1. ¿Ja ga ye köböite ni töi raba kite dre nuainbätä?

KÄ NENGWANE nitre rabadre bäri ütiäte ni mada kräke yekäre tätre kukwe keta kabre nuainne. Ñodre, ni jondron rürübäinkä iti raba kukwe keteiti nuainne rabakäre bäri ütiäte nitre jondron rürübäinkä mada ye kräke. Ni jadakaka iti raba riba nuainne tare nierare ganankäre o ni ja tötikaka iti raba ja copiare examen yebätä ne kwe kadre ngäbiti universidad yete. Kukwe jökrä ne ñaka kwin gare nie ñobätä ñan aune ye kite nitre kä nebätä yekri (Gál. 5:19-21). ¿Akwa nitre Jehová mikaka täte raba ja gain konkrekasionte kwärikwäri jabe aune ñaka gain jabätä? Kukwe ne mikadre gare jai ye ütiäte krubäte ñobätä ñan aune ni tö rababätä käre keteitibe konkrekasionte.

2. ¿Dre rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti?

² Kukwe meden meden raba ni töi mike ja tuabätä bäri ütiäte ja mräkätre mada kräke, ye nikwe mikai gare jai kukwe ja tötikara nekänti. Aune nitre Jehová mikaka täte kirabe käkwe ñaka ja tuanimetre ganainne kukwe yei ye nikwe mikai gare jai arato. Akwa känenkri ni rabadre ja trä tuin kukwe yebätä. Nuaindre ño yebätä ani blite.

3. ¿Ni rabadre kukwe meden ngwentari jai?

³ Ni töita ño ye nikwe mikadre gare jai bä kabre ye ütiäte krubäte. Ñodre ni raba kukwe ne ngwentari jai: “Ja rabadre ruin ütiäte tie yekäre ti rabadre ja ñäke nitre madabe, ¿ye tita ribere jai? ¿Dreta ti töi mike sribire konkrekasionte? ¿Ti tö ja tuai ütiäte ni mada kräke, ja eteba o ja ngwai ye kräke? ¿O erametre ti tö sribidi kwin Jehová kräke yebätä tita nuainne?”. ¿Nikwe töbikadre  kukwe ngwantarita nebätä ye ñobätä ütiäte krubäte? Biblia tä dre niere ye ani mike gare jai.

4. Gálatas 6:3, 4 tä niere erere, ¿ñobätä nikwe ñaka ja ketadre nitre madabätä?

⁴ Nikwe ñaka ja ketadre nitre madabätä ye mikata gare Bibliakwe (ñäkädre Gálatas 6:3, 4 yebätä). ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune nita ja kete nitre madabätä aune jata nemen ruin bäri ütiäte nie ngwane ni raba kite bike kri. Akwa, ja rabai ruin ngwarbe nie ngwane raba ni ngwen di nekä. Nita töbike kwin ja käne ngwane kukwe ketebu ye ni ñaka tä nuainne (Rom. 12:3). Meri testiko käi Grecia kädekata Katerina * tä niere: “Bäsi käre ti nämä ja ñäke ja etebatre bäri bä nuäre, kukwe driekä kwin aune ja kete kwin ni madabe yebätä. Ye köböite ja nämä nemen ruin ngwarbe tie”. Ni bä nuäre, blita gare kwin nie aune ni ütiäte ye ñan aibätä Jehová jatani ni ngwena ja kokwäre, ñakare aune nita juto niara tarekäre aune nita juto biare monso kwe Jesukristo ye kukwe nuakäre, yebätä jatani ni ngwena ja kokwäre ye nikwe ngwandre törö jai (Juan 6:44; 1 Cor. 1:26-31).

5. ¿Kukwe namani bare ja mräkä kädekata Hyun yebätä ye tä dre driere nie?

