Mun ˈe dhɩ nɩan ˈe ɛ ˈdhi bho

Mun ˈe dhɩ nɩan ˈe ɛ ˈdhi bho

ˈCƖAANDHƐ- TAAN

Ka Ɲɔnsoa a ˈbɔn -glɔɲiɔn- ɔnˈ ˈkmʋn ˈye nɩn- -ɛn?

Ka Ɲɔnsoa a ˈbɔn -glɔɲiɔn- ɔnˈ ˈkmʋn ˈye nɩn- -ɛn?

1. Ka Ɲɔnsoa a ˈbɔn -glɔɲiɔn- ɔnˈ ˈkmʋn ˈye nɩn- -ɛn?

ƝƆNSOA a ˈbɔn -glɔɲiɔn- ɔnˈ ˈkmʋn ˈye ˈdhɔɛe ˈmʋn nɩn-. ˈƝnɔnkpao -e ɲmau- kɔan ɲan ɔ nʋan an, ʋbʋ- -nɩn Adan -e Ɛvʋ. Ɔ pʋbʋ ˈbho ˈˈjhrii -nmɔn -gle dhueˈ ˈdhi. Dhɛ ɔɔ ˈbɔan ˈdhe- ɛ, ɛmɛn- -nɩn ʋʋ ˈye ˈˈɲnuun ˈghlʋ, ʋʋ ˈye ˈbhlʋa -jhriɛ- ɛˈ klɛɛ -bɔyaˈˈ -deɩn- po, ˈˈdhe ʋʋ ˈye nmian anˈ dɩ ˈˈdu -ke.—Gbɔ I Deˈan 1:28; 2:8, 9, 15; zro Dhebhɔɔjhibhodhɛ- 6.

2. (a) -Ka Ɲɔnsoa a muan ɔɔˈ -glʋˈdɩ nʋn- -ɛn, ka -a nʋn ɛɛˈ jhibho- sʋn -ɛn? (b) Ka Biiblʋ ˈdha ˈdhe ˈkmʋn sea ˈˈtian ˈbhle aˈ dɩ ˈdhi -ɛ?

2 ˈBho- -gwlɩˈˈ ˈdhee, ˈbhlʋa a muɛn -bɔyaˈˈ -deɩn- ˈkpa- ˈjɛɛn- -wɛeˈ -a -ˈye dɔ ˈˈkpe ˈˈti nɔnˈˈ ˈˈoo nɔnˈˈ? Zoova aˈ ˈˈjɛˈkpa ˈnaan: “ˈƖn ˈbʋɛnˈ, ˈman muɛn ˈo -ɲnian- -ke.” (Isaïe 46:9-11; 55:11) Ɛɛn, dhɛ ˈˈoo dhɛ ɔɔ ˈbɔan an, ɔɔ muɛn nʋn-. Dhɛ se ˈbhɛɛ- ɛ ˈyeɔ i-ɲnaan. Zoova ˈnaan ɔ “ˈse ˈbhlʋa nʋn ˈˈjhai.” (Isaïe 45:18) Ɔɔ ˈbɔn ɲʋn ˈye da ˈbhlʋa -jhriɛ- ɛˈ klɛɛ ˈˈkpe ˈˈti. Ɲʋn Ɲɔnsoa a ˈbɔan -ʋʋ -ˈyea da ˈˈti ɛ, kʋʋ ˈye nɩn- -ɛn, ˈˈdhe ʋʋ ˈye nɔnˈˈ diɛ nʋn -ɛn? Dhɛ Biiblʋ ˈtmʋan an, ɛ ka: “Ɲʋn -ˈsrɛa ˈˈɩ ɛ, ʋa muɛn ˈbhlʋa ˈbhle- ˈˈdhe ʋʋ ˈye dɔ ˈˈkpe ˈˈti nɔnˈˈ ˈˈoo nɔnˈˈ.”Psaume 37:29; Gbɔˈwlʋdhɩ- 21:3, 4.

3. ˈMɛan -e ˈghwɛ siia dhi ˈdhee, dhɛ -ˈbhɛɛ- -ˈye -manˈ ˈˈjɛ idee- -ɛ?

