1, 2. (a) Gblọndo tẹwẹ Mẹmẹsunnu Russell na sinsẹ̀ngán de he jlo na yọ́n lehe azọ́n Biblu Plọntọ lẹ tọn nọ yì do? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to weta ehe mẹ?

TO GBÈDOPO, sinsẹ̀ngán Ṣọṣi Plọtẹstant tọn de dọnsẹpọ Mẹmẹsunnu Charles T. Russell nado yọ́n lehe azọ́n Biblu Plọntọ lẹ tọn nọ yin nukunpedego to akuẹzinzan-liho do.

“Mí ma nọ biọ akuẹjọ gbede,” wẹ Mẹmẹsunnu Russell dọ.

“Bọ fitẹ wẹ mì nọ hẹn akuẹ sọn?” wẹ sinsẹ̀ngán lọ kanse.

“E na vẹawuna we nado yí mi sè eyin n’dọ nugbo lọ na we,” wẹ Russell gblọn. “Eyin gbẹtọ lẹ do ojlo hia bo wá opli mítọn lẹ, mí ma nọ ze ohà gbọn awọntin-nù na yé. Yelọsu wẹ nọ mọdọ nuhudo akuẹzinzan tọn tin. Yé nọ dọna yede dọ, ‘Akuẹ wẹ yè do wleawuna nọtẹn ehe be . . . Nawẹ n’na wagbọn do basi nunina vude?’”

Sinsẹ̀ngán lọ pọ́n Mẹmẹsunnu Russell po nupaṣamẹ po.

“Nugbo pete dọna we wẹ n’te,” wẹ Russell dọ. “Yé nọ kanse mi dọ, ‘Nawẹ n’na wagbọn do basi nunina vude nado nọgodona azọ́n ehe?’ To whenue mẹde yin didona bọ e tindo akuẹ, e nọ jlo na yí i zan na azọ́n Oklunọ tọn. Eyin mẹlọ ma tindo akuẹ, naegbọn mí nado do ṣọ̀ṣọ̀ na ẹn?” *

² Na taun tọn, “nugbo pete” dọ wẹ Mẹmẹsunnu Russell te. Sọn hohowhenu gbọ́n wẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ko nọ basi nunina sọn ojlo mẹ wá nado nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo. To weta ehe mẹ, mí na dọhodo apajlẹ Owe-wiwe tọn gọna egbezangbe tọn delẹ ji. Dile mí to dogbapọnna lehe azọ́n Ahọluduta lọ tọn lẹ nọ yin godonọna to egbehe do, dopodopo mítọn na wà dagbe nado kanse ede dọ, ‘Nawẹ n’sọgan nọgodona Ahọluduta lọ gbọn?’

3, 4. (a) Jidide tẹwẹ Jehovah tindo to sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ mẹ? (b) Nawẹ Islaelivi lẹ nọgodona azọ́n gòhọtúntún lọ bibasi tọn gbọn?

³ Jehovah tindo jidide to sinsẹ̀n-basitọ nugbo etọn lẹ mẹ. E yọnẹn dọ eyin dotẹnmẹ lọ yin nina yé, yé na yí ayajẹ do basi nunina sọn ojlo mẹ wá nado do mẹdezejo yetọn hia. Mí ni gbadopọnna apajlẹ awe sọn whenuho Islaelivi lẹ tọn mẹ.

 ⁴ To whenue Jehovah ko plan Islaelivi lẹ sọn Egipti godo, e degbena yé nado basi gòhọ kavi gòhọtúntún he na nọ yin zizepé de na sinsẹ̀n-bibasi. E na biọ nususu to yé si nado wleawuna gòhọtúntún lọ. Jehovah dọna Mose nado na dotẹnmẹ akọta lọ nado nọgodona azọ́n lọ dọmọ: “Mì gbọ mẹdepope he tindo ojlo ni hẹn onú ehelẹ wá taidi nunina de na Jehovah.” (Eks. 35:5) Nawẹ akọta lọ, he ṣẹṣẹ yin didesọn azọ́n sinsinyẹn wiwà “to ninọmẹ sinsinyẹn afanumẹ-yinyin tọn wunmẹ lẹpo glọ,” yinuwa gbọn? (Eks. 1:14) Yé do godonọnamẹ mlẹnmlẹn hia, bo na sika, fataka po nuhọakuẹ devo lẹ po sọn ojlo mẹ wá—yèdọ núzinzan he yé na ko mọ suhugan etọn yí sọn ogán yetọn hoho, Egiptinu lẹ si. (Eks. 12:35, 36) Islaelivi lẹ na hugan nuhe nuhudo etọn tin bo dona yin didọna nado “doalọtena nulẹ hinhẹnwa.”—Eks. 36:4-7.

