KUKWE JA TÖTIKARA 36
Ñan tribe ngwandre doboko dikaro
“Jändrän jökrä käta ni drätäkekä […], ye abko ari kite jökrä temen, bti kä kuin kukwäre nita neen, ye kukwäre ari ja die mike bäri niare janknu” (HEB. 12:1).
KANTIKO 33 Mäkwe tribe mäkwe ye mika Jehová kisete
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAI a
1. Hebreos 12:1 tä niere erere, ¿nikwe dre nuaindre niakäre täte ja nire kokwäre?
NI KRISTIANO tä neen ye kwrere bämikata Bibliabätä. Nire käkwe niai täte yekwe ja nire käre rabai (2 Tim. 4:7, 8). Nikwe ja di ngwandre täte niakäre ñobätä ñan aune tä krubäte niakäre nie. Apóstol Pablo käkwe niabare täte ja nire kokwäre käkwe kukwe ne niebare ni dimikakäre neen nememe mrä. Niebare kwe: “Jändrän jökrä käta ni drätäkekä […], ye abko ari kite jökrä temen, bti kä kuin kukwäre nita neen, ye kukwäre ari ja die mike bäri niare janknu” (ñäkädre Hebreos 12:1 yebätä).
2. “Jändrän jökrä tä ni drätäkekä” ye diandrekä jabiti niebare Pablokwe ngwane, ¿drebätä nämäne blite?
2 ¿“Jändrän jökrä tä ni drätäkekä ñaka ngwandre” ye dre gärätä? Ni kristiano käkwe ñaka tribe ngwandre jire chi ye ñan ai gärä nämäne Pablokwe, ñakare aune tribe meden ñaka ngwandre yebätä nämäne blite. Tribe ye köböite ni raba neen bätäre aune ni raba kite nainte krubäte. Nita neen ngwane tribe meden nikwe ñaka ngwandre nita ngwen nikwe gadre ye tuanemetre bengwairebe. Tribe mada abokän nita neen ngwane nikwe ngwandre jabätä ye ütiäte krubäte, ñobätä ñan aune nikwe ñaka ngwandi ngwane ñaka ganaindi jire nita neen yebätä (2 Tim. 2:5). Drebätä blitata ye ani mike gare jai.
3. a) Gálatas 6:5 tä niere erere, ¿ni kristiano itire itire käkwe dre ngwandre? b) ¿Dre rabai gare nie kukwe ja tötikara nebätä aune ñobätä?
3 (Ñäkädre Gálatas 6:5 yebätä). Ni kristiano itire itire “rabadre töbike tribe jen kwe ngwanbätä” yebätä Pablokwe blitabare bersikulo nekänti. ¿Tribe ñobätä nämäne blite? Ye abokän kukwe jökrä ja üaire tä nuaindre nie Ngöbö okwäkänti aune ni mada ñaka raba ngwen ni kräke. “Tribe jen nikwe” ye abokän meden meden aune dre raba ni dimike ngwen ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti. Ne madakäre, tribe ñaka ütiäte nita ngwen bäri ye tuametrekäre dre raba ni dimike ye rabai gare nie. Ütiäte krubäte nikwe ñaka tribe ngwandre bäri ni raba ngwen nuäi ye kräke ñakare aune tribe ütiäte ye aibe ngwandre ye köböire nikwe niai täte aune ja nire käre rabai nikwe.
TRIBE ÑO NGWANDRE
4. ¿Nita ja denkä mento ye abokän ñan tribe doboko krubäte ñobätä nie raba? (Üai mikadre ñärärä).
4 Ja diankata mento Jehová kräke. Nikwe ja dianinkä mento Jehová kräke ngwane, nikwe niara mikai Ngöböre jai aune nikwe niara töi nuaindi nikwe käbämikani ie. Yebätä nikwe ja kukwei mikadre nemen bare. Nikwe ja dianinkä mento Jehovakrä ye sribi ütiäte krubäte akwa ye ñan tribe doboko. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune Jehovakwe ni sribebare ja töi nuainkäre (Apoc. 4:11). Ni töi mikani kwe niara mike gare jai aune mike Ngöböre jai arato ni sribebare kwe ja bä kwrere. Ye köböire ni raba nökrö niara ken aune niara tö nuainne kä jutobiti (Sal. 40:8). Akwa ye ñan ngörä, Jehová töi ye erere nita nuainne aune nita ja ngwen Jesús erere ngwane, jata nemen ruin kwin nie (Mat. 11:28-30).
