1. ¿Dre nämene ji dike nänkäre jardín Edén yete, aune jondron mada ye jökräbiti ta Abel tö nämene dre tuai nemen bare?

ABEL tä obeja kwe mrusaire mikä kwete jäme ngutuä ngüre bäre dere. Monso ye nikrani bäri mente obeja yebiti ta angwane, kä trä tuin diore menteni yebätä okwä nibi. Kä yekänti ngitra jutra ngitiekä tä dänikwite jankunu ta, ne kwe ni ñaka rikadre jardín Edén yete ye tä gare kwin ie. Kä yekänti niara rün aune meye nünanbare, akwa kä yekänti niaratre aune nitre mada ñaka raba niken jire. Abel tä nikren kunkwäre aune tä töbike Ni niara Sribekä yebätä angwane, murie tä ngösöi dokwä drüenbätä ye bämike ja töite. Tö nämene nitre kä tibienbätä ye tuai ja mäketa Ngöböbe. Jondron mada ye jökräbiti ta Abel tö nämene kukwe ye tuai nemen bare.

2-4. ¿Abel tä blite ño kä nengwane nibe?

² Abel, Adán monsoi nibukäre tä blite nibe kä nengwane. ¿Kukwe ruin nie? “Akwa mä raba niere, ¿krütanina kirabe se ñokänti kukwe raba ruin nie?”. Aune kukwe ye metre, niara ngwaka ye nikwitani dobore aune kä nikanina bäsi 6,000 näre ta. Ne madakäre, nitre krütanina yei “kukwe ñaka gare jire”, Biblia tä mike gare nie (Ecl. 9:5, 10). Aune ye ñan aibe: Abel kukwe niebare ye mika ñaka gare jire Bibliabätä. ¿Se ñokänti raba blite nibe?

³ Ngöbökwe apóstol Pablo töi mikani kukwe ne tike Abel yebätä: “Krütanina, akwa [...] kädrie tä mtare” (mäkwe ñäkä Hebreos 11:4 yebätä). ¿Drebiti täbe blite? Tödeka kwe yebiti. Abel ye ni kena kä tibienbätä käkwe tödekabare. Niara nämene tödeke krubäte aune kukwe bämikani kwe ye täbe törö nükebe kä nengwane. Nikwe ja di ngwain ja ngwen niara erere angwane, Abel täi blite metre nibe ye kwrere.

⁴ Biblia ñaka blite krubäte Abel yebätä, akwa ¿ni raba dre mike gare jai niara yebätä aune tödekani kwe yebätä? Ani mike gare jai.

5. Jesukwe blitabare Abel yebätä angwane blitabare kwe arato “kä ne mikanintibe kena” yebätä, ¿ye ngwane nämene blite drebätä? (Mäkwe nota mika ñärärä arato.)

⁵ Ni kä tibienbätä sribebare kena ye bätäbe bäsi Abel därebare. Ye bitikäre , “kä ne mikanintibe kena” ye ngwane Abel nünanbare niebare  Jesukwe (mäkwe ñäkä Lucas 11:50, 51 yebätä). * Jesukwe kä niebare ye ngwane, nitre mikai kwäre ngite kisete yebätä nämene blite metrere. Abel ye ni nibokäkäre käkwe nünanbare kena, akwa niara ye ni kena namani tuin diantari bä Ngöböi raba ruin nie. * Erametre, Abel ñaka ngübabare nitre ja ngwen kwin ye ngätäite.

6. ¿Dre gare nie Abel rün aune meye yebätä?

⁶ Nitre jatani nüne krire kä tibienbätä, akwa kukwe tare krubäte nämene nitre ja mräkäre ne kisete. Adán aune Eva, nämene bä nuäre krubäte aune kwin ngrabare raba ruin nie; töi nämene metre bätä ja nire käre ye nämene niaratre käne. Akwa ja mikani ngite krubäte kwetre, aune kukwe ye nämene gare kwin ietre: ja mikani kwetre Jehová rüere aune yebätä nämenentre nüne kä bä nuäre, jardín Edén yekänti juanintari mento. Niaratre töbikabare ja aibebätä, aune ñaka töbikabare kwetre monsoitre yebätä, ye köböite ñaka namanina töi metre aune ja nire käre ñaka namanina kwetre (Gén. 2:15–3:24).

