1-3. (a) Numimọ budonamẹ tọn tẹwẹ devi lẹ tindo to Ohù Galili tọn ji, podọ etẹwẹ Jesu wà? (b) Naegbọn e sọgbe nado dọ gando Jesu go dọ “huhlọn Jiwheyẹwhe tọn wẹ Klisti”?

 DEVI lẹ dibu. Yé to tọjihun kùn nado dasá Ohù Galili tọn bọ jẹhọn sinsinyẹn de fọ́n to ajijimẹ. Matin ayihaawe, yé ko pehẹ jẹhọn whla susu to otọ̀ ehe ji pọ́n—na delẹ to yé mẹ yin whèhutọ numimọnọ lẹ. a (Matiu 4:18, 19) Ṣigba ehe lọ yin “jẹhọn daho de,” bo wlú ohù lọ po awuyiya po. Sunnu lọ lẹ wà nuhe go yé pé lẹpo nado deanana tọjihun lọ, ṣigba jẹhọn lọ hú agbọ́ yé. Agbówhẹn lẹ “to hihò biọ vàtlẹ lọ mẹ,” bọ osin jẹ gigọ́ e mẹ ji. Mahopọnna bẹwlu lọ, Jesu ko damlọn yìkànmẹ na agbọ́ ko pé e to nupinplọn gbẹtọgun lẹ godo. Na obu wutu, devi lọ lẹ fọ́n ẹn, bo vẹ̀ ẹ dọmọ: “Oklunọ, whlẹn mí, mí dọ̀n.”—Malku 4:35-38; Matiu 8:23-25.

² Jesu ma dibu gba. Po adọgbigbo mlẹnmlẹn po, e degbè do jẹhọn lọ po ohù po dọmọ: “Danido, nọ guun.” To afọdopolọji, jẹhọn lọ po ohù po setonu, bọ yujẹhọn lọ doalọte, agbówhẹn lẹ nabọẹ, podọ “mimiọn daho de sọ tin.” Todin obu daho de jẹ devi etọn lẹ ji. Yé depá hlan ode awetọ yetọn dọ, “Mẹnu wẹ ehe”? Na nugbo tọn, gbẹtọ nankọ wẹ sọgan ko wọhẹ jẹhọn po ohù po taidi mẹhe to hokọna ovi he ma setonu de?—Malku 4:39-41; Matiu 8:26, 27.

³ Ṣigba Jesu ma yin gbẹtọ tata de gba. Huhlọn Jehovah tọn wẹ yinuwa do ota etọn mẹ bosọ nọ yin didohia gbọn ewọ gblamẹ to aliho vonọtaun lẹ mẹ. Abajọ apọsteli Paulu he yin gbigbọdo lọ sọgan dlẹnalọdo e bo dọmọ: “huhlọn  Jiwheyẹwhe tọn wẹ Klisti.” (1 Kọlintinu lẹ 1:24) Aliho tẹlẹ mẹ wẹ huhlọn Jiwheyẹwhe tọn yin didohia to Jesu mẹ te? Podọ nuyiwadomẹji tẹwẹ huhlọn lọ yiyizan gbọn Jesu dali sọgan tindo do gbẹzan mítọn ji?

4, 5. (a) Huhlọn po aṣẹpipa tẹ po wẹ Jehovah na Ovi dopo akàn etọn? (b) Azọ́nwanu tẹwẹ yin nina Ovi ehe nado hẹn lẹndai onú lẹ didá Otọ́ etọn tọn di?

⁴ Lẹnnupọndo huhlọn he Jesu tindo to tintin jẹnukọnna gbẹtọvi-yinyin etọn tọn whenu ji. Jehovah yí “huhlọn madopodo” etọn titi zan to whenuena e dá Ovi dopo akàn etọn, he wá yin yiylọdọ Jesu Klisti. (Lomunu lẹ 1:20; Kọlọsinu lẹ 1:15) Enẹgodo, Jehovah na huhlọn po aṣẹpipa daho po Ovi ehe, bo deazọ́nna ẹn nado hẹn lẹndai onú lẹ didá tọn Etọn di. Biblu dọ gando Ovi lọ go dọmọ: “Gbọn alọ etọn mẹ wẹ yè dá onú popo; to godo etọn onú de ma tin bọ yè dá to nuhe yè dá lẹpo mẹ.”—Johanu 1:3.

