Hodo Apajlẹ Yise Yetọn Tọn

Jiwheyẹwhe Etọn Miọnhomẹna Ẹn

ELIJA to wezun ji to jikun mẹ dile zinvlu to dido. Zọnlin gbẹ́ pò na ẹn taun whẹpo e nado jẹ Jezleẹli, podọ owhe etọn ko sẹyì. Ṣogan, onú ma ṣikọna ẹn dile e to wezunhọ̀n, na ‘alọ Jehovah tọn’ tin to e ji wutu. Matin ayihaawe, nude ma ko na ẹn huhlọn sọmọ pọ́n to gbẹzan etọn mẹ. Etẹ nkọ, e ṣẹṣẹ zẹ̀ awhàn-kẹkẹ Ahọlu Ahabi tọn he osọ́ lẹ to kùnkùn lọ go!—1 Ahọlu lẹ 18:46.

Todin, e ko jo Ahọlu Ahabi do godo pete, podọ gbejizọnlin etọn gbẹ́ pò. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n Elija dile e to wezun ji, bo to jikun-sin súnsún sọn nukunmẹ bosọ to nulẹnpọn do nujijọ azán enẹ tọn lẹ ji, yèdọ azán ayidego tọn hugan gbẹzan etọn tọn. Na nugbo tọn, awhàngbigba daho de wẹ ehe yin na Jehovah, Jiwheyẹwhe Elija tọn podọ na sinsẹ̀n-bibasi nugbo. Osó Kalmẹli he ji Jehovah yí Elija zan nado hẹn nugbajẹmẹji daho de wá sinsẹ̀n-bibasi Baali tọn ji to aliho jiawu mẹ te ko dẹn do Elija taun todin, podọ yujẹhọn ko hẹn agahomẹ súyu sọmọ bọ e ma sọgan mọ osó ehe hlan ba. Yẹwhegán lalo Baali tọn kanweko lẹ ko yin didegbà taidi mẹklọtọ bo yin hùhù. Enẹgodo, Elija hodẹ̀ hlan Jehovah nado doalọtena akúdido he hẹn awubla wá otò lọ ji na owhe atọ̀n-daa. Podọ jikun sọ ja! a—1 Ahọlu lẹ 18:18-45.

Dile Elija to wezundo to jikun nù na nudi kilomẹtlu 30 lọ lẹ he yì Jezleẹli, e sọgan ko to linlẹn dọ ojlẹ diọdo ayidego tọn de ko wá lo. Ahabi na to dandannu glọ nado lẹnvọjọ! Nuhe nukun etọn mọ to gbenẹgbe lẹ dona whàn ẹn nado dealọ sọn sinsẹ̀n-bibasi Baali tọn mẹ bo gbẹnuna ahọsi etọn Jezebẹli bosọ doalọtena nukundidiọsọ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ.

To whenue e taidi dọ nulẹ to yìyì dile mí jlo do, jọwamọnu wẹ e yin dọ ahun mítọn ni gọ́ na todido. Mí sọgan lẹndọ ninọmẹ mítọn na fọ́n bo to tepọn kavi dọ mí tlẹ ko dogodo nuhahun he to tuklado mí hugan to gbẹ̀mẹ lẹ. Eyin nuhe Elija lẹn to ojlẹ enẹ mẹ niyẹn, e ma na paṣamẹ, na “gbẹtọ he tindo numọtolanmẹ taidi mítọn lẹ nkọ wẹ” ewọ yin. (Jakọbu 5:17) Ṣigba, nado dọ hójọhó, nuhahun Elija tọn lẹ ma ko pọ́ vivọ̀. Na nugbo tọn, to gànhiho vude godo, Elija na dibu bo jẹflumẹ sọmọ bọ e na jlo nado kú. Etẹwẹ jọ? Podọ nawẹ Jehovah gọalọna yẹwhegán etọn nado hẹn yise po adọgbigbo etọn po lodo dogọ gbọn? Mì gbọ mí ni pọ́n.

