1-3. ¿Ni rüe meden tä näin ni jökrä jiebiti, aune Bibliä tä kukwe driere yebätä nita ja tötike angwane tä ni töi mike ño?

TÖBIKE kukwe nebätä: mä rüe iti käme krubäte, bäri dite aune bäri nen drekebe mä kräke abokän ngänikaire mä tädre ngitie. Mä rakadre ie angwane ñaka mä mikai tuin bobre kwe jai ye gare mäi, ñobätä ñan aune mäkwe tuanina ja ketamuko kabre mäkwe kämike. Mä tädre nen jötrö ngwarbe akwa jatadre nökrö bäri mä ken. Mäkwe ñaka kwäräbei rabadre ruin mäi. Akwa batibe ni iti rükadre mä dimike. Niara bäri dite mä rüe ye kräke aune tö mä dimikai niedre kwe mäi. ¡Kä rabadre juto krubäte mäbätä! ¿Ñan ererea?

² Erametre, ni rüe ye kwrere niena näin mä jiebiti. Aune tä näin ni jökrä jiebiti. Nikwe mikaba gare jai kapitulo käne yebätä erere, Biblia tä niere gata ye ni rüe. Ni ñaka raba ngitie ngänikaire aune ni ñaka raba ganaine, bätä nitre tare nikwe kämikanina kwe ni jökrä  okwäbiti. Akwa Jehová bäri dite krubäte gata ye kräke. Niara ye ni tarekä aune ni mikaka Kwäre. Niara raba ganaine ye bämikanina kwe, ne madakäre batibe diainkä täte kwe tä käbämike. Biblia tä niere: “Mrä gäre gata ni rüe juandi ngwarbe kwe” (1 Corintios 15:26, NGT). ¡Kukwe kwin krubäte!

³ Ni rüe ye tä ni mada kämike angwane, tä ni mike ulire krubäte, yebätä ani töbike ken. Kukwe ne rükai gare nie angwane ye käkwe kä ngwain juto nibätä: nitre krütani ye rükaita nire bobukäre Jehová tä käbämike (Isaías 26:19). Niarakwe mikaita nüke nire; ye abokän nitre gaikröta meden käbämikata.

4. a) Ja ketamuko Jesukwe krütani ye ngwane ja namani ruin ño ie ye nikwe mikadre gare jai angwane, ¿ñobätä Jehová töi ño ye raba nüke gare nie? b) ¿Nire nire ben Jesukwe ja ketabare kwin?

⁴ ¿Mä mräkä o ja ketamuko tare krubäte mäkwe krütanina mäkän? Tä nemen tare nie, nita nemen ulire bätä töbike krubäte, aune ni ñaka raba dre mada nuainne yebätä kä ñaka rükai nie tä nemen ruin nie. Ye ngwane bäri nita Kukwe Ngöbökwe ribere jai ne kwe ni töi mikadre jäme kwe (ñäkädre 2 Corintios 1:3, 4 yebätä). Jehová bätä Jesús ye ie ja ruin ño gata yebätä, ye Biblia tä ni dimike mike gare jai. Ja ketamuko tare Jesukwe krütani yebätä niara namani ulire krubäte ye tä mike gare nie, aune Jesús ye töi nämene Rün kwe erere, ye gare nie (Juan 14:9). Jesús nämene niken Jerusalén angwane, nämene niken Lázaro bätä  ngwai kwe María aune Marta tuinbiti, niaratre nämene nüne juta Betania yekänti. Nämene ja kete kwin krubäte bentre yebätä Biblia tä niere, “Jesús abko kwe Marta, María amne Lázaro nämane tare kri” (Juan 11:5). Akwa nikwe mikaba gare jai kapitulo 6 känti ye erere, Lázaro krütani.

5, 6. a) Lázaro krütani yebätä mräkätre bätä ja ketamuko kwe nämene muaire, ¿ye jutuabare Jesús ie angwane ja namani ruin ño ie? b) Jesús namani ulire krubäte, ¿ye ñobätä tä ni dimike?

