ALỌGỌ NA WHẸNDO LẸ | MẸJITỌ-YINYIN
Basi Hihọ́na Ovi Towe Sọn Yẹdide Gblewa Tọn Pinpọn Mẹ
“Mí yọ́n owù he yẹdide gblewa tọn lẹ pinpọn bẹhẹn ganji, e họnwun taun, amọ́ mí ma yọnẹn dọ e na bọawu taun dọ viyọnnu mítọn ni yì tọ́n jẹ e ji.”—Nicole.
To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo nuhe bọdego lẹ ji:
Nuhe a dona yọnẹn
Ovi lẹ sọgan jẹ yẹdide gblewa tọn pọ́n ji sọn ovu. To alọnu din, dodinnanu lẹ dohia dọ to madozẹnzẹn mẹ, ovi lẹ nọ jẹ yẹdide gblewa tọn pọ́n ji to whenue yé do owhe 11.
Ovi lẹ gán yì tọ́n jẹ yẹdide gblewa tọn ji gbọn kosọ dali. Di apajlẹ, yé gan yì tọ́n jẹ yẹdide gblewa tọn ji to mayọnẹn mẹ to whenue yé to dodinnanu basi do nuhe sọgbe de ji to Intẹnẹt ji kavi to nukun yìn gbọn nọtẹn gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ ji. Ajọjijla yẹdide gblewa tọn lẹ gán sọawuhia to ajiji mẹ dile yé to aihun video ji tọn lẹ dà to Intẹnẹt ji. Wunmẹ yẹdide gblewa tọn susu wẹ tin, amọ́ dehe gbayipe hugan wẹ fọto lẹ po video lẹ po. Etomọṣo, aṣa gblewa tọn lẹ sọ nọ yin awuwlena do wunmẹ wema ji tọn po hoyidokanji po tọn lẹ mẹ bo sọgan yin mimọyi kavi yin hihò tlọlọ to Intẹnẹt ji.
Nudevo he yè sọ dona hẹn do ayiha mẹ wẹ yindọ mẹdelẹ gán do nudọnamẹ gblewa tọn lẹ hlan yọpọvu lẹ gbọn alokan, tablẹti kavi ọdinatẹẹ ji, vlavo gbọn aplikasiọn wekanhlanmẹ tọn lẹ gblamẹ. Dodinnanu de he yin bibasi gando jọja 900 linlán go dohia dọ diblayi 90 to kanweko ji yọnnu lẹ tọn, podọ 50 to kanweko ji sunnu lẹ tọn wẹ dọ dọ klasigbẹ́ lẹ nọ do fọto po video mẹhe to omẹ́ lẹ tọn po hlan yé to gbesisọ mẹ.
Yẹdide gblewa tọn he gbayipe taun lẹ nọ saba bẹ danuwiwa hẹn. Yẹdide gblewa tọn he gbayipe hugan bo bọawu nado mọ lẹ nọ bẹ danuwiwa hẹn jẹ obá de mẹ, titengbe sọta yọnnu lẹ.
Yẹdide gblewa tọn nọ hẹn awugble wá na yọpọvu lẹ. Dodinnanu de dohia dọ e yọnbasi dọ ovi he nọ pọ́n yẹdide gblewa tọn lẹ:
ma na wazọ́n ganji to wehọmẹ
ni jiya magbọjẹ po flumẹjijẹ po tọn bo nọ mọ yede di nuvọ́nọ
ni mọdọ zanhẹmẹ gánnugánnu ma yin nuylankan de
Nuagokun lọ die: E yọnbasi dọ ovi lẹ ni jiya kọdetọn ylankan he yẹdide gblewa tọn pinpọn nọ hẹnwa lẹ tọn, podọ mẹjitọ lẹ wẹ to otẹn dagbe mẹ nado basi hihọ́na yé.
Ayinamẹ Biblu tọn: “Ohó ehelẹ he yẹn degbena we to egbé dona tin to ahun towe mẹ, podọ hiẹ dona nọ yí sọwhiwhe do plọn yé ovi towe lẹ bo na nọ dọho gando yé go to whenue hiẹ sinai to owhé towe gbè, to whenue hiẹ to zọnlinzin to aliji, to whenue hiẹ mlọnai podọ to whenue hiẹ fọ́n.”—Deutelonomi 6:6, 7.
Lehe a sọgan basi hihọ́na ovi towe sọn yẹdide gblewa tọn pinpọn si do
Basi dodinnanu do whẹho lọ ji. Lẹnnupọndo whenue podọ fihe e bọawu dọ ovi towe ni tọ́n jẹ yẹdide gblewa tọn ji te lẹ ji. Di apajlẹ, be e nọ yì Intẹnẹt ji matin anademẹ mẹdepope tọn to gbọjẹwhenu lẹ to wehọmẹ wẹ ya?
