“TATA”, “TI RÜN”, “TI GRÜ”. Monsotre bati sribikä Betelte tä kukwe ye niere tie. Kä niena 89 tibiti aune kukwe ye jökrä tä mate kwin tibätä. Kukwe nieta tie ye tita mike tuin jai jondron bianta Jehovakwe tie ye erere, kä 72 te tikwe sribibarera niara kräke yebätä. Tikwe sribibarera kä kwati krubäte te Ngöbö kräke, yebätä ti raba niere ja brukwä tätebiti monsotre bati ie, niaratre ñaka ja ngwain di nekä ‘ye köböire jondron kwin rabai kwetre’ (2 Crón. 15:7).

Ti rün aune ti meye nämäne nüne Ucrania ye nikani Canadá. Niaratre namani nüne juta Rossburn kä Manitoba yekänti. Ti meye käkwe monso ngübabare 16, merire ni kwä aune brare ni kwä arato, nun ñaka munkine jire iti. Ti abokän ni jätäbiti nibokäkäre. Ti rün nämä kukwe Bibliabätä mike tuin ütiäte jai aune käre bämänte dekä nämä ñäkebätä nuen. Akwa nämä niere, nitre ji ngwanka iglesiate töi nämä jerekäbe ngwianbätä aune töi ñaka nämä nitre dimikabätä. Bä kabre niara nämä kukwe ne ngwentari nierare: “Jesús nämäne kukwe driere aune nitre tötike, ¿ye nire nämäne ütiä bien ie?”.

Ti etebatre nibokä aune ti ngwaitre nibokä arato käkwe kukwe metre ka ngäbitiba. Ti ngwai Rose sribi prekursor nuainba nememe krütaba ye ngwane. Kä jatabara nemen braibe niara käne ye ngwane, nunkwe ja töi mikadre Kukwe Ngöbökwe yebätä nieba bä kabre kwe nuen. Niara nämä kukwe ne niere nun itire itire ie: “Ti tö mä tuai kä bä nuäre yete”. Käne, Ted, ti eteba umbre ye nämä dirire radiote kä ñukwäre yebätä. Nämä dirire bämänte dekä aune nitre nämä niara kukwe nuin yei bati bobu nämä niere, nitre tä ja mike ngite ye kukwai ngise kärekäre kä ñukwäre yete. Akwa ja känenkäre, jataba Jehová mike täte metre aune kä jutobiti.

Sö junio kä 1944 yete, ti nämä kwelate rükabata gwi ye ngwane, täräkwata La regeneración venidera del mundo * ye kwanba mesabiti tie. Tikwe ñäkäba página kena yebätä, biti tikwe ñäkäba página ketebukäre yebätä aune yete ja käne tikwe ñäkäba jökräbätä. Krütaba tie ngwane, tikwe ja töi mikaba kwatibe Jehová mike täte Jesukwe nuainbare ye erere.

¿Ñokänti täräkwata ye namani mesabiti? Ti eteba Steve käkwe nieba tie nitre nibu rükaba nun känti tärä bätä täräkwata rürübäine. Nieba kwe: “Ye rürübäin täni manani yebätä tikwe kürü”. Bämän mada yete nitre nibu ye rükabata nun känti.  Niaratre abokän testiko Jehovakwe aune nitre nämä kukwe ngwentari ye niaratre nämä mike gare Bibliabiti ietre nieba kwetre nuen. Ye rababa tuin kwin nuen ñan ñobätä aune nunkwe Kukwe Ngöbökwe mikadre ütiäte jai ye ti rün aune ti meye driebare nuen. Nitre nibu yekwe nieba nuen arato, nitre Testiko gätä kri nuaindi juta Winnipeg yete aune juta yekänti ti ngwai Elsie nämä nüne. Tikwe ja töi mikaba niken gätä kri yebätä.

