1, 2. Nawẹ Balaami tẹnpọn nado hẹn nugbajẹmẹji wá omẹ Jehovah tọn lẹ ji gbọn?

WHÈHUTỌ de yì fihe e gán mọ whèvi wunmẹ he dín e te hù te. E yí mọ̀donú he jẹ do omlẹn etọn nù bo dlan ẹn do otọ̀ mẹ. To whenue e ko yí sọwhiwhe do nọte na ojlẹ de godo, whèvi de sọ́ omlẹn lọ bọ e dọ̀n ẹn tọ́n.

² Gbẹtọvi lẹ lọsu sọgan yin wiwle to aliho mọnkọtọn mẹ. Di apajlẹ, Islaelivi lẹ ko dibla jẹ Aigba Pagbe tọn ji to whenue yé dosla do Danfafa Moabi tọn ji. Ahọlu Moabi tọn dopà na dawe de he nọ yin Balaami dọ emi na na ẹn akuẹ susu eyin e penugo nado hẹn dẹ̀hodo wá Islaeli ji. To godo mẹ, Balaami kàn ayiha de, na Islaelivi lẹ nido hẹn dẹ̀hodo wá yede ji. E yí sọwhiwhe do de mọ̀donú etọn. E do awhli Moabinu lẹ hlan osla Islaelivi lẹ tọn mẹ nado doyẹklọ sunnu yetọn lẹ.​—Sọha lẹ 22:1-7; 31:15, 16; Osọhia 2:14.

3. Nawẹ Islaelivi lẹ joawuna mọ̀donú Balaami tọn gbọn?

³ Be mọ̀donú Balaami tọn wazọ́n ya? Mọwẹ. Sunnu Islaelivi fọtọ́n susu wẹ “jẹ kọndopọ zanhẹmẹ tọn tindo hẹ viyọnnu Moabi tọn lẹ ji.” Yé sọ jẹ yẹwhe lalo lẹ sẹ̀n ji,  yèdọ kakajẹ yẹwhe hiọawu zanhẹmẹ tọn de ji he nọ yin Baali Peọli tọn. Taidi kọdetọn de, Islaelivi 24 000 kú to bẹbẹnu Aigba Pagbe tọn lọ tọn.​—Sọha lẹ 25:1-9.

4. Naegbọn Islaelivi fọtọ́n susu do doalọ to fẹnnuwiwa mẹ?

⁴ Naegbọn ayiha he Balaami kàn lọ do dọ̀n Islaelivi susu sọmọ? Na yé ze ayiha do ojlo ṣejannabi tọn yetọn lẹ kẹdẹ ji bo wọnji onú planplan he Jehovah ko wà na yé lẹ go wutu wẹ. Islaelivi lẹ tindo whẹwhinwhẹ́n susu nado yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. Ewọ ko tún yé dote sọn kanlinmọgbenu Egipti tọn bo na núdùdù yé to danfafa ji bosọ hẹn yé awuyẹyẹ-afọyẹyẹ kakajẹ bẹbẹnu Aigba Pagbe tọn lọ tọn. (Heblu lẹ 3:12) Etomọṣo, yé yin yẹdoklọ gbọn fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn dali. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Mì gbọ mí ni ma nọ doalọ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ blo, dile delẹ to yé mẹ doalọ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ do [bo] jai.”​—1 Kọlintinu lẹ 10:8.

5, 6. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn nuhe jọ to Danfafa Moabi tọn ji lẹ mẹ?

⁵ Aihọn yọyọ lọ ko sẹpọ pete. Enẹwutu to aliho de mẹ, mí taidi Islaelivi lẹ to bẹbẹnu Aigba Pagbe tọn lọ tọn. (1 Kọlintinu lẹ 10:11) Zanhẹmẹ ko do tadu aihọn he mẹ mí to gbẹnọ te to egbehe hú lehe e yin do na Moabinu lẹ. Ehe sọgan yinuwado omẹ Jehovah tọn lẹ ji po awubibọ po. Na nugbo tọn, mọ̀donú he Lẹgba nọ yizan bọ e nọ wazọ́n hugan to egbehe wẹ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn.​—Sọha lẹ 25:6, 14; 2 Kọlintinu lẹ 2:11; Juda 4.

