1. ¿Jesukwe dre nuain mananbare nitre ja tötikaka kwe ie? (Üai kena täräkwatabätä mikadre ñärärä).

JESÚS krärä ketadre ye jändrinaine deu niebare kwe nitre ja tötikaka kwe ie: “Ti bike kukwe mrä mikete mun ie: [...] ño tikwe mun tarebare kwrere, mun abrä käkwe ja taredre jökrä kwärikwäri”. Biti niebare kwe: “Munkwe ja taredi kwärikwäri ngwane, mun abrä nitre ja tötikaka tikwe rabai gare nitre jökrä ie” (Juan 13:34, 35, NGT).

2. ¿Ja taredre kwärikwäri ye ñobätä ütiäte?

² Nitre nänkä Kristo jiebiti ye käkwe ja taredi Jesukwe niaratre tarebare ye erere ngwane, nitre ye kristiano metre rabai gare nitre madai niebare Jesukwe. Jesukwe kukwe niebare ye namani bare siklo kena yete aune nemen bare ni näire arato. Aisete nikwe ja taredre kwärikwäri ye ütiäte krubäte aune ruäre ngwane ñan tä nemen nuäre akwa yebiti ta ja taredre jankunu.

3. ¿Kukwe ja tötikara ne käkwe dre mikai gare nie?

³ Ni töi ngite yebätä ruäre ngwane ni mada taredre ye ñan tä nemen nuäre ni kräke. Akwa yebiti ta ni rabadre ja di ngwen ja ngwen Jesús erere. Ja tare ye raba ni dimike ño ja mäke kwin, ñaka ni kitete aune ja ngwen mantiame, ye kukwe ja tötikara ne käkwe ni dimikai mike gare jai. Nita ja tötikebätä ngwane ni raba ngwentari jai: “Ñan namani nuäre ja mräkätre kräke ja tare bämikakäre akwa nuainbare jankunu kwetre, ¿niaratre yebätä dre raba nemen gare tie?”.

4. Mateo 5:23, 24 tä niere erere, ¿ja mräkä tä rubun nikrä yebe ñobätä nikwe ja mäkädreta?

⁴ Ja mräkä iti tä rubun ni kräke ngwane, ja mäkädreta  ben ye ütiäte krubäte driebare Jesukwe nie (ñäkädre Mateo 5:23, 24 yebätä). Ni tö ja ka ngäbitimana Ngöböi ngwane ütiäte krubäte ni tädre jäme ja mräkätre jökrä ben niebare kwe. Nita ja di ngwen ja mäke kwin ja mräkätre jökrä ben ye tä kä mike juto Jehovabätä. Nita rubun ja mräkä iti kräke aune ni ñan tö ja mäkäita ben ngwane, Jehovakwe ñaka sribi nikwe ye kai ngäbiti (1 Juan 4:20).

5. ¿Ñobätä ñan namani nuäre Mark kräke ja mäkädreta ni madabe?

⁵ Ja mäkädreta ni madabe ye ruäre ngwane ñaka raba nemen nuäre ni kräke. ¿Ñobätä? Dre namani bare ja mräkä Mark * yebätä ye ani mike gare jai. Ja mräkä iti käkwe ñäkäbare niarabätä aune kädriebare ja mräkätre mada ben konkrekasionte ye matani tarebätä. ¿Mark dre nuainbare? Niara tä niere: “Ti rababa rubun krubäte aune tikwe ñäkäba kä iko teta ja mräkä yei ja dokwäre”. Ye bitikäre, ñaka ja ngwani kwin kwe nükani gare ie, yebätä ngite kita mananbare ta kwe jabiti aune tö namani ja ketaita kwin ja mräkä yebe. Akwa ye ñaka namani debe ja mräkä ye kräke. Kenanbe Mark nütübare: “Niara ñan tö ja mäkäita tibe, ¿se ño ti ara käkwe ja di ngwandre ja mäketa ben?”. Ye ngwane, ja mräkä circuito tuabitikä käkwe niebare Mark ie niarakwe ñaka ja di ngwandre nekä. ¿Mark dre nuainbare?

6. a) ¿Mark dre nuainbare ja ketakäreta jäme ja mräkä ben? b) ¿Mark käkwe Colosenses 3:13, 14 mikani ño täte?