⁵ Mí ma sọgan mọnukunnujẹ lehe azọ́ndenamẹ enẹ klo sọ mẹ to gigọ́mẹ gba. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n huhlọn he na yin yiyizan nado dá angẹli huhlọnnọ livi-livi lẹ, wẹkẹ yinukundomọ lọ po bẹplidopọ sunwhlẹvu liva-liva lẹ po tọn, gọna aigba po nutogbẹ̀ wunmẹwunmẹ lẹ po. Nado basi wadotana azọ́ndenamẹ enẹlẹ tọn, Ovi dopo akàn lọ mọ huhlọn daho hugan wẹkẹ lọ tọn yí—yèdọ gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn. Ovi ehe mọ homẹhunhun daho yí to yinyin Azọ́nwatọgan, he Jehovah yizan nado dá onú devo lẹpo mẹ.—Howhinwhẹn lẹ 8:22-31.

6. To okú po fọnsọnku etọn to aigba ji po godo, huhlọn po aṣẹ tẹ po wẹ yin nina Jesu?

⁶ Be Ovi dopo akàn lọ sọgan sọ mọ huhlọn po aṣẹpipa he hú enẹlẹ po yí ya? To okú po fọnsọnku Jesu tọn po godo to aigba ji, e dọmọ: “Aṣẹ lẹpo wẹ yè ko jo hlan mi to olọn mẹ podọ to aigba ji.” (Matiu 28:18) Mọwẹ, nugopipe po jlọjẹ lọ po ko yin nina Jesu nado yí huhlọn etọn zan to wẹkẹ lọ pete mẹ. Taidi ‘Ahọlu ahọlu lẹ tọn, po Oklunọ oklunọ lẹ tọn po,’ aṣẹ ko yin nina ẹn nado “zín ogán lẹpo, po yẹyi lẹpo po, po huhlọn po  do odò”—yèdọ yinukundomọ po mayinukundomọ lẹ po, he jẹagọdo Otọ́ etọn. (Osọhia 19:16; 1 Kọlintinu lẹ 15:24-26) Nudepope ma “pò . . . he yè ma yí do oglọ” na Jesu gba—adavo Jehovah lọsu titi kẹdẹ.—Heblu lẹ 2:8; 1 Kọlintinu lẹ 15:27.

7. Naegbọn mí sọgan deji dọ Jesu ma na ṣì huhlọn he Jehovah ko na ẹn lọ zan pọ́n gbede?

⁷ Be mí dona to nuhà dọ Jesu sọgan ṣì huhlọn etọn zan wẹ ya? Paali! Jesu yiwanna Otọ́ etọn taun bo ma na wà nuhe na gblehomẹna ẹn pọ́n gbede. (Johanu 8:29; 14:31) Jesu yọnẹn ganji dọ Jehovah ma nọ ṣì huhlọn ganhunupotọ tọn etọn zan pọ́n gbede. Jesu ko doayi e go jẹnukọn dọ Jehovah nọ dín dotẹnmẹ lẹ nado ‘do huhlọn etọn hia do ota mẹhe ahun yetọn yin pipé hlan e dè lẹ tọn mẹ.’ (2 Otannugbo lẹ 16:9) Na nugbo tọn, Jesu tindo owanyi he nkọ Otọ́ etọn tindo na gbẹtọvi lẹ, enẹwutu mí sọgan deji dọ Jesu na yí huhlọn etọn zan na dagbe mítọn to whepoponu. (Johanu 13:1) Jesu ko tindo yinkọ dagbe de to whẹho ehe mẹ. Mì gbọ mí ni gbadopọnna huhlọn he e tindo to whenuena e tin to aigba ji podọ lehe e yin whinwhàn nado yí ì zan do.