⁵ ¿Ja ketamuko Jesukwe krütani ye ngwane ja namani ruin ño ie? Lázaro krütani, yebätä mräkätre aune nitre ja ketamuko kwe nämene muaire, ye Jesús nikani tuinbiti Biblia tä niere. Jutuabare ie angwane, “rababa ulire”, aune ye bitikäre, “müaba [kwe] arato” (Juan 11:33, 35). ¿Ñobätä namani ulire krubäte? ¿Akräke kukwe kwin ñaka namanina kräke? Ñaka ye erere. Ñobätä ñan aune kukwe ñan tuabare köböi nemen bare ye nämene gare kwin Jesús ie (Juan 11:3, 4). Akwa yebiti ta, gata ye tä ni mike ulire krubäte ye erere ja namani ruin ie.

⁶ Jesús ie ja namani ruin ulire ye tä mike gare, niara aune Rün kwe brukwä gata ye kräke, ye tä ni töi mike jäme. Ne madakäre, Jehová die tärä krubäte rüe ye ganainkäre. Ngöbökwe ja di biani Jesús ie yebiti jondron ñan tuabare nuainbare kwe ye ani mike gare jai.

7, 8. ¿Ñobätä kukwe kwin ñaka namanina Lázaro kräke namani ruin nitre kwati ie, akwa Jesukwe dre nuainbare?

⁷ Lázaro nämene doboi mikani kämäkäte, aune jä  nämene kämäkäbiti ye diandrekä Jesukwe niebare. Köbö köböbokärä krütani, yebätä namanina ngütüete Marta käkwe niebare ie (Juan 11:39). Ñaka namanina nuaindre nitre kräke.

⁸ Jä ye dianinkä angwane, Jesús käkwe niebare ja dibiti: “¡Lázaro, jakweta künken kä mkä ye bäre mento!”. ¿Ye ngwane dre namani bare? “Lázaro [...] jata[ni] kä mkä yete mentokwäre.” (Juan 11:43, 44.) Nitre jökrä yebätä kä namani juto krubäte, ¿ye mä raba bämike ja töibätä? Lázaro krütani ye namani gare kwin niara ngwaitre bätä mräkätre, ja ketamuko kwe aune nitre nünanka niara bäre ye ie; akwa ni nämene tare kwe ye namaninta niaratre yebe bobukäre. Kukwe ye kwin krubäte ne kwe rabadre bare metre namani tuin ietre. Ye erere, nitre kwati käkwe kisekitani niara ngärä kä jutobiti. ¡Gata ye ganainbare!

9, 10. a) ¿Nirekwe ja di biani Jesús ie Lázaro mikakäreta nire niebare kwe? b) ¿Nitre krütani ganinkröta kädrieta Bibliakwe, yebätä nikwe ñäkädre ye raba ni dimike ño?

⁹ Jondron ñan tuabare nuainbare Jesukwe, ye niara ñaka nuainbare ja di jeñebiti niebare kwe. Jämi Lázaro kärere ye känenkri, orasion nuainbare kwe, yekänti mikani gare kwe Jehová köböire ni raba nüketa nire (ñäkädre Juan 11:41, 42 yebätä). Akwa ye ñan aibe ngwane Jehovakwe jondron ye kwrere nuainbare die kwe yebiti. Ni ni ökän ganinkröta kädrieta Kukwe Ngöbökwe yebätä, ye ngätäite Lázaro ganinkröta ye kädrieta arato. * Ñäkädre aune ja  tötikadre kukwe yebätä ye tä kä ngwen juto krubäte nibätä. Ngöbö ñaka ni ruäre aibe kain ngäbiti Biblia tä driere nie, ñobätä ñan aune ja nire bianinta kwe monsotre bati ie, nitre umbre brare aune merire ie, nitre Israel aune nitre juta madate ie ja erebe. ¡Kukwe namani bare ye käkwe kä ngwani juto krubäte nitre yebätä mikata gare! Ñodre, Jesukwe monso chi merire mikaninta nire ye ngwane, rün bätä meye “töi ñan namani krütare” (Marcos 5:42). Ye erere, Jehovakwe jondron nuainbare ye käkwe kä ngwani juto bätätre aune ñaka käi kwitadrekä kwetre jabiti.

