1, 2. ¿Kukwe medenbätä Samuel blitabare nitre Israel yebe, aune ñobätä niaratre rabadre ja töi kwite?

SAMUEL tä nünaninkä nitre kwati ye ngwärekri. Ni ja ngwanka metre ne, kä kwati krubäte te tä sribire Ngöbö kukwei niekä aune kukwe ükatekä ye kwrere, käkwe nitre Israel nübaini ja ükökrö juta Guilgal yekänti. Kalendario kä nengwane ye erere akräke, sö mayo o junio ye gärätä. Kä niena moren, aune trigo nibira tain biare ötakäre. Batibe, kä nibi kwekebe, ¿ñokänti Samuel kukwe ye mikai nemen mate nitre ye brukwäte?

² Nitre tä kukwe käme nuainne ye ñaka nüke gare ietre. Tötre ni kä tibienbätä tuai reire ja kräke. Jondron kärätä kwetre yebiti tätre ñaka Jehová aune ni niara kukwei niekä ye mike ütiäte jire jai, ye ñaka nüke gare ietre. Erametre, ñaka tätre Jehová kain ngäbiti rei kwetre ye erere. ¿Samuel käkwe dimikai kukwe käme nuainta kwetre ye mike nüke gare jai aune ja töi kwite?

3, 4. a) ¿Ñobätä Samuel blitabare nämene bati yebätä? b) ¿Samuel kukwe nuainbare yebätä ja tötikadre ye ñobätä kwin krubäte ni kräke?

³ Ni Ngöbö kukwei niekä ye blitani nitre kwati yebe angwane, nini kwe: “Ti abokän, niena umbre aune bän niena tie”. Dokwä drüen niena ngwen yebätä kukwe nieta kwe ye mika raba ütiäte jai. Ye bitikäre nini kwe: “Ti nämene bati ye ngwane tita näin mun käne nükebe kä nengwane” (1 Sam. 11:14, 15; 12:2). Kä nikanina kwati krubäte ta akwa, nämene bati ye törö kwin ie. Nämene monsore ye ngwane ja töi mikani kwe jondron nuainne ye köböire, tä tödeke krubäte, ni Ngöbö mikaka metre täte.

⁴ Samuel tödeka kwe ye mikani dite aune kriemikani mantre jetebe, nitre ñaka nämene ja ngwen metre aune töi käme nämene bäre yei  ñaka ja töi kwitamana kwe. Nitre ja ngwen käme aune ñaka Ngöbö mike täte ngätäite nita nüne, yebätä nikwe tödekadre ye ñaka nuäre ni kräke arato (mäkwe ñäkä Lucas 18:8 yebätä). Samuel kukwe nuainbare ye raba ni dimike ño ye ani mike gare jai. Nämene chi yebätä ani blite käne.

5, 6. ¿Ñobätä Samuel nämene chi ye ngwane ñaka ngübabare monso mada erere, aune ngübadi kwin ye ñokänti nämene gare rün aune meye yei?

⁵ Samuel nämene chi ye ngwane ñaka ngübabare monsotre mada erere. Meyekwe dianinkä kianbätä ye bitikäre bäsi kä nämene komä o bäribiti angwane, namani sribire Siló. Kä ye nemenkä 30 kilómetros (20 millas) bäri Ramá ye bäre mento, juta yete niara därebare. Yete namani sribire tabernáculo (o ju sribebare templo kwrere) yete. Rün Elqaná aune meye Ana, käkwe dianinkä sribi ütiäte nuainkäre Jehová kräke: sribire nazareo erere kärekäre. * ¿Ñobätä tuanimetre kwetre yete, mente mräkätre ye bäre mento? ¿Akräke ñaka nämene tare kwetre?

⁶ ¡Ñaka ye erere! Monso kwe ye ngübadi kwin kä Siló yekänti nämene gare ietre. Elí, sacerdotes bäri kri, nämene ngübarebiti, ñobätä ñan aune Samuel nämene sribire ben. Ne madakäre, meritre ruäre nämene kädekani sribikäre yete ye nämene dimike (Éx. 38:8; Juec. 11:34-40).

7, 8. a) ¿Samuel rün aune meye nämene dimike ño kä kwatire kwatire te? b) ¿Nitre rüne kä nengwane raba dre mike gare jai Ana bätä Elqaná yebätä?