Diọdo Madonukun De

To whenue Ahabi jẹ họ̀nmẹ to Jezleẹli, be e dohia dọ emi ko diọ bo lẹzun gbẹtọ gbigbọnọ de ya? Mí hia dọmọ: “Ahabi sọ dọna Jezebẹli ehe Elija ko wà lẹpo podọ dogọ enẹ le e ko yí ohí do hù yẹwhegán lẹ do.” (1 Ahọlu lẹ 19:1) Doayi e go dọ Ahabi ma donù Jehovah, Jiwheyẹwhe Elija tọn go dile e to linlin nuhe jọ to azán lọ gbè lẹ tọn na. Ahabi, he yin gbẹtọ agbasanọ de pọ́n nujijọ azán lọ gbè tọn lẹ hlan sọn pọndohlan gbẹtọ tọn mẹ bo ze ayidonugo do nuhe “Elija ko wà” lẹ kẹdẹ ji. E họnwun dọ, e ma ko wleawufo nado na sisi Jehovah Jiwheyẹwhe. Ṣigba, nawẹ ahọsi hlọnvitọ Jezebẹli yinuwa gbọn?

Nukun etọn lẹ bia to apà mẹ! Po adánjijẹ zogbe  po, e dowẹn hlan Elija dọmọ: “Mọ wẹ gbọ yẹwhe lẹ ni wà hlan mi, podọ humọ ga, eyin yẹn ma basi ogbẹ̀ towe di ogbẹ̀ dopo yetọn tọn to osọ to ojlẹ ehe nkọ mẹ.” (1 Ahọlu lẹ 19:2) Adánsin namẹ ylankan nankọ die! Po hogbe ehelẹ po, Jezebẹli to whiwhle dọ eyin emi ma hẹn ẹn diun dọ Elija yin hùhù to azán enẹ gbè nado yiahọsu na yẹwhegán Baali tọn emitọn lẹ, be emi lọsu na gbọ bo kú. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n Elija dile e to amlọndọ to adọtẹn pẹvi de mẹ to Jezleẹli to ozán he mẹ yujẹhọn sinsinyẹn to yìnyìn te enẹ mẹ bọ wẹnsagun ahọsi lọ tọn wá fọ́n ẹn to ajiji mẹ, kiki nado dọ hogbe budonamẹ tọn ehelẹ na ẹn. Nawẹ ehe yinuwado e ji gbọn?

Elija Jẹflumẹ Bosọ Dibu

Eyin Elija ko to linlẹn dai dọ awhàn he fùn e te sọta sinsẹ̀n-bibasi Baali tọn ko dibla wá vivọnu, e họnwun na ẹn todin dọ dlọku wẹ e te. Jezebẹli ma ko diọ jijọ. E ko degbe bọ hagbẹ nugbonọ Elija tọn susu yin hùhù, podọ todin, e taidi dọ ojlẹ Elija tọn wẹ sọ̀. Biblu dọna mí dọ: “E mọ enẹ.” Lẹdogbedevomẹ Traduction du monde nouveau lilẹ́ hogbe ehelẹ dole: “Obu jẹ e ji.” Elija yí nukun homẹ tọn do mọ okú ylankan he Jezebẹli jlo na hẹnwa e ji lọ hlan nukọn. Eyin enẹ ji wẹ e ze ayiha etọn do, e ma yin nupaṣamẹ dọ obu jẹ e ji to ojlẹ enẹ mẹ. Depope he whẹho lọ yin, Elija “yì na ogbẹ̀ etọn”—enẹ wẹ yindọ e họ̀n.—1 Ahọlu lẹ 18:4; 19:3.