⁵ Ni raba kukwe ne ngwentari jai arato: “¿Tita käre ja di ngwen rabakäre jäme ja mräkätre ben o käre tita ngüdrärekä bentre? ”Ja mräkä kädekata Hyun nünanka Corea del Sur yebätä dre namani bare ye ani mike gare jai. Ja mräkätre kwe sribi ütiäte nämäne konkrekasionte ye nämäne nemen tuin ja riba kwrere ie. Niara tä niere: “Ti nämä ñäke niaratre rüere aune niaratre nämä dre niere ye ñaka nämä nemen debe ti kräke”. ¿Ye köböite dre namani bare? Niara tä mike gare: “Ti nämä ja töi mike kore yebätä ja mräkätre konkrekasionte ñaka rababa nüne jäme jabe”. Niara ñaka nämäne ja ngwen kwin ye ja ketamukotre ruäre kwe käkwe mikani gare ie. Hyun käkwe ja di ngwani ja töi kwitakäre. Kä nengwane niara ni ji ngwanka kwin krubäte konkrekasionte. ¿Dre nemen gare nie? Ni töta nemen ja gabätä jerekäbe ja mräkätre madabe aune ni ñaka tä ja di ngwen kä jäme tuakäre konkrekasionte ye nikwe gadre jabätä ngwane, nikwe ja di ngwandre ja töi kwitakäre.

6. Gálatas 5:26 tä kukwe niere erere, ¿kukwe meden köböite ni töi raba kite ja gabätä ni madabe?

⁶ (Ñäkädre Gálatas 5:26 yebätä). ¿Kukwe meden raba ni töi mike ja gabätä? Kena ye abokän ja ruin bäri ütiäte nie. Nire ie ja ruin bäri ütiäte ye abokän bike kri aune töita ja aibebätä. Mada ye abokän nita nemen bätä ngwen ni madabätä jondron kwe dokwäre. Nita bätä ngwen ni madabätä jondron kwe dokwäre ye abokän töta nemen jondron ni madakwe ye tuai jakwe akwa ye ñan ngörä, ñakare aune jondron tärä ni yekwe ye ñaka rabadre kwe ye ie töta nemen. Ye medenbätä, nita bätä ngwen ni madabätä jondron kwe dokwäre ngwane metrere ni brukwä kräke ye nita bämike. Erametre, jondron rä kurebätä nita ngitie ye kwrere ni tö kukwe ye mikai tuin jai.

7. Ja ruin ütiäte nie aune nita bätä ngwen ni madabätä jondron kwe dokwäre ye tä kukwe tare mike nemen bare nibätä, ¿ye bämika raba kukwe medenbiti?

⁷ Ja ruin ütiäte nie aune bätä ngwan ni madabätä jondron kwe dokwäre ye bämika raba u tä ju kwete ye kwrere. Ju raba tuin bängrabe nie akwa u ta kwete ngwane bätärekä bätärekä jatai därebe aune mrä gidiainte. Ye erere arato ni niena mekerabe Jehová mike täte, akwa ja ruin ütiäte nie aune bätä ngwan ni madabätä jondron kwe dokwäre ye tä ni brukwäte ngwane, kukwe ñaka kwin raba nemen bare nibätä (Prov. 16:18). Ñaka jatai Jehová mike täte jankunu, kukwe tare mikai nemen bare kwe akwle jabätä aune ni madabätä. ¿Ni raba dre nuainne ne kwe ja ñaka rabadre ruin ütiäte nie aune ni ñaka  rabadre bätä ngwen ni madabätä jondron kwe dokwäre?

8. ¿Ja ñaka rabadre ruin bäri ütiäte nie yekäre dre raba ni dimike?