8. To amisisa yíyí do de Jesu godo, etẹwẹ huhlọn yin nina ẹn nado wà, podọ nawẹ e yí huhlọn etọn zan gbọn?

⁸ E họnwun dọ Jesu ma wà azọ́njiawu lẹ to whenuena e gbẹ́ pò to yọpọvu to Nazalẹti gba. Ṣigba onú lẹ diọ to whenuena e ko tindo nudi owhe 30 bo yin bibaptizi to owhe 29 W.M. (Luku 3:21-23) Biblu dọna mí dọmọ: ‘Jiwheyẹwhe kọ̀n gbigbọ wiwe po huhlọn po do e ji bọ e to dindanpe nado wà dagbe, podọ nado hẹnazọ̀ngbọna mẹhe Lẹgba to yasana lẹ.’ (Owalọ lẹ 10:38) “Nado wà dagbe”—be ehe ma dohia dọ Jesu yí huhlọn etọn zan dile e jẹ do ya? To amisisa yíyí do de e godo, e lẹzun “yẹwhegán huhlọnnọ de to azọ́n mẹ, podọ to ohó mẹ.”—Luku 24:19.

9-11. (a) Fie wẹ Jesu basi suhugan mẹpinplọn etọn tọn te, podọ nuhahun tẹwẹ e pannukọn? (b) Naegbọn avò vò gbẹtọgun lẹ na aliho he mẹ Jesu plọnmẹ te?

⁹ Nawẹ Jesu yin huhlọnnọ to ohó mẹ gbọn? E nọ saba  plọnmẹ to gbangba—to huto lẹ, osó lẹ ji, podọ to tòhomẹ po ahimẹ po. (Malku 6:53-56; Luku 5:1-3; 13:26) Hosetọ etọn lẹ na ko fọnyi sọn e dè poun wẹ eyin ohó etọn lẹ ma dọ̀n ayidonugo yetọn. To ojlẹ lọ mẹ he owe zinjẹgbonu de ma ko tin, hosetọ he duvivi ohó etọn tọn lẹ dona hẹn ohó etọn do ayiha po ahun yetọn po mẹ. Enẹwutu nuplọnmẹ Jesu tọn dona dọ̀n ayidonugo mẹtọn taun, yin nukunnumọjẹemẹ ganji, bo sọgan yin finflin po awubibọ po. Ṣigba ehe ma yin nuhahun de na Jesu gba. Di apajlẹ, lẹnnupọndo Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn ji.

¹⁰ To afọnnu gbèdopo to bẹjẹeji owhe 31 W.M., gbẹtọgun de pli do osó de kọ̀n sẹpọ Ohù Galili tọn. Mẹdelẹ wá sọn Jude po Jelusalẹm po, yèdọ nudi kilomẹtlu 100 jẹ 110. Mẹdevo lẹ wá sọn agewaji huto Tile po Sidoni po tọn. Awutunọ susu dọnsẹpọ Jesu nado doalọ e go, bọ e hẹn azọ̀ngbọna yemẹpo. To whenuena e ko hẹnazọ̀ngbọna awutunọ lẹpo mlẹnmlẹn godo, e jẹ nuplọn yé ji. (Luku 6:17-19) To whenuena e dotana hodidọ etọn to ojlẹ delẹ godo, avò vò yé na nuhe yé ko sè lẹ wutu. Etẹwutu?