⁶ Kanse dewe dọ, ‘Be e pọnte na mi nado yí nuhe na hẹn awuvivi wá na ojlẹ gli de poun lẹ do dugbẹ wẹ ya, kavi n’jlo na nọgbẹ̀ kakadoi to ayajẹ mẹ to aihọn yọyọ lọ mẹ?’ Be e ma jẹ dọ mí ni wà nuhe go mí pé lẹpo nado  setonuna gbedide Jehovah tọn lọ dọ: “Mì họ̀nna fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn” ya?​—1 Kọlintinu lẹ 6:18.

7, 8. Etẹwẹ yin fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn? Naegbọn e do yin whẹho sinsinyẹn de?

⁷ To egbehe, mẹsusu wẹ nọ zan walọ gblezọn tasinsinyẹn tọn bo nọ yẹ́n-awọnlín do osẹ́n he Jiwheyẹwhe do gando zanhẹmẹ go lẹ. To Biblu mẹ, hogbe lọ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn nọ dlẹnalọdo nuyiwa zanhẹmẹ tọn to mẹhe ma ko wlealọ hẹ yede sọgbe hẹ Owe-wiwe lẹ ṣẹnṣẹn. E bẹ nuyiwa zanhẹmẹ tọn to mẹhe tindo vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn gọna zanhẹmẹ to gbẹtọ po kanlin po ṣẹnṣẹn hẹn. Eyin yè dọ nuyiwa zanhẹmẹ tọn, e gán bẹ kọndopọ zanhẹmẹ tọn, zanhẹmẹ nùmẹ tọn, zanhẹmẹ yonu tọn kavi alọsisado vijinu mẹdevo tọn go po lẹndai zanhẹmẹ tọn po hẹn.​—Pọ́n Nudọnamẹ Dogọ 23.

⁸ Biblu hẹn ẹn họnwun dọ eyin mẹde zindonukọn to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ, e ma gán gbọṣi agun lọ mẹ. (1 Kọlintinu lẹ 6:9; Osọhia 22:15) Humọ, mẹhe yin fẹnnuwatọ nọ hẹn sisi mẹdetiti tọn po jidedomẹgo mẹdevo lẹ tọn po bu. Nuhahun mẹ wẹ fẹnnuwiwa nọ dekọtọn do to whelẹponu. E nọ saba hẹn ayihadawhẹnamẹnu mẹtọn hoapa bo nọ dekọtọn do hòmimọ madonukun, nuhahun alọwle tọn, azọ̀n kavi etlẹ yin okú mẹ. (Hia Galatianu lẹ 6:7, 8.) Eyin mẹde yiagbọji bo lẹnnupọndo nuhe fẹnnuwiwa nọ hẹnwa lẹ ji nugbonugbo, e na vẹawu dọ ni doalọ to fẹnnuwiwa mẹ. Amọ́, pekọ hinhẹnwa na ojlo mẹdetiti tọn kẹdẹ wẹ nọ saba duahunmẹna mẹlẹ to whenue yé to afọdide tintan he na hẹn yé biọ fẹnnuwiwa mẹ ze. Afọdide tintan enẹ nọ saba yin yẹdide fẹnnuwiwa tọn pinpọn.