⁷ Ne madakäre, Ana bätä Elqaná monsoi därebare kena, tare kwetre, ye ñaka käi kwitaninkä jire jabiti kwetre. Ana monso brare käräbare orasionte Ngöböi, aune biain kwe sribikäre kräke käbämikani kwe ie, ye erere Ngöbökwe Samuel biani ie. Kä kwatire kwatire, Ana nämene niken tuinbiti ye ngwane, nämene dän kise otore sribere akwle aune nämene niken ngwena kräke sribikäre tabernáculo yete. Ana bätä Elqaná nämene niken Samuel tuinbiti, ye niara nämene jiebäre kä jutobiti raba ruin nie, niaratre nämene mäträrebätä aune dimike, aune nämene dimike sribi Jehovakwe ye mikakäre tuin ütiäte jai kä yekänti.

⁸ Nire nire monsoi tärä kräke kukwe ne tä ja töi kräke. Nitre rüne kwati töita bäri jondron ja nire kräke ye bianbätä monsotre kwetre yei kukwe ja üaire yebiti ta. Akwa, Ana bätä Elqaná mräkätre tädre kwin ja üairebiti ye nämene bäri ütiäte kräketre, ye köböire metrere Samuel ririabare töi ye erere (mäkwe ñäkä Proverbios 22:6 yebätä). *

9, 10. a) ¿Tabernáculo ye sribebare ño aune kä deme ye nämene tuin ño Samuel ie? (Mäkwe nota mika ñärärä arato.) b) ¿Samuel nämene sribi meden nuainne, aune monsotre kä nengwane raba ja ngwen ño niara erere?

⁹ Samuel chi jatani nirien ye ngwane, nämene niken ngutuä nämene  Siló bäre ta ye mike ñärärä raba ruin nie. Ngutuä yebiti kwin nämene juta aune kä kiare ngösörita ye mrusaire. Nämene tabernáculo Jehovakwe ye mike ñärärä angwane ja nämene nemen ruin ütiäte ie aune kä nämene nemen jutobätä. Kä nikanina 400 ta ju deme ye sribebare, Moisekwe sribi ye jie ngwani, kä jökräbiti tibien kä ye aibe känti Jehová mika nämene täte. *

¹⁰ Monso Samuel nämene sribi nuainne tabernáculo yete ye namani ütiäte kräke. Ja känenkäre kukwe namani bare tikabare kwe yekänti nieta: “Nämene sribire Jehová ngwärekri, monso kwrere, bätä nämene efod linore kite jabätä” (1 Sam. 2:18). Samuel nämene efod o dän kise otore kite jabätä, ye tä mike gare niara nämene nitre sacerdotes dimike. Niara ñaka nämene sribire ni sacerdotes kwrere, akwa sribi ruäre mikani kisete, ñodre jukwe tike dekä dekä aune Elí dimike, Elí namanina umbre krubäte. Samuel nämene sribire ju Jehovakwe yete ye käi nämene jutobätä, akwa kukwe nämene nakainkä yete jatani niara brukwä kwin ye nike. ¿Dre nämene nakainkä?

11, 12. a) ¿Hofní aune Finehás nämene ja töi mike ño käme krubäte? b) ¿Hofní aune Finehás nämene jondron meden käme nuainne tabernáculo yete? (Mäkwe nota mika ñärärä arato.)

¹¹ Samuel nämene monsore krubäte angwane, jondron käme nuain nämene ye tuani kwe. Bibliabätä nieta, Elí monsoitre Hofní aune Finehás “nitre sökrö ngwarbe; ñaka nämenentre Jehová mike ütiäte” (1 Sam. 2:12). Erametre, kukwe ketebu ne ja erebe. Hofní aune Finehás “nitre sökrö ngwarbe” ñobätä ñan aune “ñaka nämenentre Jehová mike ütiäte”. Jehovakwe kukwe metre ükaninte ye nämenentre mike ngwarbe jai, yekwe töi mikani kukwe käme krubäte nuainne.

¹² Sribi meden nämene nitre sacerdotes kisete aune jondron kukwadre ño ye nie nämene metre Kukwe biani Jehovakwe yebätä. Aune nuain nämene kukwe ütiätebätä, ñobätä ñan aune jondron bian nämene kukwadre ye Jehovakwe ükaninte ngite juankäre ta nitre yebiti. Ye köböire, nämene nementa kwin okwäkänti aune nämene jie ngwen bätä jondron kwin nuainne kräke. Akwa, Hofní aune Finehás  kukwe käme bämikani yekwe sacerdotes mada töi mikani arato jondron bian nämene nitrekwe ye mike tuin ñaka ütiäte jai. *

13, 14. a) Kukwe käme nuain nämene tabernáculo yete, ¿ye köböite kukwe meden tare nuain nämene nitre bobre yebätä? b) Elí nämene sribire sacerdote bäri kri erere aune monsotre kwe jie ngwankäre, ¿ye ñobätä ñaka nuainbare kwin kwe?