3 ˈKlaa ˈzɩan an, ɲʋn an ˈkpa ˈghwɛ, ʋa ˈmɛnˈ. ˈDhe ˈbhlʋɩ -duuˈˈ ˈdhi ɛ, ʋa vɔnˈ tʋ ˈˈkwi a yea ˈmɛn. -ˈMɩn sea -jɩn Ɲɔnsoa a ˈbɔan nɩn- ˈdhee, -ˈmɛn -ɛ -nɩn ˈo bhla -a? Dhɛ nɩan ˈo ɛ, Biiblʋ aˈ ˈsʋ -ˈbhɛɛ- ʋn -ˈyeɛ ˈtmʋn.

ƝƆNSOA Aˈ ˈMƲƝƖƐIN-

4, 5. (a) -Ɔ -jhii sɛn in -wɛeˈ -ɔ -ghlu ˈe Ɛvʋ bho ˈdhe Edɛnɩn gle ˈdhi -ɛ? (b) Ɲɔn -ˈsrɛa ˈˈɩ see ɛ, kɔɔ nʋn -wɛeˈ ɔɔ ˈkpa ˈˈjhrii- -ɛ?

4 Biiblʋ ˈnaan Ɲɔnsoa ˈbhleɛ ˈmʋɲɩɛin- dhueˈ ɲɔn ɔn ˈdhaa ‘Ɲɔnsaʋn- Satan.’ Satan -jhiiɛ- sɛn in ɔ ye ˈe Ɛvʋ bho -ghlu ˈdhe Edɛnɩn gle ˈdhi. (Gbɔˈwlʋdhɩ- 12:9; Gbɔ I Deˈan 3:1) Ɔ nʋɛnˈ -ka ɛɛˈ nɩan sɛn -ɛn ghlu ɛ.—Zro Dhebhɔɔjhibhodhɛ- 7.

5 Ɲɔnsoa nʋn Ɲɔnsaʋn- Satan an? ˈˈƖɩn-! Dhbhoo -zuu dhueˈ -ʋn nɩan ˈe jhaʋn ˈdhi -da Ɲɔnsoa a poa da ˈbhlʋa ˈˈkpe ˈkpa Adan -e Ɛvʋ aˈ dɩ ɛ, ʋmʋn- zian- ʋanˈ ˈˈjɛˈkpa ˈˈɩ ˈsʋ -ʋn -ˈkpa Ɲɔnsaʋn. (Job 38:4, 7) Kɛ nʋn -nʋɛn- sʋn -ɛn? Ka ɲɔn -ˈsrɛa ˈˈɩ see ɔ nʋn -wɛeˈ ɔɔ ˈkpa ˈˈjhrii- -ke -ɛ? -Da ɔɔ ˈghlʋa a, ɔ se ˈˈjhrii- nɩn- ˈdhe-. ˈKlaa dhɛ -ɛ sea ɔɔˈ dhɛ nɩn- ɛn, ɛmɛn- ɔɔ ˈbɔn. Ɔ ˈbhleeɛ ˈˈdhru ˈdhi nɔnˈˈ ˈˈoo nɔnˈˈ ˈsʋ dhɛsaʋn- ɔɔ naan tɔˈi -ˈnɛn ye ku ˈdhe ɔ ˈmʋn. -Bho ɔ nɩn- dhɛ -ˈnɛn -sie- dhueˈ ɛ, ɔ ˈbhɛɛˈ ɔ ˈyeɛ ˈˈjhri. Ɔ poɛ ɔɔˈ ˈˈjɛ ˈˈjhrii-.—Zro Zakɩ 1:13-15; zro Dhebhɔɔjhibhodhɛ- 8

6. Ka dhbhoo -zuu dhueˈ nʋn Ɲɔnsoa aˈ ˈmʋɲɩɛin ˈkpa sʋn -ɛn?

6 Dhɛ nɩan dhueˈ ɛ, ɛmɛn- -nʋʋɛn- -ke ˈdhe dhbhoo -zuu -ˈnʋn anˈ dɩ ˈdhi. Zoova nʋan Adan -e Ɛvʋ ɛ, ɔ ˈnaan aʋ ˈghlʋ ˈˈɲnuun ʋʋ ˈye ‘ˈbhlʋa ˈˈjhi.’ (Gbɔ I Deˈan 1:27, 28) Ɛgwɛ ˈdhe dhbhoo -zuu -ˈnʋn anˈ tɔˈi-naan ˈdhi ɛ, ʋn ˈnaan: ‘ˈMɔn- ɲʋn -ˈnʋn anˈ klɛɛ ˈye ˈˈɲɩn ʋaˈ ˈˈɲɩn -e Zoova -dhe.’ -Ka ʋan naan dɩ -ˈnɩn tɔˈ i ɛ, ˈkamɔn- dhɛ Zoova ˈbhlea ˈˈdhe ʋan ˈbɔan -ˈnɛn ɛnˈ ˈtʋn an di ˈˈɩ ˈbho ʋn -gwlɩˈˈ. Dhbhoo -zuu -ˈnʋn an ˈbɔn ʋn ˈye ˈo Ɲɔnsoa aˈ ˈgɔ ˈˈɩ-jhii. Ɛmɛn- dɩ ʋn ˈtmʋn sɩ -wɛeˈ ʋn -poo Ɛvʋ ˈsrɛ i. (Zro Gbɔ I Deˈan 3:1-5.) Dhɛ ʋn nʋan an, ɛɛˈ dɩ ʋn ˈkpa Ɲɔnsaʋn- Satan -e Ɲɔnsoa aˈ ˈmʋɲɩɛin.