9. Naegbọn yẹdide fẹnnuwiwa tọn pinpọn do yin owùnu?

⁹ Yẹdide fẹnnuwiwa tọn lẹ nọ yin awuwlena nado fọ́n ojlo zanhẹmẹ tọn dote. To egbehe, yẹdide fẹnnuwiwa tọn lẹ ko gbọn kámẹ-gòmẹ​—yèdọ to linlinwe, owe, nuhiho po nupinpọn televiziọn tọn lẹ po mẹ, podọ to Intẹnẹt ji. Mẹsusu nọ lẹndọ yẹdide fẹnnuwiwa tọn ma do owù, ṣigba nugbo lọ wẹ yindọ owùnu daho wẹ. E gán zọ́n bọ zanhẹmẹ na lẹzun aṣọ́nu namẹ podọ e gán hẹnmẹ tindo ojlo na walọ gblezọn lẹ. Eyin mẹde jẹ yẹdide fẹnnuwiwa tọn pọ́n ji, e nọ ze ede do ninọmẹ de mẹ he gán wá dọ̀n ẹn biọ nudelẹ mẹ taidi vijinu-yido-daihun, nuhahun to alọwle mẹ podọ etlẹ yin gbẹdai.​—Lomunu lẹ 1:24-27; Efesunu lẹ 4:19; pọ́n Nudọnamẹ Dogọ 24.

10. Nawẹ nunọwhinnusẹ́n he tin to Jakọbu 1:14, 15 mẹ sọgan gọalọna mí nado dapana fẹnnuwiwa gbọn?

¹⁰ Nujọnu wẹ e yin dọ mí ni yọ́n lehe fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn sọgan dọ̀n mí do. Doayi avase he yin nina to Jakọbu 1:14, 15 mẹ go dọmọ: “Mẹdopodopo nọ yin whiwhlepọn dile e yin dindọn yì bo yin omọ̀ do na gbọn ojlo edetiti tọn dali. Enẹgodo, ojlo lọ, to whenuena e ko mọhò, e nọ ji ylando; podọ to godo mẹ, whenue ylando ko yin wiwà pó, e nọ hẹn okú wá.” Enẹwutu, eyin linlẹn ylankan lẹ jẹ ayiha mẹ biọ na we ji, nọ de yé sẹ̀ to afọdopolọji. Eyin a tọ́n jẹ yẹdide fẹnnuwiwa tọn de ji to mayọnẹn mẹ, de nukun sẹ̀! Ṣí ọdinatẹẹ lọ, kavi diọ nuhe pọ́n a te to televiziọn ji. A dike ojlo ylankan lẹ mọtẹn to gbẹzan towe mẹ blo. E ma yinmọ, ojlo ylankan towe lẹ sọgan dohuhlọn sọmọ bọ e na wá vẹawuna we nado duto yé ji.​—Hia Matiu 5:29, 30.

11. Nawẹ Jehovah sọgan gọalọna mí gbọn eyin linlẹn mawé lẹ wá ayiha mẹ na mí?

 ¹¹ Jehovah yọ́n mí taun hú mílọsu. E yọ́n lehe mape gán yinuwa do mí ji do. Amọ́, e sọ yọnẹn dọ mí gán duto ojlo ylankan lẹ ji. Jehovah dọna mí dọmọ: “Mì hù awutugonu mìtọn he to aigba ji lẹ, enẹ wẹ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn, mawé, ojlo zogbe zanhẹmẹ tọn, ojlo ylankan po nukunkẹn po, he yin boṣiọ-sinsẹ̀n.” (Kolosinu lẹ 3:5) Dile etlẹ yindọ mọwiwà ma nọ bọawu, Jehovah nọ fahomẹ hẹ mí podọ e na gọalọna mí. (Salmu lẹ 68:19) Mẹmẹsunnu jọja de wá yí yẹdide fẹnnuwiwa tọn pinpọn po vijinu-yido-daihun po do dó aṣa. Wehọmẹvigbẹ́ etọn lẹ nọ dọ dọ jọwamọnu de wẹ enẹ yin na mẹdepope he to whinwhẹ́n, amọ́ e dọmọ: “E hẹn ayihadawhẹnamẹnu ṣie hoapa bo dọ̀n mi biọ gbẹzan fẹnnuwiwa tọn mẹ.” E wá mọdọ emi dona duto ojlo emitọn lẹ ji, podọ po alọgọ Jehovah  tọn po, e penugo nado jo aṣa lọ do. Eyin linlẹn mawé lẹ nọ wá ayiha mẹ na we, biọ to Jehovah si nado na we “huhlọn he hú jọwamọ tọn” na a nido hẹn linlẹn towe lẹ do wiweji.​—2 Kọlintinu lẹ 4:7; 1 Kọlintinu lẹ 9:27.

