1, 2. Aliho titengbe tẹlẹ mẹ wẹ apọ̀n gbẹtọ tọn yin nunina vonọtaun te?

OGBÈ nọ hẹn ẹn yọnbasi na gbẹtọ lẹ nado hiawe, kanwe, dọho, mọnukunnujẹ hodidọ de mẹ, nado hodẹ̀ podọ nado jihàn bo pà Jehovah. Nugopipe ehelẹ nọ paṣamẹ taun podọ lẹnunnuyọnẹntọ lẹ ma ko mọnukunnujẹ adà voovo apọ̀n mítọn tọn po pipetẹn okàn etọn lẹ tọn po mẹ to gigọ́ mẹ. Mí nọ penugo nado plọn ogbè, na apọ̀n mítọn yin didá to aliho jiawu de mẹ wutu. Mẹplọntọ wehọmẹ daho tọn de dọmọ: “Nugopipe he gbẹtọvi lẹ tindo nado nọ plọn ogbè de yin kunnudenu dopo he nọ dohia dọ yé yin gbẹtọ.”

² Nugopipe voovo he mí tindo nado nọ plọn ogbè de yin nunina jiawu sọn Jiwheyẹwhe dè. (Ps. 139:14; Osọ. 4:11) Apọ̀n he Jiwheyẹwhe na mí sọ yin nujọnu to adà titengbe devo mẹ. Mí gbọnvona kanlin lẹ, na mí yin didá ‘to apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ.’ Mí vò nado basi nudide mítọn lẹ podọ mí sọgan yí ogbè he mí sè lẹ zan do pà Jiwheyẹwhe.—Gẹn. 1:27.

3. Nunina dagbedagbe tẹwẹ Jehovah wleawuna nado hẹn mí yin nuyọnẹntọ?

³ Jiwheyẹwhe Mẹdatọ lọ, he wleawuna ogbè lẹ ko yí nunina dagbedagbe de na mẹhe jlo na gbògbéna ẹn lẹpo, enẹ wẹ Biblu. Biblu blebu kavi apadewhe etọn tin to ogbè 2 800 linlán mẹ. Eyin a nọ  plọn ẹn, linlẹn Jiwheyẹwhe tọn lẹ na gọ́ ayiha towe mẹ. (Ps. 40:5; 92:5; 139:17) Gbọnmọ dali, ayihamẹlinlẹnpọn do nuhe sọgan “hẹn we yin nuyọnẹntọ na whlẹngán” lẹ ji na hẹn ale wá na we.—Hia 2 Timoti 3:14-17.

4. Etẹwẹ ayihamẹlinlẹnpọn zẹẹmẹdo, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna?

⁴ Ayihamẹlinlẹnpọn zẹẹmẹdo nado ze ayidonugo do nude ji, vlavo onú dagbe kavi ylankan, bo lẹnnupọndeji sisosiso. (Ps. 77:12; Howh. 24:1, 2) Omẹ awe he ji mí dona nọ lẹnayihamẹpọn do hugan lẹ wẹ Jehovah Jiwheyẹwhe po Visunnu etọn Jesu Klisti po. (Joh. 17:3) Ṣigba, mí sọgan kanse dọ, kanṣiṣa tẹwẹ tin to wehihia po ayihamẹlinlẹnpọn po mẹ? Ojlẹ tẹlẹ wẹ mí sọgan nọ yizan nado lẹnayihamẹpọn, podọ nawẹ mí sọgan hẹn ayihamẹlinlẹnpọn zun aṣa bo nọ mọaleyi sọn e mẹ gbọn?

5, 6. Etẹwẹ sọgan gọalọna we nado nọ mọnukunnujẹ nuhe a hia lẹ mẹ dogọ bo nọ flin yé?

