1. Monsotre, ¿mun raba dre dre nuainne aune ñobätä?

MONSOTRE, mun dite aune mun raba sribi keta kabre nuainne yebiti mun raba konkrekasion dimike krubäte (Prov. 20:29). Ye gare munye medenbätä mun ruäre töta nemen sribidi siervo ministerial erere. Akwa nitre ruäre kräke mun tä bati krubäte aisete mun ñan raba sribi ruäre nuainne ruin ietre. ¿Ye erere ja mräkätre tä töbike mäbätä? Ye erere ngwane, kukwe ruäre mä raba nuainne ne kwe niaratre rabadre tö ngwen mäi aune mä mike ütiäte jai.

2. ¿Dre rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti?

² Rei David aune reitre nibu Judá, Asá aune Jehosafat ye ja tuani kukwe ño ño ben yebätä ani ja tötike. Niaratre käkwe dre dre nuainbare ye tä dre driere monsotre bati ie ye nibike mike gare jai arato.

3. Monsotre, ¿mun raba dre nuainne ja mräkätre umbre kräke?

³ David nämäne bati ngwane, ja di ngwani kwe kukwe keta kabre ütiäte mike gare jai nitre mada dimikakäre. Ñodre, kukwe ja üaire ye nämäne ütiäte kräke. Arato musika täkä nämäne gare kwin ie, yebiti rei Saúl dianinkä Ngöbökwe ye dimikani kwe (1 Sam. 16:16, 23). Ye erere arato, monsotre ie kukwe nuain gare, yebiti raba ja mräkätre konkrekasionte dimike. Ñodre, nitre umbre tä nemen ngwarbe tableta kisete bätä jondron  mada kisete ja tötikakäre kaibe o ja tötikakäre gätä ye kräke. Akwa sribidre ño jondron yebiti ye gare munye, yebiti mun raba niaratre dimike.

4. Monsotre, ¿mun raba ja ngwen ño David erere? (Üai kena täräkwatabätä mikadre ñärärä).

⁴ Sribi mika nämäne David kötärä ye nuain nämäne kwin kwe medenbätä tö ngwan nämäne ie. Ñodre, nämäne bati ngwane, rünkwe mikani oveja ngübare jakrä. Sribi ye ñaka nuäre nuainkäre, akwa Davidkwe ja di ngwani nuainne kwin. Ye bitikäre, Davidkwe niebare rei Saúl ie: “Tita oveja ti rünkwe ye ngübare ti däkien. Bati león rükaba, biti mada ngwane oso rükaba aune rikaba oveja krati krati ngwena jai. Ti rikaba jiebiti aune tikwe nitaba tibien bätä tikwe oveja diankaba tute” (1 Sam. 17:34, 35). Oveja mikani ngübadre David ie ye medenbätä ja di ngwani kwe kriemike. Monsotre raba ja ngwen niara erere aune sribi meden mikadre kisete ye ja di ngwandre kwetre nuainne kwin.

5. Monsotre, Salmo 25:14 tä niere erere, ¿dre rabadre bäri ütiäte mun kräke?

⁵ David ye sribikä baliente aune arpa täkä nämäne gare kwin ie, akwa ye ñan ai nämäne bäri ütiäte kräke, ñakare aune ja ketadre Jehovabe ye namani bäri ütiäte kräke. Ñaka nämäne Jehová mike tuin jai Ngöbö jakwe aibe, ñakare aune nämäne mike tuin jai ja ketamuko bäri kwin kwe ye erere (ñäkädre Salmo 25:14 yebätä). * Monso bati, David erere ja ketadre Jehovabe ye rabadre bäri ütiäte mä kräke. Ye köböire sribi mikadi bäri mä kisete konkrekasionte.

6. ¿Nitre nämäne David mike tuin ño jai?

⁶ David nämäne bati yebätä nitre ñan nämäne mike tuin ütiäte jai. Ñodre, ja nükani törö ie rükäre Goliat ben ngwane, niara nämäne monsore krubäte rei Saúl käkwe niebare ie (1 Sam. 17:31-33). Aune ye känenkri, sribi nämäne kisete ye ñan nämäne nuainne etebakwe niebare ie (1 Sam. 17:26-30). Akwa David ñan nämäne tuin kore Jehovai ñobätä ñan aune David nämäne gare kwin ie yebätä. Niara nämäne ja kete kwin Jehovabe aune Jehovakwe dimikai ye ie tö ngwani kwe, ye köböire Goliat ganainbare kwe (1 Sam. 17:45, 48-51).

