1-4. Naegbọn Paulu do jei Jelusalẹm, podọ etẹwẹ to tepọn ẹn to finẹ?

 MẸMẸSUNNU lẹ ma sọgan dava numọtolanmẹ yetọn dile Paulu po Luku po to e zun whedenu dọ na yé to Miletu. Paulu po Luku po yiwanna mẹho agun tọn Efesu tọn lẹ taun. Pọ́n lehe e na ko vẹawuna yé do nado jo mẹmẹsunnu ehelẹ do! Mẹdehlan awe lọ lẹ ṣite to atọ̀ ohún lọ tọn ji. Nuhe sin hudo yé na tindo to gbejizọnlin lọ whenu lẹ ko yin biblá do agbàn yetọn mẹ. Yé sọ hẹn nunina he yin bibẹpli na Klistiani he tin to nuhudo mẹ to Jude lẹ ga, podọ yé to jejeji nado mọdọ nunina ehelẹ jẹ lẹndai yetọn kọ̀n.

² Jẹhọn flẹ́flẹ́ de biọ alà-kikẹ́ lọ mẹ bọ tọjihun lọ sún. Sunnu awe lọ lẹ po gbẹdohẹmẹtọ yetọn ṣinawe lẹ po, to mẹmẹsunnu yetọn he to awubla mẹ to agé lẹ pọnhlan. (Owalọ 20:4, 14, 15) Gbejizọnlinzintọ lọ lẹ yí alọ do to e zun whedenu do na mẹmẹsunnu vivẹ́ yetọn lẹ kakajẹ whenue yé ma penugo nado mọ yé hlan sọn olá ba.

³ Paulu ko wazọ́n pẹkipẹki hẹ mẹho agun Efesu tọn lẹ na nudi owhe atọ̀n. Ṣigba todin, gbigbọ wiwe deanana ẹn nado yì Jelusalẹm. Jẹ obá de mẹ, e yọ́n delẹ to nuhe e na pehẹ to dọ́n lẹ mẹ. To ojlẹ de mẹ wayi, e dọna mẹho enẹlẹ dọmọ: “Na gbigbọ hẹn ẹn yin dandan na mi wutu, yẹn zingbejizọnlin jei Jelusalẹm, dile etlẹ yindọ yẹn ma yọ́n nuhe na jọ do go e to finẹ, adavo dọ sọn tòdaho de mẹ jẹ tòdaho de mẹ, gbigbọ wiwe nọ to avase na mi gbọzangbọzan dọ gànpamẹ po nukunbibia lẹ po wẹ to tepọn mi.” (Owalọ 20:22, 23) Mahopọnna dọ owù to tepọn Paulu, “gbigbọ hẹn ẹn yin dandan” na ẹn bọ e sọ wleawufo nado hodo anademẹ gbigbọ lọ tọn bo yì Jelusalẹm. Ogbẹ̀ etọn vẹna ẹn, ṣigba ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà wẹ tin to otẹn tintan mẹ na ẹn hugan.

⁴ Be mọ wẹ e te na hiẹ lọsu ya? Whenue mí klan mídelẹ do wiwe na Jehovah, mí dopà po ahundopo po nado ze ojlo etọn wiwà do otẹn tintan mẹ to gbẹzan mítọn mẹ. Dogbigbapọnna apajlẹ nugbonọ-yinyin apọsteli Paulu tọn sọgan hẹn ale wá na mí.

5. Fie wẹ Paulu po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po gbọn yì Tile?

⁵ Tọjihun he Paulu po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po do lọ yì “tlọlọ.” Enẹ wẹ yindọ, tọjihun lọ ma pé jẹhọn paali bo masọ zẹ̀ali kaka yé do jẹ Kọsi to azán dopolọ gbè. (Owalọ 21:1) E taidi dọ tọjihun lọ nọte to finẹ to zánmẹ whẹpo do dedo Lodu po Patala po to wunkẹngbe. Whenue yé jẹ Patala he to hùwaji Asia Pẹvi tọn, mẹmẹsunnu lọ lẹ do tọjihun he nọ bẹ agbàn, bọ ohún lọ ze yé yì Tile tlọlọ, yèdọ tòdaho de he tin to agbegbe Fenike tọn mẹ. Dile yé to yìyì, yé gbọn apá na ‘lopo Kiplu tọn [he to awà huto tọn ji] to amiyọn mẹ.’ (Owalọ 21:3) Naegbọn Luku, mẹhe kàn owe Owalọ lẹ tọn do donù ehe lẹpo go?