E ma yin Elija kẹdẹ wẹ yin yisenọ he dibu pọ́n gba. To owhe susu godo, apọsteli Pita jugbọn ninọmẹ dopolọ mẹ. Di apajlẹ, to whenue Jesu hẹn Pita penugo nado zinzọnlin hẹ Ẹ gbọn ohù ji, apọsteli lọ jẹ ‘yujẹhọn lọ pọ́n’ ji. To whenẹnu, obu di i bọ e jẹ sisiọ ji. (Matiu 14:30) Enẹwutu, mí plọn nuhọakuẹ de sọn apajlẹ Elija po Pita po tọn mẹ. Eyin mí jlo na hẹn adọgbigbo mítọn go, mí ma dona nọ ze ayiha mítọn do owù he to ahungbadona mí lẹ ji. Kakatimọ, mí dona nọ ze ayidonugo mítọn lẹpo do Asisa todido po huhlọn mítọn tọn po ji.

‘E Pé!’

Na Elija dibu wutu, e họ̀n pànta hùwaji-whèyihọ tọn na nudi kilomẹtlu 150 yì tòpẹvi Beẹli-ṣeba tọn mẹ, he sẹpọ dogbó Juda tọn to hùwaji. To finẹ, e jo mẹmẹsi etọn do bo yì zungbo mẹ edeṣo. Kandai lọ dọ dọ e ‘zingbejizọnlin azán dopo tọn,’ enẹwutu mí sọgan yí nukun họmẹ tọn do pọ́n ẹn dile e dedo to afọnnu fuu bo ma hẹn núdùdù kavi dandannu devo depope. Flumẹjijẹ po obu etọn po sinyẹn sọmọ bọ e ma tlẹ kiya dile e to yìyì gbọn ali póde-dòde he gọ́ na owù lẹ ji to owhè ṣádada mẹ. Dile owhè jẹ họyì ji dẹẹdẹ bọ tenu jẹ dido ji, agbọ́pe Elija pete. E sinai do Junipeli-tin de sá po nuṣikọ po, na yẹtẹn devo de masọ to yakẹ to aigba gbọgbé enẹ ji.—1 Ahọlu lẹ 19:4.

 To flumẹjijẹ etọn mẹ, Elija hodẹ̀. E biọ dọ emi ni gbọ bo kú. E dọmọ: “Yẹn ma tin pọnte hú otọ́ ṣie lẹ gba.” E yọnẹn dọ tọgbo emitọn lẹ ko lẹzun kọ́gudu po ohú po to yọdò mẹ, bo ma sọgan gọalọna mẹdepope. (Yẹwhehodọtọ 9:10). Elija mọdọ mọ wẹ emi lọsu ma yọ́n na nude do niyẹn. Enẹwutu, e dawhá dọmọ: ‘E pé!’ Ale tẹwẹ sọ tin to e mẹ nado nọgbẹ̀?

Be e dona paṣa mí dọ Jiwheyẹwhe sẹ̀ntọ de jẹflumẹ sọmọ wẹ ya? E ma yin dandan. Kandai Biblu tọn donù sunnu po yọnnu nugbonọ susu po go he tindo numọtolanmẹ awubla tọn sọmọ bọ yé biọ okú na yede—delẹ wẹ Lebeka, Jakọbu, Mose po Job po.—Gẹnẹsisi 25:22; 37:35; Osọha lẹ 11:13-15; Job 14:13.

To egbehe, mí to gbẹnọ to “ojlẹ awusinyẹn tọn he vẹawu nado pehẹ lẹ” mẹ, enẹwutu, e ma yin nupaṣamẹ dọ mẹsusu, etlẹ yin devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ jẹflumẹ to whedelẹnu. (2 Timoti 3:1) Eyin a wá tin to ninọmẹ sinsinyẹn mọnkọtọn mẹ, hodo apajlẹ Elija tọn: Dọ numọtolanmẹ towe lẹ tọ́n na Jiwheyẹwhe. Hú popolẹpo, Jehovah wẹ “Jiwheyẹwhe homẹmimiọn lẹpo tọn.” (2 Kọlintinu lẹ 1:3) Be Jiwheyẹwhe miọnhomẹna Elija ya?

