1, 2. ¿Jehovata jondron bien ño töi kwinbiti nie?

JEHOVÁ ye Ngöbö mantiame. Jondron jökrä tä nikwe ye kite niarakri. Oro, jondron ngwiane bätä jondron mada kä nebätä ye jökrä niarakwe aune dre dre ribeta nikwe nünankäre jai ye jökrä tä bien nie (Sal. 104:13-15; Ageo 2:8). Biblia tä niere, Jehovakwe jondron biani bä kabre nitre niara mikaka täte yei.

² Ñodre, kä 40 te nitre israelita nünanbare kä ngwarbe nötare yekänti ngwane, Jehovakwe maná aune ñö biani ietre (Éx. 16:35). Ye köböire, “ñaka jondron täi nikabare kwetre” (Neh. 9:20, 21). Jehovakwe Eliseo ni Ngöbö kukwei niekä mikani aceite chi ye mike nemen bäri ere meri kän muko krütani ye kräke. Ye köböire, meri yekwe rürübän ütiä nämenebiti ye jökrä ütiä biani aune ngwian namaninte ie niara bätä monsotre kwe ye ngübakäre (2 Rey. 4:1-7). Ne madakäre, Jehovakwe ja di biani Jesús ie kukwe ñan tuabare nuainkäre ne kwe mrö aune ngwian biandre kwe nitre ie (Mat. 15:35-38; 17:27).

3. ¿Kukwe ja tötikara nekänti nibike kukwe meden meden mike gare jai?

³ Jehová raba kukwe keta kabre nuainne jondron jökrä sribebare kwe Kä tibienbätä ye biankäre nie. Akwa yebiti ta, tä nitre  niara mikaka täte ye nübaire jondron tä kwetre ye bien juta ükaninte kwe ye dimikakäre (Éx. 36:3-7; ñäkädre Proverbios 3:9 yebätä). * Jondron ütiäte Jehovakwe biani nie ye nikwe biandreta ie, ¿ye ñobätä tä ribere nie? ¿Nitre Ngöbö mikaka täte kirabe yekwe sribi Ngöbökwe ye dimikani ño ngwian yebiti? ¿Ngwian bianta yebiti juta ükaninte Ngöbökwe tä sribire ño? Kukwe ja tötikara nekänti kukwe ngwantarita ye nibike mike gare jai.

4. Nita jondron bien sribi Jehovakwe dimikakäre ye ngwane, ¿nita dre bämike ie?

⁴ ¿Jondron tä nikwe ye ñobätä nita bienta Jehovai? Ñan ñobätä aune tare nikwe aune jondron jökrä nuainbare kwe ni kräke yebätä nita debe bien ie. Aune ye tä kä mike juto ni brukwäbätä. Dre dre ribe nämene templo sribekäre ye rei David mikani gare ye ngwane, ja namani ruin ño ie ye erere jata nemen ruin nie. David niebare, jondron jökrä tä nikwe ye kite Jehovakri, aisete nita jondron bienta ie ye jökrä niarakwe biani nie (ñäkädre 1 Crónicas 29:11-14 yebätä). *

5. Nikwe jondron biandre akwa ñaka ütiä biandreta nie yebiti nita Ngöbö mike täte, ¿ye Biblia tä mike gare ño?

⁵ Nita jondron bienta Jehovai yebiti nita niara mike täte arato. Bati apóstol Juan ie nitre Ngöbö mikaka täte kukwe juruabare krörö kä kwinbiti: “Mä ye aibe, Jehová, Ngöbö nunkwe, mä ye aibe mikadre kri jai aune käikitadrekä, bätä mä aibe ngöräbe die kri, ñobätä ñan aune mäkwe jondron jökrä ye sribebare, bätä mä töi köböire namani bare aune sribebare” (Rev. 4:11, TNM). Erametre, Jehová aibe mikadre kri aune käikitadrekä, aisete nikwe jondron bäri kwin biandre ie. Nitre Israel näire, Jehovakwe niebare Moisés ie juta ye rabadre fiesta nuainne bämä kä kwatire kwatire te. Kukwe Biani Nuaindre yete niebare: “Niaratre ñaka rikadre jire iti kise tökare Jehová ngwärekri” (Deut. 16:16). Nibira gare nie ye erere, nitre israelita nämene jondron bien Jehovai fiesta yete yebiti nämenentre Ngöbö mike täte. Kä nengwane, nikwe jondron biandre akwa ñaka ütiä biandreta nie yebiti nita Ngöbö mike täte arato. Nikwe nuaindre ye erere ngwane, nita juta ükaninte Jehovakwe kä tibienbätä tä sribi nuainne ye dimike.