⁸ Pablokwe kukwe niebare nitre filipenses ie ye nikwe mikai täte ngwane, nikwe ñaka ja tuainmetre ganainne ja ruin bäri ütiäte nie yei: “Munkwe ñan jändrän nuen jire kaibe jakrä amne ja dikaikäre, akwa bika tidrä ni mda mdabtä amne ni mda mda mika bäri ütiäte jakrä” (Filip. 2:3). Nitre mada ye bäri ütiäte ni kräke ye erere nikwe mikai tuin jai ngwane, nire ie kukwe nuain gare bäri kwin yebe nikwe ñaka ja gai, ñakare aune dre dre tä kwetre ye käi rabai juto nibätä. Nita kukwe nuainne metrere Jehová käikitakakäre ngwane kukwe ye tä nemen bare. Ne madakäre kukwe niebare Pablokwe ye ja mräkätre ie kukwe nuain gare kwin käkwe mikai täte ngwane, ni töi kwin yebätä ja töi mikai metrere kwetre aune ye köböire ni jökrä rabai nüne jäme konkrekasionte aune keteitibe.

9. ¿Dre raba ni dimike ñaka bätä ngwen ni madabätä jondron kwe dokwäre?

⁹ Kukwe ruäre nuain ñaka gare kwin nie ye rabadre gare nie ye käkwe ni dimikai ñaka bätä ngwen ni madabätä jondron kwe dokwäre. Kukwe jökrä nuain ñaka gare kwin nie ye tädre gare nie ngwane, ni abokän tä sribire bäri kwin aune kukwe nuain gare bäri nie ni mada kräke ye nikwe ñaka bämikai nitre mada okwäte, ñakare aune nitre madai kukwe gare bäri yebätä nikwe ja di ngwain ja kitakäre. Ñodre, ja mräkä iti konkrekasionte ie kukwe kädrie gare kwin ye tä ja kite ño kukwe kädriekäre ye ni raba ngwentari ie. Meri testiko iti ie ukwen ria gare kwin, ye ie ni raba ja di kärere ukwen riakäre bäri kwin. Aune monso testiko bati kräke ñaka tä nemen nuäre ja ketakäre ni madabe, ye raba ja di kärere ni mada ie ja keta gare kwin ni madabe yei. Kukwe jökrä ne nikwe nuaindi ngwane, ni ñaka rabai bätä ngwen ni madabätä jondron kwe dokwäre aune ni rabai kukwe keta kabre nuainne bäri kwin.

10. ¿Dre namani bare Gedeonbätä?

¹⁰ Gedeón abokän jatani Manasés mräkätre yekri yebe kukwe namani jabätä nitre jatani Efraín mräkätre yekri yebe, yebätä ani töbike.  Gedeón aune nitre rükä 300 kwe ye käkwe rü ganainbare Jehová diebiti, yebätä ja rabadre ruin ütiäte ietre näre ye erere ñaka nuainbare kwetre. Aune nitre jatani Efraín mräkätre yekri ye nükani känti, akwa ñaka kukwe kwin niekäre ie ñakare aune ñäkäkäre ie. Niaratre ñaka nübaibare kenanbe nitre ja mikaka Ngöbö rüere yebe rüre, yebätä namanintre rubun krubäte raba ruin nie. Niaratre mräkätre ye mikadre ütiäte yei niaratre tö namani, yebätä kukwe meden bäri ütiäte yebätä ñaka töbikabare kwetre ye abokän: Gedeonkwe rübare ye köböire Jehová kä mikani ütiäte aune juta Israel namani kriemikani (Juec. 8:1).

11. ¿Gedeonkwe ja töi mikani ño blitakäre nitre Efraín ben?

¹¹ Töi bobrebiti Gedeonkwe kukwe ne niebare nitre Efraín ie: “¿Se tikwe dre nuainbarera bäri munta kukwe nuainne ye kräke?” Biti Jehovakwe kukwe kwin meden mikanina nemen bare kräketre ye kädekaninte metre kwe ietre. Ye köböire “niaratre brukwä namaninta jäme” (Juec. 8:2, 3). Gedeón ñaka ja töi mikani bike kri, ñakare aune ja töi mikani bobre kwe ne kwe juta Ngöbökwe ye tädre nüne jäme.

12. ¿Dre raba nemen gare nie Gedeón aune nitre efraimita yebätä?

