1, 2. ¿Sribi meden ñaka nuäre nuaindre nämene Elías kisete, aune ñobätä Elías bätä Acab töi ñaka ja erebe?

ELÍAS tö ja tuai kaibe orakäre Rün kä kwinbätä ie. Akwa, Elías ñukwä kä kwinbiti käräni Jehovai ye erere nibi bare, ye nitre kwati tä niara bäre ta yekwe turi aune yebätä tönibi näintre känti ne kwe jondron kwin nuaindre kwe kräketre raba ruin nie. Ne madakäre, Elías jämi niken orare kaibe Ngöböi ngutuä Carmelo yebiti, ye känenkri rikadre kukwe mike gare rei Acab yei, sribi ye ñaka nuäre nuaindre kräke.

² Elías aune Acab ye töi ñaka ja erebe. Acab tä dän kwin nitre reire kräke ye kitani jabätä, tä ja mike kukwe metre ye rüere, jondron ni madakwe ribere jai aune tä ja tuenmetre töi kwitadre jötrö ngwarbe. Akwa, Elías tä dän ni Ngöbö kukwei niekä kräke ye kitani jabätä, dän ye ñaka ütiäte krubäte sribebare jondron nire ye kwatabiti camello o cabra drüen yebiti raba ruin nie, niara tödeke krubäte, kä jürä ñakabätä aune ja ngwen metre. Köbö matare kitra krüte nete nitre nibu ne töi ño ye nibi gare kwin.

3, 4. a) ¿Ñöbätä Acab aune nitre Baal mikaka täte ye ngwini jakaire köbö nete? b) ¿Kukwe meden ngwantarita nikwe mikai gare jai?

³ Köbö nete Acab aune nitre mada Baal mikaka täte ye ngwini jakaire krubäte. Nitre kukwe ngwarbe mikaka täte yebätä kukwe tare krubäte nibi bare, Acab aune muko kwe reina Jezabel, tö kukwe ngwarbe ye mikamana täte juta 10 nitre Israelkwe yete. Baal ye ie tö ngwan ñaka raba jire nibi gare metre. Nitre niara mikaka täte ja di käräni kisere ie, bailani kwetre, aune ja därie dininte kwetre, akwa ngöbö ngwarbe ne käkwe ñaka ñukwä jutra miri nemen jire. Aune nitre sacerdote 450 kämiri ye ñaka miri kwäre jire kwe arato. Akwa kukwe madabätä tö ngwan ñaka raba ie, aune ye köböra nemen gare metre. Ñü ñaka näkäin tibien, ye Baal mikadre krüte nitre niara mikaka täte tä ribere krubäte ie kä komä biti bäri te, akwa Baal ñaka niaratre kukwe nuin jire. Akwa, gwäune Jehovakwe ñü mikai näkäin tibien aune Ngöbö mada ñaka niara erere ye bämikai kwe (1 Rey. 16:30–17:1; 18:1-40).

⁴ Akwa ¿ñongwane Jehovakwe kukwe ye ükaite? ¿Ye ngwane Elías tä dre nuainne? ¿Ni raba dre mike gare jai ni tödekaka nebätä? Kukwe  namani bare yebätä nikwe ja tötikai bäri kwin angwane rabai gare nie (1 Rey. 18:41-46).

5. Elías dre niebare Acab ie ye mäkwe kädekate aune kukwe namani bare yekwe rei töi kwitani o ñakare ye mäkwe mika gare.

⁵ Elías nini Acab ie: “Nän mintu, mröre aune tomana ñain; ñobätä ñan aune ñü ngö kite jobe krubäte tibien”. ¿Kukwe namani bare köbö nete yekwe rei töi käme krubäte ne töi diani? Kukwe namani bare yekänti kukwe mada mika ñaka gare, akwa Acab ja töi kwitani ye nie ñaka aune ja di käräbare kwe ni Ngöbö kukwei niekä yei ne kwe Jehovakwe ngite juandre ta niarabiti nie ñaka arato. Ñakare, jerekäbe Acab “nikani mintu mröre aune tomana ñain” (1 Rey. 18:41, 42). Akwa ¿dre nieta Bibliakwe Elías yebätä?