7. (a) Dhɛɛdɩ- Adan -e Ɛvʋ ˈmɛn -ɛn? (b) Dhɛɛdɩ- -aa -ˈkpa gelaˈˈ ˈˈdhe -aa -ˈmɛn -ɛn?

7 Adan -e Ɛvʋ ˈse Ɲɔnsoa aˈ ghlu ŋwɔn ˈjhe ʋʋ ye tubhuo dhi. (Gbɔ I Deˈan 2:17; 3:6) Ʋʋ nʋɛn dhɛsaʋn- ˈbho Zoova ˈˈjhibhaˈ. Nɔnˈˈ -ziia- ˈbho ɛ, ʋʋ ˈmɛɛnˈ -ka Zoova ˈtmʋɩn -dhe ɛ. (Gbɔ I Deˈan 3:17-19) Ʋaˈ ˈˈɲnuun ʋʋ ˈghlʋa a, ʋʋ ˈkpa dhɛsaʋnʋʋn -ke. Ɛɛˈ dɩ ʋʋ ˈmɛn. (Zro Wlɔm 5:12.) Ka Adan -e Ɛvʋ aˈ ˈˈɲnuun nʋn dhɛsaʋnʋʋn- ˈkpa sʋn -ɛn? Ɲʋn ˈnaan ji ɛ ˈghlʋɛ ji, ɛɛˈ ˈghlʋ -kɔɔkpa. Adan -zaa Ɲɔnsoa aˈ ghlu jeˈ ɛ, ɔ ˈkpa dhɛsaʋnʋin-. -A -nɩɛn- ɔɔˈ ˈˈɲnuun-. -Kɔ nɩan dhɛsaʋnʋin- ɛn, ˈka -aaˈ klɛɛ nɩn- dhɛsaʋnʋʋn- -ke. Ɛɛˈ dɩ -aa -ˈkpa gelaˈˈ ˈˈdhe -aa -ˈmɛn.—Wlɔm 3:23; zro Dhebhɔɔjhibhodhɛ- 9.

8, 9. (a) Dhɛ Satan an ˈbɔn Adan -e Ɛvʋ ˈye -gwlɩˈˈ de ˈdhe- -ɛ? (b) Ɲʋn -ˈsea Zoova ŋwɔn ˈjhe ɛ, dhɛɛdɩ- ɔ ˈso ˈo ˈˈsi ɔ ˈsʋbʋ iza- -a?

8 Satan anˈ -manˈ ˈjhe dhɛ ŋwɔn ˈyea -dee ɛ, ɛ -da ɔ nʋɛn -wɛeˈ Adan -e Ɛvʋ -zaa Ɲɔnsoa aˈ ghlu jeˈ ɛ. Dhɛ ɔɔ ˈbɔan -dhe ɛ, ɛmɛn- -nɩn Adan -e Ɛvʋ ˈye ka nʋn Zoova -nɩɛn- sɩ ˈtmʋin- -e ɲʋnˈbhlei- -saʋn- -ɔɔˈ ˈbɔan ɲʋn anˈ dhɛ ˈjɛɛn ɛn. Dhɛ Satan an ˈbɔan ɔ ˈyea ˈtmʋn mɛn- -nɩn. Ɲɔnsoa se -glɔɲiɔn- ɔnˈ jebhopoɛ- -kɔn. Adan -e Ɛvʋ ˈbhɛɛˈ ʋaˈ ˈˈjɛˈkpa ˈye dhɛjɛɛn- -e dhɛsaʋn- iˈcra. Ka Zoova ˈye ʋaˈ dɩ nʋn -ɛn? Ɔ ˈbhɛɛˈ -dhe ɛ, ʋʋ ˈye ˈo dhɛsaʋn- nʋanˈ nɩn- ˈsʋ ɔ ˈyʋbʋ iza-. ˈKlaa ɛɛˈ dhɛ tu ˈbhɛɛˈ, ɛ ˈyeɛ -to -ka Satan nɩan sɩ ˈtmʋin ɛn? ˈˈƖɩn-, ɛ seɛ ˈbhɛɛ-.