¹² ¿Kukwe ne tä dre driere nie? Jehová rabadre käikitaninkä ye bäri ütiäte ni mikadre ütiäte ye kräke, ye nemen gare nie nitre Efraín yebätä. Nitre ji ngwanka mräkätre käne aune nitre umbre ji ngwanka raba kukwe mike gare jai Gedeonbätä, kukwe ruäre nuainta kwe ye matadre tare ni itibätä rabadre gare ie ngwane, ni madai yei kukwe tuin ño ye ererebätä rabadre töbike aune ni mada ye tädre kukwe kwin nuainne yebätä ni raba kwin niere ie. Akwa yekäre nikwe ja töi mikadre bobre ye nita ribere jai aune bärira jire ni mada ñaka tä kukwe kwin nuainne tä nemen gare nie ye ngwane. Akwa ni tädre nüne jäme jankunu jabe ye tädre bäri ütiäte ni kräke kukwe era erere niedre nikwe ye kräke.

13. ¿Kukwe medenbe Ana nämäne ja tuin aune dre nuainbare kwe?

¹³ Dre namani bare Anabätä ye ani mike gare jai. Niara nämäne ja mäkäninte ni levita kädeka nämä Elcaná abokän nämäne niara tarere krubäte yebe. Akwa Elcaná yekwe meri mada nämäne abokän kädeka nämäne Peniná. Elcaná nämäne Ana tarere bäri Peniná ye kräke. “Peniná yekwe monsoi nämäne akwa Ana yekwe monsoi ñaka nämäne jire iti”. Yebätä “Peniná käre nämäne kötaire mikakäre jakaire” ye köböite “Ana nämäne ja muaire aune ñaka nämäne mröre” (1 Sam. 1:2, 6, 7). Akwa yebiti ta Ana käkwe kukwe ruäre nuainbare Peninabätä ja ngie mikakäre ye Biblia ñaka mike gare, ñakare aune niarakwe blitabare ja brukwä tätebiti Jehovabe aune Jehovakwe dimikai yei nämäne tö ngwen. Peniná käkwe ja töi kwitabare o ñakare ye ñaka gare nie, akwa ja namaninta ruin kwin Ana ie aune töi namaninta jäme ye gare nie ñobätä ñan aune Biblia tä niere “kä ñaka namaninta ulire ngwärebätä” (1 Sam. 1:10, 18).

14. ¿Dre nemen gare nie Ana yebätä?

 ¹⁴ ¿Dre raba nemen gare nie Ana yebätä? Ni iti tö rabadre ja gai nibe ngwane ni raba ja töi mike ño kukwe yebätä ye tä gare nie. Kukwe rakadrekä jabe nie ni madabe ngwane nikwe ñaka ja tuadremetre ganaine kukwe yei. Ni mada tä kukwe tare nuainne ni rüere ngwane, ni ñaka tö kukwe tare nuaintabätä arato, ñakare aune ni tö kukwe ye ükaite jötrö ngwarbe (Rom. 12:17-21). Ni mada ñaka tö ja töi kwitai rabadre tuin nie ngwane nikwe ja töi mikadre jäme jankunu.

15. ¿Kukwe meden medenbätä Apolos aune Pablo nämäne bäsi ja erebe?

¹⁵ Mräkäre, Apolos aune apóstol Pablo yebätä dre raba nemen gare nie ye ani mike gare jai. Niaratre nibu ie kukwe nämäne gare krubäte Bibliabätä aune niaratre nitre tötikaka kwin krubäte aune nämäne gare nitre kwati ie. Ne madakäre, niaratre käkwe nitre kwati dimikani ja mike ja tötikaka. Akwa ja ñaka nämäne nemen tuin ja ribare ietre.

16. ¿Apolos ye abokän nämäne ja ngwen ño?