Aliho voovo mẹ wẹ ovi towe gán yì tọ́n jẹ yẹdide gblewa tọn ji te
Gbadopọnna adà hihọ́ tọn he tin to alokan etọn ji lẹ bo jẹakọ hẹ aplikasiọn he e nọ zan lẹ gọna aihun he e nọ dà to e ji lẹ. Di apajlẹ, aplikasiọn wekanhlanmẹ tọn delẹ nọ tindo adà de he nọ zọ́n bọ wekanhlanmẹ, yẹdide kavi video he bẹ nudọnamẹ gblewa tọn hẹn lẹ nọ busẹ to ojlẹ vude poun godo. Podọ aihundida video ji tọn he to Intẹnẹt ji susu wẹ nọ na dotẹnmẹ aihundatọ lẹ nado pọ́n yẹdide gblewa tọn bo tlẹ daihun gblewa tọn lẹ to aihundida video ji tọn lọ mẹ.
“Po numimọ he n’tindo po: Taidi mẹjitọ de, eyin ovi towe tindo alokan de, a dona yọ́n lehe yè nọ zan ẹn do, lehe a gán na dogbó nuhe ovi lọ gán wà to e ji lẹ do gọna lehe a gán yọ́n nuhe ovi towe nọ wà to e ji lẹ do.”—David.
Ayinamẹ Biblu tọn: “Ahun mẹhe tindo nukunnumọjẹnumẹ tọn nọ bẹ oyọnẹn pli.”—Howhinwhẹn lẹ 18:15.
Wà nuhe go a pé lẹpo nado basi hihọ́na ovi towe. Ze afọdide lẹ nado de owù he mẹ ovi towe gán biọ lẹ pò. Di apajlẹ, nọ ze alokan ovi towe tọn gọna alokan, tablẹti kavi ọdinatẹẹ devo he to owhé towe gbè lẹpo do ninọmẹ de mẹ he na glọnalina nudọnamẹ he bẹ yẹdide gblewa tọn hẹn lẹ. Hẹn ẹn diun dọ adà he nọ na dogbó nuhe ovi towe gán wà to alokan etọn ji lẹ to titá. Podọ a dona yọ́n nudọnamẹ aṣli tọn he ovi towe nọ yí do sú alokan etọn lẹpo.
“N’mọdọ e yọ́n nado nọ yí adà he nọ na dogbó nuhe ovi de gán wà to alokan ji lẹ zan, nado nọ hẹn ẹn diun dọ visunnu ṣie ma nọ pọ́n tito televiziọn ji tọn lẹpo bosọ yọ́n nudọnamẹ aṣli tọn he e nọ yí do sú alokan etọn.”—Maurizio.
“N’ma nọ dike gbede dọ visunnu ṣie lẹ ni sú ohọ̀n do ota to abò yetọn lẹ mẹ nado pọ́n video. Eyin yé jlo na yìhọ, n’ma nọ dike yé ni ze alokan yetọn lẹ biọ abò mẹ.”—Gianluca.
Ayinamẹ Biblu tọn: “Zinzintọ nọ mọ owù hlan bo nọ whlá ede.”—Howhinwhẹn lẹ 22:3.
Na avase ovi towe lẹ gando yẹdide gblewa tọn pinpọn go. Onọ̀ de he nọ yin Flavia dọmọ: “Mẹjitọ delẹ ma nọ jlo na dọhodo yẹdide gblewa tọn lẹ ji hẹ ovi yetọn lẹ, na yé nọ kudeji dọ ovi emitọn ma gán pehẹ nuhahun enẹ gbede.” Mẹjitọ devo lẹ nọ hànu dọ, ‘Eyin n’dọhodeji hẹ ovi ṣie, e gán jẹ tlintlindo dín ji.’ Nulẹnpọn mọnkọ ma ka sọgbe. Mẹjitọ nuyọnẹntọ lẹ nọ dọhodo owù he to yẹdide gblewa tọn lẹ pinpọn mẹ ji hẹ ovi yetọn lẹ whẹpo yé nido wá yì tọ́n jẹ e ji. Nawẹ a gán wàmọ gbọn?
