1, 2. a) ¿Ñobätä nitre Ngöbö mikaka täte ruäre ye kisete töbikata nemen? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä). b) ¿Kukwe ja tötikara nekänti dre rabai gare nie?

“Kwra lion ie mröta nebe angwane, tä niken ngwäne krikri, käta niken jändrän känene kwetadre jae, ye kwrere jire [...] Satana tä näin” ne ngwane (1 Pedro 5:8; Apocalipsis 12:17). Niara ye köböite ni jökrä kisete töbikata nemen. Nitre Ngöbö mikaka täte tä ja tuin kukwe yebe arato. Nitre Ngöbö mikaka täte kirabe ye kisete töbika namani. Ñodre, Biblia tä niere ruäre ngwane rei David ie ja namani ruin di nekä (Salmo 55:2). Aune Apostol Pablo kukwe ne niebare, “nitre gätäkä Kristo käbti, yebtä abko tita nebe töbike kri” (2 Corintios 11:28). Töbika rabadre krubäte ni kisete rabadre ruin nie angwane, ¿nikwe dre nuaindre?

² Nitre Ngöbö mikaka täte kirabe ye kisete töbika namani ye ngwane, ni Rün kä kwinbiti käkwe dimikani ne kwe ja rabadre ruinta kwin ietre. Kä nengwane Jehová tö ni dimikai ye kwrere arato. Biblia tä niere nie, kukwe meden tä ni töi nike ye nikwe kitadre jökrä Ngöbö kötärä, ñobätä ñan aune niara töita nibätä (1 Pedro  5:7). Kukwe ketabokä raba ni dimike ñaka töbike krubäte ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti. Kena, nikwe oradre, ketebukäre, ñäkädre Bibliabätä aune töbikadretaribätä, ketamäkäre, ni rabadre Jehová üai deme ye tuenmetre ja die mike, ketabokäkäre, nire ie nita tö ngwen yei ni rabadre kukweta ni kisete ye mike gare. Ja tötikai kukwe ketabokä yebätä angwane kukwe medenkänti nikwe ja töi ükadrete yebätä töbikadretari.

3. ¿Kukweta ni töi nike ye ni raba mikete ño Jehová kisete?

³ Kukweta ni töi nike ye ñaka ni mikadre töbike krubäte yekäre, käne orasion nuaindre ja brukwä tätebiti Jehovai kukwe ye mikakäre gare ie. Kukwe meden tä ni töi nike ye nikwe mikadre gare jökrä ni Rün kä kwinbiti ie yei niara tö. David ribebare Jehovai: “Ngöbö, orasion tikwe kukwe nuin”. Biti niebare kwe: Mäkwe tribe mäkwe ye mika Jehová kisete, aune niarakwe mä dimikai” (Salmo 55:1, 22). Nikwe ja di ngwanina täte kukwe ruäre ükatekäre angwane ni ñaka rabadre töbike jankunu kukwe yebätä. Nikwe oradi ja brukwäte Jehovai angwane yebrä käkwe ni dimikai. Akwa, ¿Orasion raba ni dimike ño ñaka töbike krubäte? (Salmo 94:18, 19).

4. Töbikata nemen ni kisete ye ngwane, ¿ñobätä ütiäte krubäte nikwe oradre?

⁴ (Ñäkädre Filipenses 4:6, 7 yebätä). ¿Nita orare bati bobu ja brukwäte Jehovai ye ngwane tä ni kukwei kain ngäbiti ño? Niara raba ni dimike ñaka töbike krubäte aune kukweta nüke ni töite aune kukweta ni töi nike ye diankakäre ja töite. Kukweta ni ngwen töbike o ni ngwen nikenkä ye ngwane nita orare Ngöböi angwane niarata ni töi miketa jäme. Ja mräkätre kwati ie ja namanina ruin jäme aune ye erere ja raba nemen ruin jäme nie arato. “Kä jäme Ngöbökwe” ye raba ni dimike ja tuin kukwe keta kabre ben. Jehová tä niere nie ñaka kä jürä ngwandre jabätä, ñobätä ñan aune niara täi ni ken ni dimikakäre ye tä käbämike nie (Isaías 41:10). Ni raba tö ngwen kwatibe kukwe käbämikata yei.