9 Ɲʋn -ˈseɔ ŋwɔn ˈjhe ɛ, Zoova ˈso ˈo ˈˈsi ɔ ˈsʋbʋ iza-. Ɔ ˈˈtaiɛ- -glɔɲiɔn- in ˈdhe ɔɔˈ ˈˈjɛ ˈkwa. Ɛmɛn- -ˈyeɛ nʋn -wɛeˈ ɲʋn ˈyeɛ ˈjhe -ka Satan nɩan sɩtmʋin ˈˈdhe ɲʋn ˈyeɛ ˈjhe -ke -ka Zoova jhibha -glɔɲiɔn- ɔnˈ dhɛjɛɛn ɛn. ˈDhe ˈcɩaandhɛ- 11 ˈdhi ɛ, -aa muɛn ɩanˈ dɩ tu iˈŋwɔn- -kajɔɔnka. Dhɛ Adan -e Ɛvʋ nʋan an, ka -man -ˈjheɛ -ɛ? Dhɛ ʋʋ ˈsea Ɲɔnsoa ŋwɔn ˈjhe -wɛeˈ ʋʋ bhla ˈo Satan ˈdhe ɛ, ɛ -nmɔn ˈˈjhri i ˈmɛn? Dhɩ aˈ klɛɛ Adan -e Ɛvʋ ˈbhlea -dhe ɛ, Zoova -ˈˈɲɩʋbʋ ɩanˈ dhɩ tu. Ɔmɔn- ˈˈɲɩʋbʋ ˈkmʋn ˈjɔʋn -e -da ˈdhɔɛe -e dhbho -ɔɔˈ nʋanˈ -ˈbhlea ˈmʋnan an. ˈˈDhe Satan ˈsʋbʋ dhɛ bho nʋn dhueˈ. -Bho ɛ ˈˈdu mɔn -dhe ɛ, dhɛ -man mun -nʋn -ɛn?

10. Dhɛwɛ- -ɛɛˈ dɩ -kman, ɲɔn ˈˈoo ɲɔn ˈbhle ˈdhe ɔɔˈ ˈkmʋn ˈdhi ɔ ˈye nʋn -ɛn?

10 ˈZɩan -ke ɛ, dhɛ -aa ˈbɔan ɛmɛn- -aa za ˈo -aa nʋn. Ɛɛˈ dhɛ tu mɛn- -ɛn nʋn -aaˈ ˈkmʋn. -A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye ˈo Zoova -za ɔ ˈye -aaˈ ˈBhlei nɩn- -wɛeˈ -ka Satan nɩan sɩtmʋin ɛn, -a -ˈyeɛ -to. -A -ˈbhɛɛˈ -ke -a -ˈye ˈo Satan -za ɔ ˈye -aʋ- ˈbhle. (Psaume 73:28; zro Iiˈˈbhlaadhɩ- 27:11.) Ɲʋn -anˈ nʋan Ɲɔnsoa aˈ -glʋˈdɩ ɛ, ʋʋ -diɛ- ˈˈɩ ʋʋ ye ɲʋn -an nʋan ɔɔˈ -glʋˈdɩ -zii. Ɛmɛn- -ɛn toɛ -ka ˈkmʋn nʋn sea ˈe Ɲɔnsoa ˈkwa nɩn- ɛn. -Bho ʋn ˈse ˈe ɔ ˈkwa nɩn- ɛnˈ, -ˈmɛn ɲɔnwɛ- ʋn nɩn- ˈe ˈkwa -a?

ƝƆNWƐ- ˈKMƲN NƲN NƖN- ˈE ˈKWA -A?

-Bho ˈBheɔglɔ -ˈnɩn anˈ klɛɛ se Satan anˈ dhɩ nɩn- ˈdhe- ɛˈ, ɔ ˈbhɛɛˈ ˈmɛn ɔ ˈyɩ Zezi ˈˈi -too?

