Mun ˈe dhɩ nɩan ˈe ɛ ˈdhi bho

Mun ˈe dhɩ nɩan ˈe ɛ ˈdhi bho

ˈCƖAANDHƐ- -BUE- ˈJHƆ -ˈˈMƐSƆN

Aʋ ˈˈkwaan Ɲɔnsoa i ˈbho bhaenanˈ

Aʋ ˈˈkwaan Ɲɔnsoa i ˈbho bhaenanˈ

“Ɲɔn -ɔ nʋan ˈbhlʋa -e jhaʋn ɛn,” ɔɔ ˈbɔn -a -ˈyeɔ bhae-. —Psaume 115:15

1, 2. Dhɛɛdɩ- bhaeɛ -nɩn -baanˈ- klaaˈˈ -a, ˈˈdhe dhɛɛdɩ- dhɛ Biiblʋ a ˈtmʋan ˈdhe ɛɛˈ dɩ ˈdhi ɛ, -a -ˈyeɛ iˈŋwɔn -ɔn?

ZOOVA nʋan ˈbhlʋa -e jhaʋn ɛn, ˈdhe ɔ ˈˈjhri ˈdhe ɛ, -bho ɲʋn po ˈbhlʋɩ aˈ klɛɛ -da dhueˈ ɛˈ, -ka ˈˈnin -jhɔɛ- dhueˈ ɛˈ nɩan ˈe ˈso ˈdhi ɛ, ˈka ɩn nɩn-. (Psaume 115:15; Isaïe 40:15) -Bho -a -piie- ˈˈɩ mɔn ˈdhe- ɛˈ, Psaume 145:18, 19 ˈnaan: “Ɲʋn anˈ klɛɛ -ʋa- -ˈdha Zoova a, ɲʋn anˈ klɛɛ -ʋa- -ˈdhɔɔ ˈdhe tɔˈdɩ ˈmʋn ɛn, ɔ -nɩɛn- ˈo ʋbʋ ˈˈbun. Ɲʋn -an -ˈjheɔ ŋwɔn ɔn, ɔɔ ˈˈɲɩʋbʋ ʋaˈ -glʋˈ aˈ ˈbɔɔndhɩ-. Ɔɔ ˈŋwɔn ʋaˈ ghweeghlu ˈmɛn -wɛeˈ ɔɔ jhi ʋbʋ bho.” Ɛ se dhɛ ˈdhɔɛe nɩn- ˈbhoaˈ! Zoova, -Ɔ nʋan dhɩ aˈ klɛɛ nɩan ˈnɔn ˈkmʋn ɛn, ɔɔ ˈbɔn -a -nɩn ɔ ˈye iˈˈkwaan-, ɔɔ ˈbɔn -aaˈ bhaeghlu aˈ dheinˈˈ bho -poɛ- ˈmɛn. Bhaeɛ- -nɩɛn- -baanˈ- klaaˈˈ Zoova ˈˈɲɩn -aaˈ klɛɛ.

2 -Ka Zoova a ˈbɔan -a -ˈyeɔ bhaesʋn nʋn ɛn, -bho -aa sea ˈan nʋn ɛnˈ, ɔɔ ˈŋwɔɔn -aaˈ bhaeghlu. -ˈMɛn ka -a -ˈye bhaesʋn nʋn -ɛn? Dhɛ Biiblʋ ˈtmʋan ˈdhe bhaeghlu aˈ dɩ ˈdhi ɛ, ɛmɛn- -aa ye ˈjhea bhla.

DHƐƐDƖ- ƝƲN ˈYE ZOOVA BHAE- -Ɛ?

3. Dhɛɛdɩ- -ˈye Zoova bhae- -ɛ?

3 Zoova a ˈbɔn -ˈye ˈe ɔ bho -ghlu, ɔɔ ˈbɔn -ˈyeɔ bhae-. Ka -a nʋn ɛɛˈ jhibho sʋn -ɛn? (Zro Filipi 4:6, 7.) -Naan ˈdhaghlu- -ˈnʋn tɔˈ i. Ɲɔn -ɔ -ˈbhlea ˈkmʋn anˈ klɛɛ ɛ, ɔɔ naan -manˈ dɩ tɔˈ i. Ɔɔ ˈbɔn -ˈyeɔ dhɩ nɩan ˈbho- -gwlɩˈˈ -e -manˈ ˈkledɩ aˈ klɛɛ ɛˈ dɩ ˈtmʋʋn-.