Jehovah Na Huhlọn Yẹwhegán Etọn

Numọtolanmẹ tẹwẹ hiẹ lẹndọ Jehovah tindo to whenue e pọ́n aigba ji hlan bo mọ yẹwhegán yiwanna etọn to aimimlọn to atinsá to zungbo mẹ bo to bibiọ dọ emi ni gbọ bo kú? E ma biọ dọ mí ni pàhodọ nado na gblọndo kanbiọ enẹ tọn. To whenue amlọn ko yí Elija godo, Jehovah do angẹli de hlan ẹn. Angẹli lọ sọalọ ẹ yẹẹ nado fọ́n ẹn sọn amlọn mẹ bo dọna ẹn dọmọ: “Tite bo dù.” Elija wàmọ, na angẹli lọ ko yí homẹdagbe do na ẹn núdùdù kleun de, yèdọ akla miyọ́nawu po osin po. Be ewọ tlẹ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia angẹli lọ ya? Nuhe kandai lọ dọ poun wẹ yindọ yẹwhegán lọ dù bo nù bosọ gọ̀ aimlọn. Be apọṣi i sọmọ bọ e ma sọgan dọho wẹ ya? Depope he whẹho lọ yin, angẹli lọ fọ́n ẹn whla awetọ, vlavo to wunkẹngbe afọnnu. Whladopo dogọ, e dotuhomẹna Elija dọ, “Tite bo dù,” enẹgodo e yí hogbe ayidego tọn ehelẹ dogọ dọ, “na gbejizọnlin lọ yin daho gbau na we wutu.”—1 Ahọlu lẹ 19:5-7.

Po alọgọ Jiwheyẹwhe tọn po, angẹli lọ yọ́n fie Elija jei. E sọ yọnẹn dọ gbejizọnlin lọ dite gbau bọ Elija ma na pé e go po huhlọn edetiti tọn kẹdẹ po. Homẹmiọnnamẹnu nankọ die nado yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe he sẹ̀n mí te nọ yọ́n yanwle po nugopipe mítọn lẹ po hugan mílọsu! (Psalm 103:13, 14) Dagbe tẹwẹ núdùdù he Elija dù enẹ wà na ẹn?

Mí hia dọmọ: “Ewọ sọ tite, bo dù bosọ nù, bosọ to yìyì to huhlọn núdùdù enẹ tọn mẹ okle kande po ozán kande po jẹ Holẹbi osó Jiwheyẹwhe tọn kọ̀n.” (1 Ahọlu lẹ 19:8) Elija blanù na okle 40 ozán 40, kẹdẹdile Mose ko wà do to nudi owhe 600 jẹnukọnna ewọ podọ dile Jesu wà do to nudi owhe 1000 to ewọ godo. (Eksọdusi 34:28; Luku 4:1, 2) Núdùdù dopo gee enẹ ma de nuhahun etọn lẹpo sẹ̀ gba, ṣigba e na ẹn huhlọn to azọ́njiawu-liho. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n dawe yọnhonọ enẹ dile e to gbejizọnlinzin klinkán-klinkán gbọn zungbo mẹ na azán lẹ, osẹ lẹ, yèdọ na nudi osun dopo daa!

To egbehe, Jehovah gbẹ́ nọ na huhlọn devizọnwatọ etọn lẹ, e ma yin gbọn núdùdù agbasa tọn nina yé to azọ́njiawu-liho dali gba, ṣigba to aliho dagbe hugan de mẹ. E nọ penukundo yé go to gbigbọ-liho. (Matiu 4:4) Nupinplọn gando Jiwheyẹwhe go gbọn Biblu po owe sinai do Biblu ji lẹ po yiyizan dali nọ na mí huhlọn to gbigbọ-liho. Núdùdù gbigbọmẹ tọn enẹ dùdù  sọgan gọ̀n ma de nuhahun mítọn lẹpo sẹ̀, ṣigba e sọgan gọalọna mí nado doakọnna nuhe e ṣogan ko vẹawu nado doakọnna eyin enẹ tọn dẹ́n. E sọ nọ planmẹ yì “ogbẹ̀ madopodo mẹ.”—Johanu 17:3.

