1, 2. ¿Nitre nämene ja ngwen ño Noé näire aune Abrahán näire, aune yebätä ja namani ruin ño Abrahán ie?

ABRAHÁN nikrani ja käne. * Niarata nüne yekänti pirámide ye aibe tuin bäri kri menteni juta yete, yebätä okwä nibi kwekebe. Templo kri yebiti kwin ngübü tuin jübente kunkwäre menteni ie. Yete nitre sacerdote tä bobukäre jondron kukwe ngöbö sö yei. Tätre ngwänenkä ye kukwe ruin kwin ji ngrabare. Abrahán murie järi ja dibiti rubune, nikrani mentokwäre kwe aune nikita ja gwirete. Niki nitre kwati ngätäite ta ye ngwane, jondron ngwarbe sribebare aune kukwe ngwarbe ye aibe mikata täte juta Ur yete yebätä tä töbike rubune raba ruin nie. ¡Noé näire nüke kä nengwane nitre ñaka niena ja ngwen ja erebe!

² Ñü Kri ye bitikäre Noé aune mräkätre kwe nikani jubäre arkate ye ngwane, Noé jondron kukwabare Ngöböi, aune Ngöbökwe kukwe nuabare yebätä mrüträ mikani tuare kwe kä kwinbätä (Gén. 8:20; 9:12-14). Kä ye ngwane, kukwe keteitibe metre aibe mika nämene täte kä jökräbiti tibien. Akwa, kä nikanina 350 ta ye bitikäre Noé krütani, aune ye bitikäre kä nikani kubu ta angwane Abrahán därebare. Nengwane nitre braibe tä Jehová mike täte. Kä jökräbiti tibien ngöbö keta kabre ngwarbe mikata täte. Taré, Abrahán rün ye tä jondron ngwarbe ye mike täte arato, tä jondron ngwarbe üai sribere ngöböre raba ruin nie (Jos. 24:2).

3. ¿Abrahán nämene ja ngwen ño aune ni raba dre mike gare jai niarabätä?

³ Akwa, Abrahán ñaka nämene ja ngwen ye erere. Nämene tödeke Ngöböi, kä nikani ta ye ngwane tödeka kwe jatani bäri dite. Nämene tödeke krubäte yebätä Ngöbö üai deme ye köböire Pablokwe kädekani nitre ‘jökrä tödekaka ye rüne’ (Rom. 4:11). Ñokänti niara namani tö ngwen krubäte Ngöböi aune ni raba nuainne ño niara erere arato ye ani mike gare jai.

4, 5. ¿Nirekwe Abrahán tötikani Jehovabätä raba ruin nie, aune ñobätä ni raba ye niere?

⁴ ¿Nirekwe Abrahán tötikani Jehová yebätä? Nitre ruäre nämene Ngöbö mike täte kä ye ngwane ye gare nie. Iti kädeka nämene Sem. Noé monsoi nimä ye ngätäite niara ye ñaka bäri umbre, akwa Biblia tä kädekete käne, ñobätä ñan aune niara nämene tödeke krubäte yebätä raba ruin nie. * Ñodre, Ñü Kri ye bitikäre, Noé käkwe Jehová kädekani ‘Ngöbö Semkwe’ (Gén. 9:26). Erametre, Sem nämene Jehová mike ütiäte krubäte jai aune nämene kukwe metre ye mike ütiäte.

⁵ Akwa ¿Abrahán käkwe Sem tuani metre? Jän raba ruin nie. Abrahán nämene chi angwane nämene Sem umbre aune töbätä ye mike ñärärä ye ni raba bämike ja töite. Kä nikani 400 ta yete kukwe keta kabre namani bare ye Sem tuani ye nämene gare Abrahán ie, ¡yebätä töi namani ñan krütare raba ruin nie! Kena, Ñü Kri ye känenkri nitre nämene ja ngwen käme krubäte ye Sem käkwe tuani aune Kä Tibien nikani ñöte ye ngwane niara nämene yete arato. Ja känenkäre, nitre jatani nirien kwati krubäte kä tibienbätä ye ngwane juta ükaninte kena kena ye tuani kwe. Nemrod ja mikani Jehová rüere aune ju kri mente kwin Babel sribe mananbare kwe, ye näire Sem nünanbare arato. Nitre ja mikani Ngöbö rüere yebe Sem ñaka ja mritani arato. Yebätä, nitre ja mikani Ngöbö rüere ye niarakwe kukwei kwitani jene jene ye ngwane, Sem bätä mräkätre kwe aune Abrahán arato, käkwe blitabare jankunu kukwe biani kena ni kä tibienbätä ie yebiti: Noé rün kwe nämene blite ye kukwei arabebiti. Erametre, Abrahán nämene Sem mike tuin ütiäte jai. Ni umbre ne nämene nire Abrahán nünanbare raire ye näire, yebätä niara ara blitabare Jehovabätä Abrahán ben raba ruin nie.