4. Jheejhee bho -aa sa Zoova bhae ɛˈ, ka -a -ˈye nʋn -ɛn?

4 -Bho -aa sa Zoova bhae ɛˈ, -jhbhɛɛ klaaˈˈ -aa nɩn ˈo ɔmɔn -e -abʋ ˈɲnɩn. Ɲʋn -jhbhɛa a, -bho ʋa sa ˈo bha bho ghlu jheejhee -wɛeˈ dɩ nɩan ˈo ʋbʋ -gwlɩˈˈ ʋa sɩ bha ˈtmʋʋn ɛnˈ, ʋaˈ -jhbhɛɛ- ɛ ˈkpa ˈˈkpe. -Bho -aa sa Zoova bhae ɛˈ, ˈka ɛ nɩn- -ke. Zoova aˈ tɔˈinaandhɩ -e -manˈ dɩ nɩan ˈo ɔ -gwlɩˈˈ -e dhɛ ɔɔ muan nʋn- ˈdhe ˈkmʋn anˈ ɲan an, ɔɔ ˈtmʋɩn mʋn ˈmɛn ˈdhe Biiblʋ ˈdhi. -Bho -man sa ˈe ɔ bho ghlu -ke jheejhee ɛˈ, dɩ nɩan ˈo -manˈ -pɛɛ ˈˈkpe ɛ, -ˈbhɛɛˈ -ˈyɩ ˈtmʋn ˈdhe ɔ bho. -Bho -man sea kaˈ nʋn ɛnˈ, -jhbhɛɛ nɩan ˈo mɔn -e Zoova ˈɲnɩn ɛn, ɛɛ muɛn iku- -kajɔɔnka.—Zakɩ 4:8.

KA -A -ˈYE NƲN -WƐEˈ ƝƆNSOA ˈYE -AAˈ BHAEGHLU ˈŊWƆƆN- -ƆN?

5. -Ka ɛ sea bhaeghlu aˈ klɛɛkpɛ Zoova a poa dheinˈˈ bho nɩn- ɛn, ka -a nʋn ɛɛˈ jhibho sʋn -ɛn?

5 Bhaeghlu aˈ klɛɛkpɛ Zoova a po dheinˈˈ bho? ˈˈƖɩn-, ɛ se bhaeghlu aˈ klɛɛ ɔɔ po dheinˈˈ bho nɩn-. ˈDhe Ɲɔnsoa aˈ ghlukwajhaai- Izai ɔˈ nɔnˈˈ ɔn, ka Zoova ˈdha ka ˈdhe Israɛcɛ bho: “-Bho aʋa sa bhaeghlu ˈˈkpe dee mɔn ˈdhe- ɛˈ, ˈmaan po aʋ dheinˈˈ bho. Aʋ -nɩɛn- ɲmɔn -duuˈˈ -duu ˈkwai.” (Isaïe 1:15) -ˈMɛn -bho -a se ˈgwlii ˈghwla aˈ, -aaˈ nʋʋndhɩ ˈbhɛɛˈ ɩn ˈye -aʋ Zoova bho -tɛɛn ˈsʋ ɔ ˈse -aaˈ bhaeghlu dheinˈˈ bho -po i.

6. Dhɛɛdɩ- -wɛeˈ dhɛgwlɩdeɛ ɛˈ dɩ -kman -an? -Ka -a dea dhɛ -gwlɩˈˈ ɛ, ka -a -ˈyeɛ -to sʋn nʋn -ɛn?

6 -Bho -aa sa ˈbɔn Zoova ˈye -aaˈ bhaeghlu ˈŋwɔn ɔnˈ, -ˈmɛn -a -ˈyeɔ -gwlɩˈˈ de. (Makɩ 11:24) Ɛɛˈ dɩ dhbhoi Pɔʋ ˈnaan: “-Mɔ ɛ se dhɛwwlideɛ nɩ ˈɛ, nyɔ se [ˈbhɛɛ- ɔ] ˈye ˈdhe Nyɔsoa ˈˈjri ˈdhe i nmɔ-, dhɛnʋɛ nyɔ -ɔɔ ˈˈkʋʋan- Nyɔsoa dhii ɛ, ɔ ˈyeɛ wwliˈˈ de -ka Nyɔsoa nɩa. Ɔ mɔ -nɩ nyʋ -ʋa ˈbʋn ɔ ˈkwlii- kpɛinˈˈ ʋa geiˈˈ.” (Eble 11:6) Ɲɔnsoa -gwlɩˈˈ -deɛ- se ˈe ˈŋwɔn ɔnˈ ˈsʋ nɩn-. ˈKlaa -ka -a deɔ -gwlɩˈˈ ɛ, -a -ˈyeɛ -to ˈdhe ɔɔˈ ghlu aˈ ŋwɔn ˈjhea.—Zro Zakɩ 2:26.