¹⁰ Erametre, nitre ganinkröta Jesukwe ye krütani bobukäre. ¿Yebätä ngwarbe nitre ye ganinkröta? Ñakare. Kukwe kädrieta Bibliabätä ye kätä kukwe ütiäte metre mike gare nie aune tä ni mike tö ngwen jondron kwin ie.

11. ¿Kukwe nieta Eclesiastés 9:5 känti ye mikata gare ño metre Lázaro ganinkröta kädrieta yebiti?

¹¹ “Nitre krütanina yei kukwe ñaka gare jire”, drieta Bibliakwe (Eclesiastés 9:5). Niaratre ñaka tä nire kä madakänti aune dreta nakainkä ye ñaka gare jire chi ietre. Kukwe kädrieta Lázaro yebätä ye tä mike gare metre. Niara ganinkröta angwane, ¿kä kwin ye ño kädriebare kwe nitre ben? ¿Ja tare nikata krubäte kä ñukwäre te niebare kwe ietre? Ñakare. Biblia ñaka ye niere. Köbö köböbokä te Lázaro namani ngwakare, ye ngwane niara ie “kukwe ñaka  [namani] gare jire”. Niara nämene kübien (Juan 11:11).

12. Lázaro ganinkröta ye abokän namani bare metre, ¿ye ñokänti gare nie?

¹² Kukwe namani bare Lázaro yebätä, ye tä mike gare nie arato ni gaikröta ye ñaka kukwe ngwarbe kädrieta, ñakare aune kukwe ye metre. Jesukwe Lázaro ganinkröta nitre kwati okwäbiti. Nitre ji ngwanka kukwebätä ye brukwä nämene Jesús kräke akwa Jesukwe jondron ñan tuabare nuainbare ye tuani kwetre. Yebätä niebare kwetre: “Ni kädekata Jesu kätä sribi kri ñan tuabare nuene kabre ni ngätäite. ¿Sebtä abko nikwe dre nuendre?” (Juan 11:47). Lázaro ganinkröta ye nitre kwati nikani tuin känti aune namanintre Jesús mike täte. Jesukwe Lázaro ganinkröta yebätä Ngöbökwe niara juani namani gare metre ietre. Kukwe ye namani bare metre, yebätä nitre judío ji ngwanka kukwebätä töi käme tö namani Jesús bätä Lázaro kämikai (Juan 11:53; 12:9-11).

13. ¿Nitre krütanina ye Jehová raba miketa nire, ye ñobätä ni raba tö ngwen metre ie?

¹³ ¿Nitre krütani gaikröta ye kukwe ngwarbe ni raba nütüre? Ñakare, ñobätä ñan aune kä rükai näre angwane, “nitre jökrä tä dobote ngwankäre törö” ye rükaita nire käbämikani Jesukwe (Juan 5:28, TNM). Jehová ye jondron nire jökrä Sribekä, ¿yebätä Niara ñaka raba ja nire bienta nitre krütani ye ie ni raba nütüre? Erametre, dre törö Jehovai ye ererebätä raba nuainne. ¿Ni mräkätre tare nikwe krütani ye raba nüke törö ie? Töbike kukwe nebätä:  ¡Muke kwati krubäte ni ñaka raba täine ye kwatire kwatire gare jökrä Jehovai! (Isaías 40:26). Ye medenbätä, ni mräkätre tare nikwe krütani ye abokän ño ye törö jökrä ie, aune niara tö ja nire biainta ietre.

14, 15. Job käkwe kukwe niebare erere, ¿Jehová tö nitre krütanina ye mikaita nire?

¹⁴ Erametre, ¿Jehová tö nitre krütanina ye mikaita nire? Niara tö nuaindi Biblia tä mike gare. Ni iti Ngöbö mikaka metre täte kädekata Job käkwe ngwanintari: “Ni krütadre angwane, ¿ni raba nüketa nire?”. Ngöbökwe Job gaikröta ye niarakwe ngübadi dobote, yebätä nämene blite. Yebätä niebare kwe Jehová ie: “Mäkwe ti kärädi, aune tikwe ñäkäi mä käre. Mäkwe jondron sribebare ja kisebiti yebätä mä töi rabai krubäte” (Job 14:13-15).