7, 8. ¿Caín därebare ye ngwane Eva dre niebare, aune drebätä töbikabare kwe raba ruin nie?

⁷ Adán aune Eva namani nüne jardín ye bäre mento angwane, ñaka namanina nüne kwin jire. Akwa yebiti ta, monsoi kena därebare ye ngwane, kädekani kwetre Caín, ye abokän “Jondron Sribebare” ye gärätä,  aune Eva käkwe niebare: “Ngöbö diebti ngäbäkre däreniri brare tikwe”. Jehovakwe kukwe käbämikani jardín yekänti, yebätä niara töi nämene raba ruin nie, meri “monsoi” rabai käkwe ni blo niaratre ngökani ye gaite niebare kwe (Gén. 3:15; 4:1, Jändrän Jökrä Namani Bare Ño Kena, [JK]). ¿Meri niebare ye ngwane blita nämene Eva yebätä aune “monsoi” däredi käbämikani ye abokän Caín namani ruin ie?

⁸ Ye erere akräke, niara nämene ja ngökö akwle. Ne madakäre, Caín jatani nirien ye ngwane Adán aune Eva kukwe ye driebare ie akräke, töi mikani bäri kwetre bikabätä kri. Ye bitikäre, monso nibukäre därebare Evakwe, akwa kukwe kwin niebare o ñakare niarabätä nie ñaka jire. Kädekani kwetre Abel, ye “Jondron Niken Jötrö ta” o “Jondron Ngwarbe” meden gärätä (Gén. 4:2). Abel ye köböire jondron kwin ñaka rabai kwetre ñakare aune Caín ye köböire jondron kwin rabai kwetre nämenentre nütüre, ¿ye aibätä kädekani kwetre ye erere? Ye ñaka gare metre nie.

9. ¿Nitre rüne kä nengwane raba dre mike gare jai Adán aune Eva yebätä?

⁹ Nitre rüne jökrä kä nengwane ye raba ja tötike ni rün aune ni meye kena yebätä. Kukwe nieta kwetre aune ja ngwanta ño kwetre yebiti, ¿monsotre töi mikai bike kri kwetre, jondron tuabätä bäri jakwe, aune töbike ja aibebätä? ¿O tötikai kwetre Ngöbö tarekäre aune ja ketakäre ben? Adán aune Eva kisete sribi nämene ye ñaka nuainbare kwin kwetre. Akwa, kukwe kwin nämene monsotre kwetre ye kräke.

10, 11. ¿Caín aune Abel ja töi mikani sribi meden nuainne? ¿Abel kukwe meden bäri ütiäte nuainbare?

¹⁰ Monsotre nibu nämene nirien ye ngwane, Adán käkwe niaratre tötikani sribikäre ne kwe rabadre mräkätre buke aune ngübare. Caín ja töi mikani nura nökö; aune Abel ja mikani obeja ngübaka.

¹¹ Akwa Abel kukwe bäri ütiäte nuainbare: kä kwati krubäte te tödeka kwe ye mikani nirien kwe, aune tödeka kwe yebätä Pablo kukwe tikabare ja känenkäre. Ñaka ni mada tuani jire kwe tödeke, ¿se ñokänti niarakwe tödekabare Jehovai? Kukwe ketamä ütiäte nibike mike gare jai ye köböire niara nämene tödeke raba ruin nie.

12, 13. ¿Jehová jondron sribebare ye Abel dimikani ño tödeka kwe ye mike nirien bäri?

¹² Jehová jondron sribebare. Ngöbö kukwe tare ñäkäbare kä tibien kräke, yete kri tukwä aune kri mu käme rabai nirien yebätä nura ñaka rabai kwin. Akwa yebiti ta, jondron kwetadre nämene krubäte kä tibienbätä Abel mräkätre kräke. Arato, Jehovakwe ñaka ñäkäbare tare jondron mada keta kabre ye rüere, ñodre, nukwä, gwa, jondron mada nire, ngutuä, ñö okwä, ñö kri, mren, kä kwinta, muta, Ñänä, Sö, bätä muke ye rüere. Jondron jökrä nämene tuin Abel ie ye nämene mike gare metre ie Jehová jondron jökrä Sribekä yekwe ni tare krubäte, töbätä, aune töi kwin ni kräke (mäkwe ñäkä Romanos 1:20 yebätä). Abel, nämene töbiketari jondron nebätä angwane tödeka kwe nämene nemen bäri dite.