7. (a) Dhɛɛdɩ- -bho -aa sa Zoova bhae ɛˈ, -a -ˈye -aaˈ ˈˈjɛ jha -jha, ˈˈdhe -a -ˈyeɔ ŋwɔn ˈjhe -ɛ? (b) -Bho -aaˈ bhaeghlu a sa ˈe -aaˈ -pɛɛ bho ˈghlʋ ɛˈ, dhɛ -a -ˈse nʋn- in -ɛn?

7 -Bho -aa sa Zoova bhae ɛˈ, -a -ˈye -aaˈ ˈˈjɛ jha -jha. Dhɛɛdɩ- -ɛ? -Bho ɲɔn ɔn sa ˈe ˈbhlʋa -jhei bho ghlu ɛˈ, ɔɔ sa ɔɔˈ ˈˈjɛ jha jha? Zoova -nɩɛn- ˈo ɲʋn anˈ klɛɛ ˈˈdhru, ɛɛˈ dɩ -bho -aa sa ˈe ɔ bho ghlu ɛˈ, -a -ˈye -aaˈ ˈˈjɛ jha -jha ˈˈdhe -a -ˈyeɔ ˈˈɩˈbhɛɛ-. (Gbɔ I Deˈan 17:1; Psaume 138:6) ˈBho ɛ ˈdhe -ke ɛ, dhɛ -aa -ˈtmʋan ˈdhe bhaeghlu ˈdhi ˈye ˈe -aaˈ -pɛɛ bho ˈghlʋ. -ˈMɛn ghlu nɩan dhueˈ ɛ, ʋanˈ ˈˈti ˈˈe -a -ˈŋwɔn -dhe.—Matie 6:7, 8.

8. -Bho -a dee dhɛ i ˈdhe bhaeghlu ˈdhi ɛˈ, -ˈmɛn dhɛ -dhee -ˈnɛɛn -wɛ -a -ˈye nʋn -ɛn?

8 -Bho -a dee dhɛ i ˈdhe bhaeghlu ˈdhi ɛˈ, -ˈmɛn dhɛ -a deea i ɛ, -a -ˈyeɛ iˈbɔn. Ɛɛˈ kpɔ dhueˈ ka: -Bho -a bhae- Zoova -wɛeˈ ɔ ˈye -aʋ- zɔn ˈdhi -dhiidhɛ ˈˈɲɩn ɛnˈ, -a se ˈbhɛɛ- -a -ˈye iˈpɛn ˈdhe ˈˈgbu -wɛeˈ dhiidhɛ ˈye nan- ɛ ˈye -aʋ -jhɛɛ. -A -ˈye ˈe ˈkpɩ po -a -ˈye dhbho nʋn ˈˈdhe dhbho ˈˈoo dhbho -a -ˈbhɛa nʋanˈ an, -a -ˈye eˈ ɔ ˈˈjhri kpʋn. (Matie 6:11; 2 Tesalɔsɩ 3:10) -Kenɛnˈ ɛn, -bho -aa sa Zoova bhae ˈˈdhe ɔ ˈye -aʋ sʋn bho po -wɛeˈ -a -ˈye dhɛsaʋn- nʋn- dɩ ˈbhɔ ɔˈ, -ˈmɛn dhɩ aˈ klɛɛ -ɩn -ˈbhɛa -ɩn -ˈyeɛ nʋn -wɛeˈ -a -ˈyea ˈe dhɛsaʋn- ˈdhi ˈkpa a, -a -ˈyɩ bho -tɛɛn. (Kolɔsɩ 3:5) -Kaan bhla a, dɩ ɲʋn -duuˈˈ a deea ʋaˈ ˈˈjɛ i ˈdhe bhaeɛ ɛˈ dɩ ˈdhi ɛ, ɩmɩn- -aa jhi ˈjhea.