6, 7. ¿Elías dre käräbare Jehovai, aune ñobätä?

⁶ “Elías, abokän nikani ngutuä Carmelo yebiti kwin aune namani ngukodokwäre tibien aune ngwäre mikani ja ngukodokwä yebiti kwe”, Biblia tä mike gare. Acab töi nämene mröbätä trine, akwa Elías abokän tö namani oradi Rün kä kwinbiti ie. ¿Ni Ngöbö kukwei niekä ja töi mikani bobre ye ñan raba nemen tuin ütiäte mäi? Niara tä ngukodokwäre ja dokwä mikani kuintubu krubäte yebätä ngwäre tä ngukodokwäbiti. ¿Tä dre kärere? Ye gare nie, ñobätä ñan aune Elías orabare ne kwe  ñü ñaka nämene näkäin tibien ye mikadre krüte nieta Bibliakwe Santiago 5:18 yekänti, aune ni Ngöbö kukwei niekä ye nämene ngutuä Carmelo yebiti kwin angwane orabare kwe mikata gare.

⁷ “Ti töita kwatibe ñü mike ñäkäin kä tibienbätä” Jehovakwe niebare, ye gare Elías ie (1 Rey. 18:1). Yebätä, Ngöbö töi ye rabadre bare ye meden Elías käräbare metrere, kä nikani mil krati ta ye bitikäre kukwe ye arabe nitre ja tötikaka Jesukwe kärädre orasionte Jesús driebare ietre (Mat. 6:9, 10).

8. ¿Elías orabare ye tä dre driere nie orasion yebätä?

⁸ Elías orabare ye tä kukwe ütiäte driere nie orasion yebätä. Jehová töi ye rabadre bare ye namani bäri ütiäte niara kräke. Ye erere arato, nikwe oradre ye ngwane nikwe kukwe ne ngwandre törö jai: “Ñobtä ñan angwane, Ngöbö tö dreye nikrä abko erere nita kärere ie, ye ngwane tä ni kukwei kaen ngäbti” (1 Juan 5:14). Akwa, nikwe dre dre kärädre orasionte ye rabadre gare nie yekäre Ngöbö töita ño ye nikwe mikadre gare käne jai, aune yebätä nikwe ja tötikadre mantre jetebe niara Kukwei yebätä. Ne madakäre, ñü ñaka nämene näkäin tibien ye nämene nitre Israel niara mräkä ye ngwen ja tare nike, yebätä kä moren ye mikadre krüte Elías käräbare raba ruin nie. Aune Ngöbökwe jondron ñan tuabare nuainbare köbö ye arabe te yebätä debe biani kwe ie arato raba ruin nie. Ye erere arato, Jehová tä jondron kwin nuainne ni kräke yebätä nita debe bien krubäte ie aune ni töita ni mada dimikabätä ye nikwe bämikadre orasion nuainta nikwe yebiti (mäkwe ñäkä 2 Corintios 1:11 aune Filipenses 4:6 yebätä).

9. ¿Elías kukwe meden nuain mananbare ni sribikä kwe yei, aune kukwe nuainbare kwe ye tä kukwe meden ketebu driere nie?