6. (a) Naegbọn Paulu sọgan ko mọ tuli yí whenue e mọ Kiplu hlan? (b) Dile hiẹ to nulẹnpọn do lehe Jehovah ko dona we bo gọalọna we do ji, tadona tẹ kọ̀n wẹ a wá?

⁶ Paulu sọgan ko dlẹnalọdo lopo lọ bo dọ numimọ he e tindo to finẹ lẹ na yé. To nudi owhe ṣinẹnẹ jẹnukọn to gbejizọnlin mẹdehlan tọn tintan Paulu tọn whenu, ewọ, Balnaba, po Malku po, dukosọ hẹ Elima owọ́ntọ lọ, mẹhe diọnukunsọ yẹwhehodidọ yetọn. (Owalọ 13:4-12) Dile Paulu to lopo lọ pọnhlan bo to nuhe jọ to finẹ lẹ flin, ehe sọgan ko na ẹn tuli bo hẹn ẹn lodo nado doakọnna  nuhe to tepọn ẹn lẹ. Mílọsu sọgan mọaleyi eyin mí nọ lẹnnupọndo lehe Jiwheyẹwhe ko dona mí bo gọalọna mí nado doakọnna whlepọn lẹ do ji. Nulẹnpọn mọnkọtọn sọgan gọalọna mí nado tindo pọndohlan dopolọ taidi Davidi, mẹhe wlan dọmọ: “Susu wẹ awusinyẹn dodonọ tọn, ṣigba, Jehovah nọ whlẹn ẹn sọn popo mẹ.”—Salm. 34:19.

7. Etẹwẹ gbejizọnlinzintọ lẹ wà to whenue yé jẹ Tile?

⁷ Paulu yọnẹn dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ dogbẹ́ hẹ Klistiani hatọ lẹ, enẹwutu, e to jejeji nado kọnawudopọ hẹ yisenọ hatọ etọn lẹ. To whenue yé jẹ Tile, Luku wlan dọmọ: “Mí dín devi lẹ mọ.” (Owalọ 21:4) Na gbejizọnlinzintọ lọ lẹ yọnẹn dọ Klistiani hatọ lẹ tin to Tile wutu, yé dín omẹ ehelẹ mọ, bo tlẹ sọgan ko nọ yé dè. Dopo to dona mayọnjlẹ he mí tindo taidi sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ mẹ wẹ yindọ, mahopọnna fidepope he mí yì, mí sọgan mọ yisenọ hatọ he na kẹalọyi mí lẹ. Mẹhe yiwanna Jiwheyẹwhe bo nọ basi sinsẹ̀n nugbo lẹ tindo họntọn lẹ lẹdo aihọn pé.

8. Nawẹ mí mọnukunnujẹ Owalọ lẹ 21:4 mẹ gbọn?

⁸ To whenue Luku to zẹẹmẹ nuhe jọ to azán ṣinawe he yé yizan to Tile lẹ mẹ tọn basi, e kàn nude he gán taidi nupaṣamẹ to tintan whenu, dọmọ: “Na nuhe gbigbọ wiwe dehia wutu, yé [mẹmẹsunnu Tile tọn lẹ] dọna Paulu pludopludo dọ afọ etọn ni ma jẹ Jelusalẹm blo.” (Owalọ 21:4) Be Jehovah diọlinlẹn gando nue Paulu na wà go wẹ ya? Be gbigbẹna Paulu wẹ e te ma nado yì Jelusalẹm ya? Lala. Gbigbọ lọ ko dohia dọ Paulu na yin yasana to Jelusalẹm, ṣigba e ma gbẹ́ na ẹn nado yì tòdaho lọ mẹ. E taidi dọ gbigbọ wiwe gọalọna mẹmẹsunnu Tile tọn lẹ nado wá tadona he sọgbe kọ̀n dọ Paulu na pehẹ whlepọn to Jelusalẹm. Enẹwutu, na yé to awuvẹ Paulu wutu, yé vẹ̀ ẹ ma nado yì tòdaho lọ mẹ. E họnwun dọ na yé ma jlo dọ Paulu ni ze ogbẹ̀ ede tọn do owù mẹ wutu wẹ. Etomọṣo, na Paulu magbe nado wà ojlo Jehovah tọn wutu, e dedo Jelusalẹm.—Owalọ 21:12.