DHƖ ƝƲN AN DEEA ƲAˈ ˈˈJƐ I ˈDHE BHAEƐ Ɛˈ DƖ ˈDHI Ɛ

9. Ɲɔn -a -ˈye bhae- -ɛ? Dhɛ Zan 14:6 ɛ tɔɔn ɲʋn ˈdhe bhaeɛ ɛˈ dɩ ˈdhi -ɛ?

9 Ɲɔn -a -ˈye bhae- -ɛ? Zezi ˈnaan ɔɔˈ dhɛcɩaʋn bhae- “-a -Bhaˈ -nɩa ˈdhe jaʋn ˈdhi ɛ.” (Matie 6:9) Ɔ -ghluˈ -kenɛnˈ ɔ ˈnaan: “ˈˈMɔ -nɩ ye, ˈˈmɔ -nɩ dɩa ˈˈtein, ˈˈmɔ -nɩ ˈkmʋ, nyɔ weiɛˈɛ ji ˈe Bhaˈ we -wɛˈ ɔˈɔ se ˈˈʋn jii-.” (Zan 14:6) -ˈMɛn -a -ˈye Zoova aˈ ˈsʋ bhae- ˈdhe Zezi ɔˈ ˈɲnɩn ˈmʋn. Dhɛ bhaeɛ- ˈdhe Zezi ɔˈ ˈɲnɩn ˈmʋn ˈdha -a? -Bho Zoova ˈye -aaˈ bhaeghlu ˈŋwɔɔn- ɔnˈ, -ˈmɛn -deɩn- ɔ ˈˈɲɩan Zezi ɛ, -a -ˈyɩ ŋwɔn ˈjhe. -Ka -a nʋɛn ˈjhesʋn ɛn, Zezi jhi da ˈbhlʋa ˈˈkpe ˈmɛn -wɛeˈ ɔ ˈye -aʋ zeie- ˈdhe dhɛsaʋn- -e ˈmɛan anˈ -kʋɔn- -kwlaˈ. (Zan 3:16; Wlɔm 5:12) Zoova poɛ Zezi ˈSraazai- Klaaˈˈ -e ˈPeejhei-.—Zan 5:22; Eble 6:20.

-A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye bhae- nɔnˈˈ ˈˈoo nɔnˈˈ

10. Ka ɲɔn ɔn ɲnan -wɛeˈ ɔɔ bhae -ɛ? Zelɛ ˈˈkpe i.

10 Ka ɲɔn ɔn ɲnan -wɛeˈ ɔɔ bhae -ɛ? Zoova ˈse ka nʋn -bho -aa sa bhae ɛˈ, -a po ˈkɔi glu, -a -de i, -a -ɲnan in. -Ka -a -ˈjhe -a -ɲnan mɔn ˈdhe ɛˈ, -bho ɛ nɩn- ɲʋn ŋwɔn ˈjhe ka aˈ, Zoova a ˈŋwɔn -aaˈ bhaeghlu ˈmɛn. (1 Chroniques 17:16; Nehémia 8:6; Daniel 6:10; Makɩ 11:25) Dhɛ -ɛ kɔan dɩ ˈdhe Zoova ˈˈjhri ˈdhe ɛ, ɛ se -ka -a nʋan -desʋn -wɛeˈ -aa bhaea nɩn-, ɛ nɩn ɔɔˈ ŋwɔn ˈjheɛ- nɩan ˈe -aaˈ -desʋn ˈmʋn ɛn. -Ka ti ˈjhe ɩn nɩn- ɛnˈ, -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye ghlu ˈˈjha kpa -a -ˈye bhae-, -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye bhae- -ke ˈdhe -pɛɛ bho. -Bho -a -nɩn ˈe dɩ ˈdhi -wɛeˈ ɲɔn -ˈyea -aʋ dheinˈˈ bho po ɔ se nɩn- ɛnˈ, -a de Zoova -gwlɩˈˈ, ɔɔ muɛn -aʋ dheinˈˈ bho -po.—Nehémia 2:1-6.