11, 12. (a) -Baanˈ- Satan an ˈbɔan ɔ ˈyea Zezi ˈˈjhri i nʋn ɛn, dhɛ ɛɛ tɔɔn -abʋ -ɛ? (b) Biiblʋ aˈ ˈˈjhri -wɛ -ɛ toɛ -ka ˈkmʋn nʋn nɩan ˈe Satan ˈkwa -a?

11 Zezi jhibho- ɲɔn ˈkmʋn nʋn nɩan ˈe ˈkwa ˈmɛn. Zɔn dhueˈ ɛ, Satan “tooɔ ˈbheɔda klɛɛkpɛ -nɩ a ˈbhlʋa- kɩn dhiiˈˈ, ɔ mɔ e ɔɔ ˈnynɩˈˈiˈbhɛɛ- e.” -Wɛeˈ Satan ˈnaan: “ˈˈAn mue -ɩn dhɩ klɛɛkpɛ na ˈˈnyi-, -mɔ -ˈˈdjri ˈˈjrii-, -wɛˈ -ˈye ˈˈɩn ˈˈnyi ˈɛ.” (Matie 4:8, 9; Lukɩ 4:5, 6) -Naan tɔˈ i: ‘-Bho ˈbheɔdhɩ- -ˈnɩn anˈ klɛɛ se ˈe Satan ˈkwa nɩn- ˈdhe- ɛˈ, ɔ ˈbhɛɛˈ ˈmɛn ɔ ˈyɩ Zezi ˈˈɲɩn?’ ˈˈƖɩn-. Ɲʋn anˈ klɛɛ -ˈbhlea ɲʋn ˈbhlʋɩ ˈdhi i ɛ, Satan -an po ˈo ʋbʋ.

12 Ɛ ˈbhɛɛˈ ɛ ˈye -ʋn tɔˈ ˈˈmaan- -ˈye ka nʋn: ‘Ka ˈkmʋn -ˈmʋn ˈbhɛɛ- ʋn ˈye ˈe Satan ˈkwa nɩn- -ɛn? Ɲɔnsoa Zoova, -ɔ -ˈbhlea ˈˈɩ-kmaan anˈ klɛɛ ɛ, ɔmɔn- se ˈbhlʋa -e jhaʋn -e dhɩ nɩan ˈnɔn ˈkmʋn nʋn?’ (Gbɔ I Deˈan 4:11) Ɛ tɔˈdɩ- ɛ nɩn ɔmɔn-. ˈKlaa Zezi ˈsɩ iˈˈdu ɔ ye Satan ‘ˈkmʋn nʋn anˈ ˈˈdhrujhei- ˈdhaa-.’ (Zan 12:31; 14:30; 16:11) Dhbhoi- Pɔʋ ˈdhaa Ɲɔnsaʋn- Satan ‘-kaan nɔnˈˈ ɔnˈ ˈBhlei-.’ (2 Kolɛntɩ 4:3, 4) Dhɛ dhbhoi- Zan ˈtmʋan -ke ɛ, ɛ ka: ‘ˈKmʋn anˈ klɛɛ -nɩɛn- ˈe kplɩnˈ -ɲnin -ɲɔn ɔnˈ ˈˈɩ-kmaan ˈzɔn.’—1 Zan 5:19.

KA SATAN ANˈ ˈKMƲN NƲN AN MUN I-ZAA SƲN NƲN -ƐN?

13. Dhɛɛdɩ- -bho ˈkmʋn nʋn -sie- ka a, ɛ se ˈˈjhri i -nmɔn -ɔn?

13 -Ka zɩn an zia a, ˈkamɔn- ˈkmʋn nʋn ˈbhle -faʋn. Tʋ -vɔɛn- -e ɲʋn i-paa -e ˈˈjhridhepoɛ- -e ˈˈkudhbhaa- -e, ɩmɩn- sie- i. -Glɔɲiɔn- se ˈbhɛɛ- ɔ ˈye ˈkledɩ- nɩn anˈ klɛɛ iza-, -ka ɔ ˈjhe ɔ -kuu sʋn in mɔn ˈdhe- ɛ. ˈKlaa ˈdhe nɔnˈˈ -dhɛ ˈˈzaan ˈdhi ɛ, Ɲɔnsoa a muɛn Aamagedɔnɩn tʋ i-jhii -wɛeˈ ɔ ˈye ˈkmʋn -saʋn- nʋn iza-. ˈBho ʋanˈ ˈgɔ ˈˈɩ ɛˈ, ɔɔ muɛn ˈkmʋn -dhee nʋn- -wɛeˈ ɲʋn -ˈsrɛa ˈˈɩ ˈye ˈe ʋn ˈdhi ˈˈti.—Gbɔ I Deˈan 16:14-16; zro Dhebhɔɔjhibhodhɛ- 10.