9, 10. (a) Ninọmẹ tẹwẹ Paulu sọgan ko flin to whenue e sè lehe mẹmẹsunnu Tile tọn lẹ to awuvẹ ẹ do? (b) Etẹwẹ mẹsusu nọ dín to aihọn lọ mẹ to egbehe, podọ nawẹ e gbọnvo pete na nuhe Jesu dọ gbọn?

⁹ To whenue Paulu sè lehe mẹmẹsunnu lẹ to awuvẹ ẹ do, e sọgan ko flindọ Jesu lọsu pehẹ ninọmẹ mọnkọtọn to whenue e dọna devi etọn lẹ dọ emi na yì Jelusalẹm bo jiya onú susu tọn bo nasọ yin hùhù godo. Numọtolanmẹ yinuwado Pita ji bọ e dọna Jesu dọmọ: “Wàlẹblanu na dewe, Oklunọ; ehe ma na jọ do gowe gbede.” Ṣigba Jesu gblọn dọmọ: “Lẹ́ jẹ godo ṣie, Satani! Zannu ahlida tọn de wẹ hiẹ yin na mi, na nulẹnpọn towe ma sọgbe hẹ linlẹn Jiwheyẹwhe tọn lẹ gba, ṣigba dehe yin gbẹtọ tọn lẹ.” (Mat. 16:21-23) Jesu magbe nado zan gbẹzan mẹde-yido-sanvọ́ tọn he Jiwheyẹwhe biọ to e si. Gbemima dopolọ wẹ Paulu tindo. Taidi apọsteli Pita, ayihaawe ma tin dọ mẹmẹsunnu Tile tọn lẹ tindo linlẹn dagbe, ṣigba yé ma mọnukunnujẹ nuhe yin ojlo Jiwheyẹwhe tọn mẹ to whẹho ehe mẹ.

 ¹⁰ To egbehe, mẹsusu wẹ yiwanna nado nọ “wàlẹblanu” na yede kavi nado zan gbẹzan fẹẹmẹninọ tọn. To paa mẹ, gbẹtọ lẹ nọ dín na nọ sinsẹ̀n he nọ hẹn nulẹ bọawu bo ma nọ biọ nususu to mẹsi de mẹ. To vogbingbọn mẹ, Jesu dotuhomẹna mí nado tindo pọndohlan he gbọnvo pete. E dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Eyin mẹdepope jlo nado hodo mi, mì gbọ e ni mọ́n ede bo ze yatin etọn bosọ to hihodo mi zọnmii.” (Mat. 16:24) Nuhe yin nuyọnẹnnu bosọ sọgbe wẹ nado hodo Jesu, ṣigba mọwiwà ma bọawu.

11. Nawẹ mẹmẹsunnu Tile tọn lẹ do owanyi po godonọnamẹ yetọn po hia Paulu gbọn?

¹¹ Todin, ojlẹ sọ na Paulu, Luku, po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ po nado wleali. Aliho he mẹ Luku basi zẹẹmẹ yìyì yetọn tọn te whànmẹ taun, na e do owanyi he mẹmẹsunnu Tile tọn lẹ tindo na Paulu gọna lehe yé yí ahun lẹpo do nọgodona lizọnyizọn etọn do hia. Yemẹpo—sunnu, yọnnu, kakajẹ yọpọvu lẹ ji—wẹ plan Paulu po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po jẹ huto. To pọmẹ, yé jẹklo bo hodẹ̀ dopọ bosọ do e zun whedenu na yé. Enẹgodo, Paulu, Luku, po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ po do tọjihun devo yì Ptolẹmai, fie yé mọ mẹmẹsunnu lẹ te bo nọ yé dè na azán dopo.—Owalọ 21:5-7.