11. Dhɩwɛ- -ɛˈ dɩ -a -ˈbhɛɛ -a -ˈye Zoova bhae- -ɛ?

11 Dhɛwɛ- -ɛˈ dɩ -a -ˈye bhae- -ɛ? Dhɛ ˈˈoo dhɛ, -ɛ -nɩn Zoova aˈ -glʋˈdɩ a kpa -je dhueˈ ɛ, -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈyeɛ idee-. Biiblʋ ˈnaan: “-Mɔ -a ˈjba dhɛ ˈdhe ɔɔ ˈkpɩpodhɛ ˈdhi ˈɛ, ɔɔ too -a dhoinˈˈ we.” (1 Zan 5:14) -A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye bhae- -aaˈ ˈˈjɛ ɛˈ dɩ? Ɛɛn. -Ka -aa nʋan -ghlusʋn ˈdhe -aaˈ -jhbhɛɛi bho ɛ, ˈka -a -ˈye ˈe Zoova bho -ghlusʋn nʋn. Dɩ aˈ klɛɛ nɩan ˈe -a ˈdhi ɛ, -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈyɩ glɩn ˈdhe Zoova bho. (Psaume 62:8) -A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈyeɔ bhae- ɔ ˈye -aʋ ɔɔˈ -zuu ˈˈsree -sree ˈˈɲɩn ʋn ˈye -aʋ sʋn bho po ˈˈdhe -a -ˈye dhɛ -ˈsrɛa ˈˈɩ nʋn. (Lukɩ 11:13) -A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye Zoova bhae- -ke ɔ ˈye -aʋ tɔˈ ˈˈɲɩn ˈˈdhe -a -ˈye ˈo dhɛjɛɛn ˈdhe bhla. -Bho -aa sa ˈkle ˈjhe ɛˈ, -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈyeɔ bhae- -wɛeˈ ɔ ˈye -aʋ i-kuu. (Zakɩ 1:5) -A bhae- Zoova ɔ ˈye -aaˈ dhɩsaɩn- anˈ ˈgɩn ˈŋwɔɔn-. (Ɛfɛzɩ 1:3, 7) -A -ˈye bhae- -ke ɲʋn -ˈnʋʋn anˈ dɩ, -aaˈ ˈˈgbuzɔncɛ -e -aaˈ ˈdhoudhi -ˈˈwe -ʋʋ -nɩn -a nɩan ˈe ɲɔnsoagbu ˈdhi ɛ, ʋaˈ dɩ.—Nʋʋdhɩ- 12:5; Kolɔsɩ 4:12.

12. Dhɛ -a -ˈye ɲan -kɔɔn ˈdhe -aaˈ bhaeghlu ˈdhi -ɛ?

12 Dhɛ -a -ˈye ɲan -kɔɔn ˈdhe -aaˈ bhaeghlu ˈdhi -ɛ? Zoova -e ɔɔˈ -glʋˈdɩ aˈ dɩ mɩn- -a -ˈye ɲan -kɔɔn. Dhɩ aˈ klɛɛ ɔ nʋan -aʋ bho ɛ, -a -ˈyeɔ ɩanˈ ˈsɛ po ˈdhe -aaˈ -pɛɛ ɛˈ klɛɛ ˈmʋn. (1 Chroniques 29:10-13) Dhɛ -ɛɛ toɛ mɛn- -nɩn -da Zezi nɩan da ˈbhlʋa ˈˈkpe -dhe ɛ, ɔ -tɔɔn ɔɔˈ dhɛcɩaʋn -ka ɲɔn ɔn nʋan bhaesʋn ˈmɛn. (Zro Matie 6:9-13.) Ɔ ˈnaan ʋʋ bhae- -wɛeˈ Ɲɔnsoa aˈ ˈɲnɩn ˈye ˈfɔ ˈˈɩdeɛ- ˈˈdhe ɲʋn ˈyɩ ŋwɔn ˈjhe. ˈBho ɛ ˈdhe -ˈnɛn ɛn, ɔ ˈnaan ʋʋ bhae- wɛeˈ Ɲɔnsoa aˈ ˈBheɔglɔ ˈye jhi ˈˈdhe ɔɔˈ -glʋˈdɩ ˈye -nʋɛn- da ˈbhlʋa ˈˈkpe. Dhɩ -ˈnɩn -ɩn kɔan dɩ ˈjɛɛn- ɛn, Zezi gwɛ ɩanˈ dɩ ˈtmʋan ˈdhe bhaeghlu ˈdhi ɛˈ, -wɛeˈ -aaˈ ˈbɔɔndhɩ- -ɩanˈ dɩ -a -ˈbhɛa -a -ˈyea bhae- -ke ɛ, ɔ ˈtmʋn ɩanˈ dɩ bhla. -Ka Zezi -tɔɔan ɲʋn ɛn, -bho -aa sɛ ˈˈjhriɛ ˈˈdu ɛˈ, -ˈmɛn -ka dhɩ ɔ ˈˈsia ˈɲnɩn ˈdha dhɛ ˈdhe -a -ˈˈjhri ˈdhe ɛ, ɛmɛn- -aa to.