¹¹ To owhe susu godo, dopo to mẹhe sè yẹwhehodidọ enẹ mẹ lẹ wlan dọmọ: “Avò vò gbẹtọ lẹ do nuplọnmẹ etọn go: na e to yé plọn di mẹhe tindo aṣẹ.” (Matiu 7:28, 29) Jesu dọho po huhlọn he sọgan yinuwado yé ji po. E dọho do ota Jiwheyẹwhe tọn mẹ bo nọgodona nuplọnmẹ etọn lẹ po kandai Ohó Jiwheyẹwhe tọn po. (Johanu 7:16) Hogbe Jesu tọn lẹ họnwun, tudohomẹnamẹ etọn lẹ diọlinlẹn namẹ, podọ hoyijlẹdohogo etọn lẹ ma sọgan yin agọjẹdo. Ohó etọn lẹ de nuagokun whẹho lẹ tọn tọ́n bosọ biọ ahun hosetọ etọn lẹ tọn mẹ ga. E plọn yé lehe yé sọgan mọ ayajẹ do, lehe yé sọgan hodẹ̀ do, lehe yé sọgan dín Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn do, podọ lehe yé sọgan wleawuna sọgodo dagbe de do. (Matiu 5:3–7:27) Ohó etọn lẹ fọnjlodotena mẹhe huvẹ nugbo po dodowiwa tọn po to hùhù lẹ. Omẹ mọnkọtọn lẹ jlo nado “mọ́n” yedelẹ bo gbẹkọ nulẹpo go nado sọgan hodo e. (Matiu 16:24;  Luku 5:10, 11) Kunnudenu nankọ die na huhlọn he ohó Jesu tọn tindo!

12, 13. Aliho tẹmẹ wẹ Jesu yin “huhlọnnọ . . . to azọ́n mẹ” te, podọ nawẹ azọ́njiawu etọn lẹ gbloada sọ?

¹² Jesu sọ yin “huhlọnnọ . . . to azọ́n mẹ.” (Luku 24:19) Owe Wẹndagbe tọn lẹ na linlin azọ́njiawu tangan hugan 30 tọn he e basi—popolẹpo wẹ e basi to ‘huhlọn Jehovah tọn mẹ.’ b (Luku 5:17) Azọ́njiawu Jesu tọn lẹ yinuwado gbẹzan gbẹtọ fọtọ́n susu tọn ji. Azọ́njiawu awe poun—heyin núdùdù nina sunnu 5 000 podọ to godo mẹ sunnu 4 000 devo lẹ, “ma hia yọnnu po yọpọvu lẹ po,” na ko wà dagbe na nudi lẹndopọ gbẹtọ 20 000 lẹ tọn!—Matiu 14:13-21; 15:32-38.

¹³ Azọ́njiawu Jesu tọn lẹ gbloada taun. E tindo huhlọn do aovi lẹ ji, bo nọ yàn yé jẹgbonu po awubibọ po. (Luku 9:37-43) E tindo huhlọn do onú jọwamọ lẹ ji, bo diọ osin zun ovẹn. (Johanu 2:1-11) E paṣa devi etọn lẹ to whenuena e zinzọnlin gbọn agbówhẹn sinsinyẹn Ohù Galili tọn ji. (Johanu 6:18, 19) E tindo huhlọn do azọ̀n ji, bo hẹn oblọ agbasago tọn lẹ, azọ̀n jẹmagbọ lẹ po awutu sinsinyẹn lẹ po gbọ̀. (Malku 3:1-5; Johanu 4:46-54) E wà azọ́njiawu ehelẹ to aliho voovo mẹ. Mẹdelẹ yin azọ̀nhẹngbọna sọn fidindẹn, bọ mẹdevo lẹ mọ alọdomẹgo Jesu lọsu titi tọn. (Matiu 8:2, 3, 5-13) Mẹdelẹ yin azọ̀nhẹngbọna to afọdopolọji, bọ mẹdevo lẹ tọn yin vudevude.—Malku 8:22-25; Luku 8:43, 44.