⁵ Apọ̀n towe sọgan wà nuhe jiawu lẹ, podọ e nọ wàmọ to whedelẹnu eyin a ma tlẹ lẹnnupọndo yé ji. Di apajlẹ, to paa mẹ, mí ma nọ lẹnayihamẹpọn whẹpo do nọ gbọ, zinzọnlin, kùn kẹkẹ afọ tọn, kavi nado zín wekun lẹ to maṣinu wekinkan tọn ji. Diblayin nudopolọ wẹ nọ jọ to wehihia whenu. Ṣigba, nujọnu wẹ e yin nado nọ ze ayiha do zẹẹmẹ nuhe hia a te tọn ji. Eyin a hia hukan de fó to owe de mẹ kavi whẹpo a nado bẹ hóvila devo jẹeji, a sọgan yiagbọji bo lẹnnupọndo nuhe a ṣẹṣẹ hia fó ji nado hẹn ẹn diun dọ a mọnukunnujẹemẹ ganji. Na nugbo tọn, ayihafẹsẹnamẹnu lẹ po ayidonugo ma zedo nuhe hia a te ji po sọgan zọ́n bọ ayiha towe na danbú, bọ a ma na mọaleyi sọn nuhe a hia mẹ. Amọ́, nawẹ mí sọgan dapana ehe gbọn?

⁶ Lẹnunnuyọnẹntọ lẹ dohia dọ hogbe lẹ yiylọ tọ́n to whenue mẹde to nuplọn nọ zọ́n bọ e nọ bọawu nado flin yé to nukọn mẹ. Mẹdatọ lọ he dá apọ̀n mítọn yọ́n ehe ganji. Enẹwutu wẹ e na ayinamẹ Jọṣua nado nọ yí ogbè dẹẹdẹ do hia owe Osẹ́n tọn Etọn nado sọgan “lẹnayihamẹpọn” do e ji. (Hia Jọṣua 1:8.) E yọnbasi dọ Biblu ni yinuwa sisosiso do ayiha towe ji, eyin a nọ yí sọwhiwhe kavi ogbè dẹẹdẹ do hia ẹ. Mọwiwà sọgan sọ gọalọna we nado na ayidonugo nuhe hia a te dogọ.

7. Ojlẹ tẹwẹ nọ yọ́n hugan nado lẹnayihamẹpọn do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁷ Wehihia ma nọ biọ vivẹnudido susu, ṣigba ayihamẹlinlẹnpọn nọ biọ ayidonugo nujọnu tọn. Abajọ ayiha gbẹtọvi mapenọ lẹ tọn nọ yawu yì azọ́n he bọawu bo ma biọ vivẹnudido susu lẹ ji. Enẹwutu, ojlẹ dagbe hugan nado lẹnayihamẹpọn wẹ whenue onú ma ṣikọna we bọ a to lẹdo he to abọẹ de mẹ, fie ayihafẹsẹnamẹnu ma sù te. Psalm-kantọ lọ mọdọ ojlẹ he nọ yọ́n hugan nado lẹnayihamẹpọn wẹ whenue emi to nukle to adọzan emitọn ji to zánmẹ. (Ps. 63:6) Jesu he tlẹ tindo nugopipe apọ̀nmẹ tọn pipé de yọnẹn dọ ayihamẹlinlẹnpọn po dẹ̀hiho to lẹdo he to abọẹ de mẹ po nọ hẹn ale wá.—Luku 6:12.

8. (a) Gbọnvona Ohó Jiwheyẹwhe tọn, etẹ ji wẹ mí sọgan lẹnayihamẹpọn do? (b) Numọtolanmẹ tẹwẹ Jehovah nọ tindo to whenue mí dọho etọn na mẹdevo lẹ?