13. ◌-Bho -aa sa bhae ɛˈ, nɔnˈˈ diɛ- -a -ˈye ˈo po -ɛ?

13 -Bho -aa sa bhae ɛˈ, nɔnˈˈ diɛ- -a -ˈye ˈo po -ɛ? Biiblʋ ˈse ɛɛˈ dɩ ˈtmʋn. Bhaeghlu ˈbhɛɛˈ ʋn ˈye ˈˈjhrii ˈˈkwan, ʋn ˈbhɛɛˈ -ke ʋn ˈye ˈˈjhrii -tɛn. Dɩ aˈ kpɔ dhueˈ ka: -Bho -a -ˈye dhɛ ˈdhi ɛˈ, -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye bhaeghlu ˈˈjhrii ˈˈkwaan- ˈˈdhe -bho -aa sa bhae -aaˈ ˈkledɩ -e Ɲɔnsoa ˈsɛ -poɛ- ɛˈ dɩ ɛˈ, -aaˈ bhaeghlu ˈbhɛɛˈ ʋn ˈye ˈˈjhrii -tɛn. (1 Samuel 1:12, 15) Ɲʋn -dhee -ˈnʋʋn an gwle ˈo bhaenanˈ -wɛeˈ ʋʋ ˈye ˈe ɲʋn ˈˈjhri ˈdhe i-nmɔn. -Aaˈ sraan ʋaˈ ɲʋn tu ˈdhe-. (Lukɩ 20:46, 47) Ɲʋn nɩan kaˈ a, Zoova aˈ po ʋaˈ bhaeghlu dheinˈˈ bho. Dhɛ -ɛɛ nʋan Zoova ˈtʋn ɛn, ɛmɛn- -nɩn -aaˈ bhaeghlu ˈye ˈe -aaˈ -pɛɛ bho ˈghlʋ.

14. Kpɛ diɛ- -a -ˈye bhae- -ɛ, ˈˈdhe dhɛ ɛɛ tɔɔn -aʋ- ˈdhe Zoova aˈ dɩ ˈdhi -ɛ?

14 Kpɛ diɛ- -a -ˈye bhae- ɛ? Zoova a ˈdha -aʋ ˈmɛn -a -ˈyeɔ bhae- jheejhee. Biiblʋ ˈnaan aʋ “bhae mɔumɔu.” (Matie 26:41; Wlɔm 12:12; 1 Tesalɔsɩ 5:17) Zoova a ˈbɔn ɔ ˈye -aʋ dheinˈˈ bho po jheejhee. -A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈyeɔ ˈsɛ po zɔn ˈˈoo zɔn, dhɩ ˈdhɔɛe ɔɔ nʋan -aʋ ˈˈjhrii ɛ, ɩanˈ dɩ. -A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈyeɔ bhae- -ke -wɛeˈ ɔ ˈye -aʋ- tɔˈ ˈjɔɔn -gwlɩˈˈ po, ɔ ˈye -aʋ ˈkpɩ ˈˈɲɩn, ˈˈdhe ɔ ˈye -aʋ dɩ -gwliˈi ˈˈdu. -Bho Zoova aˈ bhaeɛ ˈdha dhɛ ˈdhe -a -ˈˈjhri ˈdhe ɛ, -aa muɔn bhae- nɔnˈˈ ˈˈoo nɔnˈˈ.