Elija zinzọnlin na nudi kilomẹtlu 320 kaka yì Osó Holẹbi kọ̀n, fie Jehovah Jiwheyẹwhe sọawuhia Mose te gbọn angẹli de gblamẹ to wùnkan he to miyọ́n ji de mẹ to ojlẹ dindẹn die, podọ fie Jehovah wá basi alẹnu Osẹ́n tọn hẹ Islaeli te to godo mẹ. Elija mọ fibẹtado to aigbaslo de mẹ.

Lehe Jehovah Miọnhomẹna Yẹwhegán Etọn bo Hẹn Ẹn Lodo Do

To Holẹbi, nudida gbigbọnọ he yin wẹnsagun de kàn kanbiọ kleun ehe sè to whenue e to “ohó” Jehovah tọn dọna Elija dọmọ: “Elija, etẹ hiẹ to wiwà tofi?” Kanbiọ lọ na ko yin kinkanse to aliho he jọmẹ de mẹ, na Elija mọ ẹn taidi dotẹnmẹ hundote de nado dọ numọtolanmẹ etọn lẹ tọ́n. Podọ nuhe e wà lọ pẹpẹ niyẹn! E dọmọ “Yẹn ko to awuwhànnọ yin tlala na OKLUNỌ, Jiwheyẹwhe awhànpa lẹ tọn; na ovi Islaeli tọn lẹ ko gbẹ́ alẹnu towe dai, họ́ agbà towe liai, bosọ yí ohí do hù yẹwhegán towe lẹ: yẹn, yèdọ yẹn ṣokẹdẹ yè pò dai; yé sọ to ogbẹ̀ ṣie dín, nado ze e sẹ̀.” (1 Ahọlu lẹ 19:9, 10) E whè gbau, hogbe Elija tọn lẹ do whẹwhinwhẹ́n atọ̀n he wutu e do jẹflumẹ hia.

Tintan whẹ́, Elija lẹndọ azọ́n emitọn lẹ yin ovọ́. To nukun etọn mẹ, e taidi dọ ninọmẹ lọ lẹ fọ́n bo to yinylan deji, mahopọnna dọ ewọ yin ‘awuwhànnọ tlala’ to Jehovah sinsẹ̀n mẹ bo to oyín wiwe Jiwheyẹwhe tọn po sinsẹ̀n-bibasi etọn po zedo otẹn tintan mẹ sọn owhe susu die. Gbẹtọ lọ lẹ gbẹsọ yin tasinyẹntọ bo ma tindo yise, podọ to ojlẹ dopolọ mẹ sinsẹ̀n-bibasi lalo gbayipe. Awetọ, Elija tindo numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn. “Yẹn ṣokẹdẹ yè pò dai,” wẹ e dọ, taidi dọ ewọ kẹdẹ wẹ pò to Jehovah sẹ̀n to otò lọ mẹ. Atọ̀ntọ, Elija to budi. Yẹwhegán hatọ etọn susu wẹ ko yin hùhù, podọ e kudeji dọ ojlẹ ewọ lọsu tọn ko sọ̀. E sọgan nọma ko bọawuna Elija nado dọ numọtolanmẹ enẹlẹ tọ́n, ṣigba e ma dike goyiyi kavi winyan ni glọnalina ẹn. Gbọn nuhe to ahun ji na ẹn lẹ didọna Jiwheyẹwhe etọn to odẹ̀ mẹ dali, e ze apajlẹ dagbe dai na nugbonọ lẹpo.—Psalm 62:8.

