Be hiẹ sọgan flin gbeegbe ovi towe yin jiji ya? Matin ayihaawe, a to jejeji nado ze ovi lọ do alọmẹ. Ṣigba, na mẹjitọ delẹ taidi Carlo po Mia po, ayajẹ yetọn lẹzun awubla to whenue doto dọna yé dọ ovi yetọn yin awutunọ kavi tindo oblọ de.

Be hiẹ tindo ovi he yin jiji po oblọ agbasa tọn de po wẹ ya? Hiẹ sọgan nọ kanse dewe dọ, ‘Be n’na penugo nado plọn ovi ehe whẹ́n po kọdetọn dagbe po ya?’ Eyin mọ wẹ, ma gbọjọ blo. Mẹjitọ delẹ ko pehẹ nuhahun dopolọ po kọdetọn dagbe po. Gbọ mí ni gbadopọnna nuhahun atọ̀n he hiẹ sọgan pehẹ podọ lehe nuyọnẹn he tin to Biblu mẹ sọgan gọalọna we do.

Mẹjitọ susu wẹ nọ jẹflumẹ pete to whenue yé sè dọ ovi yetọn tindo oblọ de. Juliana, onọ̀ de to Mexique dọmọ: “N’ma sọgan yise to whenue doto lẹ dọna mi dọ visunnu mítọn Santiago to awukuzọ̀n jẹ. N’jẹflumẹ  pete.” Mẹdevo lẹ sọgan tindo numọtolanmẹ dopolọ taidi Villana, yèdọ onọ̀ de to Italie. E dọmọ: “N’basi dide nado jivi dile etlẹ yindọ vijiji nọ bẹ owù hẹn na yọnnu he tindo owhe ṣie nkọ lẹ. Todin, n’nọ dowhẹ dee eyin n’mọ visunnu ṣie to pipehẹ nuhahun he oblọ agbasa tọn etọn nọ hẹn wá na ẹn lẹ.”

Eyin a jẹflumẹ kavi tindo numọtolanmẹ whẹhuhu tọn, yọnẹn dọ jọwamọnu wẹ enẹ yin. Azọ̀n ma yin apadewhe lẹndai dowhenu tọn Jiwheyẹwhe tọn gba. (Gẹnẹsisi 1:27, 28) Ewọ ma dá mẹjitọ lẹ po nugopipe lọ po nado kẹalọyi nuhe jẹagọdo jọwamọ po awubibọ po. Hiẹ sọgan blawu taun na azọ̀n he ovi towe to jijẹ wutu. E na biọ whenu nado duto numọtolanmẹ enẹlẹ ji bo diọada sọgbe hẹ ninọmẹ towe.

Eyin a nọ dowhẹ dewe na azọ̀n he jẹ ovi towe te lo? Flindọ mẹdepope ma yọ́n lehe ovi de nọ dugu azọ̀n tọn sọn mẹjitọ etọn lẹ dè do, kavi lehe lẹdo po onú devo lẹ po nọ yinuwado agbasalilo etọn ji do to gigọ́ mẹ. To alọ devo mẹ, hiẹ sọgan yin whinwhàn nado gblewhẹdo alọwlemẹ towe. Tẹnpọn nado duto mẹwhinwhàn enẹ ji. E na pọnte hugan nado kọngbedopọ hẹ alọwlemẹ towe bo nọ ze ayidonugo towe lẹpo do nukunpipedo ovi mìtọn go ji.—Yẹwhehodọtọ 4:9, 10.

AYINAMẸ: Dín nudọnamẹ lẹ gando ninọmẹ ovi lọ tọn go. Biblu dọmọ: “Nuyọnẹn wẹ yè do nọ gbá ohọ̀; zinzin wẹ yè do nọ do e ai.”—Howhinwhẹn lẹ 24:3.

Hiẹ sọgan mọ nudọnamẹ susu yí sọn doto azọ́nyọnẹntọ lẹ si podọ to owe dejidego he basi zẹẹmẹ gando azọ̀n lọ go lẹ mẹ. Hiẹ sọgan yí nupinplọn gando ninọmẹ ovi towe tọn go jlẹdo ogbè yọyọ de pinplọn go. To bẹjẹeji, e sọgan vẹawu, ṣigba to godo mẹ, hiẹ sọgan sè ogbè lọ ganji.