⁹ Jehovakwe kä moren ye mikai krüte ye gare kwin Elías ie, akwa ñongwane nuaindi kwe ye abokän ñaka gare ie. Ñongwane Jehovakwe kukwe ye ükaite ye ni Ngöbö kukwei niekä tä ngübare, ¿ye ngwane tä dre nuainne? Biblia tä dre niere ye ani mike ñärärä: “[Elías] niebare [...] ni sribikä kräke yei: ‘Nän mintu. Mäkwe nikra mren ye kokwäre’. Ye erere nikani, aune nikrabare kwe, angwane niebare kwe: ‘Jondron ñaka jire chi’”. Aune ni Ngöbö kukwei niekä “niebare ie: ‘Nänta’, bä kükü jire” (1 Rey. 18:43). Elías kukwe bämikani ye tä kukwe ketebu driere nie: nikwe tö ngwandre Jehovai aune nikwe ja ngwandre mokre käre.

10, 11. a) ¿Jehovakwe kukwe käbämikani yei Elías nämene tö ngwen ye bämikani ño kwe? b) ¿Ñobätä ni raba tö ngwen Elías ye erere arato?

¹⁰ Jehová kukwe käbämikani yei Elías tä tö ngwen kwatibe, aune  yebätä niarakwe dre nuaindi ye tä ngübare. Yebätä ni sribikä kräke ye juni kwe ngutuä mente kwin yebiti ñü käi ye mike ñärärä. Batire batire, ni sribikä kräke nibi nüketa ye ngwane kä ñaka jutobiti nibi niere ie: “Jondron ñaka jire chi”. Ñü käi ñaka tuin jire menteni, aune kä tuin mrebe kwinta. Akwa ¿kukwe kädrieta nekänti kukwe meden nibi tuin jene mäi? Elías dre nini gwä rei ie ye ngwen törö jai: “Ñü ngö kite jobe krubäte tibien”. Muta ñaka tuin jire kwinta, ¿se ñobätä mada tä kukwe ye niere?

¹¹ Jehovakwe dre käbämikani ye gare Elías ie. Aune niara abokän Jehová kukwei niekä aune blitaka Jehová käbiti, yebätä tä dre käbämike ye erere nuaindi kwe ie tä tö ngwen kwatibe. Tä tö ngwen krubäte ie yebätä ñü ye nibira näkäin jobe tibien ye kwrere ngö ruin ie. Biblia tä kukwe niere Moisés yebätä ye raba nüke törö nie: “Ngöbö tuen ñakare, akwa yebtä ja töi mikani kwe”. ¿Ngöbö ye metre ye erere ni kräke? Erametre, kukwe keta kabrebiti bämikanina kwe nie yebätä ni raba tödeke ie aune kukwe käbämikata kwe yei (Heb. 11:1, 27).

12. ¿Elías nämene ja ngwen mokre ye bämikani ño kwe aune muta chi jutuabare menteni niebare ie ye ngwane, dre nuainbare kwe?

¹² Elías tä ja ngwen mokre yebätä ani töbike mada. Ni Ngöbö kukwei niekä yekwe ni sribikä kräke ye juninta, ñaka batibe aune bobu aibe, ñakare aune juni bä kükü jire kwe. Erametre, ni sribikä kräke ye nibira nainte nänbätä sekwäre aune nekwäre raba ruin nie. Akwa Elías ñaka ja di ngwen nekä aune tä ñü käi ye ngübare jankunu. Mrä mada, ni sribikä kräke janani bä kükükäre, ye ngwane nini kwe ie: “¡Mike ñärärä! Muta chi ni kise kwatare ye näre, kite tuin nakainkä mren yebiti kunkwäre ye aibe jutuani tie”. Ni sribikä ye tä kisekite mar Grande yekwäre menteni, aune tä muta nuäi ye bämike kisebiti, ¿ye mä raba bämike ja töite? Muta chi ye ñaka ni sribikä ye töi miri ñan krütare, akwa Elías kräke ye ütiäte krubäte. Ye bitikäre jötrö ngwarbe nini kwe ni sribikä kwe ie: “Nän mintu, mäkwe nie Acab ie: ‘¡Nankwe karo yete! ¡Aune nän motokwäre ne kwe ñü ñaka mä ketadrebätä!’” (1 Rey. 18:44).