6. ¿Nikwe jondron biandre ye ñobätä ütiäte krubäte? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä)

⁶ Nikwe ja ngwandre mantiame jondron biankäre ye kwin krubäte aune ñaka jerekäbe jondron kadre ngäbiti (ñäkädre Proverbios 29:21 yebätä). * Ñodre, ni rüne aune meyere ngwian biandre käre monso ie ye arabebiti monso jondron kökadreta biankäre rün aune meye ie ye ani bämike ja töite. Niaratre debe biandre krubäte ie, ¿ñan ererea? O monso bati tä sribi prekursor nuainne abokän tä nüne rün aune meye ben. Monso ye tä ngwian bien rün aune meye ie jondron kökakäre yebätä ani töbike arato. Niaratre ñaka tä ye ribere jai, akwa tätre kain ngäbiti ñan ñobätä aune gare ietre yebiti monso kwetre tä debe bien ietre. Ye erere arato, jondron ütiäte tä nikwe ye nikwe biandre Jehovai.

7, 8. a) ¿Nitre Jehová mikaka täte kirabe yekwe ngwian biani ño sribi keteiti nuainkäre? b) ¿Nitre Ngöbö mikaka täte nämene ngwian bien ño sribi Jehovakwe dimikakäre?

⁷ Nitre Jehová mikaka täte kädrieta Bibliabätä ye nämene jondron kwetre bienta Jehovai. Ruäre ngwane, nämenentre ngwian bien sribi keteiti nuainkäre. Ñodre, Moisés nitre Israel töi mikani ngwian bien tabernáculo sribekäre aune ye erere rei David nuainbare templo sribekäre arato (Éx. 35:5; 1 Crón. 29:5-9). Rei Jehoás näire, juta Ngöbökwe nämene ngwian bien yebiti nitre sacerdote käkwe ju Jehovakwe ükaninteta (2 Rey. 12:4, 5). Siklo kena yete, mrö nika nämene Judea ye ngwane, ja mräkätre nämene ja di ribere ye namani gare nitre kristiano ie. Biblia tä niere, niaratre itire itire kwe jondron nämene nuäi ye ererebätä jondron biani kwetre (Hech. 11:27-30).

⁸ Ne madakäre, nitre Ngöbö mikaka täte käkwe ngwian biani nitre nämene sribi Jehovakwe jie ngwen ye dimikakäre. Kukwe biani Moisés ie yete niebare, nitre levita ie ñaka kä bian nämene, juta mada mada ie kä bian nämene ye erere. Ye medenbätä, juta ye jökrä bäsi nämene diezmo bien. Ye köböire, nitre levita nämene ja töi mike sribi nuain nämene kwetre tabernáculo yete ye aibebätä (Núm. 18:21). Kä nikani ta ye bitikäre, meritre käkwe Jesús aune nitre apóstol kwe ye ‘die mikani’ jondron nämene kwetre yebiti (Luc. 8:1-3).

9. ¿Nitre Ngöbö mikaka täte nämene dre nuainne jondron biankäre?

⁹ Kukwe keta kabre nuain nämene jondron biankäre. Ñodre, nitre Israel jatani jondron nämene Egipto ngwena ye biani kwetre tabernáculo sribekäre kä ngwarbe nötare yekänti (Éx. 3:21, 22; 35:22-24). Siklo kena yete, nitre kristiano ruäre käkwe kä o ju kwetre ye rürübäinbare aune ngwian ye biani kwetre nitre apóstol ie. Ne madakäre, nitre apóstol käkwe nitre nämene jondron ribere jai ye dimikani ngwian yebiti (Hech. 4:34, 35). Nitre mada abokän nämene ngwian ükökrö aune nämene ngwian ye bien käre sribi Ngöbökwe dimikakäre (1 Cor. 16:2). Aisete, nitre jondron bökäne aune nitre kwe jondron ñaka nämene ye jökrä nämene jondron bien jondron nämene kwetre ye ererebätä (Luc. 21:1-4).

10, 11. a) ¿Nitre Jehová mikaka täte kirabe ja ngwani mantiame ye erere ni raba ja ngwen ño? b) ¿Mätä Gobran Ngöbökwe dimike yebätä ja ruin ño mäi?

¹⁰ Kä nengwane, jondron ribeta sribi keteiti nuainkäre. Konkrekasion nikwe töita Ju Ja Ükarakrö ükatebätä o mada mrä sribebätä. O ngwian ribeta sukursal ükatekäre, gätä krikri nuainta ye ütiä biankäre o nitre dimikakäre kukwe tare tä nemen bare ye ngwane ye mika raba gare nie. Nita ngwian bien yebiti nitre misionero, nitre prekursor especial, nitre circuito tuabitikä, ja mräkätre sribikä central mundial aune sukursal keta kabre kä jökräbiti tibien ye dimikata arato. Ne madakäre, konkrekasion nikwe ye tä kukwe ükete ngwian juankäre sö kratire kratire Ju Ja Ükarakrö aune Ju Gätä Krikri sribekäre ye tä ja mräkätre kä jökräbiti tibien dimike raba ruin nie.

