TO ÉTATS-UNIS, azọ́nwhé he nọ penukundo dagbemẹninọ apọ̀nmẹ tọn go de zín nuhe mẹjitọ he ko do kọdetọn dagbe delẹ dọ lẹ jẹgbonu, enẹ wẹ mẹjitọ he ovi yetọn he do owhe 21 linlán lẹpo “ko lẹzun ovi he go yè gán dejido, bọ e taidi dọ yé nọ voawu ganji to mẹhe ṣẹnṣẹn yé te lẹ.” Yè kanse mẹjitọ ehelẹ dọmọ: ‘Sọn numimọ mìtọn titi mẹ, ayinamẹ dagbe hugan tẹwẹ mì gán na mẹjitọ devo lẹ?’ Suhugan yetọn  wẹ gblọn dọ: ‘Mì nọ yiwanna ovi mìtọn lẹ sisosiso,’ ‘mì nọ domẹplọnlọ yé go to aliho dagbe mẹ,’ ‘mì nọ yí whenu zan dopọ hẹ yé,’ ‘mì nọ plọn ovi mìtọn lẹ nado yọ́n dagbe dovo na oylan,’ ‘mì nọ do sisi hia to mẹjitọ po ovi po ṣẹnṣẹn,’ ‘mì nọ dotoaina yé po sọwhiwhe po,’ ‘mì nọ na yé anademẹ lẹ kakati nado nọ dọho susu,’ podọ ‘mì nọ yin lẹnpọn dagbenọ.’

Amọ́, e mayin mẹjitọ lẹ kẹdẹ wẹ do azọngban lọ nado gọalọna ovi lẹ nado lẹzun mẹho he nọ nọ̀ jlẹkaji lẹ gba. Mẹplọntọ lẹ lọsu gán gọalọ taun to whẹho ehe mẹ. Ayinamẹtọ wehọmẹ tọn numimọnọ de dọmọ: “Yanwle tintan wepinplọn tọn wẹ nado gọalọna mẹjitọ lẹ na yé nido plọn ovi yetọn lẹ nado yin mẹho he go yè gán dejido lẹ, mẹhe zìn ganji to apọ̀nmẹ, to agbasa mẹ, podọ to numọtolanmẹ-liho lẹ.”

Enẹwutu, yanwle dopolọ wẹ mẹjitọ lẹ po mẹplọntọ lẹ po tindo—enẹ wẹ nado gọalọna jọja lẹ na yé nido lẹzun mẹho he zìn bosọ nọ nọ̀ jlẹkaji lẹ, yèdọ mẹhe  na nọ yiwanna ogbẹ̀ bosọ nọ penugo nado mọ otẹn yetọn to mẹhe ṣẹnṣẹn yé te lẹ.

Amọ́ nuhahun lẹ nọ fọ́n, eyin mẹjitọ lẹ ma kọngbedopọ hẹ mẹplọntọ lẹ. Di apajlẹ, mẹjitọ delẹ ma nọ kiyana wepinplọn ovi yetọn lẹ tọn paali; mẹjitọ devo lẹ nọ tẹnpọn nado whlẹnagbà hẹ mẹplọntọ lẹ. Linlinwe France tọn de dọ gando ninọmẹ ehe go dọmọ: “E masọ yin mẹplọntọ lọ kẹdẹ wẹ to bato lọ kùn ba. Kọdetọn dagbe ovi yetọn lẹ tọn nọ duahunmẹna mẹjitọ delẹ sọmọ bọ yé nọ gbeje nuplọnwe wehọmẹ tọn ovi yetọn lẹ tọn pọ́n kitokito, nọ mọhodọdo aliho mẹpinplọn tọn mẹplọntọ lọ lẹ tọn go, bo nọ gblehomẹ eyin e wá jọ bọ ovi yetọn lẹ ma wazọ́n ganji.” Nuyiwa mọnkọ lẹ gán dekanpona aṣẹpipa mẹplọntọ lẹ tọn.

Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mọdọ ovi yetọn lẹ nọ sewé ganji eyin mẹjitọ lẹ nọ kọngbedopọ hẹ mẹplọntọ lẹ, bo nọ tindo ojlo nujọnu tọn to wepinplọn ovi yetọn lẹ tọn mẹ. Yé lẹndọ azọ́nwadopọ mọnkọ yin dandan, na azọ́n mìtọn taidi mẹplọntọ fọ́n bo to awuvẹ dogọ wutu.

Wehọmẹ lẹ ma vò sọn nuhahun paa aihọn lọ tọn lẹ si. Nuhahun aihọn lọ tọn lẹ ko sọ sinyẹn dogọ po awuyiya po to owhe lẹ gblamẹ. To whenue linlinwe de to zẹẹmẹ basi do ninọmẹ wehọmẹ États-Unis tọn de ji, e dọmọ: “Wehọmẹvi lẹ nọ damlọn to klasi, yé nọ sìn-adán na yedelẹ bosọ nọ de yẹdide lẹ do adógo, yé sọ nọ de wehọmẹvi dagbe lẹ pò. . . . Diblayin wehọmẹvi lẹpo wẹ to pipehẹ nuhahun lẹ, taidi nukunpipedo viyẹyẹ lẹ go, mẹjitọ he yin wiwle do gànmẹ lẹ, podọ tintẹnpọn nado họ̀ngán sọn ogbẹ́ danuwatọ lẹ tọn si. Egbesọegbesọ, diblayin wehọmẹvi dopo to atọ́n ji wẹ nọ gọ̀n wehọmẹ.”—The New York Times.

 Nuhe sọ dobu taun wẹ danuwiwa he fọ́n bo to jijideji to wehọ lẹ mẹ lẹdo aihọn pé. To dai, eyin mẹlẹ jlo na hoavùn, yé nọ sisẹ́ yedelẹ bosọ nọ yìn akotokún, amọ́ todin osò po ohí po wẹ yé nọ zan. Adánwanu lẹ yiyizan ko gbayipe taun, mẹgbeyinyan lẹ ko sọ sinyẹn dogọ, podọ ovi lẹ lọsu nọ yawu jẹ alọdo to danuwiwa mẹ ji to vuwhenu.

Nugbo wẹ dọ ninọmẹ lọ ma ko ylan sọmọ to otò lẹpo mẹ. Amọ́, mẹplọntọ susu lẹ lẹdo aihọn pé wẹ nọ pehẹ ninọmẹ he yin nùdego to linlinwe sẹmẹsẹmẹ tọn France tọn de mẹ, he dọmọ: “Yè masọ nọ na sisi mẹplọntọ lọ ba; e masọ tindo aṣẹpipa depope ba.”—Le Point.

Owù daho mẹ wẹ sisi matindo mọnkọ na aṣẹpipa nọ ze ovi lẹpo do. Enẹwutu, Kunnudetọ lẹ nọ tẹnpọn nado do tonusise po sisi nina aṣẹpipa po do ahun ovi yetọn lẹ tọn mẹ, yèdọ jẹhẹnu delẹ he nọ saba hán to wehọ lẹ mẹ to egbehe.