⁸ Nulinlẹnpọn do nuhe a hia to Biblu mẹ lẹ ji yin aliho dagbe dopo nado lẹnayihamẹpọn, ṣigba onú devo lẹ gbẹ́ tin. Di apajlẹ, to whenue a to nudida whanpẹnọ lẹ pọ́n, nọ yiagbọji bo nọ lẹnnupọn. Ehe na whàn we nado pà Jehovah na dagbewà etọn, podọ nado dọ numọtolanmẹ he a tindo na mẹdevo lẹ. (Ps. 104:24; Owalọ 14:17) Be Jehovah nọ yọ́n pinpẹn etọn to whenue mí lẹnayihamẹpọn, bo hodẹ̀ bosọ dọho etọn na mẹdevo lẹ ya? Mì gbọ mí ni pọ́n nuhe Ohó etọn dọ. Gando azán godo tọn he sinyẹnawu ehelẹ go, Biblu  dopagbe dọmọ: ‘Whenẹnu wẹ yé he dibusi OKLUNỌ lẹ to hodọ ode po awetọ po: OKLUNỌ sọ tuntoai, bo sè, podọ yè sọ wlan owe oflin tọn de to ewọ nukọn, na yé he dibusi OKLUNỌ lẹ, podọ na mẹhe nọ lẹnayihamẹpọn do oyín etọn ji lẹ.’—Mal. 3:16.

9. (a) Etẹlẹ ji wẹ Paulu dọna Timoti nado nọ lẹnayihamẹpọn do? (b) Nawẹ mí sọgan yí ayinamẹ Paulu tọn do yizan mẹ to whenue mí to awuwlena lizọnyizọn lọ gbọn?

⁹ Apọsteli Paulu dọna Timoti nado “nọ lẹnnupọndo” nuyiwadomẹji he hodidọ etọn, walọyizan etọn, po mẹpinplọn etọn po sọgan tindo ji. (Hia 1 Timoti 4:12-16.) Taidi Timoti, mí tindo nuwiwa gbigbọmẹ tọn susu he ji mí sọgan nọ lẹnnupọndo. Di apajlẹ, mí dona nọ lẹnayihamẹpọn to whenue mí to awuwlena nuhe mí na yì plọn hẹ plọnmẹ Biblu de. Mí sọgan nọ hẹn nuplọntọ dopodopo do ayiha mẹ bo nọ lẹnnupọndo kanbiọ mẹhẹnlẹnnupọn tọn kavi apajlẹ he na gọalọna yé nado yinukọn lẹ ji. Ehelẹ wiwà sọgan hẹn ayajẹ daho wá na mí, na ayihamẹlinlẹnpọn do onú ehelẹ ji nọ hẹn yise mílọsu tọn lodo, bosọ nọ gọalọna mí nado deanana plọnmẹ Biblu mítọn lẹ po zohunhun po bo tindo kọdetọn dagbe. Awuwiwlena ahun mítọn whẹpo do yì kunnudegbe sọ nọ hẹn ale dopolọ wà. (Hia Ẹzla 7:10.) Weta de hihia to owe Owalọ lẹ tọn mẹ na gọalọna mí nado hẹn zohunhun mítọn to lizọnyizọn lọ mẹ “jizò di miyọ́n.” Ayihamẹlinlẹnpọn do wefọ Biblu tọn he mí jlo na yizan to azán lọ gbè lẹ ji podọ do owe he mí na zedonukọnnamẹ lẹ ji na gọalọna mí nado hẹn lizọnyizọn gigonọ mítọn di. (2 Tim. 1:6) Nọ lẹnnupọndo mẹhe to aigba-denamẹ lọ ji lẹ po nuhe mẹ yé sọgan tindo ojlo te lẹ po ji. Awuwiwlena onú ehe lẹpo na gọalọna mí nado yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn zan po kọdetọn dagbe po nado dekunnuna mẹdevo lẹ.—1 Kọl. 2:4.