⁶ Mark nämäne ja ngwen ño yebätä töbikabare kwe, ruäre ngwane ja nämäne nemen ruin bäri ütiäte ie ni madabätä aune ja töi mikadre bobre kwe gani kwe. Ja töi kwitadre kwe nükani gare ie (Col. 3:8, 9, 12). Aisete nikani bobukäreta ja mräkä känti ngite juamana ta jabiti ie töi bobrebiti. Arato Mark ie ja nämäne ruin ngite aune tö nämäne ja ketaita kwin ben yekäre tärä tikani kwe ie. Ne madakäre, jondron ruäre biani ngwarbe kwe ja mräkä yei. Akwa ja mräkä nämäne rubun jankunu.  Ni rabadre ja mräkätre tarere aune ngite juen tabiti niebare Jesukwe ye Mark käkwe ja di ngwani mike täte jankunu (ñäkädre Colosenses 3:13, 14 yebätä). Nikwe ja di ngwandre ja mäketa jäme ja mräkätre ben akwa ñaka kadre ngäbiti kwe ngwane, ja tare metre yekwe ni töi mikai ngite juen tabiti aune orare kukwe ye ükatekäre (Mat. 18:21, 22; Gál. 6:9).

7. a) ¿Jesukwe dre nuain mananbare nie? b) ¿Meri Testiko ja tuani kukwe meden ben?

⁷ Ja töi mikadre ño ni kräke ie ni tö ye erere nikwe ja töi mikadre ni mada kräke niebare Jesukwe. Aune nitre tä ni tarere ye ñan aibe nikwe taredre niebare kwe (Luc. 6:31-33). Ja mräkä iti konkrekasionte ñaka tö kise ngökai nie aune ñaka tö blitai nibe ngwane ¿nikwe dre nuaindi? Kukwe ye kwrere ñaka nakainkä krubäte ja mräkätre ngätäite, akwa Lara ja tuani kukwe yebe. Niara tä niere: “Ja eteba iti ñan tö nämä blitai tibe aune ñan tö nämä kise ngökai tie. Ñobätä nämä nuainne ñan nämä nüke gare tie. Ye nämä nemen tare tie aune ñan nämä nemen nuäre ti kräke nänkäre gätäbätä”. Kenanbe Lara töbikabare krörö: “Ja eteba ye niera ja sribere kore nieta ja mräkätrekwe, aisete ti ñan ai ngite”.

8. a) ¿Lara dre nuainbare ja ketakäreta kwin ni madabe? b) ¿Kukwe ben Lara ja tuani ye tä dre driere nie?

⁸ Lara käkwe kukwe keta kabre nuainbare ja ketakäreta jäme meri Testiko yebe. Orabare kwe Jehovai aune ja töi mikani kwe blite ben. Blitabare kwetre jabe, kise kitani kwetre ja ngörä aune ja mäkäninta kwetre. Kukwe ükaninante kwetre jabe bä amare Lara tä niere: “Kä rikaba ta ngwane, ja eteba ye jatabata ja ngwen jene tibe, ye käkwe ti di gakaba”. Meri ye ja töi kwitai ye ngwane batibe ja rabaita ruin kwin tie, nütübare Larakwe. Akwa niara rabadre jankunu meri ye tarere aune ngite juen tabiti töi mantiamebiti ye kukwe bäri kwin nuaindre kwe nükani gare ie (Efes. 4:32–5:2). Arato ngwani törö kwe jai, nita ni mada tarere bökän ngwane “ñan ni mätäta neme kärekäre ja dokwäre” aune “nita ni mda ngibiare bätärekä jändrän jökräbtä amne nita di krüte ñakare jändrän jökräbtä” (1 Cor.  13:5, 7). Ye käkwe niara töi mikaninta jäme. Kä nikani ta ngwane, meri ye jatani ja kete bäri kwin Lara ben. Nikwe ja di ngwain jankunu ja kete kwin ja mräkätre ben aune tarere ngwane, “Ngöbö ni tarekä kri amne kä jäme bianka nie” ye tädi kärekäre nibe (2 Cor. 13:11).

9. Hechos 10:34, 35 tä niere erere ¿ñobätä nikwe ni jökrä kadre ngäbiti ja erebe?

⁹ Jehová tä ni jökrä kain ngäbiti ja erebe (ñäkädre Hechos 10:34, 35 yebätä). Nita ja ngwen niara erere ngwane, ni abokän monso kwe nita bämike. Aune nikwe ni mada taredre nita ja tarere erere ye nita mike täte. Arato nita nüne jäme ja mräkätre kukwe ja üairebiti yebe (Rom. 12:9, 10; Sant. 2:8, 9).

10, 11. ¿Meri testiko käkwe dre nuainbare ja töi kwitakäre töbika blo yebätä?