12. Naegbọn mí dona nọ ‘họ́ ahun mítọn’?

¹² Sọlomọni wlan dọmọ: “Hú nuhe a nọ basi hihọ́na lẹpo, nọ họ́ ahun towe, na e mẹ wẹ asisa ogbẹ̀ tọn lẹ nọ wá sọn.” (Howhinwhẹn lẹ 4:23) “Ahun” mítọn nọtena gbẹtọ he mí yin to homẹ, yèdọ gbẹtọ-yinyin mítọn he Jehovah nọ mọ. Nuhe mí nọ pọ́n lẹ sọgan yinuwado mí ji to aliho sinsinyẹn mẹ. Dawe nugbonọ lọ Jobu dọmọ: “Yẹn ko basi alẹnu de hẹ nukun ṣie lẹ. Enẹwutu, naegbọn yẹn nado na ayidonugo he ma jẹ awhli de?” (Jobu 31:1) Taidi Jobu, mí dona nọ to aṣeji gando nuhe mí nọ pọ́n kavi lẹnnupọndeji lẹ go. Podọ, kẹdẹdi salmu-kantọ lọ, mí nọ hodẹ̀ dọmọ: “Lẹ́ nukun ṣie sẹ̀ sọn nuhe yin ovọ́ lẹ pinpọn ji.”​—Salmu lẹ 119:37.

13. Omẹ nankọ lẹ wẹ Dina jihọntọn hẹ?

¹³ Họntọn mítọn lẹ gán yinuwado mí ji taun, vlavo to aliho dagbe kavi ylankan mẹ. Eyin a de họntọn he nọ hodo nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ, yé gán gọalọna we nado wà nudopolọ. (Howhinwhẹn lẹ 13:20; hia 1 Kọlintinu lẹ 15:33.) Nuhe jọ do Dina go gán gọalọna mí nado mọ nujọnu-yinyin họntọn dagbe lẹ dide tọn. Dina yin dopo to viyọnnu Jakọbu tọn lẹ mẹ, enẹ dohia dọ whẹndo he nọ sẹ̀n Jehovah mẹ wẹ e whẹ́n te. Dina ma yin fẹnnuwatọ de, ṣigba e jẹ gbẹdo hẹ viyọnnu Kenaninu he ma nọ sẹ̀n Jehovah lẹ ji. Pọndohlan Kenaninu lẹ tọn gando zanhẹmẹ go gbọnvo pete na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn bọ yé sọ yin yinyọnẹn na walọ mawé yetọn lẹ.  (Levitiku 18:6-25) Dile Dina topọ hẹ họntọn etọn lẹ, e dukosọ hẹ dẹpẹ Kenaninu de he nọ yin Ṣekẹmi, bọ onú Dina tọn jẹeji na ẹn. Ṣekẹmi nọ yin pinpọnhlan di mẹhe “tindo yẹyi hugan” to whẹndo etọn mẹ. Ṣigba, e ma yiwanna Jehovah.​—Jenẹsisi 34:18, 19.

14. Etẹwẹ jọ do Dina go?

¹⁴ Ṣekẹmi wà nuhe di jọwamọnu bo sọgbe to nukun etọn mẹ. Na onú Dina tọn nọ jẹeji na ẹn wutu, e “plan ẹn” bo “zanhẹ ẹ gánnugánnu.” (Hia Jenẹsisi 34: 1-4.) Danú ehe wá dekọtọn do nujijọ debọdo-dego lẹ mẹ he hẹn nugbajẹmẹji wá Dina po whẹndo etọn blebu po ji.​—Jenẹsisi 34:7, 25-31; Galatianu lẹ 6:7, 8.