¹¹ Kä krüte nete, sribi Jehovakwe nuainta ye ni jökrä raba dimike. Nita ngwian bien nuäi ye mika ñaka gare, ñan ñobätä aune nita ngwian kite kaja Ju Ja Ükarakrö yete o nita juen jw.org yebiti ye gare ni aibe ie. Nita ngwian bien chi yebiti sribi nuain ñaka raba tä nemen ruin nie. Akwa ñan ngwian bianta ere ye köböire sribi Ngöbökwe nuainta, ñakare aune ngwian bianta kia kia ye köböire nuainta. Ja mräkätre kwe ngwian tärä o ñakare akwa jökrä tätre ja töi mike nitre kristiano Macedonia siklo kena ye erere. ‘Niaratre nämene nüne bäri bobre’, akwa yebiti ta niaratre tuanemetre ngwian bien ye ribebare kwetre aune töi kwinbiti biani kwetre (2 Cor. 8:1-4).

12. Ngwian bianta yebiti sribidre kwin yekäre, ¿juta ükaninte Jehovakwe tä dre nuainne?

 ¹² Juta ükaninte Ngöbökwe tä ngwian bien yebiti Nitre Braibe Konkrekasion Jökrä Ngübabitikä tätre ja di ngwen sribikäre kwin (Mat. 24:45). Ngwian yebiti ja mräkätre ye sribidi ño ye kräke tätre orare aune kukwe ükete kwin (Luc. 14:28). Kirabe sete, ngwian ükakrö nämene ye bian nämene ngübadre nitre ie tö ngwan raba ye aibe ie. Nitre ye nämene ngwian yebiti sribi Jehovakwe ye aibe nuainne. Ñodre, bati rei persa jondron ütiäte biani ye Esdras nikani ngwena Jerusalén, ye abokän oro, jondron ngwiane aune jondron mada mada. Jondron ye kä nengwane ütiä 100 millón biti bäri. Jondron ütiäte ye biani Jehová kräke namani tuin Esdras ie, aisete kukwe niebare kwe nuaindre jondron ütiäte biani ye kriemikakäre nitre töi käme yebätä ji ngrabare (Esd. 8:24-34). Kä nikani kwati krubäte ta ye bitikäre, apóstol Pablo ngwian ükaninkrö ja mräkätre Judea dimikakäre aune mikani gare kwe, nire nire käkwe ngwian ye döräidre yekwe “jändrän jökrä nuein[dre] kuin metre ni Dänkien [...] okwäbti, akwa ni mda mda okwäbti arato” (ñäkädre 2 Corintios 8:18-21 yebätä). Kä nengwane, juta ükaninte Jehovakwe ye tä ja ngwen Esdras aune Pablo erere. Ye medenbätä, ngwian bianta yebiti sribidre ño ye kräke tä kukwe niere metre ta.

13. ¿Ñobätä juta ükaninte Jehovakwe ye käkwe kukwe ruäre ükaninte bitinkä?

¹³ Ja mräkätre ruäre tätre ngwian ganainne jai ye ngübakäre kwin tätre kukwe mada ükete nuaindre jai ne kwe ñaka ngwian ye kitadrekä ngwarbe kwetre. O tätre kukwe ükete jai nünankäre jondron braibebiti sribikäre bäri Jehová kräke. Ye erere tä nemen bare juta ükaninte Jehovakwe yete. Bitinkä, sribi keta kabre nuainbare, yebätä ngwian kitaninkä krubäte. Ye medenbätä, juta ükaninte Jehovakwe tä kukwe ükete sribi ruäre nuainkäre ne kwe ñaka ngwian kitadrekä krubäte. Ye köböire, ngwian bianta nikwe yebiti sribi nuain raba bäri kwin.

14-16. a) ¿Nita ngwian bien yebiti dre dre nuainta? b) ¿Juta ükaninte Jehovakwe tä jondron bien nie ye tä mä dimike ño?

¹⁴ Ja mräkätre kwati tätre Jehová mike täte mekerabe ye tätre niere, juta ükaninte Jehovakwe tä jondron bien bäri ietre. Ñodre, bitinkä internet käi jw.org aune JW Broadcasting ye sribebare. Ne madakäre, Biblia Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras ye tä sribebare bäri kukwe keta kabrebiti. Arato, kä 2014 aune 2015 yete gätä kri känti nitre juta madate nübaita abokän kädekani, “Nikwe Gobran Ngöbökwe mikadre käne” ye nuainbare juta 14 jene jene yekänti. Nitre nämene ja ükaninkrö yete ye jökräbätä kä namani juto krubäte.