12, 13. (a) Etẹwẹ dohia dọ Filipi wà sinsẹ̀nzọn etọn po nugbonọ-yinyin po? (b) Apajlẹ dagbe tẹwẹ Filipi zedai na otọ́ he yin Klistiani lẹ to egbehe?

¹² Bọdo enẹ go, Luku dọ dọ, Paulu po mẹhe to gbejizọnlinzin hẹ ẹ lẹ po dedo Sesalea. To whenue yé jẹ finẹ, yé “biọ owhé Filipi wẹndagbe-jlatọ lọ tọn gbè.” a (Owalọ 21:8) Homẹ na ko hùn yé taun nado mọ Filipi. Owhe 20 die jẹnukọn to Jelusalẹm, apọsteli lẹ ko de Filipi nado penukundo núdùdù mimá go to agun Klistiani tọn he ṣẹṣẹ yin didoai to whenẹnu mẹ. Filipi yin yẹwhehodọtọ zohunhunnọ ojlẹ dindẹn tọn de. Flindọ to whenue devi lẹ gbàdo na homẹkẹn wutu, Filipi yì Samalia bo jẹ yẹwhehodọ ji to finẹ. Enẹgodo, e dọyẹwheho na ojọ̀ Etiopianu lọ bosọ baptizi i. (Owalọ 6:2-6; 8:4-13, 26-38) Lehe ewọ hẹn sinsẹ̀nzọn etọn di po nugbonọ-yinyin po do sọ!

¹³ Zohunhun Filipi tọn na lizọnyizọn lọ ma ko depò. Todin he e wá gbọṣi Sesalea, Filipi gbẹ́ hẹn alọnu ján to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ. Luku do ehe hia to whenue e ylọ ẹ dọ “wẹndagbe-jlatọ lọ.” Mí sọ sè dọ e tindo viyọnnu ẹnẹ he nọ  dọ dọdai, ehe zẹẹmẹdo dọ yé hodo apajlẹ otọ́ yetọn tọn. b (Owalọ 21:9) To ojlẹ enẹ mẹ, Filipi na ko wà nususu nado hẹn whédo etọn lodo to gbigbọ-liho. To egbehe, otọ́ he yin Klistiani lẹ na wà dagbe nado hodo apajlẹ etọn. Yé dona nọ yin nukọntọ to lizọnyizọn lọ mẹ bo nọ gọalọna ovi yetọn lẹ nado wleawuna ojlo na azọ́n wẹndagbe-jijlá tọn lọ.

14. Etẹwẹ na ko yin kọdetọn dlapọn Paulu tọn yì yisenọ hatọ lẹ dè tọn, podọ dotẹnmẹ mọnkọtọn tẹlẹ wẹ hundote to egbehe?

¹⁴ Sọn fide jẹ fide, Paulu nọ dín yisenọ hatọ lẹ mọ bo nọ yí whenu zan hẹ yé. Ayihaawe ma tin dọ mẹmẹsunnu he to lẹdo lọ lẹ mẹ lẹ na ko nọ to jejeji nado do gbigbọ johẹmẹ tọn hia mẹdehlan ehe po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po. E họnwun dọ dlapọn mọnkọtọn lẹ nọ dekọtọn do “tulinina ode awetọ” mẹ. (Lom. 1:11, 12) Dotẹnmẹ mọnkọtọn lẹ nọ hundote na mí to egbehe. Ale susu wẹ hiẹ na mọyi eyin a nọ yí nugopọntọ lẹdo tọn po asi etọn po do owhé towe gbè, eyin etlẹ yin ohọ̀ kleun de.—Lom. 12:13.

15, 16. Owẹ̀n tẹwẹ Agabu wá do, podọ nawẹ ehe yinuwado mẹhe to finẹ lẹ ji gbọn?