 ¹³ Abel nämene kä denkä jai töbikatarikäre kukwe ja üaire yebätä raba ruin nie. Niara obeja ngübaka yebätä nämene dikekä krubäte aune ye ngwane nämene töbiketari raba ruin nie. Nämene niken obeja jäme ye ngwena ngutuä bäre, kä kiare yekänti, ñöte ta, aune käre nämene niken ngwena mikä bäri kare yekänti, ñö bäri kwin, aune kä bäri kwin ja dükakäre yekänti. Jondron nire ye jökrä ngätäite obeja yei ja kriemika ñaka gare jire, aune sribebare ne kwe ni nire käkwe jie ngwandre bätä kriemikadre nämene tuin ie. Ni bäri töbätä aune bäri dite ni kä tibienbätä kräke käkwe Abel jie ngwandre, kriemikadre aune ngübadre arato, ¿ye nükani gare ie? Erametre, kukwe ye erere ribebare kwe jai orasionte, aune ye köböire tödeka kwe namani nirien jankunu.

14, 15. ¿Kukwe meden käbämikani Jehovakwe abokänbätä Abel nämene töbiketari?

¹⁴ Kukwe käbämikani Jehovakwe. Kukwe namani bare jardín Edén yete aune ñobätä Adán bätä Eva juanintari mento kä yekänti ye niaratre niebare monsotre kwe yei raba ruin nie. Yebätä kukwe keta kabrebätä namani töbikadretari Abel ie.

¹⁵ Jehovakwe kukwe tare ñäkäbare kä tibien kräke ye Abel käkwe tuani nemen bare, kri tukwä aune kri mu käme nämene nirien kä jökrä känti ye ngwane. Ne madakäre, Eva täi murore aune monso ngübadi kwe ye ngwane ja tare nikai kwe Jehovakwe niebare. Eva nämene monso itire itire ngübare ye ngwane nämene ja tare nike Ngöbökwe niebare ye erere nämene nemen bare Abel nämene tuin. Ye erere arato, Eva törbadi ja ngübamana aune ja taremana krubäte muko kwe yei, aune Adán abokän käkwe niara gobrain Ngöbökwe niebare. Kukwe tare rabai bare niebare Jehovakwe erere nämene nemen bare ye Abel nämene tuin ja okwä jeñebiti. Jehovakwe kukwe niebare ye erere nämene nemen bare metre mantre jetebe Abel okwäbiti. Yebätä, kukwe käme kömikani kena jardín Edén ye meri “monsoi” däredi käkwe ükaite ja känenkäre Ngöbökwe käbämikani yei Abel nämene tödeke (Gén. 3:15-19).

16, 17. ¿Querubines nämene ja ngwen kwin yebätä Abel dre mikani gare jai?

¹⁶ Nitre Jehová mikaka täte. Abel mräkätre ye ñaka nämene kukwe kwin bämike niara käne. Akwa ni nire ye ñan aibe nämene töbätä Kä tibienbätä kä ye ngwane. Adán aune Eva juanintari jardín Edén ye bäre mento angwane, Jehovakwe kukwe ükaninte ne kwe niaratre aune  monsoitre ñaka rabadre nikenta kä bä nuäre yete. Kä yekänti Jehovakwe querubines o angeletre sribi bäri ütiäte nuainkä mikani krare jite aune “ngitra jutra ngitiekä” mikani kwe dänikwite ja bäre ta käre (mäkwe ñäkä Génesis 3:24 yebätä). *

¹⁷ Monso chi Abel, ye töita ñan krütare querubines mrusaire, ¿ye mä raba bämike ja töite? Angeletre trä ngitiekä yebätä dite krubäte nüke gare kwin. Ne madakäre, “ngitra” jutra ngitiekä nämene dänikwite jankunu ja bäre ta: ¡ye nämene niara töi mike ñan krütare! ¿Abel käkwe querubines ye tuani nainte o sribi nämene kisete ye tuenmetre? Ñakare. Rare, aune dibire, kä kwatire kwatire te, kä kwati krubäte te..., querubines töbätä aune dite krubäte ye ñaka sribi tuanimetre jire. Nitre üaire nämene Jehová mike täte metre aune mantre jetebe ye Abel käkwe tuani. Abel käkwe querubines ye tuani ja ngwen metre aune Jehová mike täte ye abokän erere ñaka mräkätre tuani nuainne kwe. Angeletre nämene ja ngwen metre ye käkwe Abel dimikani tödeke krubäte.