Carlo po Mia po he yin nùdego to bẹjẹeji, dín nudọnamẹ lẹ sọn doto yetọn po ogbẹ́ he nọ penukundo azọ̀n he ovi yetọn to jijẹ go po si. Yé dọmọ: “Enẹ gọalọna mí nado yọ́n nuhahun he mí sọgan donukun lẹ po nuhe mẹhe to azọ̀n enẹ jẹ lẹ sọgan penugo nado wà lẹ po. Mí mọnukunnujẹemẹ dọ ovi mítọn sọgan nọgbẹ̀ taidi ovi he to gángán lẹ to aliho susu mẹ. Enẹ miọnhomẹna mí taun.”

Hiẹ sọgan nọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ nukunpipedo ovi awutunọ towe go nọ hẹn agbọ́ pé we taun. Jenney, onọ̀ de to Nouvelle-Zélande dọ dọ, “To whenue doto lẹ dọ dọ ovi ṣie to plibọ-zọ̀n jẹ, to owhe he bọdego lẹ mẹ, nukunpipedo ovi lọ go gọna whégbè-zọ́n ṣie lẹ wiwà nọ hẹn apọṣi mi bọ n’nọ viavi.”

Nuhahun devo wẹ yindọ hiẹ sọgan lẹndọ emi ma do mẹde. Ben tindo visunnu de he to awukuzọ̀n jẹ. Ben dọmọ: “E na vẹawuna mẹsusu nado mọnukunnujẹ nuhe mí to pipehẹ mẹ.” E sọgan nọ jlo we nado dọhodo ninọmẹ lọ ji hẹ mẹdevo lẹ. Ṣigba, suhugan họntọn towe lẹ tọn tindo ovi he to gángán lẹ. Enẹwutu, a sọgan whleawu nado dọ numọtolanmẹ towe na yé.

AYINAMẸ: Nọ biọ alọgọ, bo nọ kẹalọyi i eyin mẹdevo lẹ jlo na gọalọna we. Juliana he yin nùdego wayi yigbe dọ, “To whedelẹnu, yẹn po asu ṣie po nọ whleawu nado biọ alọgọ.” Ṣigba e yidogọ dọ, “Mí wá mọnukunnujẹemẹ dọ mí tindo nuhudo alọgọ mẹdevo lẹ tọn. Eyin yé gọalọna mí, mí masọ nọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ mí ma do mẹde.” Eyin họntọn kavi hagbẹ whẹndo towe tọn de dọ emi na sinai hẹ ovi towe to nuwiwa pọmẹ tọn de whenu kavi to opli Klistiani tọn lẹ ji, yọ́n pinpẹn alọgọ etọn tọn bo kẹalọyi i. Biblu dọ dọ, “Họntọn nọ yiwannamẹ to whepoponu, ṣigba mẹmẹsunnu wẹ yè ji na madodego.”—Howhinwhẹn lẹ 17:17.

Nọ penukundo agbasalilo hiẹ lọsu tọn go. Dile mẹhe nọ kùn mọto he nọ ze awutunọ lẹ yì dotowhé dona jẹ amì to gbesisọ mẹ nado sọgan to azọ́nwa zọnmii do, hiẹ dona nọ dù núdùdù hùnsìn dagbe tọn lẹ, nọ daihun lanmẹyiya tọn, bosọ nọ gbọjẹ ganji nado mọ huhlọn bo penukundo ovi lọ go. Javier he tindo visunnu he to plibọ-zọ̀n jẹ basi zẹẹmẹ whẹho lọ tọn dole: “Visunnu ṣie ma sọgan zinzọnlin, enẹwutu n’mọdọ n’dona nọ dùnú ganji. Na yẹn wẹ nọ ze e sọn fide jẹ fide. Yẹn wẹ yin afọ etọn!”

Etẹwẹ hiẹ sọgan wà nado mọ whenu nado nọ penukundo agbasalilo dewe tọn go? Mẹjitọ delẹ nọ diọ yede nado penukundo ovi yetọn go. Gbọnmọ dali, mẹjitọ he alọnu etọn vò lọ sọgan gbọjẹ bo penukundo nuhudo ede tọn lẹ go. E na biọ dọ hiẹ ni nọ dín whenu sọn nuwiwa he ma yin dandan tọn lẹ mẹ, podọ e sọgan vẹawu nado hẹn jlẹkajininọ go. Ṣigba, dile Mayuri, onọ̀ de to Inde dọ do, “To godo mẹ, e na wá má we.”