10. Dotẹnmẹ hundote devo tẹlẹ wẹ mí tindo nado lẹnayihamẹpọn do onú gbigbọmẹ tọn lẹ ji?

¹⁰ Be a nọ saba basi kandai to hodidọ na  mẹlẹpo whenu podọ to plidopọ daho po lẹdo tọn lẹ po ji ya? Dogbigbapọnna kandai enẹlẹ nọ yin dotẹnmẹ hundote dagbe lẹ nado lẹnayihamẹpọn bo vọ́ nuhe a ko plọn to Ohó Jiwheyẹwhe tọn po titobasinanu lọ po mẹ lẹ flin. Humọ, zinjẹgbonu Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn po Réveillez-vous! po tọn he nọ tọ́n to sunmẹsunmẹ, gọna owe yọyọ he yin didetọn to plidopọ agọe tọn ji lẹ nọ bẹ nudọnamẹ yọyọ lẹ hẹn, ehe mí sọgan hia bo mọaleyi. To whenue a to numimọ lẹ hia to Annuaire mẹ, a sọgan nọ nọte vude whẹpo do hia numimọ he bọdego. Enẹ na zọ́n bọ a na lẹnayihamẹpọn do nuhe hia a te ji, podọ numimọ he a hia lọ na yinuwado jiwe. Hiẹ sọgan nọ zẹhù do nuagokun lẹ glọ kavi basi kandai yetọn do fie nukinkan ma te to hukan lẹ pá, ehe sọgan gọalọna we to nukọn mẹ to whenue a to awuwlena gọyìpọn de, dlapọn lẹngbọhọtọ tọn de, kavi hodidọ de. Humọ, to whenue a to owe sinai do Biblu ji lẹ hia, nọ yí agbọ́ bo nọ lẹnayihamẹpọn sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, enẹ na zọ́n bọ a na mọnukunnujẹ nuhe hia a te mẹ bo nasọ whàn we nado nọ hodẹ̀ na Jehovah, bo dopẹna ẹn na onú dagbe he a to pinplọn lẹ.

11. Etẹwẹ yin onú tintan he ji mí dona nọ lẹnayihamẹpọn do, podọ etẹwutu? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)

¹¹ Na nugbo tọn, Ohó gbọdo Jiwheyẹwhe tọn wẹ yin onú tintan he ji mí dona nọ lẹnayihamẹpọn do. Amọ́, eyin a wá mọ dewe to ninọmẹ he mẹ a ma sọgan yí Biblu zan te lo? * To whenẹnu, nudepope ma sọgan glọnalina we nado nọ lẹnayihamẹpọn do nuhe a plọn wayi bo hẹn do ayiha mẹ lẹ ji, taidi wefọ Biblu tọn po hogbe ohàn Ahọluduta lọ tọn he a yiwanna hugan lẹ po. (Owalọ 16:25) Podọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn sọgan gọalọna we nado flin onú dagbe he a plọn wayi lẹ.—Joh. 14:26.

12. Aṣa Biblu hihia tọn tẹwẹ sọgan hẹn ale wá na mí?

¹² A sọgan de azán delẹ to osẹ lọ mẹ nado nọ hia bo lẹnayihamẹpọn do Biblu hihia sẹmẹsẹmẹ tọn ji, ehe nọ yin dogbapọnna to Wehọmẹ Lizọnyizọn Yẹwhehọluduta tọn. A sọgan de azán devo lẹ nado nọ lẹnayihamẹpọn do hodidọ po nuwiwa Jesu tọn lẹ po ji. Matin ayihaawe, a na yigbe dọ owe Wẹndagbe tọn he dọhodo gbẹzan Jesu tọn po lizọnyizọn etọn po ji lẹ tin to owe Biblu tọn he mẹsusu yọnẹn hugan lẹ mẹ. (Lom. 10:17; Heb. 12:2; 1 Pita 2:21) Omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tlẹ tindo owe de he dọhodo nuhe jọ to gbẹzan Jesu tọn mẹ to aigba ji lẹ ji to aliho debọdo-dego tọn mẹ. Owe lọ yọ́n-na-yizan, titengbe eyin mí hia ẹ po sọwhiwhe po bo lẹnayihamẹpọn do wefọ owe Wẹndagbe tọn lẹ he yin dide do weta dopodopo mẹ ji.—Joh. 14:6.