Plọn ovi pẹvi lẹ nuhe yé dona wà, eyin yé tọ́n jẹ nudọnamẹ gblewa tọn de ji. Di apajlẹ, yé gán sú nukun yetọn kavi ṣí nuyizan lọ. Podọ na tuli yé nado nọ dọhodopọ hẹ we gando nuhe yé mọ kavi sè lẹ go. a
“N’jẹ hodọdo owù he yẹdide gblewa tọn bẹhẹn lẹ ji hẹ visunnu ṣie whenue e gbẹ́ pò to pẹvi. Whenue e do nudi owhe 11, ajọjijla yẹdide gblewa tọn lẹ jẹ awusọhia ji to aihun he e nọ dà to alokan etọn ji de mẹ. Ajọjijla lọ lẹ bẹ oylọ-basinamẹ lọ hẹn dọ ni de fọto ede tọn bo dohlan gbọn wekanhlanmẹ gblamẹ. Na mí ko dọhodo nuhe e dona wà ji wutu, e wá dè e to afọdopolọji bo dọ nuhe jọ lọ na mi.”—Maurizio.
Ayinamẹ Biblu tọn: “Plọn ovi do aliho he ewọ dona gbọn ji; eyin ewọ tlẹ whẹ́n mẹho, e ma na tọ́n sọn e ji.”—Howhinwhẹn lẹ 22:6, odò.
Gọalọna ovi he ko whẹ́n lẹ nado nọavùnte sọta mẹtẹnpọn lọ nado pọ́n yẹdide gblewa tọn, dotoai kavi hia nudepope he gandego. Di apajlẹ, gọalọna ovi towe nado wleawuna gbekọndopọ whẹndo mẹ tọn de he mẹ e na basi kandai nuhe e na wà lẹ tọn do eyin e yì tọ́n jẹ yẹdide gblewa tọn ji gọna nuhewutu e jlo na wàmọ. Biọ to e si nado kàn kọdetọn he yẹdide gblewa tọn lẹ pinpọn sọn ojlo mẹ wá nọ hẹnwa lẹ do gbekọndopọ lọ mẹ, taidi sisi mẹdetiti tọn po jidedomẹgo mẹjitọ etọn lẹ tọn po hinhẹnbu gọna haṣinṣan etọn hẹ Jiwheyẹwhe he na gble. b
“Dile ovi towe lẹ to whinwhẹ́n, gọalọna yé nado nọ mọnú zẹ̀ mẹtẹnpọn lọ nado pọ́n yẹdide gblewa tọn lẹ go bo nọ mọ kọdetọn ylankan he e gán hẹnwa pipòtọ gbẹzan yetọn tọn ji lẹ hlan.”—Lauretta.
“Eyin ovi mítọn lẹ mọnukunnujẹ owù he to yẹdide gblewa tọn lẹ pinpọn gọna nukun he Jehovah nọ yí do pọ́n ẹn mẹ, ehe na basi hihọ́na yé ganji.”—David.
Ayinamẹ Biblu tọn: “Hihọ́ de wẹ nuyọnẹn yin.”—Yẹwhehodọtọ 7:12.
Nọ dọho hẹ yé whẹwhẹ. Dile etlẹ yindọ e gán vẹawuna mẹjitọ lẹ nado yise, nugbo lọ wẹ yindọ ovi lẹ nọ jlo na dọhona mẹjitọ yetọn lẹ do whẹho zanhẹmẹ tọn po yẹdide gblewa tọn lẹ po ji. Dame Rachel de Souza, he nọ yiavùnlọna ovi lẹ to Angleterre dọ dọ: “Mí ko wá mọdọ [ovi lẹ] nọ jlo na dọhodo zanhẹmẹ ji hẹ mẹjitọ lẹ, etlẹ yin whenue yé pò to ovu, bosọ nọ jlo na dọhodeji hẹ yé whẹwhẹ. Ovi lẹ nọ do hudo hodọdopọ dagbe de tọn sọgbe hẹ owhe yetọn, ehe na gbọṣi aimẹ dile yé to whinwhẹ́n.”
“Whenue n’to whinwhẹ́n, nudelẹ tin he mẹjitọ ṣie lẹ ma dọhodeji hẹ mi pọ́n gbede. E na ko jlo mi dọ mí ni yí awuvivo do tindo hodọdopọ dagbe do onú enẹlẹ ji. Todin taidi onọ̀ de, n’nọ wà nuhe go n’pé lẹpo nado dọhodo zanhẹmẹ ji hẹ ovi ṣie lẹ whẹwhẹ po awuvivo po.”—Flavia.