¹⁵ Töbike kukwe nebätä: Köbö rükadre nitre mikakäreta nire ye Jehová tö tuai nüke. Jehová töita krubäte nitre krütani ye mikakäreta nire gare nie, ¿ye tä ni dimike ñan ererea? Akwa ja känenkäre nitre gaikröta, ¿ye rabai bare ño? ¿Nire nire gaikröta, aune medente?

16. ¿Nitre gaikröta ye käkwe nünain ño?

¹⁶ Nitre krütanina ganinkröta kirabe kädrieta Bibliakwe yebätä nita ñäke angwane, dre rabai bare ja känenkäre ye tä nemen gare nie. Nitre krütanina mikaninta nire Kä tibienbätä nete ye käkwe ja ükaninkröta mräkätre tare kwetre yebe. Ye erere  nitre krütani gaikröta ja känenkäre, akwa bäri kwin. Nikwe mikaba gare jai kapitulo 3 yekänti, Ngöbö tö Kä tibien ye jökrä kwitai bä nuäre. Yebätä, nitre krütanina ye ñaka rükaita nire kä käme te, känti rüta, kukwe blo nuainta aune bren nikata krubäte. Ñakare aune, nitre ye töi rabai jäme aune nünain kä jutobiti kwetre kärekäre Kä tibienbätä.

17. ¿Nitre nibe gaikröta?

¹⁷ ¿Nire nire gaikröta? “Nitre jökrä tä dobote ngwankäre törö yei niara kukwe juruai aune jataita kä mrebiti” niebare Jesukwe (Juan 5:28, 29, TNM). Ye erere arato, Apocalipsis 20:13 tä niere: “Nitre ngatani mrente, mrenkwe biamanta. Arato gata aune Gata Käi, käkwe nitre ngatani nämä niaratre te biamanta”. (Apéndice “¿Dre abokän Seol aune Hades?” mikadre ñärärä). Nitre kwati krubäte krütani rükaita nire angwane, kä o dobo ni jökrä kräke ye rabaikä tökare. Apóstol Pablo niebare: “Ni kuin amne ni käme krütanikrütani abko Ngöbökwe mikadita nire” (Hechos 24:15). ¿Kukwe ne abokän dre gärätä?

18. ¿Nitre kukwe kwin nuainkä gaikröta ye ngätäite nire nire tä, aune kukwe käbämikata ne tä mä dimike ño?

¹⁸ “Nitre kukwe kwin nuainkä” ye ngätäite nitre kirabe käkwe nünanbare Jesús jämi nüke Kä tibienbätä känenkri ye tä arato, ñodre Noé, Abrahán, Sara, Moisés, Rut, Ester bätä nitre mada kwati krubäte. Hebreos kapitulo 11 yekänti blitata nitre ruäre yebätä. Akwa “nitre kukwe kwin nuainkä” ye ngätäite nitre Jehová mikaka täte tä krüte kä nengwane ye tätre arato. Nitre krütani gaikröta käbämikata ye tä ni  töi mike ñaka gata ye jürä ngwen jabätä (Hebreos 2:15).

19. ¿Nitre käme ye abokän nire gärätä, aune Jehová käkwe niaratre tuainmetre dre nuainne?

¹⁹ Nitre kwati krubäte ie Jehová ñaka nükani gare, yebätä ñaka mikani täte kwetre aune ñaka kukwe kwe ye nuainbare kwetre. ¿Dre rabai bare nitre yebätä? Nitre “käme” ye ñaka käi kwitaikä jabiti. Ngöbö metre käkwe gaikröta arato ne kwe niara mikadre gare kwetre jai aune rabadre mike täte. Kä mil krati yete, nitre krütani ye mikaita nire aune nitre tä Jehová mike täte Kä tibienbätä yebe ja ükaikrö kwetre. Kä ye ngwane jondron kwin krubäte rabai bare, Biblia tä kädeke Köbö Kukwe Ükatekäre. *

20. ¿Dre abokän Gehena, aune nire nire näin kä yekänti?