¹⁵ Juta ükaninte Jehovakwe tä jondron kwin bien nie yebätä ja mräkätre kwati tätre  debe bien krubäte. Ñodre, ni gure iti tä sribire Ngöbö kräke kä Asia yekänti käkwe niebare: “Ruäre ngwane jata nemen ruin kaibe nunye aune sribi nuainta krubäte Jehová kräke ye tä nemen käi nikwitekä nunbiti. Akwa, JW Broadcasting tuata nunkwe ye ngwane, nunta ja mräkätre kä jökräbiti tibien ngätäite ye tä nüke törö jötrö ngwarbe nuen. JW Broadcasting ye käita juto krubäte ja mräkätre nünanka nete yebätä. JW Broadcasting tuata kwetre sö kratire kratire ye köböire jata nemen ruin bäri Nitre Braibe Konkrekasion Jökrä Ngübabitikä ye ken ietre nieta kwetre ye käre nunta kukwe nuin. Kä nengwane, niaratre tä juta ükaninte Ngöbökwe yete ye käita juto bätätre”.

¹⁶ Kä jökräbiti tibien, Ju Ja Ükarakrö ye sribeta o ükateta 2,500 bäsi. Kä Honduras yekänti, ja mräkätre konkrekasion keteiti känti jatani ja ükökrö Ju Ja Ükarakrö mrä yete ngwane, kukwe ne tikani kwetre: “Ja mräkätre kä jökräbiti tibien Jehová mikaka täte ngätäite nunta ye tä kä mike juto krubäte nunbätä. Ye köböire, nun tö nämä Ju Ja Ükarakrö tuai jakwe nun käite ye rababa bare nun kräke. Biblia aune tärä bätä täräkwata mada sribeta nitre kwati kukweibiti abokän tä nüke niaratre kisete, kukwe tare tä nemen bare ye näire niaratre dimikata o kukwe drieta nitre kwati ngwärekri aune kukwe drieta jutate nitre nüke kwati yekänti ye köböire kukwe kwin tä nemen bare tuata kwetre ye käita nemen juto krubäte bätätre arato.

17. Kä nengwane Jehovata juta ükaninte kwe dimike, ¿ye ñokänti gare nie?

¹⁷ Nita ngwian bien ja töi jeñebiti ye köböire sribi keta kabre nuainta Ngöbö kräke ye nitre kwati ñaka testiko Jehovakwe ye ñaka tä mike era jai. Ni iti sribi jie ngwanka nükani imprenta nikwe ye mike ñärärä. Yete ni jökrä tä sribire ja töi jeñebiti, ngwian bianta ja töi jeñebiti aune fiesta nuain ñaka jire ngwian ükakrökäre yebätä töi namani ñan krütare. Nita sribire aune ngwian bien ja töi jeñebiti ye köböire sribi nuainta nikwe rabadre bare ye ñaka nuäre namani tuin ie. Aune ye erere, gare nie, Jehová aibe köböire sribi ye raba nemen nuainbare nie (Job 42:2).

18. a) Nita ngwian bien Gobran Ngöbökwe dimikakäre ye ngwane, ¿dre dre kwin tä nemen nikwe? b) Monsotre nikwe aune nitre tä mrä kukwebätä yekwe ngwian biandre arato, ¿ye ni raba driere ño ietre?

¹⁸ Kä nengwane, Jehová tä ni tuenmetre Gobran kwe dimike ye ütiäte krubäte. Niara tä käbämike nie, nikwe ye erere nuaindi ngwane, kukwe kwin mikai nemen bare kwe ni kräke (Mal. 3:10). Aune tä käbämike arato, nire tä ja ngwen mantiame yekwe nünain kwin (ñäkädre Proverbios 11:24, 25 yebätä). * Ne madakäre, kä rabai juto nibätä, ñan ñobätä aune “nita jändrän bien ni mdaye, btä käta neme bäri nuäre nibtä ni jändrän kaka ngäbti ye ngwä” (Hech. 20:35). Arato, monsotre nikwe aune nitre tä mrä kukwebätä ye raba ngwian bien ño sribi Ngöbökwe kräke aune ye köböire kukwe kwin keta kabre raba nemen kwetre ye ni raba driere ietre nita kukwe niere bätä ja ngwen ño yebiti.

19. ¿Kukwe ja tötikara ne ni dimiri ño?

¹⁹ Jehovata jondron jökrä bien nie. Nita jondron nikwe bienta ie yebiti nita bämike niara tare nikwe aune dre dre nuainbarera kwe ni kräke yebätä nita debe bien ie (1 Crón. 29:17). Nitre Israel jondron biani templo sribekäre ye ngwane, “kä namani juto krubäte bätätre, ñobätä ñan aune ja brukwä tätebiti jondron biani kwetre ja töi jeñebiti Jehovai” (1 Crón. 29:9). Jehová jondron biani nie ye nikwe biandreta kä jutobiti ie arato.