15, 16. Etẹwẹ mí sọgan wà nado lẹzun nuyọnẹntọ?

¹⁵ E ma yin dandan dọ mí ni ṣì nudopolọ wà taidi Dina whẹpo do yọnẹn dọ nujinọtedo walọ dagbe tọn Jehovah tọn lẹ tin na dagbe mítọn. “Mẹhe nọ zinzọnlin hẹ nuyọnẹntọ na yọnnuin, ṣigba, mẹhe nọ dogbẹ́ hẹ nulunọ ma na tindo kọdetọn dagbe.” (Howhinwhẹn lẹ 13:20) Yí do basi yanwle towe nado mọnukunnujẹ “zẹẹmẹ gigọ́ nudagbe lẹpo tọn” mẹ, a nasọ dapana awufiẹsa po yajiji he ma yin dandan tọn lẹ po.​—Howhinwhẹn lẹ 2:6-9; Salmu lẹ 1:1-3.

¹⁶ Mí sọgan lẹzun nuyọnẹntọ eyin mí nọ plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn, hodẹ̀ hlan ẹn whẹpo do basi nudide lẹ bo nọ hodo ayinamẹ dagbe he wá sọn afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ dè lẹ. (Matiu 24:45; Jakọbu 1:5) Nugbo wẹ dọ mímẹpo wẹ yin madogánnọ podọ mapenọ, dile a yọnẹn do. (Jelemia 17:9) Amọ́, nawẹ a na yinuwa gbọn eyin mẹde na we avase dọ e yọnbasi dọ a ni jai jẹ owù fẹnnuwiwa tọn mẹ? Be a na gblehomẹ wẹ ya, kavi a na gbọn whiwhẹ dali kẹalọyi alọgọ etọn?​—2 Ahọlu lẹ 22:18, 19.

17. Na apajlẹ de gando lehe ayinamẹ Klistiani hatọ de tọn sọgan gọalọna mí do go.

 ¹⁷ Di apajlẹ, yí nukun homẹ tọn do pọ́n ninọmẹ ehe. Dẹpẹ de jẹ ayidonugo vonọtaun na mẹmẹyọnnu de ji to azọ́nwatẹn etọn bo biọ to e si nado tọ́n hẹ ẹ. E ma nọ sẹ̀n Jehovah, amọ́ e di dọ e jọmẹ bo yin homẹdagbenọ. Mẹmẹyọnnu devo mọ yé omẹ awe lẹ topọ bo tẹnpọn nado na avase mẹmẹyọnnu tintan lọ gandego. Nawẹ mẹmẹyọnnu enẹ na yinuwa gbọn? Be e na dín whẹjijọ wẹ ya, kavi e na mọ avase lọ di nuyọnẹnnu? Vlavo mẹmẹyọnnu lọ yiwanna Jehovah bo jlo na wà nuhe sọgbe. Amọ́, eyin e zindonukọn nado nọ tọ́n hẹ dẹpẹ enẹ, be e to ‘hinhọ̀nna fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn’ nugbonugbo ya kavi e to ‘jidedo ahun edetiti tọn go’?​—Howhinwhẹn lẹ 22:3; 28:26; Matiu 6:13; 26:41.

18, 19. Basi zẹẹmẹ lehe Josẹfu họ̀nna fẹnnuwiwa do tọn.

¹⁸ To jọja whenu Josẹfu tọn, afanumẹ de wẹ e yin to Egipti. Egbesọegbesọ, asi klunọ etọn tọn nọ to bibiọ to e si nado zanhẹ ẹ, amọ́ Josẹfu yọnẹn dọ e ma sọgbe nado wàmọ. Josẹfu yiwanna Jehovah bo jlo na hẹn homẹ etọn hùn. Enẹwutu, whedepopenu he yọnnu lọ tẹnpọn nado doyẹklọ ẹ, e nọ gbẹ́. Na afanumẹ wẹ e yin wutu, e ma gán tọ́nyi sọn klunọ etọn dè domọ poun. To gbèdopo he asi klunọ lọ tọn jlo na hẹn ẹn gánnugánnu nado zanhẹ ẹ, e gbọ bo “họ̀n jẹgbonu.”​—Hia Jenẹsisi 39:7-12.