²⁰ ¿Nitre jökrä krütanina gaikröta ye ai gärätä? Ñakare. Nitre ruäre tä ‘Gehena’ yete nieta Bibliakwe (Lucas 12:5). Kä kädekata Gehena ye abokän känti kirabe jondron ngwakare bätä kä bure kukwa nämene, juta Jerusalén ye bäre mento. ¿Nitre judío nämene dre ngwaka kite kä yekänti? Nitre ñaka doboi mika bä aune ñaka mikadreta nire jire ye aibe kita nämene yete. Ye medenbätä, Gehena yebiti jondron gateta kärekäre ye bämikata. Jesús kukwe ükaite nitre krütani yebe, akwa Jehová ye Kukwe Ükatekä Bäri kri (Hechos 10:42). Nitre töi käme aune ñaka tö ja töi kwitai gare Ngöböi, ye niarakwe ñaka gaikröta jire.

21, 22. a) ¿Nitre gaikröta nünankäre kä medenkänti? b) ¿Nire ganinkröta käne ni üaire erere?

²¹ Nitre gaikröta nünankäre kä madakänti Biblia tä niere. Ye abokän, nitre gaikröta ni üaire erere nünankäre kä kwinbiti. Jesukristo; niara aibe ganinkröta nänkäre kä kwinbiti kädrieta Kukwe Ngöbökwe yebätä.

²² Jesús kämikani ni nire kä tibienbätä ye erere; akwa Jehovakwe ñaka Monso kwe mikaka metre täte ye tuanimetre dobote (Salmo 16:10; Hechos 13:34, 35). Ganinkröta kwe, akwa ñaka ni kä tibienbätä erere. Apóstol Pedro käkwe mikani gare, Kristo ‘murie ketani akwa mikaninta nire ni üaire erere’ (1 Pedro 3:18). ¡Jondron ñan tuabare nuainbare! Jesús namaninta nire bobukäre ni üaire dite krubäte ye erere (ñäkädre 1 Corintios 15:3-6 yebätä). Niara ganinkröta käne nünankäre kä kwinbiti, akwa niara ye ñan aibe ganinkröta (Juan 3:13).

23, 24. ¿“Obeja braibe” Jesukwe ye abokän nire nire, aune nitre nibe?

²³ Kä namanina chi nänkäreta kä kwinbiti Jesús ie nämene gare ie, yebätä niara näin “kä ükete” nitre ja tötikaka kwe ye kräke niebare kwe ietre (Juan 14:2). Nitre nänkä kä kwinbiti ye kädekani kwe “oveja braibe” (Lucas 12:32, TNM). ¿Nitre braibe Ngöbö mikaka metre täte ye abokän nibe? Apocalipsis 14:1 yekänti apóstol Juan käkwe niebare: “Yebti ni kordero kwrere [Jesukristo] näma nünaninkä ngitio Siónbti, btä ti okwä rababa angwane, ni ye ben abko ni mda näma 144,000. Angwane nitre okobtä Kordero  ye kä näma tikani amne Kordero rün kä näma tikani arato”.

²⁴ Nitre kristiano 144,000 ye Ngöbökwe gaikröta nünankäre kä kwinbiti, ye ngätäite nitre apóstol Jesukwe ye tä arato. ¿Ñongwane nitre ye gaikröta? Kristo rabaira gobrane ye ngwane rabai bare, apóstol  Pablo käkwe niebare (1 Corintios 15:23). Kapitulo 9 känti nikwe mikai gare jai ye erere, nita nüne kä ye näire. Kä nengwane, nitre 144,000 ye nibira braibe. Krütai ye ngwane, gaikröta bengwairebe nünankäre kä kwinbiti (1 Corintios 15:51-55). Akwa, nitre jökrä bäsi gaikröta kä ja känenkäre te, nünankäre Kä tibien kwitani bä nuäre yete.

25. ¿Drebätä nikwe ja tötikai kapitulo mada yekänti?

²⁵ Gata ni rüe ye abokän Jehovakwe ganaindi ye ie mä raba tö ngwen metre, aune gaite täte kärekäre kwe (ñäkädre Isaías 25:8 yebätä). * Akwa, “¿nitre gaikröta nünankäre kä kwinbiti ye käkwe dre nuaindi kä yekänti?”. Gobran kwin ükaninte kä kwinbiti, yete niaratre käkwe gobrandi. Kapitulo mada yekänti nikwe ja tötikai bäri gobran yebätä.