Bicicletabiti tikwe nänba 320 kilómetro näre nükebe juta Winnipeg yete. Ji ngrabare tikwe nünankaba juta chi Kelwood yete, kä yekänti nitre Testiko nibu janama nunkänti ye nämä nüne. Ti nämä yete ngwane, ti rikaba gätäbätä aune nitre testiko tä ja ükökrö ño ye rababa gare tie. Arato, nitre brare, merire aune monsotre bati ye jökrä rabadre kukwe driere ju ju te Jesús erere rababa gare tie.

Juta Winnipeg yete, ti ja tuaba Jack, ti eteba umbre mada yebe. Niara nämä kä ngwitärikri Ontario yete rükaba gätä kri yebätä arato. Köbö kena yete, nitre ngökai ñöte ye ja mräkä iti käkwe mikaba gare. Ti aune Jack ja töi mikaba ja ngökö ñöte gätä kri yete. Nunkwe ja ngökaba ñöte ye bätäräbe nunkwe ja töi mikaba sribi prekursor ye kömike. Aune ye erere Jack käkwe nuainba. Tibiti kä nämä 16 yebätä nämä nändre kwelate tie, akwa kä rikaba kwati ta ye bitikäre tikwe ja mikaba prekursor regular.

Tikwe sribi prekursor regular kömikaba kä Souris, Manitoba yekänti ja mräkä Stan Nicolson yebe. Bengwairebe rababa gare tie sribi prekursor ye ñaka nuäre nuaindre. Ngwian ñaka rababa nuen, akwa nunkwe kukwe drieba jankunu. Bati, nun nämä kukwe driere köböiti ye rükabata gwi. Aune ye ngwane, mrö rababa krubäte nuen, akwa ngwian ñan nämä jire balite nuen. Jukwebätä jondron nämä mikani nun kräke. Ni iti käkwe jondron kwetadre mikaninte sako krati nun kräke. Nirekwe mikaninte ye ñaka namani gare jire nuen. Ni reire tä mröre ye kwrere nunkwe mröba köbö yete. Nunkwe ñaka ja ngwanba di nekä ye köböire jondron kwin rababa bare nun kräke. Sö ye rikaba ta ngwane, ti rababa bäri köte.

Sö rikaba ruäre ta ye bitikäre, nun juanba kä Gilbert Plains yete, kä ye nemenkä 240 kilómetro kä Souris ngwitärikri yekri. Kä ye näire, ja mräkätre nämä kukwe driere ora nuäi sö kratire kratire ye tika nämä plataforma yekänti. Sö krati te ja mräkätre ñaka kukwe drieba krubäte. Aisete tikwe kukwe kädrieba konkrekasionte ne kwe ja mräkätre rabadre kukwe driere bäri. Gätä täbiti, ja ngwai umbre nämä sribi prekursora nuainne abokän muko ñaka nämä kukwebätä ben käkwe blitaba tibe. Niara nieba muare kwärä tie: “Ti ja di ngwanba kukwe driere bäri akwa ñaka rababa bare tie”. Ti muaba siba ben aune tikwe ngite juan mananba ta jabiti ie.

Monsotre bati aune dite tä kukwebätä ye raba ja mike drekebe ngwarbe kukwe kri te aune biti ja raba nementa ruin ngite ie. Ye erere rababa bare tibätä. Akwa kukwe ütiäte namanina gare tie, ni ñaka rabadre ja di ngwen nekä, ñakare aune bäri kwin nikwe kukwe ñaka kwin nuaindre yebätä kukwe mikadre gare jai aune nändre ja käne. Nikwe jankunu Ngöbö mikai täte metre ngwane, kukwe kwin keta kabre rabai bare ni kräke.