¹⁹ Nuyiwa Josẹfu tọn sọgan ko gbọnvo pete eyin e ko nọ ze ayiha do onú mawé lẹ ji kavi ko nọ kudlọ kléwhète tọn gando yọnnu lọ go dai wẹ. Ṣigba, haṣinṣan Josẹfu tọn hẹ Jehovah yin nujọnu na ẹn hú nudevo depope. E dọna yọnnu lọ dọmọ: “Klunọ ṣie ma . . . ze nudepope whlá do mi adavo hiẹ, na asi etọn wẹ hiẹ wutu. Enẹwutu, nawẹ yẹn sọgan waylan daho ehe do bo gbọnmọ dali waylando do Jiwheyẹwhe?”​—Jenẹsisi 39:8, 9.

20. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ homẹ Jehovah tọn hùn do Josẹfu go?

²⁰ Dile etlẹ yindọ Josẹfu dẹn do whé podọ do whẹndo etọn, e hẹn nugbonọ-yinyin etọn na Jiwheyẹwhe go, bọ Jehovah sọ dona ẹn. (Jenẹsisi 41:39-49) Homẹ Jehovah tọn hùn tlala do nugbonọ-yinyin Josẹfu tọn go. (Howhinwhẹn lẹ 27:11) E gán vẹawu nado nọavùnte sọta fẹnnuwiwa. Amọ́, nọ flin hogbe ehelẹ: “Mì mẹhe yiwanna Jehovah lẹ emi, mì gbẹwanna oylan. Ewọ nọ basi hihọ́na ogbẹ̀ nugbonọ etọn lẹ tọn; e nọ whlẹn yé sọn alọ mẹylankan tọn mẹ.”​—Salmu lẹ 97:10.

21. Nawẹ mẹmẹsunnu jọja de hodo apajlẹ Josẹfu tọn gbọn?

²¹ Egbesọegbesọ, omẹ Jehovah tọn lẹ nọ yí adọgbigbo  do dohia dọ yé “gbẹwanna nuhe ylan, bo yiwanna nuhe yin dagbe.” (Amọsi 5:15) Mahopọnna owhe he a tindo, a sọgan yin nugbonọ na Jehovah. Yise mẹmẹsunnu jọja de tọn yin whiwhlepọn to wehọmẹ. Wehọmẹvigbẹ́ yọnnu de dọna ẹn dọ emi na tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn hẹ ẹ eyin e gọalọna emi to tẹnpọn nulinlẹn tọn whenu. Etẹwẹ mẹmẹsunnu lọ wà? E yinuwa di Josẹfu. E dọmọ: “N’gbẹ́ nuzedonukọnnamẹ etọn dai to afọdopolọji. Gbọn tenọgligo hinhẹn dali, n’hẹn yinkọ dagbe po sisi mẹdetiti tọn ṣie po go.” ‘Gbẹdudu ojlẹ gli tọn’ depope he fẹnnuwiwa nọ hẹnwa nọ saba wá dekọtọn do awufiẹsa po awubla po mẹ. (Heblu lẹ 11:25) Tonusisena Jehovah nọ hẹn ayajẹ dẹn-to-aimẹ wá to whepoponu.​—Howhinwhẹn lẹ 10:22.

22, 23. Nawẹ Jehovah sọgan gọalọna mí gbọn eyin mí tlẹ waylando sinsinyẹn?