14. To ninọmẹ tẹlẹ mẹ wẹ Jesu dohia dọ emi tindo huhlọn nado fọ́n oṣiọ te?

¹⁴ E jẹ na ayidonugo dọ Jesu tindo huhlọn lọ nado fọ́n oṣiọ. To nujijọ atọ̀n he yin kinkàndai lẹ mẹ, e fọ́n viyọnnu owhe-12-mẹvi de bo ze e jo na mẹjitọ etọn lẹ, e sọ fọ́n ovi dopo akàn onọ̀ asuṣiọsi de tọn, podọ e sọ fọ́n nọvisunnu yiwanna  de na nọviyọnnu etọn lẹ. (Luku 7:11-15; 8:49-56; Johanu 11:38-44) Nudepope ma glo e. E fọ́n viyọnnu owhe-12-mẹvi he ṣẹṣẹ kú lọ sọnku. E fọ́n visunnu asuṣiọsi lọ tọn sọn apotinjan ṣiọdidi tọn lọ mẹ, matin ayihaawe to gbeegbe visunnu lọ kú. Podọ e sọ fọ́n Lazalọsi sọn yọdo mẹ to azán ẹnẹtọ okú etọn tọn godo.

15, 16. Kunnudenu tẹwẹ dohia dọ Jesu ma yí huhlọn etọn zan to aliho ṣejannabi tọn mẹ?

¹⁵ Be a sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe gandutọ egbehe tọn heyin gbẹtọvi mapenọ de na ko ṣì huhlọn lọ zan do eyin ewọ wẹ tindo huhlọn he Jesu tindo ya? Ṣigba Jesu ma yin ylandonọ gba. (1 Pita 2:22) E ma dike ṣejannabi, ojlo zogbe, po nukunkẹn po he nọ sisẹ gbẹtọ mapenọ lẹ nado ṣì huhlọn yetọn zan nado gbleawuna mẹdevo lẹ ni deanana ewọ lọsu gba.

¹⁶ Jesu ma yí huhlọn etọn zan to ṣejannabi-liho gba, e ma yí ì zan na ale edetiti tọn pọ́n gbede. To whenuena huvẹ to hùhù i, e gbẹ́ nado diọ zannu lẹ zun akla na edetiti. (Matiu 4:1-4) Kunnudenu devo he dohia dọ e ma yí huhlọn etọn zan nado jẹ adọkun wẹ yindọ e ma tindo agbasanu susu. (Matiu 8:20) Kunnudenu devo dohia dọ e mayin ṣejannabi wẹ whàn ẹn nado wà azọ́n huhlọnnọ etọn lẹ gba. To whenuena e wà azọ́njiawu lẹ, mẹde-yido-sanvọ́ wẹ yé nọ yin na ewọ lọsu. Eyin e hẹnazọ̀ngbọna awutunọ de, huhlọn nọ tọnjẹgbonu sọn ewọ mẹ. Eyin e tlẹ hẹnazọ̀ngbọna omẹ dopo tata, e nọ mọdọ huhlọn tọnjẹgbonu sọn emi mẹ. (Malku 5:25-34) Ṣogan, e dike na gbẹtọgun lẹ ni doalọ e go, bọ yé sọ yin azọ̀nhẹngbọna. (Luku 6:19) Gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn nankọ die!

17. Nawẹ Jesu dohia to aliho he mẹ e yí huhlọn etọn zan te dọ yè sọgan dejido emi go gbọn?

¹⁷ Aliho he mẹ Jesu yí huhlọn etọn zan te dona hẹn mí nado dejido ewọ go. E ma wà azọ́njiawu lẹ nado jlá oyín na ede kavi  dọ̀n ayidonugo wá ede ji pọ́n gbede gba. (Matiu 4:5-7) E ma dike bo basi ohia lẹ nado hẹn pekọ wá na tlintlindo-dindin agọ̀ Hẹlodi tọn. (Luku 23:8, 9) Kakati nado jlá huhlọn etọn, Jesu nọ saba dọna mẹhe e hẹnazọ̀ngbọna lẹ ma nado dọna mẹdepope. (Malku 5:43; 7:36) E ma jlo dọ linlin awuvivi tọn lẹ wẹ na yinuwado gbẹtọ lẹ ji nado yọ́n mẹhe ewọ yin gba.—Matiu 12:15-19.