6. a) Ngöbökwe kukwe nuainbare ja töi kräke Ñü Kri yebiti ye nükani gare Abrahán ie, ¿ye bämikani ño kwe? b) ¿Abrahán aune Sara nämene nüne ño?

⁶ Jehovakwe kukwe nuainbare ja töi kräke Ñü Kri yebiti ye Abrahán ketaninte ja brukwäte aune ja di ngwani kwe näin Ngöböbe, Noé nuainbare ye erere. Ye medenbätä, nitre nämene nüne bäre ta aune mräkätre kwe ye erere ñaka ja ngwani kwe aune jondron ngwarbe mika nämene täte ye ñaka kani ngäbiti jire kwe. Erametre Abrahán ie ja muko kwin krubäte kwani: Sara. * Meri ne ñaka meri mada ye erere, niara bä nuäre krubäte ye ñan aibebätä, ñakare aune nämene tödeke krubäte Ngöböi yebätä  arato. Abrahán ja mäkäninte ben, monsotre ñaka nämene kwetre, akwa nämenentre gwaire Jehová mike täte kä jutobiti. Ne madakäre, Lot, Abrahán nurä ye namani uli yebätä niaratre ngübabare jabätä.

7. ¿Ñobätä nitre kristiano ja ngwandre Abrahán ye erere?

⁷ Abrahán ja ngwani metre Jehovai aune jondron ngwarbe mika nämene täte Ur ye ñaka nuainbare siba kwe. Muko kwe yebe gwaire, ja di ngwani kwe ñaka ja ngwen nitre mada ye erere. Nikwe tödekadre metre yekäre nikwe ja ngwandre ye erere arato, ñaka ja ngwandre nitre mada ye erere. Nitre ja tötikaka Jesukwe ye “ñaka ja mike nitre kä nebätä yekri” yebätä nitre ye brukwä kräke niebare kwe (mäkwe ñäkä Juan 15:19 yebätä). * Mätä Jehová mike täte yebätä mä mräkätre o ni mada ja mikadre mä rüere ye ngwane, mä ye ñan aibebätä nemen bare ye mäkwe ngwan törö jai. Erametre, nitre kirabe Ngöbö mikaka metre täte Abrahán aune Sara ye erere mätä ja ngwen.

8, 9. a) ¿Bati jondron meden ñan tuabare namani bare Abrahán yebätä? b) ¿Ngöbökwe kukwe meden mikani gare Abrahán ie?

⁸ Bati, Abrahán yebätä jondron ñan tuabare namani bare: ¡Jehovakwe kukwe mikani gare ie! Kukwe ye mikani gare ño kwe ie yebätä Biblia ñaka kukwe mike gare krubäte, akwa “Ngöbö di kri” ye tuani kwe mikata gare kwe (mäkwe ñäkä Hechos 7:2, 3 yebätä). Ángel ye köböire, Abrahán käkwe Ngöbö Gobranka kri kä jökräbiti ye trä tuabare raba ruin nie. Ngöbö nire mika nämene täte kwe ye ñaka ja erebe jondron ngwarbe ñaka nire mika nämene täte nitrekwe yebe ye namani gare ie ye käkwe kä mikani jutobätä.

⁹ Akwa ¿Ngöbökwe kukwe meden mikani gare Abrahán ie? “Kä makwe amne ma mräkä, yebtä kä mikekä amne ti bike kä mike tuadre mae, ne känti nän nüne.” Kä medenkänti rikadre ye Jehovakwe ñaka mikani gare jire ie; biti mikai gare kwe ie niebare jerekäbe kwe ie. Akwa käne, Abrahán kä kwe aune mräkätre kwe mikadrete. Kirabe kä Oriente Medio yekänti, nitre ja mräkäre ye mika nämene ütiäte krubäte jai. Ni brare käkwe mräkätre kwe mikadrete aune rikadre nüne mente ye nämene niara aune mräkätre kwe ye mike ulire krubäte. Nitre ruäre nämene mike tuin bäri tare jai gata ye kräke.