5. ¿Mäkwe ja dianinkä mento Jehová krä ye erere mäkwe mikadre täte yekäre drekwe mä dimikai ? (1 Juan 5:3).
5 ¿Dre mä dimikai tribe ye ngwen? Kena, mäta ja kete Jehovabe ye mäkwe mika dite. Kukwe kwin mikani nemen bare kwe mä kräke nengwane aune mikai nemen bare kwe ja känenkäre mä kräke yebätä mäkwe töbikaitari ngwane, rabai bäri tare mäkwe aune rabai bäri nuäre mä kräke mikakäre täte. Kukwe bianta kwe mikakäre täte ye ñan rabai tuin tribe doboko ye kwrere mäi (ñäkädre 1 Juan 5:3 yebätä). Mäkwe ja ngwan Jesús erere. Ngöbö töi nämäne ño ye namani bare ie ñobätä ñan aune orabare kwe ja di käräkäre ie aune ye ütiäre dre rabai kwe yebätä nämäne töbike kwatibe (Heb. 5:7; 12:2). Jesús erere mäkwe ja di kärä Jehovai aune mäkwe nünain kärekäre kä tibienbätä yei mäkwe tö ngwan kwatibe. Mäkwe ja ketai bäri Jehovabe aune ja kitai Ngobo kwe yebätä ngwane, mäkwe ja dianinkä mento kräke ye erere rabai bare mäi.
6. ¿Kukwe tä nuaindre nie ni mräkä kräke ye ñobätä nuaindre? (Üai mikadre ñärärä).
6 Kukwe tä nuaindre nie ni mräkätre kräke. Nita neen ja nire kokwäre ngwane, nikwe Jehová aune Jesús taredre bäri ni mräkätre kräke (Mat. 10:37). Akwa ni mräkätre ngübadre yebätä ñan raba nemen nuäre ni kräke sribikäre Jehová kräke ye ñan ai gärätä. Ñakare aune ni kadre ngäbiti Ngöbökwe aune Jesukwe yekäre dre nuaindre nikwe ni mräkätre kräke ye erere nuaindre (1 Tim. 5:4, 8). Nikwe ye erere nuaindi ngwane kätäi juto nibätä. Ni ja mräkäre ja taredre, ja mikadre ütiäte jai kwärikwäri aune nitre rünekwe monsotre tötikadre, taredre aune monsotre abokän käkwe rün kwe mikadre täte ye köböire raba nünain kwin kwe ye gare Jehovai (Efes. 5:33; 6:1, 4).
7. ¿Dre mä dimikai kukwe tä nuaindre mäi mä mräkätre ben ye mike täte?
7 ¿Dre mä dimikai tribe ngwen? Dre erere tä nuaindre mäi mä mräkätre yebe akwa kukwe jökrä yebätä, mäkwe tö ngwan kukwe töbätä Bibliabätä yei. Mätä töbike ño, dre tuin kwin mäi, mäta nüne ño o medente o nitre töbätä kä nebätä tä töbike ño ye erere mäkwe ñaka kukwe mika tuin jai (Prov. 24:3, 4). Täräkwata keta kabre juta Ngöbökwe tä bien nie yebätä mäkwe ja kita. Yete kukwe ruäre nuain raba mäkwe ye kwain mäi. Ñodre, sección “Ayuda para la familia” yekänti kukwe mikata nitre gure, nitre rüne, monsotre bati ye dimikakäre ja tuin kukwe tare ben. b Mä mräkätre ye ngätäite mä aibe testiko akwa mäkwe ja töi mika kwatibe kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä ye mike täte ye köböire kukwe kwin rabai mun mräkätrekwe aune Jehovakwe kukwe kwin mikai nemen bare mä kräke (1 Ped. 3:1, 2).
8. ¿Kukwe dianta nuaindre jai ye köböire dre raba nemen bare?