²² Satani na tẹnpọn nado yí fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn do wle mí, podọ ehe sọgan yin avùnnukundiọsọmẹnu titengbe de. Diblayin mímẹpo wẹ nọ tindo linlẹn ylankan lẹ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. (Lomunu lẹ 7:21-25) Jehovah yọnẹn domọ bosọ nọ flindọ “kọ́gudu wẹ mí.” (Salmu lẹ 103:14) Eyin mọ wẹ, etẹwẹ lo eyin Klistiani de jai jẹ ylando sinsinyẹn fẹnnuwiwa tọn mẹ? Be etọn vọ̀ ján niyẹn ya? Lala. Eyin mẹde lẹnvọjọ nugbonugbo, Jehovah na gọalọna ẹn. Jiwheyẹwhe “nọ wleawu nado jonamẹ.”​—Salmu lẹ 86:5; Jakọbu 5:16; hia Howhinwhẹn lẹ 28:13.

²³ Jehovah sọ na mí “sunnu lẹ di nunina”​—enẹ wẹ mẹho agun tọn owanyinọ he nọ penukundo mí go lẹ. (Efesunu lẹ 4:8, 12; Jakọbu 5:14, 15) E wleawu mẹho lẹ tọn dai, na yé nido nọ gọalọna mí nado vọ́ haṣinṣan mítọn hẹ ẹ jlado.​—Howhinwhẹn lẹ 15:32.

24, 25. Nawẹ “zinzin” sọgan gọalọna mí nado dapana fẹnnuwiwa gbọn?

²⁴ Nado basi nudide dagbe lẹ, mí dona yọ́n lehe osẹ́n Jehovah tọn lẹ nọ hẹn ale wá na mí do. Mí ma jlo na taidi dẹpẹ he Howhinwhẹn lẹ 7:6-23 dọho etọn lọ. “Zinzin” whèdo e, enẹwutu e dike bọ mọ̀donú fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn doyẹklọ ẹ. Zinzin gbloada hú nuyọnẹn. Eyin mí tindo zinzin, mí nọ tẹnpọn nado yọ́n linlẹn Jiwheyẹwhe tọn bo nọ yinuwa sọgbe hẹ ẹ to gbẹzan mítọn mẹ. Flin hogbe nuyọnẹn tọn ehelẹ: “Mẹdepope he tindo zinzin yiwanna ede. Mẹdepope he yí wuntuntun whlá na tindo kọdetọn dagbe.”​—Howhinwhẹn lẹ 19:8.

²⁵ Be a kudeji mlẹnmlẹn dọ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọgbe ya? Be a yise nugbonugbo dọ tonusisena yé na hẹn ayajẹ wá na we ya? (Salmu lẹ 19:7-10; Isaia 48:17, 18) Eyin a ma ko kudeji janwẹ, bo flin dagbe planplan he Jehovah ko wà na we lẹ. “Dọ́pọ́n bo mọdọ Jehovah yọ́n.” (Salmu lẹ 34:8) A na mọdọ lehe a to mọwà sọ, mọ wẹ a na yiwanna Jiwheyẹwhe dogọ do. Yiwanna nuhe ewọ yiwanna lẹ, bo gbẹwanna nuhe e gbẹwanna. Nọ yí linlẹn dagbe lẹ do gọ́ ayiha towe mẹ​—yèdọ nuhe yin nugbo, nuhe yin dodo, nuhe yin wiwe, nuhe jẹna owanyi po nuhe yin jijọ dagbe lẹ po. (Filipinu lẹ 4:8, 9) Mí sọgan hodo apajlẹ Josẹfu tọn, mẹhe mọaleyi sọn nuyọnẹn Jehovah tọn mẹ.​—Isaia 64:8.

26. Etẹ ji wẹ mí na dọhodo bọdego?

²⁶ Vlavo a yin tlẹnnọ kavi alọwlemẹ, Jehovah jlo dọ a ni duvivi ogbẹ̀ tọn bo tindo ayajẹ. Weta awe he bọdego lẹ bẹ nudọnamẹ he gán gọalọna mí nado tindo kọdetọn dagbe to alọwle mẹ lẹ hẹn.