13, 14. Naegbọn e do yin nujọnu nado nọ to ayihamẹlẹnpọndo gbigbọnu lẹ ji zọnmii, podọ etẹwẹ ehe na whàn mí nado wà?

¹³ Ayihamẹlinlẹnpọn do gbigbọnu lẹ ji na gọalọna mí nado lẹzun Klistiani he whèwhín. (Heb. 5:14; 6:1) Mẹhe ma nọ yí whenu susu zan nado lẹnnupọndo Jehovah po Jesu po ji ma na hẹn yise he lodo go zọnmii. Omẹ mọnkọtọn sọgan wá danbú kavi jo nugbo lọ do. (Heb. 2:1; 3:12) Jesu na avase dọ eyin mí ma sè Ohó Jiwheyẹwhe tọn kavi ma kẹalọyi i po “ahun he yọ́n bosọ yin dagbe” po, mí ma na “yí i hẹn.” Kakatimọ, “magbọjẹ po adọkunnu lẹ po gọna gbẹdudu aihọn ehe tọn lẹ [sọgan] duto mí ji” po awubibọ po “bọ sinsẹ́n mítọn na gboawupo nado whẹ́n.”—Luku 8:14, 15.

¹⁴ Enẹwutu, mì gbọ mí ni nọ to ayihamẹlẹnpọndo Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji zọnmii. Ehe na whàn mí nado nọ do gigo Jehovah tọn po jẹhẹnu etọn lẹ po hia, podọ nado nọ hodo aliho  nuyiwa tọn etọn he to Biblu mẹ lẹ. (2 Kọl. 3:18) Nudevo tẹwẹ sọ yọ́n hugan mọ? Lẹblanulọkẹyi jiawu de wẹ e yin nado to nususu yọnẹn dogọ gando Jiwheyẹwhe go, podọ nado sọgan nọ do gigo etọn hia, yèdọ nuwiwa he ma na doalọte dile mí na to pinplọn nado nọ hodo apajlẹ Otọ́ owanyinọ mítọn tọn zọnmii.—Yẹwh. 3:11.

15, 16. (a) Nawẹ ayihamẹlinlẹnpọn do gbigbọnu lẹ ji nọ hẹn ale wá na dopodopo mítọn gbọn? (b) Naegbọn ayihamẹlinlẹnpọn sọgan nọ vẹawu to whedelẹnu, ṣigba naegbọn mí dona zindonukọn nado nọ wàmọ?

¹⁵ Mí na hẹn zohunhun mítọn na nugbo lọ go eyin mí nọ to ayihamẹlẹnpọndo gbigbọnu lẹ ji zọnmii. Gbọnmọ dali, mí na yin asisa kọfanamẹ tọn na mẹmẹsunnu mítọn lẹ, podọ na jlodotọ he mí dukosọna to kunnudegbe lẹ. Ayihamẹlinlẹnpọn sisosiso do nunina daho hugan he Jiwheyẹwhe na mí, yèdọ avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn ji, na gọalọna mí nado wlebòna lẹblanulọkẹyi he mí tindo, enẹ wẹ haṣinṣan pẹkipẹki mítọn hẹ Otọ́ Wiwe mítọn, Jehovah. (Lom. 3:24; Jak. 4:8) To Afrique du Sud, mẹmẹsunnu Mark he sẹ̀ngàn na owhe atọ̀n na kadaninọ Klistiani tọn etọn wutu dọmọ: “Ayihamẹlinlẹnpọn sọgan yin yiyijlẹdo sadidi he nọ hẹn awuvivi wá de go. Lehe mí to ayihamẹlẹnpọndo gbigbọnu lẹ ji sọ, mọ wẹ mí nọ to nuyọyọ susu plọn gando Jehovah Jiwheyẹwhe go do niyẹn. To whedelẹnu, eyin n’mọdọ n’gbọjọ vude kavi n’to nuhà gando sọgodo go, n’nọ lẹnayihamẹpọn do adà Biblu tọn de ji. N’mọdọ mọwiwà nọ gọalọna mi nado gọjẹ gángán.”