10. ¿Ñobätä ñaka namani nuäre Abrahán aune Sara kräke ju kwetre nämene Ur ye tuenmetre?

¹⁰ Abrahán kä kwe tuanimetre ye ñaka namani nuäre kräke. Juta Ur yekänti jondron nämene krubäte aune nitre nämene nüne kwin mikata gare metre (mäkwe recuadro “ Abrahán aune Sara käkwe juta ño mikaninte” mika ñärärä). Jondron keta kabre kwani dobrote yebiti mikata gare nitre ja mräkäre ruäre nämenentre nüne nitre sribikä kwetre yebe ju kwin aune kri te. Ju keta kabre ye te ruäre kä mikaninte tökare aune jä kwatare  ye nämene ükaninte tibienta ye bäre ta cuarto nämene 12 o bäri. Ju yete ñö nämene nen tubo ngrabare gwi, cuarto yete ñö mikani jübakäre gwi aune tubo nämene mikani ñö käme ye mikakäre nen mento. Ne madakäre, Abrahán aune Sara ñaka nämene bati ye nikwe ngwandre törö jai: Abrahán biti kä namanina 70 aune Sara biti kä namanina 60. Nitre jökrä tö muko ngübai kwin ye erere, Abrahán tö nämene Sara ngübai kwin raba ruin nie. ¿Näin yekänti muko kwe ye ngübai kwin kwe? Kukwe namani niaratre ngwen töbike aune kä jürä namani bätätre ¡yebätä blitabare bä kabre kwetre jabe raba ruin nie! Yebätä, Sara näin Abrahán ben niebare kwe ie ye ngwane kä namani juto krubäte niarabätä. Abrahán erere arato niara ja töi mikani ju kwin kwe ye tuenmetre.

11, 12. a) ¿Dre dre namani ükadrete aune töibikadre Abrahán aune Sara ie nänkäre mento? b) ¿Abrahán nikani ye näire dre namani bare ye mä raba bämike ño ja töite?

¹¹ Abrahán aune Sara ja töi miri ju kwetre tuenmetre ye ngwane bengwairebe ja miri juto kwetre. ¡Jondron keta kabre tä ükadrete ietre! ¿Jondron meden jänäin kwetre kä ñaka gare ietre yekänti? ¿Jondron meden mikaite kwetre? Akwa bäri ütiäte, ¿mräkätre aune nitre sribikä kwetre ye mikaite ño kwetre? Taré, Abrahán rün ye nibira umbre krubäte. ¿Raba niken ngwena jabe? Abrahán aune Sara näin ngwena jabe, ñobätä ñan aune tö ngübai nememe mrä. Taré ñaka niena jondron ngwarbe sribeta ye mike täte, abokän näin kä jutobiti bentre. Ñodre, Taré nikani mräkätre kwe ye ngwena kä Ur ye bäre mento mikata gare Bibliakwe. Lot, Abrahán nurä niki siba ben arato (Gén. 11:31).

¹² Kä nüra nänkäre ietre. Bämike ja töite: ki aune ñö okwä tä juta bäre ta, ye kwäräkri nitre ja mräkäre bätä nitre sribikä kräketre ye nibira juto nänkäre. Obeja ye ürürakrö kwetre, burro aune camello yebiti tribe ürürate kwetre, nibira juto nänkäre. * Nitre jökrä okwäta Abrahán ngwärebätä, tätre juto biare mrusaikäre niken jibiti, aune Abrahán brän nini nitre nänkä ben yei. Bengwairebe, nitre ye niki jibiti jondron nire yebe, juta ye mirite kwetre aune ñaka rükaita jire.

13. ¿Kä nengwane nitre Ngöbö mikaka täte tätre ja töi mike ño Abrahán aune Sara erere?