Nawẹ Jehovah gọalọna Elija nado duto obu po ahunmẹdunamẹnu etọn lẹ po ji gbọn? Angẹli lọ dọna Elija nado nọte to bẹbẹnu aigbaslo lọ tọn. Elija wàmọ, ṣigba e ma yọ́n nuhe to tepọn ẹn. Jẹhọn-ahizi de jẹ yìnyìn ji! Jẹhọn lọ dona ko yìn po zingidi daho de po, na e dohuhlọn sọmọ bọ e gbà osó lẹ po osé lẹ po hányán. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n Elija dile e hẹn tewu ofúnnọ etọn he jẹhọn to fúfú lọ go gbanun-gbanun bo to tintẹnpọn nado yí alọ do basi hihọ́na nukun etọn lẹ. Enẹgodo, Elija dona hẹn ede ganji ma nado jai, na aigba jẹ whinwhàn ji—aigba sisọsisọ de bẹjẹeji to lẹdo lọ mẹ!  Whẹpo e na tlẹ do yọ́n nuhe to jijọ, miyọ́n daho de bẹ bọ e to dandannu glọ nado gọ̀ biọ aigbaslo lọ mẹ nado whlá ede sọn yozò sinsinyẹn miyọ́n lọ tọn nù.—1 Ahọlu lẹ 19:11, 12.

To nujijọ lọ lẹ dopodopo mẹ, kandai lọ dọna mí dọ Jehovah ma tin to dohia jiawu huhlọn jọwamọ tọn ehelẹ mẹ gba. Elija yọnẹn dọ Jehovah ma yin yẹwhe dabla de, taidi Baali he sinsẹ̀n-basitọ etọn he ko yin hinhẹn buali lẹ nọ pà taidi “Mẹhe nọ deanana aslọ lẹ” kavi mẹhe nọ hẹn jikun wá. Na nugbo tọn, Jehovah wẹ Asisa huhlọn jiawu jọwamọ tọn lẹpo tọn, ṣigba ewọ klo tlala hú nudepope he e dá. Olọn yinukundomọ lẹ lọsu ma tlẹ sọgan hẹn ẹn! (1 Ahọlu lẹ 8:27) Ṣigba, nawẹ ehe lẹpo gọalọna Elija gbọn? Flindọ budi wẹ e te dai. Todin, po Jehovah Jiwheyẹwhe he tindo huhlọn he sẹhundaga mọnkọtọn po to adà etọn mẹ, Elija ma tindo whẹwhinwhẹ́n depope nado dibuna Ahabi po Jezebẹli po ba!—Psalm 118:6.

To whenue miyọ́n lọ doalọte godo, filẹpo yin tó ó bọ Elija sè “ogbè pẹvi [he] ma sisọ́ de,” kavi ogbè fifá he yido de. Ogbè lọ basi oylọna Elija nado dọho, podọ e wàmọ bo dọ ahunmẹdunamẹnu etọn lẹpo tọ́n whladopo dogọ. b Enẹ sọgan ko miọnhomẹna ẹn dogọ. Ṣigba, ayihaawe ma tin dọ nuhe ogbè fifá he yido lọ dọna Elija to enẹgodo tlẹ sọ miọnhomẹna ẹn humọ. Jehovah vọ́ jide na Elija dọ ewọ ma yin nuvọ́nọ. Gbọnna? Jiwheyẹwhe de nususu hia ẹ gando lẹndai etọn nado hoavùn sọta sinsẹ̀n-bibasi Baali tọn to Islaeli go. E họnwun dọ azọ́n Elija tọn ma yin ovọ́, na lẹndai Jiwheyẹwhe tọn to hẹndi mọ matin aliglọnnamẹnu depope. Humọ, Elija na gbẹ́ yí adà de wà to lẹndai enẹ mẹ, na Jehovah vọ́ do e hlan azọ́n etọn kọ̀n po anademẹ tangan delẹ po.—1 Ahọlu lẹ 19:12-17.