14. ◌-Ɔ -ˈye Ɲɔnsoa aˈ ˈBheɔglɔ ɔˈ ˈBheɔ nɩn- -ɛn? Dhɛ Biiblʋ -zaa ɲan ʋn ˈtmʋn ˈdhe Zezi ɔˈ dɩ ˈdhi -ɛ?

14 Zoova deɛ ˈo Zezi dhi ɔ ˈye ɔɔˈ ˈBheɔglɔ- nɩan ˈdhe jhaʋn ˈdhi ɔˈ ˈBheɔ nɩn-. -Ka Zezi ˈyea “Kupeɛˈideɛ- ɛˈ -Taajhu-” nɩn- -wɛeˈ ɔɔˈ ˈbheɔdhɛ ˈsea ˈˈtian ˈbhle i ɛ, ɛɛ nʋɛn zɩn anˈ ˈˈghluu -ghluu bhla, Biiblʋ yɩ ɲan -zaa ʋn yɩ ˈtmʋn. (Isaïe 9:6, 7) -Ka ʋʋ ˈyea nʋn -wɛeˈ ʋʋ ˈyea bhae- ɔɔˈ ˈBheɔglɔ ɔˈ dɩ ɛ, Zezi -tɔɔɛn ɲʋn -nɩn ɔɔ nan ˈmɛn. Ɔ ˈnaan: “-Anˈ ˈbheɔda ˈye ji. -Anˈ wwlʋaˈ ˈbɔɔndhɛ ˈye nʋʋɛ da ˈbhlʋa- kɩn -ka ɛɛ nʋa nʋʋɛ ˈdhe jaʋn dhi ɛ.” (Matie 6:10) ˈDhe ˈcɩaandhɛ ɛˈ 8 nɛn ˈdhi ɛ, -ka Ɲɔnsoa aˈ ˈBheɔglɔ -ˈnɔn ɔn muan ˈo -glɔɲiɔn- ɔnˈ ɲʋnbhleɛ ɛˈ ˈgɔ ˈˈɩ-jhii ɛ, -aa muɛn ˈjhe-. (Zro Daniel 2:44.) Ɲɔnsoa aˈ ˈBheɔglɔ ɔ muɛn nʋn- ˈbhlʋajhriɛ- ɛˈ klɛɛ ˈye -bɔyaˈˈ -deɩn- ˈkpa.—Zro Dhebhɔɔjhibhodhɛ- 11.

ˈKMƲN -DHEE SE BHO -TƐƐN!

15. ◌-Ɛ -nɩn ‘ˈbhlʋa -dhee’ -ɛ?

15 Biiblʋ ˈtmʋɩnˈ, ʋn ˈnaan: “-Aa fuo jaʋn dheeˈ e ˈbhlʋa- dheeˈ, -da iiˈˈˈsrɛɛ- mua ˈˈti ɛ.” (2 Piɛɛ 3:13; Isaïe 65:17) -Zɔn -ˈnɔɔn ˈdhe Biiblʋ ˈdhi ɛ, -bho ɲʋn ˈnaan ‘ˈbhlʋa a,’ ɛ ɲʋn -ˈˈtia ˈbho ɔ ˈˈkpe ɛ, ʋbʋ ɲʋn an ˈdha. (Gbɔ I Deˈan 11:1) -ˈMɛn ‘ˈbhlʋa- -dhee’ ˈˈɩˈsrɛɛ- ˈˈtia ˈo ˈdhi ɲɔn ɔn ˈdhaa a, ɛ ɲʋn anˈ klɛɛ -ʋa- -ˈjhea Zoova ŋwɔn -wɛeˈ ɔɔ jha -bɔyaˈˈ bho ɛ.

16. ◌-Baanˈ- klaaˈˈ -wɛ Ɲɔnsoa ˈye ɲʋn ˈˈɲɩn ˈdhe ˈkmʋn -dhee ˈdhi ɛ, ˈˈdhe ka -a -ˈye nʋn -wɛeˈ -a -ˈyeɔ ˈjhe -ɛ?