5. Nawẹ Islaelivi lẹ yinuwa gbọn to whenue Davidi na yé dotẹnmẹ nado basi nunina na tẹmpli lọ gbigbá?

⁵ Nudi owhe 475 godo, Davidi basi nunina sọn ‘adọkun etọn titi’ mẹ nado nọgodona tẹmpli lọ he na yin nọtẹn sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn tẹgbẹ tọn tintan to aigba ji gbigbá. Enẹgodo, e na dotẹnmẹ Islaelivi hatọ etọn lẹ nado basi nunina, bo dọmọ: “Mẹnu lẹ wẹ na desọn ojlo mẹ to egbé nado sẹwá nukọn po nunina de po to alọmẹ hlan Jehovah?” Taidi kọdetọn de, akọta lọ yí ‘ahun pipé de do basi nunina sọn ojlo mẹ wá hlan Jehovah.’ (1 Otàn. 29:3-9) Na Davidi yọ́n fie nunina lọ lẹ wá sọn na taun tọn wutu, e dọhlan Jehovah to odẹ̀ mẹ dọmọ: “Dè we wẹ nulẹpo wá sọn, podọ nuhe wá sọn alọ towe titi mẹ wẹ mí ko na we.”—1 Otàn. 29:14.

6. Naegbọn azọ́n he Ahọluduta lọ to wiwà to egbehe do nọ biọ akuẹzinzan, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ fọndote?

⁶ Mose po Davidi po ma hẹn omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ po huhlọn po nado basi nunina. Akọta lọ lọsu wẹ desọn ojlo mẹ bo basi nunina. Nawẹ e nọ yì do to egbehe? Mí yọnẹn ganji dọ azọ́n he Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn to wiwà lẹ nọ biọ akuẹzinzan. E nọ biọ akuẹzinzan susu nado zín Biblu po owe sinai do Biblu ji lẹ po jẹgbonu bo má yé, nado gbá nọtẹn opli tọn lẹ po alahọ lẹ po bo penukundo yé go, podọ nado na alọgọ kọgbọ tọn niyaniya tọn yisenọ hatọ lẹ to nugbajẹmẹji lẹ whenu. Enẹwutu, kanbiọ titengbe delẹ fọndote: Fie wẹ akuẹ he sin nuhudo tin lọ nọ wá sọn? Be yè dona do ṣọ̀ṣọ̀ na hodotọ Ahọlu lọ tọn lẹ nado basi nunina wẹ ya?

7, 8. Naegbọn omẹ Jehovah tọn lẹ ma nọ biọ akuẹ kavi vẹ̀ mẹdevo lẹ na alọgọ?

⁷ Mẹmẹsunnu Russell po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po ma jlo na hodo aṣa he gbayipe he sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ nọ yizan nado ṣinyan akuẹ. To zinjẹgbonu awetọ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn [Glẹnsigbe] mẹ, to hosọ lọ “Be E Jlo We Nado Nọ Mọ ‘Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn’ Yí Ya?” glọ, Russell dọmọ: “Mí yise dọ JEHOVAH wẹ yin godonọnamẹtọ ‘Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn’ tọn, podọ dile e na dẹnsọ bọ e na yinmọ, e ma na biọ akuẹ kavi vẹ̀ mẹde na alọgọ gbede.  To whenue Mẹlọ he dọ dọ: ‘Ṣie wẹ sika po fataka he to osó ji lẹpo po’ na gboawupo nado wleawuna akuẹ he sin nuhudo tin, mí na yọnẹn dọ ojlẹ sọ̀ nado doalọtena owe lọ zinzinjẹgbonu.” (Hag. 2:7-9) To owhe 130 godo, Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn po titobasinanu he nọ zín in jẹgbonu po gbẹ́ to nukọnzindo!

⁸ Omẹ Jehovah tọn lẹ ma nọ biọ akuẹ. Yé ma nọ ze agbán gbọn nukọn namẹ kavi do wekanhlanmẹ alọgọ bibiọ tọn lẹ hlan gbẹtọ lẹ. Yé masọ nọ sà jijẹ kavi biọ odẹ̀-kuẹ nado mọ akuẹ. Yé nọ tẹdo nuhe Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn dọ to ojlẹ dindẹn die go dọmọ: “Mí ma lẹn gbede dọ e sọgbe nado biọ akuẹ nado wazọ́n Oklunọ tọn, sọgbe hẹ aṣa he gbayipe lọ . . . Mí lẹndọ akuẹ he nọ yin bibiọ do Oklunọ tamẹ lẹ nọ hẹn homẹgble e bo ma sọgbe to nukun etọn mẹ, podọ e ma nọ hẹn dona wá na nunamẹtọ lọ po azọ́n he e na yin zinzan na lọ po.” *

9, 10. Etẹwẹ yin dopo to whẹwhinwhẹ́n he wutu mí do nọ basi nunina sọn ojlo mẹ wá lẹ mẹ?