5. ¿Ngobö Kukwei raba ni töi mike ño jäme?

⁵ Ketebukäre, ni töi rabadreta jäme yekäre nikwe ñäkädre Bibliabätä aune töbikadretaribätä. ¿Ñobätä ye ütiäte? Ñobätä ñan aune, Biblia ye Ngöbö Kukwei aune yete kukwe nieta mäträkäre nibätä abokän ütiäte krubäte ni dimikakäre aune kukwe ye kite niarakri. Ye medenbätä, töbikata nemen ni kisete ye ngwane, kukwe nieta Ngöbökwe mäträkäre nibätä, raba ni dimike ño yebätä töbikadretari käre. Ye köböire, ni töi raba nemen jäme aune ñaka töbike krubäte. Jehová tä niere, ni törbadre “ja ngwa[i]n dite aune ñaka kä jürä ngwa[i]n jabätä” yekäre ni rabadre ñäke Kukwe kwe yebätä (Josué 1:7-9).

6. ¿Kukwe niebare Jesukwe ye raba ni dimike ño kä nengwane?

⁶ Jesús nämene blite ño nitre madabe nieta Ngöbö Kukweibätä yebätä ni raba ñäke arato. Nitre tö nämene Jesús kukwe nuai, niara nämene  nitre dimike aune kukwe kwin niere ietre yebätä, metrere nitre di ñakare aune nitre ie ja nämene nemen ruin ulire ye niara nämene dimike (ñäkädre Mateo 11:28-30 yebätä). Ja nämene nemen ruin ño nitre ie yebätä Jesús nämene ja töi mike (Marcos 6:30-32). Jesukwe nitre apóstol dimikani ye erere ni dimikai kwe arato. Ebokänä, nitre ye niara tuani akwa ni abokän ñaka niara tuin. Akwa, Jesukwe ni dimikai käbämikani kwe ye erere nuaindi kwe ni kräke. Niara tä Reire kä kwinbiti aune tä ni tarere metre. Aisete, kukwe meden rabadre ni mike töbike angwane, Jesús tä ni ken ni dimikakäre kukwe yebätä yei nikwe tö ngwandre. Jesús ni mikai tö ngwen aune ni mikai dite kwe ye köböire ni raba ja tuin töbikata nemen ni kisete yebe (Hebreos 2:17, 18; 4:16).

7. ¿Ngöbö üai deme ye tä ni dimike ño?

⁷ Kukwe ketamäkäre raba ni dimike töbikata ni kisete yebätä ye ani mike gare jai mada. Nikwe üai deme kärädi Ngöböi angwane biandi kwe nie Jesukwe käbämikani (Lucas 11:10-13). Üai deme ye abokän Ngöbö die kri tä sribire meden gärätä, aune ye tä ni dimike ja töi mike kwin niara erere arato (Colosenses 3:10). Biblia tä ye kädeke “Ngöbö Üai” (ñäkädre Gálatas 5:22, 23 yebätä). Nita ja töi mike kwin angwane ni rabai ja kete kwin nitre madabe aune ye käkwe ni dimikai töbikata nemen ni kisete yebe. Üai deme raba ni dimike ño ye ani mike gare ruäre jai.

8, 9. ¿Üai deme raba ni dimike ño?

⁸ “Nita ni mda mda tarere, käta neme bäri juto nibtä, nita nüne jäme”. Nikwe ni mada mikai tuin ütiäte jai, nikwe ni mada taredi bökän ye ngwane töbika rabai ñaka krubäte ni kisete. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune nikwe ja töi mikai kore ye käkwe ni dimikai ñaka nemen rubun, aune ñaka töbike krubäte. Ye köböire, rabai nuäre ni kräke ja ketakäre jäme ni madabe (Romanos 12:10).