Ṣigba, etẹwẹ dogbọn numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn he Elija tindo dali? Jehovah wà onú awe nado gọalọna ẹn to adà ehe mẹ. Tintan, e dọna Elija nado yiamisisadode Eliṣa taidi yẹwhegán he na wá jẹ otẹn etọn mẹ. Dawe he ma ko whẹ́n sọ Elija ehe na yin azọ́nwatọgbẹ́ podọ alọgọtọ etọn na owhe susu. Lehe homẹmiọnnamẹnu ehe wá do gànmẹ do sọ! Awetọ, Jehovah de nugbo ojlofọndotenamẹ tọn ehe hia Elija dọmọ: “Yẹn [ko] pò fọtọ́n ṣinawe dai na mi to Islaeli mẹ, kligonu lẹpo he ma ko dẹ́ hlan Baali, po onù lẹpo po he ma ko donùnùgo na ẹn.” (1 Ahọlu lẹ 19:18) Elija ma tin to ṣokẹdẹ to aliho depope mẹ. Homẹ etọn na ko hùn taun nado sè dọ nugbonọ fọtọ́n susu gbẹ́ nado sẹ̀n Baali. Yé tindo nuhudo dọ Elija ni zindonukọn nado to azọngban etọn hẹndi po nugbonọ-yinyin po, bo ze apajlẹ nugbonọ-yinyin na Jehovah tọn dai to ojlẹ he mẹ mẹsusu to alibu te enẹ mẹ. Hogbe ehelẹ, yèdọ ogbè fifá he yido Jiwheyẹwhe etọn tọn sisè gbọn wẹnsagun Jehovah tọn gblamẹ, na ko yinuwado Elija ji taun.

Taidi Elija, e sọgbe dọ huhlọn jiawu nudida jọwamọ tọn lẹ ni nọ yinuwado mí ji sisosiso. Huhlọn Mẹdatọ lọ tọn nọ sọawuhia hezeheze to nudida etọn lẹ mẹ. (Lomunu lẹ 1:20) Homẹ Jehovah tọn gbẹsọ nọ hùn nado yí huhlọn madodogbó etọn do gọalọna devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ. (2 Otànnugbo lẹ 16:9) Etomọṣo, gbọn Ohó etọn, Biblu gblamẹ wẹ Jiwheyẹwhe nọ dọhona mí to gigọ́ mẹ te hugan. (Isaia 30:21) To linlẹn de mẹ, Biblu taidi ogbè fifá he yido enẹ, he Jehovah nọ yizan nado deanana mí to egbehe, podọ nado na tuli mí, bo wọhẹ mí, bosọ vọ́ jide na mí gando owanyi etọn go.

Be Elija kẹalọyi homẹmimiọn he Jehovah na ẹn to Osó Holẹbi ji ya? Gbau! E gọ̀ azọ́n etọn bẹ madọngbàn bo do ede hia whladopo dogọ taidi yẹwhegán adọgbotọ podọ nugbonọ lọ he diọnukunsọ kanyinylan sinsẹ̀n-bibasi lalo tọn. Mọdopolọ, eyin mílọsu nọ tẹdo ohó gbọdo Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ “homẹmimiọn sọn Owe-wiwe lẹ mẹ” go, mí na penugo nado hodo apajlẹ yise Elija tọn.—Lomunu lẹ 15:4.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 19]

Jehovah dona Elija susugege, to ojlẹ ayajẹ tọn mẹ podọ to ojlẹ awubla tọn mẹ

[Yẹdide to weda 20]

To ayimajai sinsinyẹn mẹ, Elija dọ nuhe to ahun ji na ẹn na Jehovah

[Yẹdide to weda 21]

Jehovah yí huhlọn jiawu etọn zan nado miọnhomẹna Elija bo na ẹn tuli