⁹ Taidi mẹjidugando Ahọluduta lọ tọn lẹ, mí ma nọ yin hinhẹn po huhlọn po nado basi nunina. Kakatimọ, mí nọ desọn ojlo mẹ bo nọ yí akuẹ po nutindo mítọn devo lẹ po do nọgodona azọ́n Ahọluduta lọ tọn lẹ. Naegbọn mí do nọ basi nunina sọn ojlo mẹ? Lẹnnupọndo whẹwhinwhẹ́n atọ̀n ehelẹ ji.

¹⁰ Tintan, mí nọ basi nunina sọn ojlo mẹ wá, na mí yiwanna Jehovah bo jlo na wà “nuhe sọgbe to nukun etọn mẹ.” (1 Joh. 3:22) Na nugbo tọn, homẹ Jehovah tọn nọ hùn do sinsẹ̀n-basitọ he nọ basi nunina sọn ahun mẹ wá go. Mì gbọ mí ni gbadopọnna nuhe apọsteli Paulu dọ gando nunina he Klistiani lẹ nọ basi go. (Hia 2 Kọlintinu lẹ 9:7.) Klistiani nugbo de ma nọ whleawu kavi yin hinhẹn po huhlọn po nado basi nunina. Kakatimọ, e nọ basi nunina, na e ko “magbe etọn to ahun etọn mẹ” nado wàmọ. * Enẹ wẹ yindọ, e nọ basi nunina to whenue e mọdọ nuhudo tin bo lẹnnupọndo lehe e sọgan gọalọ do ji. Mẹvivẹ de wẹ nunamẹtọ mọnkọtọn yin na Jehovah, na “Jiwheyẹwhe nọ yiwanna nunamẹtọ homẹhunnọ.” Lẹdogbedevomẹ devo dọmọ: “Jiwheyẹwhe nọ yiwanna mẹhe yiwanna nado nọ nanúmẹ lẹ.”

11. Etẹwẹ nọ whàn mí nado na Jehovah nudagbe hugan he mí tindo?

¹¹ Awetọ, mí nọ basi nunina akuẹ tọn nado dopẹna Jehovah na dona susugege he e kọ̀n do mí ji lẹ. Pọ́n nunọwhinnusẹ́n mẹhẹnlẹnnupọn tọn de to Osẹ́n Mose tọn mẹ. (Hia Deutelonomi 16:16, 17.) To whenue sunnu Islaelivi de jei hùnwhẹ whemẹwhemẹ tọn atọ̀n lọ lẹ, e dona hẹn nunina de “sọgbe hẹ lehe Jehovah Jiwheyẹwhe etọn ko dona” ẹn do. Enẹwutu, whẹpo sunnu de nado yì hùnwhẹ de, e dona lẹnnupọndo dona etọn lẹ ji bo dindona ahun etọn nado basi dide nunina dagbe hugan he e sọgan hẹn yì tọn. Mọdopolọ, eyin mí lẹnnupọndo aliho susu he mẹ Jehovah ko dona mí te lẹ ji, mí nọ yin whinwhàn nado na ẹn nudagbe hugan  he mí tindo. Nunina ahundopo tọn mítọn, ehe bẹ nutindo agbasa tọn lẹ hẹn, nọ do obá he mẹ mí yọ́n pinpẹn dona he Jehovah ko kọ̀n do mí ji lẹ tọn jẹ hia.—2 Kọl. 8:12-15.

12, 13. Nawẹ nunina sọn ojlo mẹ wá mítọn lẹ nọ do owanyi he mí tindo na Ahọlu lọ hia gbọn, podọ nẹmu wẹ mẹdopodopo nọ na?