8 Kukwe dianta jai ye ererebätä kukwe tä nemen bare nibätä. Ni raba kukwe den nuaindre akwle jai ye abokän regalo biani Jehovakwe nie. Aune ni raba kukwe den akwle nuaindre jai ye nikwe kain ngwandre juto jabätä ie Jehová tö. Akwa nikwe kukwe blo dian nuaindre jai ye köböite kukwe tare rabai bare nibätä ngwane niarakwe ñaka ni kriemikai kukwe yebätä (Gál. 6:7, 8). Ni ñan tä kukwe kwin den jai, nita töbike blo aune ni ñan tä ja ngwen kwin ngwane ye köböire kukwe tä nemen bare ye nita kain ngäbiti. Ruäre ngwane jata nemen ruin ngite nie aune ni töi tä nemen ni nike. Akwa nita kukwe den jai ye ererebätä kukwe tä nemen bare ye tädre gare nie, ye käkwe ni dimikai ja ngwen kwin aune ñaka kukwe blo ye erere nuainenta bobukäre. Yebiti ni täi neen jankunu ja nire kokwäre.
9. ¿Mäkwe kukwe blo diani nuaindre jai ngwane dre raba mä dimike ja tuin kukwe yebe? (Üai mikadre ñärärä).
9 ¿Dre mä dimikai tribe ye ngwen? Kukwe namani bare ye kwitabiti ñan raba ye mäkwe ngwan törö jai. Mäkwe ñaka töbika krubäte kukwe yebätä, mäkwe ñaka ja dokwä ngwan tare, mäkwe ñan ngite kitai ni madabiti aune mäkwe ñaka kukwe mika jabiti. Kukwe bäri kwin mä raba nuainne ye abokän kukwe naninte mäi ye mäkwe kadre ngäbiti aune mäkwe ja di ngwandre kukwe ye ükatekäre. Ja ruin ngite krubäte mäi ngwane mäkwe ora töi bobrebiti Jehovai, mäkwe ja mikani ngite ye mäkwe mika gare aune Jehovakwe ngite kitadre ta mäbiti mäkwe ribere ie (Sal. 25:11; 51:3, 4). Mäkwe kukwe tare nuainbare ni itibätä ngwane mäkwe ngite kitamana ta jabiti ie. Aune mä rabadre niere ni umbre ji ngwanka ie raba ruin mäi ngwane mäkwe ja dimikamana ietre (Sant. 5:14, 15). Mäkwe ja mikani ngite ye raba ja töikrä mäi aune mäkwe ja di ngwan ñaka nuainenta. Jehovakwe mä dimikai aune mä mikai tuin bobre kwe jai yei mäkwe tö ngwan kwatibe (Sal. 103:8-13).
TRIBE DOBOKO MEDEN ÑAKA NGWANDRE
10. ¿Kukwe ñan raba nemen bare akwa ni töta nemen tuai nemen bare ye ñobätä tribe doboko ye kwrere? (Gálatas 6:4).
10 Kukwe ñan rabai bare ie ni töta nemen. Kukwe ñaka rabai bare ye abokän ni töta nemen ja tuai ni mada kwrere aune ye tribe doboko nikrä (ñäkädre Gálatas 6:4 yebätä). Nita ja ngwen ye kwrere ngwane ni tö raba kite ja gabätä ni madabe aune ni ñan tö rabadre jondron tuai kwe ñakare aune ni tö rabai tuai jakwe (Gál. 5:26). Ni mada tä kukwe nuainne erere ni töta nemen nuainbätä ngwane nita ja di ngwen krubäte kukwe yebätä. Töbike kukwe nebätä: “kukwe ngübata krubäte ye ñan tä nemen bare jötrö ye tä ni brukwä mike bren” mikata gare Bibliakwe (Prov. 13:12). Aisete kukwe ñan rabai bare jire nita ngübare ye bäri tä ni mike ja tare nike. Ye raba ni ngwen di nekä aune ni jatadre nen bätäre ji ja nire kokwäre yebiti (Prov. 24:10).