¹³ Kukwe käme krubäte nuain nämene ju Jehovakwe yete aune ni ñaka nämene ükatekä jire, ye namani monso Samuel ye töi mike ulire krubäte ye ni raba bämike ja töite. ¡Ni nibe tuani kwe yete näinta ulire aune jakaire ja jiebiti ye ñaka gare nie! Nitre kwati ñaka jondron bökäne, töi bobre aune mika nämene ja tare nike nämene niken yete ja di käräkäre ja üairebiti. Aune bätuakäre, Hofní aune Finehás nämene meritre sribikä jukwebätä tabernáculo yete ye mike jabe. ¡Nitre ñaka jakaire ye ñaka nämene kukwe ükaninte Ngöbökwe ja mika gure kräke ye mike ütiäte jire jai! (1 Sam. 2:22.) Samuel tö namani Elí tuai kukwe ye ükete raba ruin nie.

¹⁴ Aune metrere Elí ye rabadre kukwe käme ye ükete. Niara nämene sribire sacerdotes bäri kri erere, yebätä dre nuain nämene tabernáculo yete ye nämene niara kisete. Aune niara monsotre ye rün, yebätä rabadre mäträre bätätre. Niaratre ñaka nämene kukwe tare nuainne ja aibebätä, ñakare aune nitre kwatibätä arato. Akwa Elí nämene sribire sacerdote bäri kri erere aune monsotre kwe jie ngwankäre ye ñaka nuainbare kwin jire kwe: ¡ñaka mäträbare ja dibiti kwe monsotre kwe yebätä! (Mäkwe ñäkä 1 Samuel 2:23 yebätä.) * Niaratre yebätä mäträdre bäri ja dibiti. ¡Kukwe käme krubäte nuainbare kwetre yebätä murie ketadre jerekäbe!

15. ¿Jehová kukwe meden tare mikani gare Elí ie, aune ye käkwe töi mikani ño?

¹⁵ Jondron käme nuain nämene bäri yebätä Jehovakwe “ni Ngöbökwe” juani kukwe tare mike gare Elí ie, ni Ngöbö kukwei niekä ye kädekate ñaka jire. Käne, Jehovakwe niebare Elí ie: “Mätä monsotre mäkwe ye mike bäri ütiäte jai tibiti ta”. Ye bitikäre, monsotre kwe töi käme ye murie ketai köböitibe mikani gare kwe ie aune mräkätre kwe ja tare nikai krubäte bätä sribi sacerdote ye diainkä kän mikani gare kwe ie. ¿Kukwe mikani gare metre Elí aune monsoitre ie ye käkwe töi kwitani? Ñakare nieta Bibliakwe (1 Sam. 2:27–3:1).

16. a) ¿Samuel ririabare ja üairebiti yebätä Biblia tä dre niere? b) ¿Samuel nämene monsore yebätä kukwe mikata gare ye ñobätä tä ni dimike raba ruin mäi?

¹⁶ ¿Samuel ja tuanimetre töi kwitadre? Ñakare. Kä nengwane, nane  nane kukwe ñaka gare nie abokän mikata gare nie: Samuel ririabare ño yebätä kukwe kwin nieta. Nikwe ngwandre törö jai, 1 Samuel 2:18 yete miri gare nie kukwe ye jökrä ngätäite Samuel nämene jankunu “sribire Jehová ngwärekri, monso kwrere”. Nämene chi angwane ja töi mikani kwatibe kwe sribi Ngöbökwe nuainne. Aune bersikulo 21 yekänti kukwe mada kwin mikata gare nie: “Monso Samuel jatani nirien jankunu Jehová mike täte”. Ye erere, kä nikani ta ye ngwane, namani ja mäke bäri kwin Ngöböbe. ¡Ja mäkätä kwin Jehovabe ye aibe tä ni kriemike kukwe käme nuainta yebiti!

17, 18. a) ¿Nitre mada tä kukwe käme bämike monsotre okwäte angwane raba ja ngwen ño Samuel erere? b) ¿Samuel ja töi mikani jondron nuainne ye kwin krubäte ye ñokänti gare nie?