18-20. (a) Etẹwẹ yinuwado Jesu ji nado yí huhlọn etọn zan to aliho mọnkọtọn mẹ? (b) Etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe dogbọn aliho he mẹ Jesu hẹnazọ̀ngbọna dawe tókunọ de te dali?

¹⁸ Dawe huhlọnnọ ehe, Jesu, gbọnvo taun na gandutọ gbẹtọvi tọn lẹ he nọ yí huhlọn zan po kanyinylan po bo ma nọ hò nuhudo po yajiji mẹdevo lẹ tọn po pọ́n. Jesu nọ hò gbẹtọ lẹ tọn pọ́n. Mimọ yajiji mẹdevo lẹ tọn nọ yinuwado e ji sisosiso sọmọ bọ e nọ yin whinwhàn nado de yajiji yetọn sẹ̀. (Matiu 14:14) Numọtolanmẹ po nuhudo yetọn lẹ po nọ duahunmẹna ẹn, podọ awuvẹmẹ ehe nọ yinuwado e ji to aliho he mẹ e nọ yí huhlọn etọn zan te. Apajlẹ he whànmẹ de yin mimọ to Malku 7:31-37 mẹ.

¹⁹ To nujijọ ehe mẹ, gbẹtọgun daho de dín Jesu mọ bo hẹn awutunọ susu wá e dè, bọ e hẹnazọ̀ngbọna yemẹpo. (Matiu 15:29, 30) Ṣigba Jesu de dawe dopo dovo bo na ẹn ayidonugo vonọtaun. Dawe lọ yin tókunọ bo masọ sọgan dọho. Jesu sọgan ko doayi ayimajai po winyan dawe ehe tọn po go. Po mẹtọnhopọn po, Jesu plan dawe lọ jẹ apá dopo, sọn gbẹtọgun lọ mẹ, yì nuglọ. Enẹgodo Jesu yí alọ do basi ohia delẹ nado do nuhe e jlo na wà hia dawe lọ. E “yí alọvi etọn lẹ do otó etọn lẹ mẹ, e túntán, bo yí alọ do odẹ́ etọn ji.” c (Malku 7:33) Enẹgodo, Jesu pọ́n olọn mẹ aga bo wle-agbọ́-mi do hodẹ̀. Nuyiwa ehelẹ na dohia dawe lọ dọ, ‘Nuhe yẹn jlo na wà na we ehe yin sọn huhlọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ.’ To godo mẹ, Jesu  dọmọ “Yin hùnhùn.” (Malku 7:34) To whenẹnu, otó dawe lọ tọn hùn, bọ e sọ penugo nado dọho ganji.

²⁰ Lehe e whànmẹ do sọ nado mọdọ to whenue Jesu tlẹ to huhlọn he Jiwheyẹwhe na ẹn yizan nado hẹnazọ̀ngbọnamẹ, e do mẹtọnhopọn hia na numọtolanmẹ yetọn! Be e ma yin jidenamẹnu de wẹ e yin nado yọnẹn dọ Jehovah ko ze Ahọluduta Mẹssia tọn do alọ Gandutọ, awuvẹmẹtọ, mẹtọnhopọntọ mọnkọtọn tọn mẹ ya?

21, 22. (a) Ohia etẹ tọn azọ́njiawu Jesu tọn lẹ yin? (b) Na Jesu tindo huhlọn do huhlọn jọwamọ tọn lẹ ji wutu, etẹwẹ mí sọgan donukun to gandudu Ahọluduta etọn tọn glọ?

²¹ Ohia pẹvide poun wẹ azọ́njiawu he Jesu wà to aigba ji lẹ yin na dona daho he gandudu etọn na hẹnwa lẹ. To aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, Jesu nasọ wà azọ́njiawu lẹ whladopo dogọ—ṣigba e na yin lẹdo aihọn pé! Lẹnnupọndo nukundido awuvivi tọn he ja delẹ ji.