 Dọho hẹ họntọn dejidego towe. Họntọn he ovi yetọn to gángán lẹ lọsu sọgan miọnhomẹna we. Hiẹ sọgan sọ biọ alọgọ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn to odẹ̀ mẹ. Be odẹ̀ sọgan gọalọ nugbo ya? Yazmin he ovi etọn awe lẹpo to awutu sinsinyẹn jẹ yigbe dọ, “To ojlẹ delẹ mẹ nuhahun lọ lẹ nọ húagbọ́ mi sọmọ bọ n’nọ tindo numọtolanmẹ dọ yẹnlọsu na dibla kú.” Etomọṣo, e yidogọ dọ: “N’nọ biọ Jehovah to odẹ̀ mẹ dọ ni gọalọna mi bo na mi huhlọn. Taidi kọdetọn de, n’nọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ n’sọgan zindonukọn.”—Psalm 145:18.

Azọ̀n he jẹ ovi de te sọgan yinuwado nuhe whẹndo de nọ dù, fihe whẹndo lọ nọ yì to pọmẹ po ojlẹ nẹmu he mẹjitọ lẹ nọ yizan hẹ ovi dopodopo po ji. Taidi kọdetọn de, ovi he pò lẹ sọgan mọdọ mẹjitọ yetọn lẹ ma nọ na yé ayidonugo sọmọ. Humọ, nukunpipedo ovi awutunọ lọ go sọgan nọ hẹn alọnu mẹjitọ lẹ tọn ján sọmọ bọ enẹ na yinuwado alọwle yetọn ji. Lionel, otọ́ de to Libéria dọ dọ, “To whedelẹnu, asi ṣie nọ dọ dọ emilẹ wẹ to agbàn lọ hẹn hugan bọ onú ovi mítọn tọn ma nọ duahunmẹna mi. N’nọ mọdọ e to dide mi pò bo nọ ylangbè na ẹn.”

AYINAMẸ: Nado vọ́ jide na ovi mìtọn lẹpo dọ mì yiwanna yé, mì nọ basi tito nuwiwa he yé yiwanna lẹ tọn. Jenney he yin nùdego wayi dọ dọ, “To whedelẹnu, mí nọ basi tito onú vonọtaun de tọn na visunnu mítọn mẹho, etlẹ yin nado yì dùnú to núdùdù-satẹn he e yiwanna hugan.”

Nado basi hihọ́na alọwle towe, nọ dọhodopọ hẹ alọwlemẹ towe bosọ nọ hodẹ̀ dopọ hẹ ẹ. Aseem, otọ́ de to Inde he visunnu etọn yin adíngbenọ dọmọ: “Dile etlẹ yindọ onú nọ ṣikọna yẹn po asi ṣie po taun bọ apọ̀ nọ ṣì mí, mí nọ tẹnpọn nado dọhodopọ bosọ nọ hodẹ̀ dopọ. Whẹpo ovi mítọn lẹ nado fọ́n to afọnnu lẹpo, mí nọ yí whenu zan nado dọhodopọ do wefọ Biblu tọn de ji.” Asu po asi po delẹ nọ dọhodopọ whẹpo do nọ mlọnai. Hodọdopọ po odẹ̀ ahundopo tọn mìtọn lẹ po na hẹn alọwle mìtọn lodo to ojlẹ apọṣimẹ sinsinyẹn tọn lẹ whenu. (Howhinwhẹn lẹ 15:22) Asu po asi po de dọ ẹ dole: “Ojlẹ awuvivi tọn hugan to gbẹzan mítọn mẹ lẹ wẹ ojlẹ he mẹ mí tin to nuhahun sinsinyẹn mẹ.”

Biblu dopagbe dọ to madẹnmẹ, Jiwheyẹwhe na de azọ̀n po oblọ agbasa tọn he nọ dotukla jọja po mẹho po lẹpo sẹ̀. (Osọhia 21:3, 4) To ojlẹ enẹ mẹ: “Finẹnu lẹ ma to na dọmọ, yẹn to azọ̀njẹ.” *—Isaia 33:24.

Todin whẹ́, hiẹ sọgan plọn ovi towe he yin jiji po oblọ po whẹ́n po kọdetọn dagbe po. Carlo po Mia po he yin nùdego wayi dọ dọ, “Ma gbọjọ blo eyin etlẹ taidi dọ ninọmẹ lọ to yinylan deji. Ze ayiha towe do nudagbe he ovi towe sọgan wà lẹ ji, na nuhe e sọgan wà lẹ ma whè.”