¹⁵ To whenuena Paulu gbẹ́ pò to Filipi dè, jonọ titengbe devo wá—enẹ wẹ Agabu. Mẹhe pli to owhé Filipi tọn gbè lẹ yọnẹn dọ yẹwhegán de wẹ Agabu yin, na e ko dọ dọdai gando huvẹ daho de go to gandudu Klaudiu tọn whenu. (Owalọ 11:27, 28) Vlavo yé na ko kanse yedelẹ dọmọ: ‘Etẹwẹ sọ hẹn Agabu wá file todin? Owẹ̀n tẹwẹ e hẹnwa?’ Dile yé zín nukun do e ji, e yí gbànnú Paulu tọn—yèdọ avọ̀ tlẹ́lẹ de, he taidi ajá he mẹ yè nọ bẹ akuẹ po nudevo lẹ po do bo nọ yin sìnsìn do alinkàn. Agabu sọ yí i do blá afọ po alọ edetiti tọn lẹ po. Enẹgodo, e do owẹ̀n sinsinyẹn de dọmọ: “Le wẹ gbigbọ wiwe dọ, ‘Dawe he tọn gbànnú ehe yin wẹ Ju lẹ na blá to aliho ehe mẹ to Jelusalẹm bo na ze e do alọmẹ na omẹ akọta lẹ tọn.’”—Owalọ 21:11.

 ¹⁶ Dọdai lọ vọ́ nùzindeji dọ Paulu dona yì Jelusalẹm. E sọ dohia dọ yẹwhehodidọ etọn na Ju lẹ na zọ́n bọ yé na ze e “do alọmẹ na omẹ akọta lẹ tọn.” Dọdai lọ yinuwado mẹhe to finẹ lẹ ji tlala. Luku wlan dọmọ: “Todin, whenue mí sè ehe, míwlẹ po mẹhe nọ nọ̀ finẹ lẹ po jẹ vivẹ̀ ẹ ji ma nado hẹji yì Jelusalẹm. To whenẹnu, Paulu gblọn dọmọ: ‘Etẹwutu mì do to avivi bo to tintẹnpọn nado de gbemima ṣie pò? Mì gbọ e ni họnwun na mì dọ, yẹn ko wleawufo e ma yin nado yin biblá kẹdẹ gba ṣigba nado kú ga to Jelusalẹm na oyín Oklunọ Jesu tọn wutu.’”—Owalọ 21:12, 13.

17, 18. Nawẹ Paulu do gbemima etọn hia gbọn, podọ nawẹ mẹmẹsunnu lẹ yinuwa gbọn?

¹⁷ Yí nukun homẹ tọn do pọ́n nujijọ lọ. Mẹmẹsunnu lẹ, yèdọ kakajẹ Luku ji, wẹ vẹ̀ Paulu ma nado yì. Mẹdelẹ to avivi. Na owanyi gọna mẹtọnhopọn he yé to didohia whàn Paulu wutu, e dọna yé po numọtolanmẹ sisosiso po dọ yé “to tintẹnpọn nado de gbemima [emitọn] pò,” kavi dile lẹdogbedevomẹ delẹ lẹ́ hogbe Glẹkigbe tọn lọ do, yé to “ahungbadona” ẹn. Etomọṣo, e magbe, podọ dile e wà do to Tile, e ma dike ovẹ̀ kavi avi yetọn lẹ ni hẹn ẹn gbọjọ. Kakatimọ, e basi zẹẹmẹ whẹwhinwhẹ́n he wutu e dona yì lẹ tọn na yé. Adọgbigbo po gbemima nankọ po die! Dile Jesu wà do to ojlẹ de mẹ wayi, Paulu magbe nado yì Jelusalẹm. (Heb. 12:2) Paulu ma to dindin nado kú do yise etọn tamẹ gba, ṣigba eyin enẹ jọ janwẹ, lẹblanulọkẹyi de wẹ e na yin na ẹn nado kú taidi hodotọ Klisti Jesu tọn.

¹⁸ Nawẹ mẹmẹsunnu lẹ yinuwa gbọn? Do glido, yé na sisi nuhe e dọ. Mí hia dọmọ: “To whenue e ma sọgan yin linlẹndiọna, mí masọ glọnalina ẹn ba, mí sọ dọmọ: ‘Na ojlo Jehovah tọn ni yin wiwà.’” (Owalọ 21:14) Mẹhe tẹnpọn nado diọlinlẹnna Paulu ma nado yì Jelusalẹm lẹ ma tẹkudo linlẹn yetọn lẹ ji. Yé dotoaina Paulu bo kọngbedopọ hẹ ẹ, na yé mọdọ nuhe yin ojlo Jehovah tọn niyẹn, bọ yé sọ kẹalọyi mahopọnna dọ mọwiwà vẹawuna yé. Gbọnmọ dali, Paulu bẹ gbejizọnlin he na dekọtọn do okú mẹ na ẹn jẹeji. Onú lẹ na bọawuna Paulu hugan eyin mẹhe yiwanna ẹn lẹ ma tẹnpọn nado diọlinlẹnna ẹn.