⁹ “Nita jändrän jökrä ngibiare bätärekä, nita ni mda mda kaen ngäbti ja moto jämenbti, nita ja moto mike kuin ni mda mdakrä”. Biblia tä niere: “Munkwe ja moto mika kuin jakrä kwärikwäri amne ja raba ruentari tare kwärikwäri munye amne, [...] munkwe ja ngite dian jabti ta kwärikwäri arato” (Efesios 4:32). Kukwe nieta ye nikwe mikai täte angwane, ni täi jäme ni madabe aune kukwe ruäre raba ni mike töbike krubäte yebätä ni ñaka ja töi mikai. Aune ni ngite yebätä kukwe kri tä nemen ni kisete yebe rabai bäri nuäre ja tuakäre nie arato.

10-12. ¿Kukwe meden meden känti üai deme tä ni dimike arato?

¹⁰ “Tödekata”. Kä nengwane, jondron kä nebätä, aune ngwian ye tä ni mike töbike krubäte (Proverbios 18:11). ¿Ni raba dre nuainne ne kwe ni ñaka rabadre töbike krubäte jondron yebätä? Apóstol Pablo mäträbare ne nikwe mikadre täte, “jändrän ño ño tä munkwe, ye abko käi ngwian nuäre jabtä munkwe”. Nita tödeke krubäte Jehovai angwane, nita dre dre ribere jai ye niarakwe biandi nie yei nikwe tö ngwandre. Niarata kukwe ne käbämike: “Tikwe ñan ma mikadrete jire chi kaibe amne, tikwe ñan kä mikadrekä jire chi mabtä”. Aisete, Pablo erere ni raba niere: “Ti Dänkien Ngöbö abko ti die mikaka, aisete nire nire tö raba kukwe nuein  blo ti rüere abko jürä ñakare tibtä” (Hebreos 13:5, 6).

¹¹ “Nita bike tidrä ni mda mdabtä amne, ni töi kämekäme ye nita ketebtä au”. ¿Nita bike tidrä ni mda mdabtä amne, ni töi kämekäme ye nita ketebtä au ye raba ni dimike ño? Nikwe ja töi mikadre kore angwane ye köböire nikwe ñaka kukwe niedi o kukwe nuaindi töbikakäre krubäte. Ne madakäre, ni ñaka rabai rubun aune nikwe ñaka ngraite o ñaka ñäkädi tare ni madai (Efesios 4:31).

¹² “Ngöbö di kri” yei nikwe tö ngwandre aune kukwe meden tä ni mike töbike ye mikakäre niara kisete, nikwe ja töi mikadre bobre (1 Pedro 5:6, 7). Ni töita bobre angwane Jehovakwe ni ngübadi. Kukwe meden ni raba nuainne aune kukwe meden abokän ñan raba nemen bare nie ye gare kwin nie angwane, yebiti nita bämike ni ñaka tä tö ngwen akwle jai. Ye köböire, ni ñaka rabai töbike krubäte, ñobätä ñan aune nita tö ngwen Ngöböi (Miqueas 6:8).

13. ¿“Munkwe ñan töbika dikaro” niebare Jesukwe yebiti dre gäräbare kwe?

¹³ Jesukwe mäträbare krörö: “Munkwe ñan töbika dikaro” (ñäkädre Mateo 6:34 yebätä). Kukwe ye mikadre täte ye ñaka nuäre raba nemen ruin nie. Akwa, ¿kukwe yebiti Jesús nämene dre mike gare? Ni Ngöbö mikaka täte ñan rabaira ja töibikaire ye ñan ai gäräbare kwe. Nikwe miri gare käne jai ye erere, rei David, aune apóstol Pablo ye kisete töbika namani arato. Ye medenbätä, Jesukwe kukwe niebare ye ngwane niara tö namani mikai gare nitre ja tötikaka kwe yei, ni ñaka rabadre töbike krubäte kukwe ruäre ñan nemen ükaninte nie yebätä. Köbö kwatire kwatire kukwe rabai ni kisete, yebätä ni ñan rabadre töbike krubäte kukwe namani bare nibätä o kukwe rabai bare ja känenkäre yebätä. ¿Jesukwe mäträbare ye raba ni dimike ño ñaka töbike krubäte kukwe keta kabrebätä?