15. Dhɛɛdɩ- -bho ɲɔn gwɛ bhaenanˈ anˈ, ɔ ˈye ka nʋn “ˈka ɛ ˈye nɩn-” -ɛn?

15 Dhɛɛdɩ- -bho ɲɔn gwɛ bhaenanˈ anˈ, ɔ ˈye ka nʋn “ˈka ɛ ˈye nɩn-” -ɛn? Dhɛ “ˈka ɛ ˈye nɩn-” ˈdhaa a, ɛmɛn- -nɩn dhɩ aˈ klɛɛ -a -ˈtmʋan ˈdhe bhaeghlu ˈdhi ɛ, ɩn ˈsrɛ ˈˈɩ, ɩn ˈghlʋɛ ˈe -aaˈ -pɛɛ bho. (Psaume 41:13) -Bho ɲɔn dhueˈ bhae- ɲʋn anˈ klɛɛ ɛˈ dɩ ɛˈ, dhɛ Biiblʋ a tɔɔan ɲʋn -ke ɛ, ɛmɛn- -nɩn ɲʋn ˈye ka nʋn “ˈka ɛ ˈye nɩn-”. Dhɛ ɛɛ toa mɛn- -nɩn dhɛ ɔ ˈtmʋan an, -a -ˈŋwɔɔn- ɛɛˈ dɩ ˈmɛn.—1 Chroniques 16:36; 1 Kolɛntɩ 14:16.

KA ƝƆNSOA A NƲN -AAˈ BHAEGHLU ˈŊWƆƆN SƲN -ƐN?

16. Zoova a ˈŋwɔɔn -aaˈ bhaeghlu ˈmɛn ˈjɛɛn -ɛn? Zelɛ ˈˈkpe i.

16 Zoova a ˈŋwɔɔn -aaˈ bhaeghlu ˈmɛn ˈjɛɛn -ɛn? Ɛɛn. Biiblʋ a ˈdhɔɔ “Ɲɔn -ɔɔ -ˈŋwɔɔan bhaeghlu ɛ.” (Psaume 65:2) Ɲʋn -duuˈˈ da ˈbhlʋa ˈˈkpe, -ʋa- bhaea Zoova ˈdhe -pɛɛ ˈjɛɛn ˈmʋn ɛn, ɔɔ poɛ ʋaˈ bhaeghlu dheinˈˈ bho. Ɔɔ jhiiɛ dhɩ -duuˈˈ i -wɛeˈ ɔɔ nʋɛn.

17. Ka Zoova a nʋn ɔɔˈ dhbhoozii- -e ɔɔˈ ˈcɛ nɩan da ˈbhlʋa ˈˈkpe i-jhii sʋn -wɛeˈ ɔɔ ɲnian ˈbho -aaˈ bhaeghlu -ɛ?

17 Zoova aˈ dhbhoozii- -e ɔɔˈ ˈcɛ nɩan da ˈbhlʋa ˈˈkpe ɛ, ʋbʋ- ɔɔ jhii dhi -wɛeˈ ɔɔ ɲnian ˈbho -aaˈ bhaeghlu. (Eble 1:13, 14) Ɲʋn -duuˈˈ bhae- -wɛeˈ -ʋʋ -ˈye Biiblʋ iˈŋwɔn. Ʋʋ gwɛa bhaenanˈ an, ɛ ˈso ˈo -gwle ˈsʋ Zoova aˈ -Bobhlaʋn- bhla ʋaˈ -klu. Dhɛnʋɛn ɛn, Biiblʋ ˈnaan dhbhoozii- a poɛ -aʋ- sʋn bho ˈbho -bɔyaˈˈ bo ɔˈ bhlaaˈ. (Zro Gbɔˈwlʋdhɩ- 14:6.) -Kenɛnˈ ɛn, ɲʋn -duuˈˈ -nɩn ˈnɔn -a ˈˈklun -ʋʋ bhae- Zoova ʋaˈ ˈkledɩ aˈ dɩ, -wɛeˈ ʋaˈ ˈdhoudhi -ˈˈwe nɩan kletiɛn pʋbʋ sʋn bho.—Iiˈˈbhlaadhɩ- 12:25; Zakɩ 2:16.

-Bho -a bhae- Zoova aˈ, ɔ ˈbhɛɛˈ ɔ ˈye kletiɛn -ˈnʋʋn i-jhii -wɛeˈ ɔ ˈye -aʋ sʋn bho po