18. ¿Kukwe medenbätä ni raba tö ngwen kä nengwane?

¹⁸ Ngöbö töi ño ye tuin kwin jondron sribebare kwe yebätä, Ngöbö kukwe käbämikani, aune angeletre nämene Ngöbö mike täte metre, yebätä Abel nämene töbiketari köböire tödeka kwe ye namani nirien jankunu. ¡Ni raba kukwe keta kabre mike gare niara yebätä jai! Ye abokän tä blite nibe ye kwrere bämikata. Kukwe bämikani kwe ye tä kukwe  ütiäte driere monsotre ie arato: mräkätre ñaka tödeke Jehovai akwa niaratre raba tödeke metre ie. Ngöbökwe jondron kwin keta kabre sribebare tä ni bäre, Biblia tä täte nikwe, nitre brare aune merire Ngöbö mikaka metre täte tätre kukwe kwin bämike ni käne. Kukwe jökrä ne käkwe tödeka nikwe ye mikadre nirien jankunu, ¿ñan ererea?

19. ¿Kukwe meden metre nükani gare Abel ie?

¹⁹ Abel nämene tödeke ye jatani nirien bäri angwane, tö namani bämikai arato jondron nuain nämene kwe yebiti. Akwa, ¿ni kä tibienbätä ye raba dre bien ni jondron jökrä Sribekä yei? Ni jondron biandre Ngöböi aune dimikadre ye niara ñaka ribere jire jai. Akwa, kukwe metre nükani gare Abel ie: jondron bäri kwin nämene niarakwe ye biandre kwe Jehovai aune nuaindre töi kwinbiti kwe angwane, Rün kä kwinbiti niara tarekä ye käkwe kain ngäbiti kä jutobiti nükani gare ie.

20, 21. ¿Caín aune Abel dre biani kukwadre, aune namani tuin ño Jehovai?

²⁰ Abel ja töi mikani obeja ngäbä kena aune bäri kwin bätä köteköte ngrie bien Ngöböi. Caín arato tö namani Ngöbö tuai kukwe kwin nuainne ja kräke aune rabadre kain ngäbiti, yebätä jondron ngwä ye dianinkä ruäre kwe biankäre Ngöböi. Akwa eteba ye käkwe jondron biani töi kwinbiti ye erere niarakwe ñaka nuainbare, jondron ye mikani kwetre Ngöbö ngwärekri angwane töi ñobiti nuainbare kwetre ye namani gare metre.

²¹ Kä jondron kukwakäre yebiti niaratre nibu ye käkwe jondron kukwani Ngöböi raba ruin nie, aune querubines ye okwäkänti nuainbare kwetre ñobätä ñan aune ye ngwane querubines ye aibe nämene Ngöbö mike täte Kä tibienbätä. ¿Ye namani tuin ño Jehovai? “Abeli btä obeja ngrie bäri köte jänükani kwe”, ye Ngöbökwe kani ngäbiti Biblia tä mike gare akwa bämikani ño kwe ye ñaka niere (Gén. 4:4, JK).

22, 23. ¿Ñobätä Abel jondron biani ye namani kwin Jehová kräke?

²² ¿Ñobätä Jehovakwe Abel kani ngäbiti? ¿Jondron biani kwe yebätä? Abel obeja kämikani kukwadre ye ngwane, jondron nire ye kämikani kwe biankäre aune därie ütiäte ye ianinte kwe. Akwa ¿jondron nire biandre ye ütiäte krubäte ye nämene gare ie? Kä nikani kwati krubäte ta ye bitikäre, Ngöbökwe kukwe ükaninte ne kwe obeja kwin aune ñaka bren biandre; ye abokän niara Monsoi ñaka ja mike ngite käkwe ja nire biandi murie ketadre, ye “Kordero Ngöbökwe”, abokän därie ñaka ngite mikai nimiente tibien ni jökrä kräke (Juan 1:29; Éx. 12:5-7). Erametre kukwe jökrä ye ñaka nämene gare Abel ie, akwa jondron nire därie ye ütiäte krubäte nämene gare ie raba ruin nie.