Kä nämä 21 tibiti ye ngwane ti janama Kwela Galaad número 14 nuainba yebätä aune nun gediankaba febrero kä 1950 yete. Nun 103 ja tötikaka ye juanba 25 kä Quebec yekänti, yete nitre tä blite kukwe francés yebiti. Kä yekänti ja mikaba nun Testiko rüere. Ti juanba kä Val-d’Or yekänti aune yete oro nämä krubäte. Bati, nun ruäre rikaba kukwe driere kä Val-Senneville nämä nemenkä nun ken yete. Nunkwe ñaka kä mikaikä jötrö ngwane, ni sacerdote ye nun nuaindi tare nieba kwe nuen. Tikwe ni sacerdote ye kita ngiseba aune multa mikababiti ye ütiä bianba kwe. *

Kukwe ye kwrere rababa bare bä kabre nunbätä kä Quebec yekänti. Kä 300 biti bäri Iglesia Católica aibe nämäne ji ngwen, aisete nitre sacerdote ja ketaba gobrantre yebe ja mikakäre nitre testiko Jehovakwe rüere. Kä ye näire kukwe ñaka nuäre ben  nunkwe ja tuaba. Nun nämä braibe, akwa nunkwe ñaka ja di ngwanba nekä. Nitre brukwä kwin nünanka kä Quebec yekänti käkwe kukwe Bibliabätä ka ngäbitiba kwin krubäte. Tikwe nitre kwati tötikaba aune kukwe metre ka ngäbitiba kwetre. Ñodre, tikwe nitre ja mräkäre ni jätä ye tötikaba aune niaratre jökrä rababa Jehová mike täte. Ñan kä jürä ngwanba kwetre jabätä yekwe nitre mada töi mikaba kä mikekä Iglesia Católica yebätä. Nunkwe kukwe drieba jankunu aune ja känenkäre nun rüe ñaka rababara.

Kä 1956 yete ti juanba Haití. Blitadre kukwe francés yebiti ye ñaka nämä nemen nuäre ja mräkätre misionero ye jökrä bäsi kräke. Akwa yebiti ta nitre nämä nun kukwe nuin. Stanley Boggus ni misionero käkwe nieba: “Nitre nämä nun dimike krubäte ne kwe nun rabadre blite niaratre kukweibiti ye nämä nun töi mike niä”. Kenanbe, ñaka rababa ribi ti kräke ñan ñobätä aune kukwe francés rababa gare tie kä Quebec yekänti. Akwa kä rikaba braibe ta ye ngwane, rababa gare nuen ja mräkätre ye jökrä bäsi nämä blite kukwe criollo haitiano yebiti. Aisete, nun rabadre ja kite blite kukwe criollo haitiano yebiti ne kwe kukwe kwin rabadre bare nun kräke. Ye erere nunkwe nuainba aune kukwe kwin rababa bare.

Ja mräkätre dimikakäre bäri, Nitre Braibe Konkrekasion Jökrä Ngübabitikä käkwe täräkwata La Atalaya, tärä aune täräkwata mada mada ye kwita mananba nitre blite criollo haitiano kukweibiti. Ye köböire nitre rababa ja ükökrö bäri gätäbätä. Kä 1950 yete, ja mräkätre nämä 99 juta Haití yekänti. Akwa, kä 1960 yete, ja mräkätre nämä 800 biti bäri. Ye ngwane ti nübaiba Betel. Kä 1961 yete, ti kädekaba ja mräkätre tötikakäre Kwela Sribi Ngöbökwe jie ngwankäre ye kräke. Nunkwe nitre 40 ji ngwanka konkrekasionte aune nitre prekursor especial ye tötikaba. Sö enero kä 1962 yete gätä kri nuainba ye ngwane, nunkwe ja mräkätre nünanka juta yete töi mikaba sribire bäri Ngöbö kräke aune niaratre ruäre kädekaba sribikäre prekursor especial. Ye rababa bare kä debe näre te, ñan ñobätä aune kä ye näire nitre jataba ja mike nun rüere.