¹⁶ Nado dọ hójọhó, aihọn egbehe tọn gọ́ na ayihafẹsẹnamẹnu sọmọ bọ e nọ vẹawu taun to whedelẹnu nado lẹnayihamẹpọn do gbigbọnu lẹ ji. Mẹmẹsunnu nugbonọ devo he nọ nọ̀ Aflika bo nọ yin Patrick, dọmọ: “Ayiha ṣie taidi apotin he gọ́ na nudọnamẹ voovo lẹ, yèdọ dehe yọ́n po dehe ma yọ́n lẹ po, bọ n’dona nọ didẹ yé do voovo to azán lẹpo gbè. Eyin n’to nuhe to ayiha ṣie mẹ lẹ gbeje pọ́n, n’nọ saba doayi ‘linlẹn ayimajai tọn lẹ’ go, bọ n’nọ hodẹ̀ na Jehovah gando yé go na ayiha ṣie nido vò whẹpo ma do sọgan lẹnayihamẹpọn. Dile etlẹ yindọ ehe wiwà nọ yí whenu to asi e whẹpo n’do nọ jẹ ayihamẹlẹnpọn ji do gbigbọnu lẹ ji, n’mọdọ n’dọnsẹpọ Jehovah dogọ. Ehe hùn ayiha ṣie bọ n’to nukunnumọjẹ nugbo lọ mẹ dogọ.” (Ps. 94:19) Na nugbo tọn, mẹhe nọ “gbadopọnna Owe-wiwe lẹ egbesọegbesọ” bo nọ lẹnayihamẹpọn do e ji lẹpo wẹ nọ mọ ale susu yí.—Owalọ 17:11.

17. Etẹwẹ a sọgan wà nado mọ whenu nado nọ lẹnayihamẹpọn?

¹⁷ Mẹdelẹ nọ fọ́nzán nado hiawe, lẹnayihamẹpọn, bo hodẹ̀. Mẹdevo lẹ nọ wàmọ to núdùdù whèmẹ tọn whenu. Hiẹ sọgan mọdọ mọwiwà to whèjai kavi whẹpo do yihọ wẹ yọ́n na we. Mẹdelẹ yiwanna nado nọ hia Biblu to afọnnu bosọ nọ hia ẹ whẹpo do nọ yihọ. Gbọnmọ dali, yé nọ ‘hia ẹ to okle po ozán po,’ kavi to gbesisọ mẹ. (Jọṣ. 1:8) Nujọnu lọ wẹ nado de whenu he mí nọ yizan na nuhe ma yin dandan tọn lẹ pò nado sọgan nọ lẹnayihamẹpọn do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji to azán lẹpo gbè.—Efe. 5:15, 16.

18. Ale tẹwẹ mẹhe nọ lẹnayihamẹpọn do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji egbesọegbesọ bo nọ yí nuhe yé plọn lẹ do yizan mẹ lẹpo na mọyi?

¹⁸ Biblu dopagbe dọ mẹhe nọ lẹnayihamẹpọn do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji bo nọ dovivẹnu nado yí nuhe yé plọn do yizan mẹ lẹpo na yin didona. (Hia Psalm 1:1-3.) Jesu dọmọ: “Ayajẹnọ wẹ mẹhe to ohó Jiwheyẹwhe tọn sè bo to yíyí i hẹn lẹ!” (Luku 11:28) Humọ, ayihamẹlinlẹnpọn do gbigbọnu lẹ ji to azán lẹpo gbè na gọalọna mí nado gbògbéna Mẹdatọ Daho lọ he dá apọ̀n huhlọnnọ mítọn, podọ ewọ na na mí ayajẹ todin gọna ogbẹ̀ madopodo to aihọn yọyọ dodowiwa tọn etọn mẹ.—Jak. 1:25; Osọ. 1:3.