²³ Kukwe ne abrä gare metre nie: Abel jondron bäri kwin biani Ngöböi. Abel jondron biani ye ñan aibe namani tuin kwin Jehovai, ñakare aune Abel kani ngäbiti kwe arato, ñobätä ñan aune nämene Jehová tarere aune tödeke ie yebätä jondron ye biani kwe ie.

24. a) ¿Caín jondron biani ye ñaka ütiäte ye aibätä ñaka kani ngäbiti? b) ¿Nitre kwati tä ja ngwen ño Caín ye erere?

 ²⁴ Caín töi ñaka nämene ye erere. “Kain btä jändrän kwe abko, käi namani nuäre ñakare” Jehovabätä (Gén. 4:5, JK). Caín jondron biani ye ñaka ütiäte ye ñan ai gärätä, ñobätä ñan aune kä nikani kwati ta ye bitikäre, Ngöbökwe Kukwe biani Moisés ie yete mikani gare kwe nitre rabadre nura kwetre ye ngwä bien niarai (Lev. 6:14, 15). Caín ara nämene ja ngwen käme ñobätä ñan aune “nämane kukwe nuene käme” nieta Bibliakwe (mäkwe ñäkä 1 Juan 3:12 yebätä). Tä nemen bare nitre kwatibätä kä nengwane erere, Caín ja bämikadre jerekäbe Ngöbö mike täte ye aibe köböire Ngöbökwe kain ngäbiti namani nütüre raba ruin nie. Akwa niara ñaka nämene tödeke aune Jehová tarere ye gwäune namani gare ja töi mikani ño kwe yebiti.

25, 26. ¿Ngöbökwe dre niebare Caín ie, akwa niarakwe dre nuainbare?

²⁵ Ngöbökwe ñaka Caín kani ngäbiti gani kwe ye ngwane, ¿ja töi mikani kwe ja ngwen eteba ye erere? Ñakare. Brukwä namani krubäte Abel kräke. Dre nämene Caín brukwäte ye nämene gare Jehovai, aune bätärekä ja di ngwani kwe Caín dimike töbikakäre metre. Caín ja töi mikai jankunu käme angwane ja mikai ngite krubäte kwe, akwa niarakwe ja töi kwitai angwane, “kä rabadreta nuäre” niarabätä o Ngöbökwe kain ngäbiti mikani gare kwe ie (Gén. 4:6, 7, JK).

²⁶ Akwa, Caín ñaka Ngöbö kukwei mikani täte. Eteba nübaibare kwe tirete jabe, aune eteba nikani töi jämebiti ben. Namani tirete angwane, ¡metani kwe aune murie ketani tare krubäte kwe! (Gén. 4:8.) Abel ye abokän ni kena rüe nakaninkä Ngöbö mikabätä täte ni raba niere, niara ye ni kena murie ketani tödeka kwe yebätä. Niara krütani, akwa kukwe nuainbare kwe ye namani kärekäre.

27. a) ¿Abel gaikröta Kä Bä Nuäre yete ye ñobätä gare metre nie? b) ¿Nikwe dre nuaindre Abel tuakäre ja okwä jeñebiti?

²⁷ Abel därie namani kukwe ükatemana ja kräke o ja “ngie” mikamana Jehovai ye kwrere Biblia tä niere. Aune Ngöbökwe kukwe nuabare yebätä Caín töi käme mikani ja ngie nuin kwe kukwe nuainbare kwe yebätä (Gén. 4:9-12). Abel tödekabare yebiti täbe blite nibe kä nengwane. Abel nünanbare siento krati näre, kä ye näire nitre nämene nüne kä kwati krubäte te, ye täte niarakwe nünanbare kä braibe te. Nünanbare kä braibe te kwe akwa jondron kwin nuainbare kwe, Rün kä kwinbiti ye nämene niara tarere aune kain ngäbiti nämene gare kwin ie (Heb. 11:4). Ye medenbätä, niara tä Jehová töite ye gare metre nie, aune kä bä nuäre kä tibienbätä yete niara gaikröta ngübata kwe (Juan 5:28, 29). ¿Mä täi yete niara ka ngäbitikäre? Mäkwe ja di ngwain Abel kukwe nuin aune tödeke krubäte niara erere angwane, mä täi yete arato.