¹² Atọ̀ntọ, gbọn nunina sọn ojlo mẹ wá lẹ gblamẹ, mí nọ do owanyi he mí tindo na Ahọlu Jesu Klisti hia. Gbọnna? Pọ́n nuhe Jesu dọna devi etọn lẹ to ozán godo tọn he e yizan to aigba ji mẹ. (Hia Johanu 14:23.) Jesu dọmọ: “Eyin mẹdepope yiwanna mi, ewọ na payi ohó ṣie go.” “Ohó” Jesu tọn bẹ gbedide etọn nado dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn to aigba lẹpo ji hẹn. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Mí nọ setonuna “ohó” enẹ gbọn nuhe go mí pé lẹpo wiwà dali—bo nọ yí whenu, huhlọn po nutindo agbasa tọn mítọn lẹ po zan—nado nọgodona yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn. Mí nọ gbọnmọ dali do owanyi he mí tindo na Ahọlu Mẹsia hia.

¹³ Mọwẹ, taidi mẹjidugando nugbonọ Ahọluduta lọ tọn lẹ, mí jlo na do godonọnamẹ mlẹnmlẹn mítọn na Ahọluduta lọ  hia gbọn nunina akuẹ tọn lẹ bibasi dali. Nunina nẹmu wẹ mí dona basi? Nudide mẹdetiti tọn wẹ ehe yin, sọgbe hẹ nugopipe mẹlọ tọn. Ṣigba, suhugan yisenọ hatọ mítọn lẹ tọn ma tindo nutindo aihọn ehe tọn susu. (Mat. 19:23, 24; Jak. 2:5) Etomọṣo, yé sọgan yin homẹmiọnna to yinyọnẹn mẹ dọ Jehovah po Visunnu etọn po nọ yọ́n pinpẹn nunina he yin basi sọn ahun mẹ wá tọn, eyin e tlẹ whè.—Malku 12:41-44.

14. Na owhe susu, etẹwẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ biọ whẹpo do jo owe yetọn lẹ do namẹ?

¹⁴ Na owhe susu, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ jo owe sinai do Biblu ji lẹ do namẹ, eyin mẹlọ na akuẹ tangan de. Akuẹ he dona yin nina lọ nọ yìdo taun, na mẹhe ma tlẹ tindo akuẹ susu lẹ nido mọ owe lẹ yí. Nugbo wẹ dọ, eyin whétọ de do ojlo hia bo ma tindo akuẹ nado suahọ lọ, wẹnlatọ lẹ nọ desọn ojlo mẹ bo nọ jo owe lọ do na ẹn. Ojlo ahundopo tọn yetọn wẹ nado jo owe lọ do na ahunjijlọnọ he sọgan hia ẹ bo mọaleyi sọn e mẹ lẹ.

15, 16. (a) Diọdo tẹwẹ Hagbẹ Anademẹtọ lọ jẹ bibasi ji to 1990 gando lehe owe mítọn lẹ nọ yin jijodo namẹ do go? (b) Nawẹ nunina sọn ojlo mẹ wá lẹ nọ yin bibasi gbọn? (Sọ pọ́n apotin lọ “ Lehe Nunina lẹ Nọ Yin Yiyizan Do”)

¹⁵ To 1990, Hagbẹ Anademẹtọ lọ jẹ diọdo basi ji gando lehe mí nọ jo owe mítọn lẹ do namẹ do go. Bẹsọn owhe enẹ mẹ to États-Unis, wẹnlatọ lẹ nọ ze owe lẹpo donukọnnamẹ bo nọ kẹalọyi nunina sọn ojlo mẹ wá. Wekanhlanmẹ de he yin didohlan agun otò enẹ mẹ tọn lẹpo dọmọ: “Nunina akuẹ tọn tangan de ma na nọ yin bibiọ to wẹnlatọ lẹ po jlodotọ lẹ po si vlavo to aliho tlọlọ kavi he ma yin tlọlọ de mẹ whẹpo linlinnamẹwe po owe lẹ po na nọ yin nina yé. . . . Mẹdepope he jlo na basi nunina nado nọgodona akuẹzinzan he azọ́n mẹpinplọn tọn mítọn nọ biọ sọgan wàmọ, amọ́ yé sọgan yí owe lọ, vlavo yé basi nunina kavi lala.” Lẹndai tito enẹ tọn wẹ nado dohia dọ ojlo mẹ wẹ mí nọ desọn nado wà azọ́n mítọn bọ e yin azọ́n sinsẹ̀n tọn de, podọ nado hẹn ẹn họnwun dọ “mí ma yin ohó Jiwheyẹwhe tọn sàtọ lẹ.” (2 Kọl. 2:17) Dile ojlẹ to yìyì, alahọ lẹpo lẹdo aihọn pé wá jẹ tito nunina sọn ojlo mẹ wá tọn lọ hodo ji.