11. Kukwe ñan raba nemen bare nie yebätä ñaka ja töi mikadre yekäre, ¿dre raba ni dimike?
11 ¿Dre mä dimikai tribe doboko ye denkä jabiti? Kukwe ribeta Jehovakwe mäi ye nuainkäre, kukwe ñaka raba nemen bare mäi ye mäkwe ñaka nuain, ñobätä ñan aune dre ñan raba nemen bare mäi ye ñaka ribedi kwe mäi (2 Cor. 8:12). Ñan ja töibika, mä ñan ja erebe ni madabe ye gare Jehovai (Mat. 25:20-23). Mä raba dre nuainne ye ütiäte kräke, mäta sribire ja brukwä tätebiti, ja ngwen metre aune kä ngwen nüke jai. Mäkwe ja töi mikai bobre ye köböire mä niena umbre, mäta bren o kukwe ruäre raba nemen mä ketebätä kukwe nuainkäre ye rükai gare mäi. Mäkwe ja ngwan Barzilái erere, mä bren yebätä kukwe jökrä ñan raba nemen bare mäi ngwane, mäkwe ñaka sribi ye ka ngäbiti (2 Sam. 19:35, 36). Moisés erere, mä dimika ngwane mäkwe ka ngäbiti o raba ngwane, mäkwe sribi mika nuaindre ni madai (Éx. 18:21, 22). Mäkwe ja töi mikai bobre ngwane, kukwe ñan raba nemen bare mäi yebätä mäkwe ñaka ja töi mikai, ñobätä ñan aune raba mä ngwen di nekä, niakäre jankunu ji ja nire kräke yebiti.
12. ¿Ni mada tä kukwe blo den nuaindre jai ye mä köböite?
12 Ni mada tä kukwe blo den nuaindre jai yebätä jata nemen ngite nie. Ni ñan raba kukwe den nuaindre ni mada kräke o tätre kukwe blo den nuaindre jai yebätä kukwe tare tä nemen barebätä ngwane, ni ñan raba kriemike. Ruäre ngwane monso tä ja töi mike Jehová tuenmetre ngwane, tä nemen tare krubäte rün ie. Akwa nitre rüne ruäre tä nemen ulire krubäte yebätä tätre tribe mike bäri ja kötärä, Jehová ñaka töta nemen niaratre tuai tribe ye ngwen (Rom. 14:12).
13. ¿Monso tä kukwe blo den nuaindre jai ngwane nitre rüne raba dre nuainne?
13 ¿Dre mä dimikai tribe doboko ye denkä jabiti? Jehovakwe ni tuanimetre kukwe den akwle jai, ye medenbätä ni tö dre nuain ye erere ni raba nuainne, ye ngätäite nikwe niara mikai täte o ñakare ye tä gare nie. Mä töi ngite ye gare Jehovai. Akwa mä rabadre ni rüne kwin krubäte yei niara tö. Monso mäkwe kukwe metre tuanimetre ngwane, ye kukwe kwe, mä ñan ngite (Prov. 20:11). Akwa kukwe jökrä yebiti ta mäkwe ñaka kukwe nuainbare kwin mä raba nemen nütüre jankunu. Ja ruin ño mäi ye mäkwe niei Jehovai aune mäkwe ngite kitamana ta jabiti ie. Ni ñan raba nikenta ja trökwäre aune kukwe ye kwitebiti gare Jehovai. Ne madakäre, dre nökata ye ara ngwä ötata ye kwrere monso mäkwe käkwe kukwe diani jai köböite kukwe tä nemen barebätä yebätä mäkwe mikadre kwäre ye Jehová ñan ngübare mäbätä. Akwa kukwe ne ngwen törö jai, ngäbäkre mäkwe käkwe ja di ngwain rökrakäreta Jehová ken ngwane, niara täi ngübare ngäbiti kä jutobiti (Luc. 15:18-20).
14. Jata nemen ruin ngite krubäte nie ngwane, ¿ñobätä nikwe ngite ye diandrekä jabiti?
14 Jata nemen ruin ngite krubäte nie. Jata nemen ruin ngite nie ye nierare. Akwa jata nemen ruin ngite krubäte nie ye abokän tribe doboko Jehová ñaka tö ni tuai ngwen. Nikwe tribe ye diandrekä ja kötärä. Jata nemen ruin ngite krubäte nie o ñakare, ¿ye ñokänti raba nemen gare nie? Nikwe ja mikani ngite ye nikwe mikani gare, nikwe ja töi kwitani aune nita ja di ngwen krubäte ñaka kukwe ye erere nuainkäreta ye ngwane, Jehovakwe ngite kitai ta nibiti ye nikwe ngwandre törö jai (Hech. 3:19). Nikwe kukwe jökrä ye erere nuainbarera ngwane ni töi tädre jäme ie Jehová tö, ñobätä ñan aune ja tädre ruin ngite krubäte nie ngwane nikwe ja tare nikadi krubäte ye gare ie (Sal. 31:10). Jata nemen ulire krubäte nie yei nikwe ja tuainmetre ganaindre ngwane, ni raba nemen di nekä aune ji ja nire kärekärebiti nita neen ye ni raba tuenmetre (2 Cor. 2:7).
