiamisisadode lẹpo na ko tin to olọn mẹ te, Osọhia 17:14 dọho gando kẹntọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn go dọmọ: “Ehelẹ na funawhàn hẹ Lẹngbọvu lọ, ṣigba, na ewọ yin Oklunọ oklunọ lẹ tọn podọ Ahọlu ahọlu lẹ tọn wutu, Lẹngbọvu lọ na gbawhàn yetọn. Humọ, mẹyiylọ, mẹdide po nugbonọ he tin to e dè lẹ po nasọ wàmọ.” Jesu po gandutọgbẹ́ etọn 144 000 he tin to olọn mẹ lẹ po na wá nado whlẹn omẹ Jiwheyẹwhe tọn he tin to aigba ji lẹ gán.

¹⁷ Ehe na dekọtọn do awhàn Amagẹdọni tọn mẹ, bọ gbọnmọ dali, yinkọ wiwe Jehovah tọn na yin gigopana. (Osọ. 16:16) To ojlẹ enẹ mẹ, mẹhe taidi gbọgbọẹ lẹpo “na yin sinsánsẹ kakadoi.” To godo mẹ, aigba lọ na yin kiklọ́we bọ kanyinylan depope ma na tin ba, podọ gbẹtọ susugege lọ na lùn adà godo tọn nukunbibia daho lọ tọn tọ́n. To whenue awuwiwle lẹpo na ko wá vivọnu godo, nuhe owe Osọhia tọn dọ gando alọwle Lẹngbọvu lọ tọn go lẹ na mọ hẹndi to gigọ́ mẹ. (Osọ. 21:1-4) * Mẹhe na luntọ́n to aigba ji lẹpo na tindo nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn bo na gọ́ na ayajẹ, podọ yé na duvivi owanyi etọn tọn to aliho susu mẹ. Lehe hùnwhẹ alọwle tọn ehe na hẹn ale wá do sọ! Be mí ma to nukundo azán enẹ po jejejininọ po ya?—Hia 2 Pita 3:13.

18. Etẹwẹ dona yin gbemima mítọn gando nujijọ ayidego tọn he yin didọdai bo na wá aimẹ to madẹnmẹ ehelẹ go?

¹⁸ Etẹwẹ dopodopo mítọn dona to wiwà todin nado wleawudaina nujijọ ayidego tọn he na wá aimẹ to madẹnmẹ ehelẹ? Apọsteli Pita yin gbigbọdo nado wlan dọmọ: “To whenuena e yindọ onú ehe lẹpo na gbọnmọ dali yin hinhẹn yọ́, omẹ nankọ wẹ e jẹ dọ mìwlẹ ni yin to walọ wiwe lẹ po nuyiwa mẹdezejo na Jiwheyẹwhe tọn lẹ po mẹ, dile mì to tenọpọn bo to hinhẹn tintin tofi azán Jehovah tọn do ayiha mẹ gligli, . . . Enẹwutu, mẹyiwanna lẹ emi, to whenuena e yindọ mì to tenọpọn onú ehelẹ, mì wà nuhe go mì pé lẹpo na ewọ nido mọ mì to godo mẹ madodiho, madoblọ podọ to jijọho mẹ.” (2 Pita 3:11, 12, 14) Enẹwutu, mì gbọ mí ni magbe nado gbọṣi wiweji to gbigbọ-liho, bo to godonọna Ahọlu Jijọho tọn lọ.