19. Onú titengbe tẹwẹ mí plọn sọn nuhe jọ do Paulu go mẹ?

¹⁹ Nuhe jọ do Paulu go plọn mí onú titengbe de: Mí ma dona tẹnpọn nado diọlinlẹnna mẹdevo lẹ ma nado doafọna gbẹzan mẹde-yido-sanvọ́ tọn dile yé to vivẹnudo nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe. Mí sọgan yí nuplọnmẹ ehe zan to ninọmẹ susu mẹ, e ma yin to whẹho he gando okú po ogbẹ̀ po go lẹ kẹdẹ mẹ gba. Di apajlẹ, dile etlẹ yindọ e nọ vẹawuna mẹjitọ Klistiani susu eyin ovi yetọn lẹ jlo na yì wà sinsẹ̀nzọn na Jehovah to tògodo, yé nọ magbe ma nado hẹn yé gbọjọ. Mẹmẹyọnnu Phyllis, he nọ nọ̀ Angleterre flin nuhe yin numọtolanmẹ etọn to whenue viyọnnu etọn dopo akàn lọ dedo Aflika taidi mẹdehlan. Mẹmẹyọnnu Phyllis dọ dọ: “E ma bọawu paali, n’ma yọnẹn dọ e na dẹn do mi sọmọ. E vẹawu na mi nado jo e do, ṣigba to ojlẹ dopolọ mẹ, n’sọ doawagun to yìyì etọn mẹ. N’hodẹ̀ whlasusu do whẹho lọ ji. Ṣigba nudide etọn wẹ, podọ n’ma tẹnpọn gbede nado diọlinlẹnna ẹn. To popolẹpo mẹ, yẹn janwẹ plọn ẹn nado nọ ze Ahọluduta lọ do otẹn tintan mẹ to gbẹzan etọn mẹ sin! E ko sẹ̀n to tògodo na owhe 30 todin, podọ n’nọ dopẹna Jehovah egbesọegbesọ na nugbonọ-yinyin  etọn.” Lehe e yọ́n dọ mí ni nọ na tuli yisenọ hatọ lẹ nado nọ do gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn hia to whepoponu do sọ!

20, 21. Etẹwẹ dohia dọ Paulu nọ jlo nado tin hẹ mẹmẹsunnu etọn lẹ, podọ naegbọn e nọ jlo na nọpọ́ hẹ yisenọ hatọ lẹ?

²⁰ Yé wleawu bọ Paulu wleali, podọ mẹmẹsunnu he yí ahundopo do to godonọna ẹn lẹ sọ hodo e. To gbejizọnlin yetọn yì Jelusalẹm whenu, Paulu po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po nọ dín mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po mọ. To Tile, yé dín devi lẹ mọ bo nọ yé dè na azán ṣinawe. To Ptolẹmai, yé dọnudo mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po bo yí azán dopo zan to finẹ. To Sesalea, yé nọ owhé Filipi tọn gbè na azán delẹ. Enẹgodo, delẹ to devi Sesalea tọn lẹ mẹ plan Paulu po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po yì Jelusalẹm, fie Mnasọni, dopo to devi tintan lẹ mẹ yí yé te. Whenue gbejizọnlinzintọ ehelẹ jẹ Jelusalẹm, Luku na linlin dọ “mẹmẹsunnu lẹ yí ayajẹ do yí mí.”—Owalọ 21:17.

²¹ E họnwun dọ Paulu nọ jlo nado tin hẹ yisenọ hatọ etọn lẹ. Apọsteli lọ nọ mọ tuli yí sọn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po dè, dile mílọsu nọ wà do to egbehe. Matin ayihaawe, tulinamẹ enẹ na huhlọn Paulu nado pehẹ nukundiọsọmẹtọ kanylantọ he to okú etọn dín lẹ.