14. ¿Töbikata nemen ni kisete ye ngwane ni raba dre nuainne David erere?

¹⁴ Kukwe namani bare nibätä ye tä nemen ni mike töbike krubäte. Ruäre ngwane kukwe nuainbare nikwe ye käi nikanina raire ta, akwa ja täbe nemen ruin ngite nie. Rei David nämene töbike ja mikani ngite kwe yebätä angwane, ja nämene nemen ruin kore ie arato. Niarakwe kukwe ye mikani gare angwane, nükani gare ie niara nämene töbike krubäte aune nämene di nekä (Salmo 38:3, 4, 8, 18). Davidkwe kukwe ütiäte nuainbare. Jehová raba niara mike tuin bobre jai aune ngite juen ta biti yei tö ngwani kwe, ye erere ni raba nuainne arato. David ie namani gare Jehovakwe ngite juani ta biti ye  ngwane kä namani jutobätä (ñäkädre Salmo 32:1-3, 5 yebätä). *

15. a) ¿Ni raba kukwe mada mike gare ño jai David yebätä? b) ¿Ni raba dre nuainne ne kwe ni ñaka rabadre töbike krubäte? (Recuadro “ Töbikata nemen ni kisete yebätä mäträta” ye mikadre ñärärä).

¹⁵ Dre rabai bare nibätä ye raba ni mike töbike arato. Ñodre, Davidkwe Salmo 55 tikani ye ngwane niara nämene nikenkä, ñobätä ñan aune ja nire kwe ye nämene kukwe tare te (Salmo 55:2-5). Akwa, niara nämene tö ngwen Jehovai yebätä ñaka namani ja töibikaire krubäte. Jehovakwe niara dimikadre ye ribebare kwe ie. Akwa, niara rabadre ja di ngwen kukwe nämene kisete ye ükatekäre ye namani gare ie arato (2 Samuel 15:30-34). Ni raba ja kite David yebätä. Nikwe ja di ngwandre kukweta ni kisete ye ükete aune Jehovakwe ni dimikai yei nikwe tö ngwandre aune nikwe ñaka ja tuanemetre töi kwitadre töbikata nemen ni kisete yei.

16. ¿Ngöbö kä ye dre gärätä ye tä nüke gare nie angwane, ye tä tödeka nikwe mike ño dite?

¹⁶ Dre rabai bare ja känenkäre ye raba ni mike töbike arato. Akwa, kukwe meden rabai bare ja känenkäre ye jämi nemen bare angwane ni ñaka rabadre töbike krubäte. Ruäre ngwane kukwe keta kabre rabai bare ni nämä nütüre, akwa ye erere ñaka namani bare. Ne madakäre, Jehová die tärä kukwe keta kabre ükatekäre ye nikwe ngwandre törö jai. Niara kä ye dre gärätä ye tä tödeka nikwe mike dite. Ngöbö kä ye abokän “Ti tö dre nuain ye erere tikwe nuain” gärätä ye nüke gare metre nie (Éxodo 3:14). Ngöbö kä ye dre gärätä ye tä mike gare niara töita dre nuainbätä ni kräke ye erere nuaindi jökrä kwe ni kräke. Aisete, dre rabai bare ja känenkäre yebätä nikwe ñaka töbikadre krubäte. Ngöbökwe ni ja ngwanka metre ie ye kräke kukwe kwin mikai nemen bare aune dimikai kwe ñaka töbike krubäte kukwe namani barebätä aune dre rabai barebätä o kukwe rabai bare ja känenkäre yebätä, ye mikadre tuin metre jai.