²² Jesu na vọ́ ninọmẹ aigba po onú he to e ji lẹ po tọn jlado bo na hẹn yé wá gbesisọ pipé de mẹ. Flindọ e yí huhlọn etọn zan nado deanana huhlọn jọwamọ tọn lẹ gbọn alọdidote na jẹhọn sinsinyẹn de dali. Enẹwutu, e họnwun dọ to gandudu Ahọluduta Klisti tọn glọ, gbẹtọvi lẹ ma na dibuna owù jẹhọn ahizi tọn, aigba sisọsisọ, wuwujẹgbonu osó miyọ́nnọ lẹ tọn, kavi nugbajẹmẹji jọwamọ tọn devo lẹ ba. To whenuena e yindọ Jesu wẹ yin Azọ́nwatọgan he Jehovah yizan nado dá aigba po nuhe tin to e ji lẹpo po, e yọ́n lehe aigba yin didá gbọn ganji. E yọ́n lehe e sọgan yí adọkunnu etọn lẹ zan ganji do. Aigba lọ pete na yin didiọzun Paladisi whanpẹnọ to gandudu etọn glọ.—Luku 23:43.

23. Taidi Ahọlu, nawẹ Jesu na hẹn pekọ wá na nuhudo gbẹtọvi tọn lẹ gbọn?

²³ Etẹwẹ dogbọn nuhudo gbẹtọvi tọn lẹ dali? Nugopipe Jesu tọn nado yí núdùdù vude poun do na núdùdù gbẹtọ fọtọ́n susu lẹ na jide mí dọ gandudu etọn na hẹn mí vò sọn huvẹ si. Na nugbo tọn, huvẹ na wá vivọnu, na núdùdù susugege na  tin bo na pekọna mẹlẹpo. (Psalm 72:16) Huhlọn yiyizan etọn do madogán po awutu lẹ po ji dohia mí dọ mẹhe to azọ̀n, nukuntintọ́n, tókúkú, madogán, po sẹ́kúkú po jẹ lẹ na yin azọ̀nhẹngbọna mlẹnmlẹn podọ kakadoi. (Isaia 33:24; 35:5, 6) Nugopipe etọn nado fọ́n oṣiọ lẹ sọnku na jide mí dọ kiklo-yinyin etọn taidi Ahọlu olọn tọn bẹ huhlọn nado fọ́n gbẹtọ livi susu he Otọ́ etọn jlo nado flin lẹ sọnku hẹn.—Johanu 5:28, 29.

24. Dile mí to nulẹnpọndo huhlọn Jesu tọn ji, etẹwẹ mí dona hẹn do ayiha mẹ, podọ etẹwutu?

²⁴ Dile mí to nulẹnpọndo huhlọn Jesu tọn ji, mì gbọ mí ni hẹn do ayiha mẹ dọ Ovi ehe hodo apajlẹ Otọ́ etọn tọn mlẹnmlẹn. (Johanu 14:9) Gbọnmọ dali aliho he mẹ Jesu nọ yí huhlọn etọn zan te do lehe Jehovah nọ yí huhlọn zan te hia mí hezeheze. Di apajlẹ, lẹnnupọndo aliho awuvẹmẹ tọn he mẹ Jesu hẹnazọ̀ngbọna pòtọnọ de te ji. Na Jesu yin whinwhàn gbọn lẹblanu dali wutu, e doalọ dawe lọ go bo dọmọ: “Yẹn jlo.” (Malku 1:40-42) Gbọn kandai mọnkọtọn lẹ gblamẹ, Jehovah to didọ to yẹhiadonu-liho dọ, ‘Mọwẹ yẹn nọ yí huhlọn ṣie zan do!’ Be hiẹ ma yin whinwhàn nado pà Jiwheyẹwhe ganhunupotọ mítọn bo dopẹna ẹn dọ e nọ yí huhlọn etọn zan to aliho owanyinọ mọnkọtọn mẹ ya?