13, 14. a) ¿Ni raba ja ngwen mokre ño Elías erere? b) ¿Kukwe medenbätä nikwe Ngöbö mikadre täte bäri jötrö ngwarbe?

¹³ Mada bati, Elías tä kukwe kwin bämiketa ni kräke. Kä ye kwrere näire nita nüne arato, gwäune Ngöbökwe kukwe ükaite niara töi ye mikakäre nemen bare. Ñü ñaka näkäin tibien ye mikai krüte ye Elías nämene ngübare, aune kä nengwane nitre töi käme mikai krüte ye ni Ngöbö mikaka täte tä ngübare (1 Juan 2:17). Köbö ye jämi nüke ngwane, nikwe ja ngwandre mokre jankunu Elías kwrere. Ye erere, Jesús Ngöbö Monsoi käkwe niebare nitre nänkä ben yei: “Ti mun Dänkien jatadita ñongwane, ye abko gare ñakare munye, aisete munkwe mokre jabti ti ngibiakäre ngäbti” (Mat. 24:42). Ñongwane kä krüte ye rükai ye ñaka rabai gare jire nitre ja tötikaka kwe yei, ¿ye ai gäräbare kwe? Ñakare, ñobätä ñan aune kä krüte ye rabaira ja ken angwane dre dre  rakaikä ye mikani gare raire kwe ietre. Aune “kä ne juandi ngwarbe jökrä [kukweta ükaninte ye rabaira krüte, TNM]” ye dre käkwe bämikai tuare niebare ye erere keta kabre nita tuin nemen bare kä nengwane (mäkwe ñäkä Mateo 24:3-7 yebätä).

¹⁴ Kukwe kwatire kwatire bämikata ye tä kukwe ye mike gare metre nie. ¿Kukwe tä nemen bare ye aibe nita ribere ja töi mikakäre bäri jötrö ngwarbe Jehová mike täte? Ye erere, muta chi jutuabare menteni mikani gare Elías ie, ye aibe käkwe dimikani tö ngwen Jehovai aune gwäune kukwe ükaite kwe ye namani gare metre ie. Akwa, ¿kukwe rabai bare ie ni Ngöbö kukwei niekä nämene tö ngwen ye erere namani bare?

15, 16. ¿Dre namani bare ja känenkäre, aune Elías namani kukwe meden ngwentari jai Acab yebätä raba ruin nie?

¹⁵ Kukwe namani bare ye mikata gare ja käne: “Ye ngwane kä namani iko kwinta muta jatani jübente muriebe minimini, aune ñü jatani jobe krubäte tibien. Aune Acab nikani ja käne karo kwe yete, aune nikani kä Jezreel ye kokwäre” (1 Rey. 18:45). Kukwe jökrä ye nibi bare drekebe ngwarbe. Ni sribikä Elías kräke niki kukwe mike gare Acab ie ye ngwane, muta chi ye kite nirien bäri mentokwäre, kä kite iko kwinta, aune murie kite mate dite krubäte. Kä komä biti ötare kä namani moren ye bitikäre, ¡ñü näkänta tibien juta Israel yete! Dobro tä nötare krubäte yebätä ñü nibi näkäin tibien ye nibi bä ngrötökä drekebe ngwarbe. Ñü ye kite näkäin bäri jobe tibien angwane, ño kri Cisón ye kite nirien bäri kri aune tä nitre Baal mikaka täte kämikani ye därie bätete. Nekänti nitre Israel rabadre ja töi kwite arato Baal mikani täte kwetre yebätä, ne kwe Jehovakwe ngite juandre ta niaratre yebiti. ¿Ye erere nuaindi kwetre?