16 -Ka ɲʋn -ʋa- muan ˈe Ɲɔnsoa aˈ ˈbhlʋa -dhee ˈdhi nɩn- ʋa muan ‘ˈkmʋn sea -gwɛanˈ -kɔn’ ˈjhe- ɛ, Zezi ˈtmʋɩnˈ. (Makɩ 10:30) Ka -a -ˈye nʋn -wɛeˈ -a -ˈye -baanˈ- klaaˈˈ -ˈnɔn ˈjhe -ɛ? -Kɔn ˈgɩn zro Zan 3:16 -e 17:3 -wɛeˈ -ˈyɩ jhibho-. -Ka ˈkmʋn ˈyea nɩn- ˈdhe ɲan an, -a -ŋmʋn ɛɛˈ dɩ ˈdhe Biiblʋ ˈdhi.

17, 18. ◌-Ka kupeɛideɛ- ɛ muan da ˈbhlʋa aˈ klɛɛ ˈˈkpe nɩn- ˈˈdhe -faʋn- ˈsea ɲʋn nʋn- in -ke ɛ, ka -a nʋn ɛɛˈ jhibho- sʋn -ɛn?

17 Dhɛsaʋn- -e tʋ -e ˈˈkudhbhaa- ˈse inɩn- in ˈbhodhe. Ɲɔnsaʋn- ˈse da ˈbhlʋa ˈˈkpe nɩn- in dheeˈka. (Psaume 37:10, 11) Ɲɔnsoa a muɛn “tʋ -vɔɛn- da ˈbhlʋa ˈˈkpe -za.” (Psaume 46:9; Isaïe 2:4) Ɲʋn kman Ɲɔnsoa aˈ dɩ ˈˈdhe -ʋa- -ˈjhea ɔɔˈ ˈtee ŋwɔn ɔn, ʋaˈ ˈsʋ -ˈye da ˈbhlʋa ˈˈkpe ˈˈjhi. Kupeɛideɛ- ˈse ˈˈtian ˈbhle- i.—Psaume 72:7.

18 Dhɛ ˈse Zoova aˈ ˈcɛ -faʋnˈ -po i. ˈDhe tɛnˈˈ kmʋn ˈdhi -dhe ɛ, -da Israɛ -kɔʋn- an ˈjheea Ɲɔnsoa aˈ ˈtee ŋwɔn ɔn, -ˈmɛn dhɛsaʋn- ɛnˈ ˈjhʋbʋ. Dhɛbhleɛ ɛ, Ɔɔˈ ˈˈjɛ -ɛ fubʋ ˈdhe i. (Lévitique 25:18, 19) -Bho ˈbhlʋa ˈkpa -bɔyaˈˈ -deɩn- ɛn, dhɛ -ˈyea ɲʋn -faʋnˈ po ˈse nɩn- in, ɲiɔn ˈse ɔɔˈ -bo -ɲiɔn- -faʋnˈ -po i -ke. -Aa muɛn dheinˈˈ -fɛ ˈsɔɔn ˈˈkpe ˈpɛn-!—Zro Isaïe 32:18; Mika 4:4.

19. ◌-Ka dhiidhɩ a muan ˈˈɩ-die- ˈdhe Ɲɔnsoa aˈ ˈkmʋn -dhee ˈdhi ɛ, dhɛɛdɩ- -a -ˈbhɛɛ- -a -ˈyeɛ -gwlɩˈˈ de ɛ?

19 Dhiidhɩ a muɛn ˈˈɩ-die- ˈjɛɛn- da ˈbhlʋa ˈˈkpe. “Dhɩjhɔ ɔ muɛn i -sie- da ˈbhlʋa ˈˈkpe.” (Psaume 72:16) Zoova, “-aaˈ Ɲɔnsoa a muɛn -aʋ- -bɔyaˈˈ ˈˈɲɩn-” -wɛeˈ “ˈbhlʋa ˈye -nmɔn.”—Psaume 67:6.

20. ◌-Ɛɛ toɛ -ka ˈbhlʋa aˈ klɛɛ ɛ muan -bɔyaˈˈ -deɩn- ˈkpa- -a?

20 ˈBhlʋa- aˈ klɛɛ ɛ muɛn ide-. Ɲʋn an muɛn ˈˈgbi ˈdhɔɛe ˈbhle- -wɛeˈ ɩn ˈye ˈˈjhrii -nmɔn. (Zro Isaïe 65:21-24; Gbɔ I Deˈan 11:18.) -Ka Edɛnɩn gle -nmɔan ˈˈjhrii tɛnˈˈ -dhe ɛ, ˈkamɔn- ˈbhlʋa -dhee ˈye nɩn-. Dhɩ aˈ klɛɛ -aa ˈbɔan, Zoova a muɩn -aʋ- ˈˈɲɩn-. Dhɛ Biiblʋ ˈtmʋan ɔɔˈ dɩ ɛ, ɛ ka: “-Bho -ˈbhai- kwa -wɛeˈ -man -ˈˈɲɩn dhɩ aˈ klɛɛ nɩan ˈkmʋn dhɛ ɩan ˈbɔan in ɛn.”—Psaume 145:16.