Köbö 23 enero kä 1962 yete, gätä kri rababa bare ye bitikäre, nitre bukotai rükaba sukursalte. Ti aune Andrew D’Amico nämä sribi misionero nuainne ye jänrikaba ngite aune täräkwata ¡Despertad! 8 enero kä 1962 kukwe francés yebiti ye jökrä diankaba  nunkän. Juta Haití yekänti nitre nämäne ja mäke chokabe ye nämä tikani periódico francés keta kabre yebätä abokän kädekate nämä täräkwata ¡Despertad! yebätä. Ye ñaka mataba kwin nitre ruärebätä aune nun ara käkwe kukwe ye tikani sukursalte niebare kwetre. Bämän rikaba ruäre ta yete, nun misionero juantariba juta ye bäre mento. * Akwa ja mräkätre nünanka Haití ye tötikani kwin yebätä sribi Ngöbökwe nuainbare jankunu kwetre. Niaratre ñaka ja di ngwani nekä aune ririabare jankunu kukwe ja üairebiti ye tita ngwenta törö jai ngwane kätä nemen juto tibätä. Nengwane Biblia Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras ye niena kwetre kukwe criollo haitiano yebiti. Ye ñaka rabai bare nun rababa nütüre.

Tikwe sribi Ngöbökwe nuainba Haití ye bitikäre, ti juanba sribi misionero nuainne República Centroafricana yekänti. Ja känenkäre, ti juanba konkrekasion tuinbiti aune ye bitikäre sukursal jie ngwen.

Kä ye ngwane, Ju Ja Ükarakrö ye keta kabre sribe ñaka nämä ju mada sribeta bätäkä ngwarbe ye kwrere. Tikwe ja kitaba mikä ükökrö aune ju sriberebiti. Nitre nämä niken ta ye nämä nemen nünenkä ti mrusaire sribi ye nuainne. Yekwe ja mräkätre dimikani ja töi mike sribire bäri ju sribebätä aune Ju Ja Ükarakrö ükete kwin. Nitre ji ngwanka kukwe madabätä ye nämä nun kötaire ñan ñobätä aune iglesia kwetre ye nämä sribebare zinck yebiti, akwa Ju Ja Ükarakrö nunkwe abokän nämä sribebare mikäbiti. Akwa ye ñaka nun ngwanba di nekä, ñakare aune nun rababa jankunu ja ükökrö Ju Ja Ükarakrö nunkwe sribebare mikäbiti yete. Ñü jobe muriebe minimini ye mata rükaba juta Bangui yete ngwane, nitre ñaka rababa nun kötaire mada. Iglesia kwetre nämä sribebare Zinck yebiti ye muriekwe juankaba ji kri yete. Akwa Ju Ja Ükarakrö känti nun nämä ja ükökrö ye muriekwe ñaka juankaba. Sö krärike te nunkwe sukursal aune ju nitre misionero kräke ye sribeba sribi Ngöbökwe jie ngwankäre bäri kwin. *

Kä 1976 yete, sribi Ngöbökwe ye ñäkäiba República Centroafricana yete. Yebätä nun juanba juta Yamena kä Chad yekänti. Bäri kwin Happy nünanka Camerún nämä sribi prekursor nuainne ye rababa gare tie. Nunkwe ja mäkäteba köbö 1 abril kä 1978 yete. Sö ye arabe te, rü jataba nakainkä aune nun kwati gitiaba juta mötörikri yete. Rü mikaba krüte ye ngwane, nun rikabata ja gwirete, akwa rababa gare nuen ju nunkwe yete nitre rükä nämäne nemen. Tärä aune täräkwata ye ñan aibe riateba nunkän, ñakare aune dän te Happy ja mäkäteba tibe aune jondron bianba nuen ye jökrä riateba nunkän. Akwa nunkwe ñaka ja ngwanba di nekä. Nun nämä kwin aune nun törbaba sribidi krubäte Jehová kräke.

Kä rikaba kubu ta ye bitikäre, nun tuametreba sribi Ngöbökwe nuainne jankunu República Centroafricana yekänti. Nun juanba yete aune nun rababa circuito tuinbiti. Nun nämä nüne karote. Cama nuäre mikadre ngwäte, tanque kri yete ñö raba nemen 53 galón, nevera nämä sribire gas yebiti aune estufa nämä nunkwe. Ñaka nämä nemen nuäre nun kräke nänkäre kä madakänti. Bati, kä 117 jene jene yekänti nitre bukotai nun mikaba nünenkä.