¹⁰ Ni ruäre kräke ni mada kadre ngäbiti ja erebe ye ñan nemen nuäre. Meri Testiko kädekata Ruth abokänbätä kukwe namani bare yebätä ani töbike. Niara nämäne monsore ngwane ni nünanka juta madate käkwe kukwe käme nuainbare ye käkwe Ruth mräkätre ngwani ja tare nike. ¿Yekwe töi mikani ño? Niara tä niere: “Ti ñan törbaba nitre juta yete kädekatemana ja olote. Ni jökrä nünanka juta yete aune ja mräkätre arato nämä ja ngwen ye kwrere ti nämä nütüre”. ¿Akwa dre käkwe niara dimikani ñaka töbike ye kwrere?

¹¹ Ruth ja di ngwandre ñaka töbike blo nitre juta madate yebätä nükani gare ie. Ñäkäbare kwe tärä Anuario yebätä kukwe mikakäre gare jai ja mräkätre nünanka juta yete yebätä. Niara tä niere: “Tikwe ja di ngwanba töbike kwin nitre nünanka kä yekänti yebätä. Ja mräkätre juta yete nämäne sribire kä jutobiti Jehová kräke rükaba gare tie. Niaratre ye tä siba juta Jehovakwe yete ye rababa gare metre tie”. Ruth rabadre kukwe mada nuainne namani gare ie. Tä niere: “Ja mräkätre juta yete nämä nemen gare tie ngwane ti nämä ja di ngwen blitakäre bentre aune ja kete bentre. Ye köböire ja mräkätre rababa gare bäri kwin tie”. ¿Ja di ngwani kwe ye köböire dre namani bare? Ruth tä niere: “Kä rikaba ta ngwane ti ñan jatabara töbike blo nitre nünanka kä yekänti yebätä”.

12. ¿Drebätä nämäne ja töi kwitadre Sarah ie?

¹² Ni ruäre tä ni mada kitete ye ñaka gain jabätä. Ñodre meri testiko kädekata Sarah ye ñaka ñäke ni kwata bä jene ye rüere, ni bobre ye rüere o sribi ño nuainta ja mräkätrekwe konkrekasionte ye rüere, yebätä niara ñaka ni kitete nütü nämäne kwe. “Akwa ti nämä ni kitete ye tikwe gaba jabätä”, nieta kwe. ¿Akwa ño nämäne ni kitete? Mräkätre kwe jökrä ja tötikani kwela krite, aisete nitre ja tötikani kwela krite ye aibe ben nämäne ja kete. Bati niebare kwe ja ketamuko iti ie: “Ja mräkätre ja tötikani kwela krite ye aibe ben tita ja kete aune nitre ñaka ja tötikani yebe ti ñan ja kete”. Sarah ja töi kwitadre, ¿ñan ererea? ¿Nuainbare ño kwe?

13. ¿Sarah kukwe nuainbare ja töi kwitakäre ye tä dre driere nie?

¹³ Ni circuito tuabitikä käkwe Sarah dimikani ja töi ükete. Niara tä niere: “Tita blite gätäte, kukwe gare Bibliabätä tie aune tita sribire Jehová kräke yebätä kwin nieba kwe tie. Biti nieba kwe tie, kukwe tä nemen gare bäri nie ngwane ni jatadre ja töi mike bobre aune ni mada mike tuin bobre jai”. Kukwe niebare Sarah ie ye ja töi mikani kwe mike täte. Niara tä niere: “Nikwe ja töi mikadre kwin ni mada kräke aune taredre ye bäri ütiäte rababa gare tie”. Yete ja käne niara jatani töbike kwin ja mräkätre yebätä. Niara tä niere: “Niaratre töi kwin yebätä ütiäte Jehová kräke yebätä ti  jataba ja töi mike”. ¿Nan ni? Nikwe ja tötikani yebätä ni abokän bäri ütiäte ni madabätä ni ñaka tö nütüdi jire, ¿ñan ererea? Nita ja mräkätre tarere krubäte ngwane ni ñaka ja mräkätre kitaite (1 Ped. 2:17).

14. Hebreos 13:16 tä niere erere, ¿nita ja ngwen mantiame ye tä kä mike ño Jehovabätä?

¹⁴ Ni mantiame ye ütiäte krubäte Jehová kräke (ñäkädre Hebreos 13:16 yebätä). Ütiäte krubäte kräke yebätä nikwe ja ngwandre mantiame niara mikakäre täte, metrere ni mada tä ribere jai ye ngwane (Sant. 1:27; 2:14-17). Yebätä Biblia ta niere nie: “Munkwe ja mika mantiame ni ño kwa kare ngäbiti” (Rom. 12:13, NGT). Nita ja ngwen mantiame ni mada ben yebiti nita bämike ie niara ja ketamuko nikwe aune nita tarere. Nita mröre ni mada ben, jondron ñain ben o nita kä denkä jai kräke ye tä kä mike juto Jehovabätä (1 Ped. 4:8-10). Akwa kukwe ruäre raba ni töi mike ñaka ja ngwen mantiame.