15. Ja ruin ngite krubäte mäi ngwane, ¿dre raba mä dimike? (1 Juan 3:19, 20; üai mikadre ñärärä).
15 ¿Dre mä dimikai tribe doboko ye denkä jabiti? Ja ruin ngite krubäte mäi yebätä ja ñan ruin kwin mäi ngwane, “Ngöbö tä ngite kite ta nibiti” yebätä mäkwe ja töi mika kwatibe (Sal. 130:4). Ni iti tä ja töi kwite ja brukwä tätebiti ngwane, Jehovakwe “ñaka ngite kwetre ngwen törö jire jai” tä käbämike ye erere tä nuainne (Jer. 31:34). Ye abokän Jehovata ngite kite ta ngwane ñaka ngwenta törö meden gärätä. Bäkänä ja mikata ngite ye köböite kukwe tä nemen bare nibätä, akwa Jehová ñan ngite kite ta nibiti ye ñan ai gärätä. Mä nämäne sribire konkrekasionte käne erere mä ñan niena nuainne ngwane, mäkwe ñaka töbika krubäte kukwe yebätä. Mäkwe ja mikani ngite ye Jehová käi kwitaninanka jabiti, ¿ñobätä mä ñan ja töi mike niara erere? (Ñäkädre 1 Juan 3:19, 20 yebätä).
NIADRE GANANKÄRE
16. Ni abokän niaka aisete, ¿dre tädre gare mrebe nie?
16 Ja nire käre rabadre nikwe yekäre mäträta nibätä ne mikadre täte: “Ni niaka tä nüne ño ganankäre, ye kwrere munkwe nüna” (1 Cor. 9:24). Kukwe keteiti raba ni dimike ye abokän dre ngwandre aune dre abokän ñaka ngwandre ye mikadre gare jai. Kukwe ja tötikara nekänti kukwe ruäre nibi gare nie akwa ye ñan ngörä. Ni brukwä raba kite nainte krubäte kukwe keta kabrebätä “ni töita mröbätä krubäte, dröba nika aune töbika jondron kä nebätä ye aibe bätä ngwane” raba nemen bare niebare Jesukwe (Luc. 21:34, nota). Texto ne aune texto mada ye käkwe ni dimikai ne kwe dre nuaindre niadre jankunu ji ja nire kräke biti ye mike gare jai.
17. Nita neen ja nire käre kokwäre ye raba nemen nikwe, ¿ye ñokänti gare metre nie?
17 Nita neen ja nire kokwäre aune rabai nikwe ye gare metre nie ñobätä ñan aune Jehovakwe ja di bian nie niakäre nememe mrä (Is. 40:29-31). Mäkwe ñan ja ngwan di nekä. Pablo ja di ngwani täte ganankäre ye erere mäkwe ja ngwan (Filip. 3:13, 14). Erametre, ni mada ñan raba neen mä ütiäre, akwa Jehová mä dimikai neen. Ne madakäre, mä dimikai kwe dre ngwandre mäkwe aune dre abokän ñaka ngwandre mäkwe yebätä (Sal. 68:19). Jehová köböire kä rükai mäi mätä neen yebätä aune mäkwe ganandi.
KANTIKO 65 Ja di ngwandre nirien kukwe ja üairebiti
a Kukwe ja tötikara ne käkwe ni dimikai nen ja nire kokwäre. Nita nen siba ye ngwane nikwe tribe ruäre ngwandre jabätä o kukwe ruäre tä ni kisete ye nikwe nuaindre, ñodre nita ja denkä mento Jehová kräke ye ererebätä nünandre, ni mräkätre aune kukwe dianta nuaindre jai ye ererebätä kukwe tä nemen bare yebe ja tuadre. Akwa tribe ruäre ñaka ütiäte ye ñaka ngwandre, ñobätä ñan aune tä ni mike nen bäri bätäre. Ruäre ye rabadi gare nie kukwe ja tötikara nebätä.
b Sección “Ayuda para las familias” tä jw.org yete. Kukwe ruäre ne raba kwen mäi: para los matrimonios, “Cómo mostrar respeto”, “Cómo mostrar agradecimiento”; para los padres, “¿Cómo puedo enseñarle a usar el celular de forma responsable?”, “Cómo comunicarse con su hijo adolescente”; para los jóvenes, “Cómo resistir la presión de tus compañeros”, “Qué hacer si te sientes solo”.