Ruäre ngwane kä nämä nemen ngire krubäte (50 °C). Ñö ñaka nämä kwen nuen nitre ngökakäre ñöte gätä kri yete. Aisete ñö nämä ngrötö yekänti ja mräkätre nämä kä muen ye köböire bätärekä bätärekä ñö nämä kite betekä kwin aune ye dian nämä tanque kri yete nitre ngökakäre ñöte.

Kä 1980 yete, nun juanba Nigeria, yete nunkwe kukwe ükateba kä kubu biti ötare te sukursal mrä sribekäre. Ja mräkätre käkwe ju kubu jabiti kwin ye kökani abokän nun rabadre denkä kia kia aune sribereta ja mräkätre kä kökani yekänti. Bati dekä ti rikaba ja mräkätre dimike ju dokwäbiti kwin. Ñänä  ruäre ti jatabata kuintubu, akwa kä ñaka nämä ükaninte kwin yete tikwe rätäba aune ti betakaba timo. Ti juruainba tare rababa tuin tie, akwa doctor ti trä tuaba aune nieba kwe Happy ie: “Ñan töbika. Niara rabaita räre bämän krati o köbö braibe te”.

Kä 1986 yete, nun rikaba Costa de Marfil yekänti aune yete ti rababa ni konkrekasion tuabitikä ye erere. Aune ti rababa konkrekasion ruäre juta Burkina Faso ye tuinbiti arato. Ja känenkäre nun rabai nüne yete ye ti ñaka nämä nütüre.

Kä rikaba 47 ta ye bitikäre, kä 2003 yete, ti rükabata Canadá akwa ye ngwane ti rükaba Happy ben sribikäre Betel. Nun käi Canadá nie nämä täräkwatabätä, akwa ja brukwäte nun abokän nünanka África nämä ruin nuen.

Kä 2007 yete, kä nämä 79 tibiti ye ngwane, nun juanbata África. Nun rikaba juta Burkina Faso yekänti aune ti rababa sribi Ngöbökwe jie ngwen juta yekänti. Ye bitikäre, oficina känti sribi nuain nämä nunkwe ye ükateba kukwe kwitakäre aune ye rababa gare sukursal juta Benín ie. Sö agosto kä 2013 yete, nun juanba sribire Betelte juta Benín yekänti.

Ti ñan raba jondron ruäre nuainne, akwa yebiti ta kä jutobiti tita kukwe driere jankunu. Kä komä nikanina ta yete, nitre umbre ji ngwanka aune ti muko ti dimikaba ye köböire nitre nibu tötika nämä tikwe ye ja ngökaba ñöte ti okwäbiti. Nitre ye abokän Gédéon aune Frégis. Nengwane niaratre tä Jehová mike täte kä jutobiti.

Mrä mada, ti aune Happy juanba sribire sukursal Sudáfrica nete, abokän känti ja mräkätre sribikä Betelte tä ti ngübare kwin krubäte. Juta Sudáfrica ye juta kükükäre te tita sribire. Sö octubre kä 2017 yete, kukwe kwin mikaba gare nuen. Nun nübaiba Central mundial sribebare Warwick, Nueva York ye käi ngwankäre juto jabätä. Ye ñaka käi rikwitaikä jire nunbiti.

Anuario 1994 página 255 yekänti nieta: “Mun meden meden käkwe kä ngwanina nüke jai kä kwati krubäte te sribi Ngöbökwe nuainbätä ie nunta kukwe ne niere: ‘Munkwe ja ngwan dite aune munkwe ñaka ja ngwan di nekä, ñobätä ñan aune sribi nuainta munkwe ye köböire jondron kwin rabai munkwe’” (2 Crón. 15:7). Ti aune Happy töita kwatibe kukwe ye mikabätä täte aune nitre mada töi mikakäre ye erere nuainne.