¹³ Kä nengwane, nitre kukwe driekä ribeta bäri yekänti nitre kwati Ngöbö mikaka täte tätre niken. Arato nitre ruäre tä ja kite blite kukwe madabiti ne kwe rabadre Gobran Ngöbökwe kukwei driere bäri nitre kwati ie o tätre kukwe ükete jene jene kukwe driekäre, ruäre ñaka tä nemen nuäre kräketre o ja ñaka tä nemen ruin kwin ietre akwa tätre nuainne. Kukwe ye nuainkäre, tätre ja di ngwen krubäte ñobätä ñan aune ruäre tätre jondron kwin kwetre ye jökrä tuenmetre, Abrahán aune Sara nuainbare ye erere. ¡Tätre ja di ngwen krubäte! Nikwe tödekai ye erere angwane, Jehovakwe jondron kwin nuaindi ni kräke ie ni raba tö ngwen aune nita jondron bien ie yebiti ta biainta bäri ere kwe nie (Heb. 6:10; 11:6). Akwa, ¿Abrahán tödekabare ye köböire Jehovakwe dre kwin nuainbare kräke?

14, 15. ¿Abrahán aune nitre nänkä ben ye nänbare ño Ur nemen Harán, aune ñobätä namani nünentubu yete raba ruin nie?

¹⁴ Nitre aune jondron nire ye tätre näin jankunu ja käne, aune nitre ye nibira nuäre näin ji ngrabare. Ruäre ngwane Abrahán aune Sara tä näin gürere aune ruäre ngwane jondron nire yebiti, tätre blite jabe ji ngrabare. Silla mikani jondron nire yebiti yebätä campana kia mäkäni ye ngöte ta niaratre kukwei niken nekä. Tä kukwe arabe niere bä kabre, ye köböire nitre jökrä nibira juto biare ju ye ükatekäre aune dikantekäre. Aune batire batire tätre niken jibiti ye ngwane, tätre rua Taré ye ükete kwin camello o burro yebiti. Tätre näin jankunu ja käne ñö kri Éufrates ye kräbäre. Köbö kwatire kwatire, bämän kratire kratire, nitre aune jondron nire ye tä näin bätärekä akwa jankunu ja käne.

¹⁵ Mrä mada, nändi 960 kilómetros (600 millas) kwetre ye bitikäre, rabaitre ju kwati krubäte känti: ye abokän juta Harán känti jondron tärä krubäte, kä yekänti metrere nitre Oriente aune Occidente nämene jondron kökö aune rürübäine. Abrahán ja töi miri nünentubu yete, rün di ñaka nibira nänkäre ja käne yebätä raba ruin nie.

16, 17. a) ¿Jehovakwe kukwe meden ükaninte Abrahán ben abokän käi namani jutobätä? b) ¿Abrahán nämene Harán ye ngwane Jehovakwe jondron kwin nuainbare ño kräke?

¹⁶ Ye bitikäre, kä namanina 205 Taré yebiti angwane krütani (Gén. 11:32). Abrahán nibi ulire krubäte raba ruin nie. Akwa, mada bati  Jehovakwe blitani ben. Nämene Ur ye ngwane kukwe mikani gare kwe ie ye ngwininta törö kwe ie aune dre dre kwin rabai bare niara kräke ye miri gare kwe ie. Abrahán ye köböire “juta kri” rabai, aune jondron kwin rabai bare nitre jökrä Kä tibienbätä ye kräke (mäkwe ñäkä Génesis 12:2, 3 yebätä). * Jehovakwe kukwe ürüte Abrahán ben ye käi nibi jutobätä, ja töi miri kwe niken ja käne.

¹⁷ Akwa nete, jondron nibi bäri krubäte ükadrete ie. Abrahán nünanbare Harán ye ngwane, Jehovakwe jondron kwin nuainbare kräke aune jondron nibi bäri ere krubäte kwe. “Jändrän nämene Abrankwe btä ni kökani sribikä jakrä kwe Jaran, ye jänikani jire jökrä kwe” nieta Bibliakwe (Gén. 12:5, JK). Juta kri rabadre niara köböire ye kräke, nämene nitre kwati sribikä kräke aune jondron keta kabre ribere krubäte jai. Jehová ñaka ni niara mikaka täte ye mike jondron bökäne krubäte, akwa nita dre ribere jai ye tä bien nie ne kwe nikwe niara töi mikadre nemen bare. Abrahán nibita dite, ye köböire nikita ja käne nitre aune jondron nire yebe, kä ñaka gare ie ye kokwäre.

18. a) ¿Ñongwane Abrahán jondron ñan tuabare tuani nemen bare juta Ngöbökwe ye kräke? b) ¿Kukwe meden ütiäte namani bare köbö 14 nisán yete ja känenkäre? (Mäkwe recuadro “ Köbö ütiäte krubäte” mika ñärärä.)