Eyin ovi towe ko jẹ yẹdide gblewa tọn pọ́n ji
Nọ duto dewe ji. Eyin a doayi e go dọ ovi towe ko pọ́n yẹdide gblewa tọn, dotoai kavi hia nude gandego, tẹnpọn nado duto dewe ji. Nuhe jọ lọ gán ko vẹna ewọ lọsu, hẹn ẹn jọsi kavi zọ́n bọ e na ko to owhẹ̀ do ede. Eyin a yinuwa po homẹgble po, ninọmẹ lọ na vántán podọ e yọnbasi dọ enẹ ni glọnalina ẹn ma nado dọnsẹpọ we to whedevonu ba.
Ayinamẹ Biblu tọn: “Mẹhe tindo oyọnẹn nọ de ohó pò, podọ mẹhe tindo wuntuntun na nọ gbọṣi abọẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 17:27.
Dindona nugbo lọ. Kakati nado yawu wá gbèta dopo kọ̀n, kàn kanbiọ lẹ sè e nado yọ́n lehe yẹdide gblewa tọn lọ jẹ e si do. Di apajlẹ, be mẹde wẹ do yẹdide lọ hlan ẹn ya, kavi ewọ lọsu wẹ mọyi na ede? Be whla tintan die he e to yẹdide lọ pọ́n ya, kavi e ko nọ pọ́n ẹn dai? Be nuyizan he ji yẹdide lọ te tindo adà he nọ glọnalina onú mọnkọ lẹ, kavi adà he nọ na dogbó nuhe ovi de gán wà to e ji ya? Eyin mọ wẹ, be e kàn ayiha de nado mọ yẹdide mọnkọ lẹ wẹ ya? Flindọ yanwle towe wẹ nado na tuli ovi towe nado dọ nuhe e lẹn—e ma yin nado to hokanse e poun.
Ayinamẹ Biblu tọn: “Linlẹn he to ahun gbẹtọ tọn mẹ lẹ taidi otọ̀ he siso lẹ, ṣigba, mẹhe tindo wuntuntun wẹ na dọ̀n yé tọ́n.”—Howhinwhẹn lẹ 20:5.
Yí nude wà. Di apajlẹ, eyin gbọn kosọ dali wẹ e tọ́n jẹ yẹdide lọ ji, a gán vọ́ adà he nọ na dogbó nuhe e gán wà to nuyizan lọ ji gọna dehe nọ glọnalina yẹdide mọnkọ lẹ jlado.
Eyin e họnwun dọ ewọ lọsu wẹ dín yẹdide gblewa tọn lọ lẹ na ede, yí owanyi do domẹplọnlọ e go bosọ yin nujikudonọ. Yidogọna ojlo ovi towe tọn nado gbẹ́ yẹdide gblewa tọn lẹ pinpọn dai, gbọn nulinlẹnpọn hẹ ẹ do wefọ delẹ ji dali taidi Jobu 31:1, Salmu 97:10 po Salmu 101:3 po. c Sọ hẹn ẹn zun yinyọnẹn na ẹn dọ a na nọ dọhodopọ hẹ ẹ to osẹ dopodopo mẹ nado pọ́n lehe e to nukọnyi do, podọ nado yọnẹn eyin a gán wà nude dogọ nado gọalọna ẹn.
Ayinamẹ Biblu tọn: “Mì ma nọ hẹn homẹgble ovi mìtọn lẹ blo, ṣigba mì nọ to pinpọn yé go whẹ́n to mẹplọnlọ po tudohomẹnamẹ Jehovah tọn po mẹ.”—Efesunu lẹ 6:4.
a Nado mọ nudọnamẹ lẹ na nuhe dù lehe a gán nọ dọhodopọ hẹ ovi towe do whẹho zanhẹmẹ tọn ji sọgbe hẹ owhe etọn do, pọ́n hosọ lọ “Nawẹ Mẹjitọ lẹ Gán Dọhodo Zanhẹmẹ Ji hẹ Ovi Yetọn lẹ Gbọn?”
b Nado mọ nudọnamẹ gigọ́ gando nuhe gbekọndopọ lọ na bẹhẹn lẹ go, pọ́n azọ́nwema lọ “Lehe A Gán Dapana Yẹdide Gblewa Tọn Do.”
c Mì gán sọ gbadopọnna hosọ lọ “Naegbọn A Dona Dapana Yẹdide Gblewa Tọn?”
A Gán Sọ Pọ́n Hosọ Ehelẹ
ALỌWLE & WHẸNDO
Plọn Ovi Towe Nado Nọ Zan Alokan Ganji
Ovi he tlẹ yọ́n alọ alokan tọn ganji lẹ gbẹ́ do hudo anademẹ mẹjitọ tọn nado yọ́n lehe yé na zan alokan dile e jẹ do.