17, 18. Töbikata nemen ni kisete ye ngwane, ¿nikwe mikadre gare nire ie nita tö ngwen yei ye käkwe ni dimikai ño?

¹⁷ Kukwe ketabokäkäre raba ni dimike ñaka töbike krubäte, ye abokän kukwe meden tä ni töi nike aune ja ruin ño nie ye nikwe mikadre gare nire ie nita tö ngwen yei. Kukwe ye ni raba  mike gare ni muko, ja ketamuko kwin nikwe, o nitre umbre konkrekasionte yei ne kwe kukwe meden ben nita ja tuin yebätä ni dimikadre kwetre. Biblia tä niere “ni tä töbike krubäte ye brukwä tä nemen ulire, akwa kukwe kwin nieta ye tä kä mike jutobätä” (Proverbios 12:25). Arato tä niere, ni ñaka ja di kärere ni madai angwane kukwe kwin ñaka raba nemen bare (Proverbios 15:22).

¹⁸ Gätä nuainta konkrekasionte ye raba ni dimike töbikata nemen ni kisete yebe arato. Ja mräkätre töita nibätä aune tä ni tarere yebe nita ja ükökrö bämän kratire kratire gätä yete (Hebreos 10:24, 25). “Nikwe ja die mikadre kwärikwäri”, ye ni mikai dite aune ni dimikai kwe ja tuin kukwe keta kabre ben (Romanos 1:12).

19. Mätä ja kete Ngöböbe ye käkwe mä dimikai ja tuin kukwe kri ben, ¿ye ñokänti gare metre mäi?

¹⁹ Ni umbre iti ji ngwanka konkrekasionte kä Canada yekänti, ie nükani gare ütiäte krubäte nikwe kukwe meden tä ni mike töbike krubäte ye mikadrete Jehová kisete. Ja mräkä ye kisete sribi kri tä. Niara ye abokän dirikä aune mäträkä monsotrebätä kwelate. Ne madakäre, töbikata nemen krubäte kisete yebe tä ja tuin. ¿Ñokänti ja di tä kwen ie nänkäre ja käne? Kukwe mada mada yebiti ta, niarata ja di ngwen ja kete bäri Jehovabe. Ne madakäre, jata nemen ruin ño ie ye niarata niere muko kwe ie aune ja ketamuko kwe tä niara dimike arato. Jondron tuin ño Jehovai ye erere niarakwe mikadre tuin jai ye nitre umbre mada konkrekasionte aune ni circuito tuabitikä käkwe mikani gare ie. Yebiti, doctor iti käkwe dimikani ja tuin bren tä niarabätä yebe. Ja mräkä yei nükani gare niara rabadre ora ükete jai ja dükakäre aune ejercicio nuainkäre. Bätärekä bätärekä, ñaka jatani töbike krubäte kukwe nämene kisete yebätä. Nengwane, kukwe meden ñan nuäre ükadre kräke ye niarata mikete Jehová kisete.

20. a) ¿Kukweta ni töi nike ye nikwe mikadrete ño Jehová kisete? b) ¿Dre rabai gare nie kukwe ja tötikara mada yekänti?

²⁰ Kukwe ja tötikara nekänti nibi gare nie ütiäte krubäte kukwe meden tä ni töi nike ye nikwe mikadre Jehová kisete, nikwe oradre ie, ñäkädre Kukwe kwe yebätä aune töbikadretaribätä. Ne madakäre, ütiäte krubäte nikwe üai deme ye tuanemetre ja dimike, nire ie nita tö ngwen yebe blitadre, aune ja ükadrekrö gätäbätä. Jehová tä kukwe käbämike nie ye raba ni dimike ño ye rabai gare nie kukwe ja tötikara mada yekänti (Hebreos 11:6).