¹⁶ Nawẹ nunina sọn ojlo mẹ wá lọ lẹ nọ yin bibasi gbọn? To Plitẹnhọ Ahọluduta tọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ, apotin nunina tọn lẹ nọ yin zizedo fie ma jẹ gbangba lẹ. Mẹdepope sọgan basi nunina lẹ do e mẹ kavi do yé hlan dopo to nuyizan sọgbe hẹ osẹ́n he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yizan lẹ mẹ. To whemẹwhemẹ, hosọ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn de nọ basi todohukanji lehe nunina sọn ojlo mẹ wá mọnkọtọn lẹ sọgan yin bibasi do tọn.

17-19. Basi zẹẹmẹ lehe nunina lẹ nọ yin yiyizan do tọn na nuhe dù (a) azọ́n lẹdo aihọn pé tọn lọ, (b) Plitẹnhọ Ahọluduta tọn gbigbá lẹdo aihọn pé, podọ (c) akuẹzinzan agun tọn.

¹⁷ Azọ́n lẹdo aihọn pé tọn. Akuẹ lọ nọ yin yiyizan nado penukundo akuẹzinzan he azọ́n yẹwhehodidọ lẹpo aihọn pé tọn lọ nọ biọ lẹ go. Akuẹ lọ nọ yin yiyizan nado wleawuna owe  lẹ bo má yé lẹdo aihọn pé, nado gbá wekantẹn alahọ tọn lẹ po owhé Bẹtẹli tọn lẹ po bo penukundo yé go, podọ nado wleawuna wehọmẹ yẹwhehọluduta tọn voovo lẹ. Akuẹ lọ wẹ sọ nọ yin yiyizan nado penukundo mẹdehlan lẹ, nugopọntọ tomẹyitọ lẹ po gbehosọnalitọ titengbe lẹ po go. Nunina mítọn lẹ sọ nọ yin yiyizan nado na alọgọ kọgbọ tọn niyaniya tọn yisenọ hatọ lẹ to nugbajẹmẹji lẹ whenu. *

¹⁸ Plitẹnhọ Ahọluduta tọn gbigbá lẹdo aihọn pé. Nunina lọ nọ yin yiyizan nado gọalọna agun lẹ nado gbá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn de kavi nado vọ́ ẹ jlado. Dile nunina lẹ nọ yin mimọyi, dotẹnmẹ nọ hundote nado gọalọna agun devo lẹ. *

¹⁹ Akuẹzinzan agun tọn. Nunina lọ nọ yin yiyizan nado penukundo Plitẹnhọ Ahọluduta tọn po akuẹzinzan agun tọn po go. Mẹho lẹ sọgan mọdọ apadewhe akuẹ lọ tọn na yin didohlan wekantẹn alahọ tọn nado nọgodona azọ́n lẹdo aihọn pé tọn. Eyin mẹho lẹ basi nudide mọnkọtọn, yé na ze gbemima de donukọnna agun lọ. To whenue agun lọ kẹalọyi, akuẹ he yé magbe etọn lọ na nọ yin didohlan alahọ mẹ. To sunmẹsunmẹ, mẹmẹsunnu he nọ penukundo akuẹzinzan agun tọn go nọ wleawuna linlin akuẹzinzan tọn de, ehe nọ yin hihia na agun.

20. Nawẹ a sọgan yí “nuhọakuẹ” towe lẹ do gbògbéna Jehovah gbọn?

²⁰ Eyin mí lẹnnupọndo nuhe azọ́n yẹwheho Ahọluduta lọ tọn didọ po gbẹtọ lẹ hinhẹn zun devi lẹdo aihọn pé po bẹhẹn lẹpo ji, mí nọ yin whinwhàn nado “nọ yí nuhọakuẹ [mítọn] lẹ do gbògbéna Jehovah.” (Howh. 3:9, 10) Nuhọakuẹ mítọn lẹ bẹ nugopipe agbasa tọn, apọ̀nmẹ tọn po gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ po hẹn. Na nugbo tọn, mí jlo na yí onú ehelẹ zan to gigọ́ mẹ do azọ́n Ahọluduta lọ tọn tamẹ. Ṣigba, flindọ nuhọakuẹ mítọn lẹ sọ bẹ nutindo agbasa tọn mítọn lẹ hẹn ga. Mì gbọ mí ni magbe nado na nuhe go mí pé podọ to whenue mí pé e go. Nunina sọn ojlo mẹ wá mítọn lẹ nọ hẹn gbégbò wá na Jehovah bo nọ do godonọnamẹ mítọn na Ahọluduta Mẹsia tọn hia.