21. ◌-Ka ˈflɛ ˈyea ˈo -glɔɲiɔn- -e nmian ˈɲnɩn nɩn- ɛn, ka -a nʋn ɛɛˈ jhibho- sʋn -ɛn?

21 Kmʋn an muɛn peɛ- ˈbho -glɔɲiɔn- -e nmian ˈɲnɩn. Nmian ˈse -glɔɲiɔn- dhɛ -nʋʋn in -ˈnɛn. Ɩanˈ -jɩn -ˈbhlea -glɔɲiɔn- ɔnˈ -faʋn- ˈzɩan an, -bho ˈˈjhu ˈˈzaan- nɩn- ɩan sa nan anˈ, -faʋn- ˈseɔ nʋn- in.—Zro Isaïe 11:6-9; 65:25.

22. Ɲʋn -anˈ dhɛ ɛ poa a, dhɛ Zezi ˈye nʋn ɔ ˈyʋbʋ ˈˈɲɩn -ɛn?

22 Ɲɔn ɔnˈ dhɛ ˈse poa- i dheeˈka. -Da Zezi nɩan da ˈbhlʋa ˈˈkpe -dhe ɛ, ɔ ˈpʋʋɛ- ɲʋn -duuˈˈ. (Matie 9:35; Makɩ 1:40-42; Zan 5:5-9) Zezi nɩan Ɲɔnsoa aˈ ˈBheɔglɔ ɔˈ ˈBheɔ ɔ, ɔɔ muɛn ɲʋn anˈ klɛɛ ˈpʋʋ-. Ɲɔn dhueˈ ˈse ka nʋn- in: “ˈMan -daa poa.”—Isaïe 33:24; 35:5, 6.

23. Ɲʋn -ˈmɛan, dhɛ Ɲɔnsoa ˈye nʋn ɔ ˈyʋbʋ ˈˈɲɩn -ɛn?

23 Ɲʋn -ˈmɛan ʋa muɛn ˈkmʋn dhejhi-. Ɲɔnsoa ˈnaan ɔɔ muɛn ɲʋn -duuˈˈ dhejha-. ‘ˈˈƖˈsrɛʋn- -e ɲʋn sea ˈˈɩˈsrɛ ɛ, ʋa muɛn ˈkmʋn dhejhi-.’—Zro Zan 5:28, 29; Nʋʋdhɩ- 24:15.

24. ◌-Naan tɔˈ i, -bho ˈbhlʋa ˈkpa -bɔyaˈˈ -deɩn- ɛnˈ, ka -manˈ ˈkmʋn an mun nɩn- -ɛn?

24 -Aaˈ klɛɛ ˈbhleɛ dhɛ -a -ˈye nʋn. -A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye ˈo Zoova aˈ jhibhɛ ɛˈ ˈcɩaan -e ɔɔˈ dhbho ɔˈ nʋanˈ -za. -A -ˈbhɛɛˈ -ke -a -ˈye -aaˈ ˈˈjɛ ɛˈ -glʋˈdɩ aˈ nʋanˈ -za. -Bho -a -za ˈo Zoova aˈ dhbho nʋɛn ɛnˈ, -aaˈ ˈkmʋn an muɛn ˈdhɔɛe nɩn- ˈdhe ɲan. ˈˈJhu dhueˈ ghlua ˈe Zezi bho ˈdhe- ɛ, ɔ ˈnaan -bho ɔ ˈmɛn ɛnˈ, Zezi -poo ɔɔˈ dɩ -glʋˈ bho. -Wɛeˈ Zezi ˈnaan: ‘Mɔn -e ˈmɔn -e, -aa muɛn ˈe -bɔyaˈˈ -deɩn- ˈdhi nɩn-.’ (Lukɩ 23:43) Zezi ɔˈ ˈkmʋn -e -ka ɔ ˈyea nʋn -wɛeˈ dhɩ nmaˈɩn- -ɩanˈ ghlu Ɲɔnsoa cɛan ˈyea -nʋɛn- ɛn, ɩmɩn- -aa jhi ˈcɩaan.