¹⁶ Kä kädeka nämäne Alejandría känti nitre kwati nämäne nüke ja tötike yekänti Apolos nämäne nüne. Niara ye abokän nämäne kukwe kädriekä kwin aune “ja töitikani kuin Ngöbö Kukweibtä kwe” (Hech. 18:24). Apolos nikani kä ruäre te Corintios ngwane, Apolos ye nämäne nemen tuin bäri kwin ja mräkätre mada aune Pablo kräke, ye ja mräkätre nämäne konkrekasion Corintios käkwe bämikani metre (1 Cor. 1:12, 13, TNM). ¿Apolos käkwe ja mräkätre töi mikani ja ñäkebiti? Kukwe ye ni ñan raba bämike ja töite. Apolos nikaninta ngwane jatadreta niebare Pablokwe ie (1 Cor. 16:12). Apolos tädre konkrekasion ñäkebiti rabadre ruin Pablo ie ngwane, ñaka kukwe ye kwrere ribedre kwe ie. Erametre Apolos ie kukwe nuain nämäne gare kwin, yebiti nämäne kukwe kwin nuainne ye  gare nie. Ñodre nämäne kukwe metre driere aune nämäne ja mräkätre mike dite kukwe ja üairebiti. Aune Apolos ye töi nämäne bobre ye gare erametre nie ñobätä ñan aune Áquila aune Priscila käkwe ‘ji Ngöbökwe mikani gare bäri metre ie’ ngwane ñaka namani rubun (Hech. 18:24-28).

17. ¿Pablokwe dre nuainbare ne kwe nitre rabadre nüne jäme jabe?

¹⁷ Apolos nämäne kukwe keta kabre kwin nuainne nämäne gare kwin apóstol Pablo ie. Akwa Apolos raba ja mike niara ribare ye ñan nütübare kwe. Pablo käkwe kukwe tikabare konkrekasion Corinto ie yebiti Pablo ye abokän töi bobre, kukwe jökrä nuain ñaka gare kwin ie aune nämäne töbike kwin ja käne ye bämikani metre kwe. “Tita nekete Pablokri” ye nitre ruäre nämäne niere yebätä ja ñaka nämäne nemen ruin ütiäte ie, ñakare aune nämäne nitre töi mike Jehová aune Jesús yebätä (1 Cor. 3:3-6).

18. 1 Corintios 4:6, 7 tä kukwe niere erere, ¿dre raba nemen gare nie Apolos aune Pablo yebätä?

¹⁸ ¿Kukwe kwin bämikani Apolos aune Pablo yekwe yebätä dre raba nemen gare nie? Sribi keta kabre nuainta nikwe aune nita nitre dimike ja ngökö ñöte aune kukwe kwin tä nemen bare ngwane ye jökrä nemen bare Jehová köböire. Aune sribi tä nemen bäri nikwe konkrekasionte ngwane, ni raba kä jäme mike konkrekasionte aune konkrekasion mike keteitibe. Nitre umbre ji ngwanka aune nitre siervo ministerial tä kukwe ne mike täte ngwane, tä mäträre ni madabätä ngwane kukwe meden nieta Bibliabätä ye ererebätä tä nuainne aune ñaka tä nitre töi mike jabätä ñakare aune tä ja ngwen Jesús erere. ¡Niaratre tä nibe konkrekasionte ye käi juto krubäte nibätä! (Ñäkädre 1 Corintios 4:6, 7 yebätä).

19. ¿Ni itire itire raba dre nuainne? (Recuadro “ Ñaka nitre mada töi mikadre ja gain” ye mikadre ñärärä).

¹⁹ Kukwe ruäre nuain gare kwin ni jökrä ie ye Jehovakwe biani nie ne kwe nikwe ja dimikadre kwärikwäri (1 Ped. 4:10). Nita kukwe nuainne ye ñaka ütiäte raba nemen ruin nie, akwa kukwe kiakia nuainta nikwe ye abokän bämika raba kri kukwän kabre ribeta ju sribekäre ye kwrere. Ye erere arato kukwe kiakia nuainta ye käkwe konkrekasion dimikai nemen keteitibe. Aisete ni töita ja gabätä rabadre gare jabätä nie ngwane, nikwe diandrekä täte ja brukwäbätä aune nikwe ja di ngwandre konkrekasion mikakäre keteitibe aune jäme (Efes. 4:3).