¹⁶ Elías tö ye nuainmana ietre raba ruin nie. Rei Acab dre nuaindi, ja töi kwitai kwe aune ñaka rabaira kukwe käme nuainne Baal mikakäre täte o ñakare, ye Elías tä ngwentari jai arato raba ruin nie. Kukwe jökrä nibi bare matare yekwe miri gare metre ie niara rabadre ja töi kwite. Dre nämene rei ye töite ye ñaka gare metre nie, ñobätä ñan aune niara “nikani ja käne karo kwe yete, aune nikani kä Jezreel ye kokwäre” ye aibe mikata gare. ¿Kukwe ye niara töi diani? ¿Ja töi kwitadi kwe? Kukwe namani bare ja känenkäre ye tä mike gare niara ñaka ja töi kwitani. Akwa köbö ye jämi krüte niara aune Elías kräke.

17, 18. a) ¿Elías nikani jibiti Jezreel kokwäre ye ngwane dre namani barebätä? b) Niara nikani betekä ye ngwane, ¿ñobätä kukwe namani barebätä ye abokän ñan tuabare? (Mäkwe nota mika ñärärä arato.)

 ¹⁷ Bengwairebe nikani, Acab nikani jibiti ye arabe jiebiti ni Jehová kukwei niekä ye nikani arato. Tä nändre mente ie, muta iko aune ñü jobe yete ta; akwa kukwe ñaka nemen bare erere nibi bare.

¹⁸ Biblia tä mike gare: “Jehová ara die namani Elías yebiti, ye medenbätä niarakwe dän mritaninkä ja mrökarate ta aune nikani betekä Acab ye känenkri nememe Jezreel” (1 Rey. 18:46). Erametre, “Jehová ara die” nämene Elías dimike jondron ñan tuabare yebiti. Kä Jezreel ye nämene nemenkä 30 kilómetros (19 millas), aune erametre Elías ye ñaka nämene monso bati ye erere. * Dän nga ye mritaninkä ño kwe jai ye bämike ja töite, mäkäninte ja mrökarate ta kwe niakäre bäri kwin aune nikani betekä ji niere yebiti. Nuainbare ño kwe ye ñaka namani gare ie akwa namani nen bäri drekebe, yebätä nikani käne aune karo reikwe ye mikaninte köre kwe.

19. a) Elías ie ja namani ruin dite krubäte aune ñaka namani nainte, ¿ye tä kukwe meden rabai bare nieta Bibliakwe ngwen törö nie? b) ¿Elías nikani betekä Jezreel kokwäre ye ngwane dre nämene gare kwin ie?

¹⁹ ¡Ye kwin krubäte Elías kräke! Niara die namani krubäte, ñaka namani nainte, namani bäri dite nämene bati ye täte raba ruin nie. Kukwe namani bare ne tä kukwe rabai bare ja känenkäre nieta Bibliakwe ye ngwen törö nie, nitre Ngöbö mikaka täte ye rabaita bati aune kwin ngrabare Kä Bä Nuäre yete kä tibienbätä (mäkwe ñäkä Isaías 35:6 yebätä; * Luc. 23:43). Akwa bäri ütiäte, Elías nikani betekä ji mente ye ngrabare angwane, Jehová aibe Ngöbö erametre, nämene niara dimike ye nämene gare kwin ie.

20. ¿Nikwe dre nuaindre ne kwe Jehovakwe jondron kwin nuaindre ni kräke?

²⁰ Ngöbö tö jondron kwin keta kabre biain nie, aune nikwe ja di ngwandre ne kwe rabadre nikwe, ye ütiäte krubäte. Elías ye erere, nikwe ja ngwandre mokre ñobätä ñan aune kä nengwane kukwe tare krubäte tä nemen bare aune kä krüte nibira ja ken, gwäune Jehovakwe kukwe ükaite ye bämikata metre yebätä ni töi tädre kwatibe. Aune ni Ngöbö kukwei niekä ne erere, kukwe keta kabrebätä ni raba tö ngwen kukwe käbämikata Jehovakwe yei, niara “Ngöbö [...] kukwe metre niekä” (Sal. 31:5).