MUSEO Tierras de la Biblia tä Jerusalén yete, jä kwatibätä kukwe tikani kä 700 o 600 ngrabare Kristo känenkri nieta. Jä mäkä keteiti känti nitre dobo mika nämäne yekänti jä ye kwani, ñaka mente dikaro Hebrón (Israel) yebätä. Kukwe tikani jäbätä tä niere krörö: “Hagaf, Hagav monsoi yebätä kukwe käme rabadre bare Yahweh Sabaot köböire”. Kukwe Bibliabätä nieta ye metre ye kukwe tikani jäbätä tä mike gare ñobätä ñan aune Ngöbö kä Jehová tika nämäne hebreo kirabebiti YHWH ye nämäne gare krubäte aune käre nitre nämäne kädekete mikata gare kukwe yebiti. Jä mäkä känti nitre dobo mika nämäne yekänti kukwe tikani kore ye tärä kwen. Jä mäkä yete gätä nuain nämäne o nitre nämäne ja rükente aune bä kabre nämäne Ngöbö kä ye tike jäkwata yebätä aune kä kwetre ye tika nämäne kwetre ñobätä ñan aune ye keta nämäne Ngöbö kä yebätä.

Ni lingüista Rachel Nabulsi, Universidad Georgia, kukwe tikani yebätä niebare kwe: “YHWH ye bä kabre kädekate nämäne ye ütiäte krubäte [...]. Kukwe tikani Bibliabätä aune kukwe tikani jäkwata yebätä ye tä mike gare YHWH ye nämäne ütiäte nitre Israel aune Judá kräke”. Kukwe niebare kwe yebiti dre nieta Bibliabätä ye metre mikani gare kwe ñobätä ñan aune Ngöbö kä tä tikani mil biti bäri Bibliabätä kukwe hebreore YHWH yebiti. Bä kabre, nitre kä jene jene ye keta nämäne Ngöbö kä yebätä arato.

Kukwe Yahweh Sabaot tikani jäbätä kädininte kena ye abokän “Jehová nitre rükä jie ngwanka” meden gärätä. Ngöbö kä aune “Jehová nitre rükä jie ngwanka” ye kädekate nämäne krubäte Biblia tikani ye näire mikata gare kukwe yebiti. “Jehová nitre rükä jie ngwanka” nieta Bibliabätä ye mikata gare metre kukwe tikani jäbätä yebiti arato, raba kwen nie 250 biti bäri Escrituras Hebreas yebätä. Bäsi jökrä ye raba kwen nie tärä Isaías, Jeremías aune Zacarías yebätä.