15, 16. a) ¿Ñobätä ñaka tä nemen nuäre ni ruäre kräke ja ngwankäre mantiame? b) ¿Dre käkwe Edit dimikani ja ngwen mantiame?

¹⁵ Kukwe keta kabrebätä ni ñan tö raba ja ngwain mantiame. Edit kän muko krütani ye käkwe ja tuani kukwe ye kwrere ben. Niara jämi ja mike Testiko ye känenkri, niara ñaka ja kete krubäte ni mada ben. Niara ño yebätä niara ñaka raba ja ngwen mantiame ñakare aune ni madakwe nuaindre nütü nämäne kwe.

¹⁶ Niarakwe ja mikani Testiko ye bitikäre niarakwe ja töi kwitani aune ja di ngwani kwe ja ngwen bäri mantiame. Tä niere: “Ju Ja Ükarakrö sribe nämä mrä nun kräke ngwane, ti raba ja mräkätre gure mike bämän krobu te ja gwirete ye ja mräkä ji ngwanka konkrekasionte käkwe ngwantariba tie. Meri Sarepta kän muko krütani ye kräke Jehovakwe kukwe kwin mikani nemen bare yebätä tikwe töbikaba” (1 Rey. 17:12-16). Aisete Editkwe jän niebare. ¿Ye köböire dre kwin namani kwe? Niara tä mike gare: “Tädre bämä krobukube ti känti akwa tikwe kä bianba sö krobu ietre.  Ye köböire nun rababa ja kete kwin krubäte”. Arato konkrekasionte ja ketamuko kwin tä Editkwe. Kä nengwane tä sribi prekursor nuainne aune ja mräkätrebe niarata kukwe driere ye tä nübaire ja gwirete bukakäre chi. Tä niere: “Tita jondron bien ye tä kä mike juto tibätä. Ye köböire jondron kwin tä nemen tikwe” (Heb. 13:1, 2).

17. ¿Dre nükani gare Luke aune muko kwe ie?

¹⁷ Ni niena ja ngwen mantiame ruin nie akwa, ¿ni raba ja ngwen bäri mantiame? Luke aune muko kwe ye mantiame. Ñodre, rün kwe, mräkätre kwe, ja ketamuko bäri kwin kwe aune ni circuito tuabitikä aune muko ye käre niara nämäne nübaire ja gwirete. Akwa Luke tä niere: “Nitre gare kwin nuen ye aibe nun nämä nübaire ja gwirete nunkwe gaba jabätä”. ¿Dre nuainbare kwetre ja ngwankäre bäri mantiame?

18. ¿Luke aune muko kwe käkwe dre nuainbare ja ngwankäre bäri mantiame?

¹⁸ Jesukwe niebare, “¿nire nire käta mun tarere ye aibe munkwe taredre angwane, Ngöbökwe ütiä biandi munye, munta nütüre ya?” yebätä Luke aune muko kwe töbikabare ngwane, ño ja ngwandre erametre mantiame ye nükani gare ietre (Mat. 5:45-47). Ja ngwandre mantiame kwetre ni jökrä ben Jehová erere ye nükani gare ietre. Aisete ja mräkätre nübai ñaka kwetre ye jatanintre nübaire jakänti. Luke tä niere: “Nunta ja mräkätre nübaire ngwane käita nemen juto nunbätä aune ye tä nun dimike krubäte kukwe ja üairebiti”.

19. ¿Ni abokän ja tötikaka Jesukwe ye ni raba bämike ño aune ni töita kwatibe dre nuainne?

¹⁹ Ja tareta ja brukwä ngöibiti ye köböire nita ja kete jäme ni madabe, ni ñaka ni kitete aune ni ja ngwen mantiame ni jökrä ben ye nibi gare nie kukwe ja tötikara nekänti. Töbika blo ni madabätä ye nikwe diandrekä ja töibätä aune nikwe ja mräkätre taredre ja brukwä ngöibiti. Ye erere nikwe nuaindi ngwane, nikwe nünain kä jutobiti aune ni ja tötikaka Jesukwe ye nikwe bämikai metre (Juan 13:17, 35).