¹⁸ Rabakäre Carquemis nän nämene köbö kabre te, juta yete nitre kwati nämene näin ñö kri Éufrates yete ta. Kä nekänti Abrahán jondron ñan tuabare tuani nemen bare juta Ngöbökwe ye kräke raba ruin nie. Kä 1943 kä 1 känenkri, köbö 14 sö kädekani nisán yete raba ruin nie, Abrahán nikani ñö kri Éufrates yete ta (Éx. 12:40-43). Jehovakwe kä mikai tuare ie käbämikani kwe ye nämene tuin kä mötöri yekri. Köbö ütiäte yete, Jehovakwe kukwe ükaninte ben ye kömikani.

19. ¿Jehovakwe dre käbämikani Abrahán ie, aune kukwe medenbätä Abrahán töbikabare raba ruin nie?

¹⁹ Nikitre kä mötöri ye kokwäre, nitre aune jondron nire ye nibi kri krikri Moré, Siquem yete. Kä nekänti Jehová blitaninta Abrahán ben. Nengwane Abrahán monsoitre ye rabai kä ye bökäne käbämiri kwe ie. Meri  “monsoi” däredi iti käkwe nitre kä tibienbätä mikai kwäre Jehovakwe niebare jardín Edén yete, ¿Jehovakwe kukwe käbämikani Abrahán ie ye ngwane Abrahán töbikabare kukwe yebätä? (Gén. 3:15; 12:7.) Jän raba ruin nie. Abrahán ye köböire jondron ütiäte krubäte rabai bare jatani nüke gare ie raba ruin nie, niara yebiti Jehová nämene ja töi ye mike nemen bare.

20. ¿Jehovakwe sribi mikani Abrahán kisete ye mikani ütiäte kwe jai ye bämikani ño kwe?

²⁰ Jehovakwe sribi mikani Abrahán kisete ye mikani ütiäte kwe jai. Nitre Canaán nämene nüne ye ngätäite ta Abrahán nikani mokrere kwärä, namani nünenkä kä jondron kukwakäre ye sribekäre Ngöbö kwe ie, käne kri krikri Moré ye ken aune biti Betel ye ken. Niara nämene Jehová kädekete nieta Bibliakwe. ¿Nämene nuainne ño? Niara monsoitre rabai kä meden bökäne ye Jehovakwe mikani tuare ie yebätä nämene debe bien ie raba ruin nie. Niara kukwe driebare nitre nünanka kä yekänti yei arato raba ruin nie (mäkwe ñäkä Génesis 12:7, 8 yebätä). * Erametre kukwe keta kabre tare krubäte nämene Abrahán käne. Jondron kwin keta kabre nämene kwe Ur ye mikaninte kwe, ñaka ngwaninta törö jire kwe jai. Ñakare aune, dre nämene niara käne yebätä ja töi mikani kwe. Niara nämene “juta [...] Ngöbö ara jire käkwe mikanintbe amne Ngöbö ara käkwe juta ye mikani abko [...] nämane ngibiare” Hebreos 11:10 tä niere.

21. Abrahán ye täte, ¿kukwe meden gare nie kä nengwane Gobran Ngöbökwe yebätä? ¿Ni töita kwatibe dre nuainbätä?

²¹ Abrahán ye täte, kä nengwane juta bämikata o Gobran Ngöbökwe kädrieta yebätä kukwe mikata gare krubäte ni Jehová mikaka täte ie. Ñodre, Gobran ye niena gobrane kä kwinbiti aune gwäune nitre käme gaite kwe ye gare nie. Jesukristo ye tä reire Gobran yete ye gare nie arato, kä nikanina kwati krubäte ta Monso ye meden käbämikani Abrahán ie. Abrahán gaikröta aune Ngöbö töi nämene ño bätä mikani nemen bare ño kwe ye rabai gare jökrä ie angwane, ¡töi rabai ñan krütare raba ruin nie! ¿Jehová tä kukwe käbämike ye kwatire kwatire mikai nemen bare ño kwe ye mä törba tuai arato? Ye erere ngwane, mäkwe ja ngwan jankunu Abrahán erere. Mäkwe ja di ngwan sribi Jehovakwe ye nuainkäre, kukwei mika täte aune sribi kwatire kwatire biandre kwe mäi ye mäkwe mika ütiäte jai. Ye köböire, Abrahán abokän kädekata ‘nitre jökrä tödekaka ye rüne’, ye rabai mä rün arato.