¹⁷ Samuel ye kräke rabadre nuäre töbike krörö: “Sacerdotes bäri kri aune monsotre kwe tä ja mike ngite Jehová rüere, yebätä ti tö dre nuaindi ye erere ti raba nuainne arato”. Akwa nitre ji ngwanka käne, aune nitre mada tä ja mike ngite, ye ñan aibätä nikwe ja mikadre ngite arato. Kä nengwane, monsotre kwati kukwebätä tätre ja ngwen Samuel ye erere aune nitre mada nünanka bäre ñaka kukwe kwin bämike käne akwa tätre “nirien jankunu Jehová mike täte”.

¹⁸ Samuel ja töi mikani kukwe ruäre nuainne, ¿ye köböire dre namani kwe? Biblia tä niere: “Monso Samuel jatani nirien aune käi namani bäri juto Jehovabätä aune nitre mada yebätä” (1 Sam. 2:26). Ye erere, monso Ngöbö mikaka metre täte ye namani tare krubäte, metrere nitre bäri ütiäte ye okwäkänti. Ñodre, Jehová nämene mike ütiäte krubäte jai nämene mike metre täte yebätä. Kukwe käme nuain nämene Siló ye Jehovakwe diainkä nämene gare Samuel ie, akwa ñongwane nuaindi kwe ye nämene ngwentari jai raba ruin nie. Kä ñaka näin raire ta angwane rabai gare ie.

19, 20. a) ¿Bati deu dre namani bare Samuel yebätä? b) ¿Samuel nämene Elí ye mike tuin ño jai? c) ¿Nire nämene ñäke Samuel ie ye ñokänti gani kwe?

¹⁹ Kä jatanina ngwen bäsi akwa kä nämene drüne. Ñotra jutra bete bete candelabro yete ye trä nämene tabernáculo yete. Kä kwekebe yete, Samuel käräbare aune Elí ara nämene ja di kärere ie namani ruin ie, Elí abokän namanina umbre aune kä drüne okwäte. Samuel nükani krö aune “nikani betekä” Elí nämene kübien yekänti. ¿Ni raba monso chi ye bämike ja töite näin betekä ngoto butiere Elí dimikakäre? Samuel nämene ja töi mike kwin kräke aune nämene mike ütiäte jai ye tä ni mike töi ñan krütare, ¿ñan ererea? Ye erere, Elí ja mikani ngite akwa nämene sacerdote bäri kri Jehovakwe, ye nämene gare Samuel ie (1 Sam. 3:2-5).

²⁰ Kukwe nebiti Samuel Elí ngwani ngwäte: “Tita nete, ñobätä ñan aune mäkwe ti käräni”. Elí ñaka kärere niebare kwe ie aune juani kwe nementa tibien. Ne namaninta bare bobu. Akwa bämäkäre, dre nämene nakainkä ye Elí gani. Kä ye ngwane jondron käme krubäte nuain nämene, yebätä Jehová ñaka raba kukwe mike gare juta kwe yei köböre o ni niara kukwei niekä yebiti. Akwa, Jehová tö namani ja kukwei mikai gare monso chi ye köböire ye nükani gare Elí ie. Yebätä, juaninta jänbiti kwe aune dre niedre kwe ye niebare kwe ie. Jötrö ngwarbe ñäkäbareta ie: “¡Samuel, Samuel!”. Aune Elí niebare ie ye erere niarakwe nuainbare: “Blite, ñobätä ñan aune ti sribikä mä kräke tä mä kukwe nuin” (1 Sam. 3:1, 5-10).

21. ¿Ni raba Jehová kukwe nuin ño kä nengwane, aune nikwe nuaindre ye ñobätä ütiäte krubäte?

²¹ Mrä mada ni nämene iti Siló abokän nämene Ngöbö kukwe nuin. Ye ngwane ja känenkäre, Jehová nämene blite Samuel ben, aune Samuel nämene käre kukwe nuin. ¿Nita nuainne arato? Jehová kukwe nuadre yekäre, dibire ñäkädi nie arato ni ñaka raba nütüre. Kä nengwane Kukwe Ngöbökwe ye tä täte nikwe, aune nita ñäkebätä angwane, ye Jehová tä blite nibe mantre jetebe ye kwrere. Nikwe kukwe nuadi bäri aune mikadi täte angwane, tödeka nikwe rabai bäri dite. Ye erere namani bare Samuel yebätä.