18. Ka Zoova a nʋn ɔɔˈ -zuu ˈˈsree -sree -e Biiblʋ i-jhii sʋn -wɛeˈ ɔɔ ɲnian ˈbho -aaˈ bhaeghlu -ɛ?

18 Zoova a jhiiɛ ɔɔˈ -zuu ˈˈsree -sree i -wɛeˈ ɔɔ ɲnian ˈbho -aaˈ bhaeghlu. -Bho ˈkledɩ a sa -aʋ iˈkpa -wɛeˈ -a bhaeɔ ɔˈ, ɔɔ jhiiɛ ɔɔˈ -zuu ˈˈsree -sree -wɛeˈ ɔɔ tɔɔn -aʋ -ka -a -ˈyea nʋn ˈˈdhe ɔɔ ˈˈɲɩn -aʋ ˈkpɩ. (2 Kolɛntɩ 4:7) Zoova a jhiiɛ Biiblʋ i -ke -wɛeˈ ɔɔ ˈŋwɔɔn -aaˈ bhaeghlu ˈˈdhe dhɛ -a -ˈyea nʋn ɛn, ɔɔ tɔɔɛn -aʋ. -Bho -aa sa Biiblʋ ˈdhii zro ɛˈ, -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye ˈsrɩn ˈjhe ˈdhe ʋn ˈdhi. ˈDhe ˈˈdhruigboɛ ˈmʋn ɛn, Zoova ˈbhɛɛˈ ɔ ˈye ɲɔn i-jhii -wɛeˈ dhɛ -aa ˈbɔan -a -ˈyea iˈŋwɔn ˈdhe ʋn ˈdhi ɛ, ɔ ˈyeɛ ˈtmʋn. Ɔ ˈbhɛɛˈ -kenɛnˈ ɔ ˈyeɛ nʋn ɲɔnsoagbu aˈ ɲankɔin- dhueˈ ˈye Biiblʋ aˈ ˈˈjhriɛ zro ˈdhe -a bho ˈsʋ ɛ ˈye -aʋ sʋn bho po ˈjɛɛn-.—Galasi 6:1.

19. Dhɛɛdɩ- -zɔn -dhee -ˈnɔɔn -a -ˈbhɛɛ -a -ˈye ka nʋn Zoova ˈse -aaˈ bhaeghlu ˈŋwɔɔn- -ɔn?

19 -Zɔn -ˈnɔɔn -a -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye -aaˈ ˈˈjɛ idee-: ‘-Ɛ -nɩn ˈo -wɛeˈ Zoova ˈse ˈman bhaeghlu ˈŋwɔɔn- ke -ɛ?’ Dhɛ -a -ˈsea bho ˈˈmae- i ɛ, ɛmɛn- -nɩn nɔnˈˈ -ɔ nmɔan ˈˈjhrii -ɔ ˈdhe ˈdhi ɔ ˈyea -aaˈ bhaeghlu ˈŋwɔɔn- -e -ka ɔ ˈyea ɛɛˈ nʋn sʋn nʋn ɛn, ɔ jhibhɛˈ. Dhɛ -ɛɛˈ dɩ kman -aʋ ˈˈbhli ɛ, ɔ jhibhɛˈ. -Bho -aa sa bhaeɛ ɲan kpa aˈ, ɛmɛn- -ɛn muɛn -to -ka dhɛ -aa deea i ɛ, -aa ˈbʋɛn ˈjɛɛn- ˈˈdhe ɛɛ toɛˈ -ka -a dea Zoova -gwlɩˈˈ -kajɔɔnka a. (Lukɩ 11:5-10) -Zɔn -ˈnɔɔn ɔn, -ka Zoova a nʋan -aaˈ bhaeghlu ˈŋwɔɔn sʋn ɛn, ɛ ˈbhɛɛˈ ɛ ˈye -aʋ taiˈ ˈˈmaan-. Dɩ aˈ kpɔ dhueˈ -ɩan- toɛ ɩn ka: -A -ˈbhɛɛˈ -a -ˈye bhae- -aaˈ ˈkledɩ aˈ dɩ ˈˈdhe ɔ ˈse -aʋ ˈdhe ɩn ˈdhi -za i. ˈKlaa ɔ ˈbhɛɛˈ ɔ ˈye -aʋ ˈkpɩ ˈˈɲɩn -wɛeˈ -a -ˈye iku ˈbho ɩn ˈˈjhibhaˈ.—Zro Filipi 4:13.

20. Dhɛɛdɩ- -a -ˈye Zoova bhae- jheejhee -ɛ?

20 Zoova aˈ bhaeɛ -nɩɛn- -baanˈ- klaaˈˈ -a -ˈbhle! -A deɔ -gwlɩˈˈ, ɔɔ muɛn -aaˈ bhaeghlu ˈŋwɔɔn-. (Psaume 145:18) -Ka -aa za -pɛɛ ˈkwla -wɛeˈ -aa bhaea Zoova a, ˈkamɔn- -aaˈ dhɛgwlɩdeɛ ɛ mun iku- -ke.