22, 23. a) ¿Samuel kukwe mikani gare Elí ie ye namani bare ño? b) ¿Samuel nämene ja ngwen kwin ye jatani nüke gare ño bäri kwin?

²² Kukwe nakaninkä deu yekwe Samuel töi kwitani: yete ja känenkäre Jehová namani gare bäri kwin ie, ñobätä ñan aune namani niara kukwei niekä. Kukwe tare rabai bare gwäune Elí mräkätre yebätä ye mikani gare kena kwe ie. Kukwe tare mikadre gare ye ñaka namani nuäre monso Samuel ye kräke, akwa ñaka kä jürä ngwani kwe jabätä aune kukwe ye mikani gare kwe. ¿Elí ja töi mikani ño? Ja töi mikani bobre kwe Ngöbö töi nämene ye ererebätä. Aune bengwairebe bäsi Jehovakwe kukwe niebare ye namani bare jökrä: nitre Israel nikani rüre nitre Filistea rüere ye ngwane, Hofní aune Finehás murie ketani köböitibe, aune nitre Filistea nikani kaja Jehovakwe ye ngwena namani gare Elí ie ye ngwane krütani arato (1 Sam. 3:10-18; 4:1-18).

 ²³ Akwa, Samuel nämene Ngöbö kukwei niekä metre kwrere yebätä jatani nüke gare bäri kwin. “Jehová nämene niarabe” Biblia tä niere, aune kukwe niebare kwe ye mikani nemen bare jökrä kwe (mäkwe ñäkä 1 Samuel 3:19 yebätä). *

24. ¿Kä nikani ta ye bitikäre nitre Israel käkwe dre ribebare, aune ñobätä kukwe nuainbare kwetre ye namani käme krubäte?

²⁴ ¿Samuel kukwe niebare ye nitre Israel nuainbare aune Jehová mikani metre täte kwetre? Ñakare. Kä nikani ta angwane, ni Ngöbö kukwei niekä nämene jie ngwen ye ñaka namanina debe kräketre. Tö namanintre rei tuai jakwe, juta mada ye kwrere. Nuaindre kwe Ngöbökwe niebare ie ye bitikäre Samuel nuainbare. Akwa, kukwe käme krubäte nuainbare kwetre ye mikadre gare kwe ietre: niaratre ñaka nämene Samuel ai mike ngwarbe jai, ñakare aune nämenentre Jehová ara mike ngwarbe jai. Yebätä nitre ye ükaninkrö kwe juta Guilgal yekänti.

25, 26. Nitre ja mikani ngite ye niaratre gadre yekäre, ¿Samuel dimikani ño?

²⁵ Kukwe ütiäte namani bare yekänti ani ja töi miketa. Samuel tä nitre kwati ja ükaninkrö ye ngwärekri. Dre rabai bare yebätä nitre tä töbike krubäte. Samuel niena umbre, käkwe tödekabare ño aune Ngöbö mikani täte metre kwe ye tä niereta ietre. Ye bitikäre Samuel “ja di kärä[ni] Jehovai” aune ñü kri muriebe minimini käräni kwe ie (1 Sam. 12:17, 18).

²⁶ ¿Ñü kri räkäin tibien muriebe minimini kä moren te? ¡Ye ñaka raba nemen bare! Nitre tä jerekäbe kukwe ye kötaire akwa ye ñaka nibira nuainne. Batibe, muta jatani jübente iko kwinta, aune trigo nämene nökani yebätä murie matani dite krubäte. Unsulin ngö namani krubäre aune, mrä mada ñü näkäni tibien. ¿Nitre yei ja namani ruin ño? “Jehová aune Samuel jürä [nibi] krubäte” nitre yebätä. ¡Mrä mada niaratre ja mikani ngite krubäte ye gani kwetre! (1 Sam. 12:18, 19.)

27. ¿Nire nire tä tödeke Samuel erere ye Jehovata mike tuin ño jai?

²⁷ Jehovakwe Samuel kukwe nuabare, aune jondron ñan tuabare nuainbare kwe, ye köböire Samuel kukwe niebare ye matani nitre ye brukwäte. Samuel nämene bati nememe umbre ye ngwane nämene tödeke niarai, yebätä käre jondron kwin nuainbare kwe kräke. Jehová ñaka ja töi kwite: Samuel erere nikwe tödekai angwane, niarakwe ni dimikai aune jondron kwin mikai nemen bare kwe ni kräke yei ni raba tö ngwen metre.