7. Monsotre, ¿kukwe ben Davidkwe ja tuani ye raba dre driere munye?

⁷ Monsotre, ¿kukwe ben Davidkwe ja tuani  ye raba dre driere munye? Mäkwe nitre mada ngüba bätärekä. Mä jatani ngäbäkrere nitre ruäre okwäbiti yebätä mä niena ünä ye ñan rabai nuäre kräketre ka ngäbitikäre. Akwa ye erere mä ñaka tuin Jehovai. Mä gare kwin ie aune mä raba dre nuainne ye gare ie arato (1 Sam. 16:7). Aisete ja di ngwen ja kete kwin Jehovabe. Jondron sribebare Jehovakwe ye David nämäne miketari ñärärä aune töbikebätä yekwe Jehová mikani gare ie (Sal. 8:3, 4; 139:14; Rom. 1:20). Kukwe mada ütiäte raba nemen gare mäi ye abokän mäkwe ja di kärädre Jehovai. Ñodre, mä testiko Jehovakwe yebätä monsotre nänkä kwelate mäbe tä mä kötaire ngwane, mäkwe ja di kärä ie kä ngwankäre nüke jai. Arato Jehová tä mäträre mäbätä Bibliabiti, täräkwatabiti aune video yebiti ye mäkwe mika täte. Bati bobu Jehovata mä dimike ño kukwe ruärebätä jutuai mäi ngwane, mäkwe tö ngwain bäri ie. Aune ye köböire nitre mada jatai tö ngwen bäri mäi arato.

8, 9. a) David ñan namani gobrane jötrö ngwarbe, ¿akwa dre käkwe dimikani kukwe ye ngübare bätärekä? b) Monsotre, ¿David kukwe kwin bämikani ye raba dre driere munye?

⁸ Kukwe mada ben Davidkwe ja tuani ye abokän dianinkä gobrankäre ye ñan namani jötrö ngwarbe kisete, ñakare aune kä ye ngübabare bätärekä kwe (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4). ¿Dre käkwe dimikani kukwe ye ngübare bätärekä? Kukwe ye raba niara mike ulire bäkänä, akwa ñan namani kise mriani jabätä jerekäbe, ñakare aune dre nuain raba kwe ye erere nuainbare kwe. Ñodre, nämäne nitre filisteo ngätäite ngwane, rübare kwe rüe ben ne kwe rüe ñan rabadre kä denkä nitre Judá yekän (1 Sam. 27:1-12).

⁹ Monsotre, ¿David kukwe kwin bämikani ye raba dre driere munye? Dre nuain raba mäkwe Jehová kräke aune ja mräkätre dimikakäre ye erere mäkwe ja di ngwan nuainne. Kwre ani töbike ja mräkä Ricardo * yebätä. Kä nämäne kwäjätäbiti yete ja käne tö namani sribi prekursor regular ye nuaindi. Akwa nämäne bati krubäte yebätä jämi juto sribi ye kräke nitre umbre ji ngwanka niebare ie. Törbadre akräke raba ja di ngwen nekä aune nemen romon kukwe yebätä, akwa ye erere ñan nuainbare kwe. Niara tä niere: “Sribi ye ñaka rababa jötrö ngwarbe ti kisete ye rababa bäri kwin ñobätä ñan aune kä rababa tie kukwe mada nuainkäre käne. Ñodre, nitre tö nämä kukwe mikai gare jai yei kukwe mike gare, ja mike juto nitre ye tuabitikäreta aune mrä mada ni ja tötikaka kwanba tie. Ti jataba kukwe driere bäri yebätä kä jürä ñan jataba tibätä”. Nengwane Ricardo abokän siervo ministerial aune prekursor regular.

10. ¿David kukwe nuaindre ye känenkri dre nuainbare kwe?

¹⁰ Kukwe mada ben Davidkwe ja tuani ye nakaninkä niara aune nitre nänkä ben nämäne ngitie Saúl ngäniene ye ngwane. Bati niaratre nikani rübätä ngwane, mräkä kwetre ye mikaninte ken kwetre kä keteiti känti. Ye ngwane rüe jatani aune mräkä kwetre ye jänikani kän. David ye rükä baliente aisete törbadre akräke raba niken rüe jiebiti aune raba mräkä kwe ye mike kwäre ja di jeñebiti. Akwa ye erere ñan nuainbare kwe, ñakare aune ja di käräbare kwe Jehovai. Niara raba niken rüe jiebiti ngwanintari kwe Jehovai sacerdote Abiatar yebiti. Jehovakwe jän niebare ie aune rüe ganaindi kwe niebare kwe ie arato (1 Sam. 30:7-10). Monsotre, ¿kukwe ye raba dre driere munye?

11. Monsotre, kukwe tä nuaindre munye ngwane, ¿mun raba dre nuainne?

¹¹ Monsotre, kukwe tä nuaindre munye ngwane, munkwe ja di kärädre nitre madai.  ¿Nire nire ie mun raba ja di kärere? Mä rün, mä meye aune nitre umbre ji ngwanka konkrekasionte ie mä raba ja di kärere. Niaratre mäträdi kwin mäbätä. Jehovakwe nitre umbre ji ngwanka ye kädekani konkrekasion dimikakäre. Niarata tö ngwen ietre aune ye erere mä raba tö ngwen ietre arato (Efes. 4:8, TNM). Niaratre tä tödeke ye erere mäkwe ja ngwandi aune tä mäträre mäbätä ye mäkwe mikai täte ngwane, mäkwe kukwe kwin nuaindi. Ani blite rei Asá yebätä mada.

12. Rei Asá jatani gobrane ngwane, ¿töi nämäne ño?

¹² Rei Asá nämäne bati ngwane, töi nämäne bobre aune kä jürä ñan nämänebätä. Rün kwe Abías krütani ye bitikäre niara namani reire täte. Bengwairebe ja töi mikani kwe ngöbö ngwarbe mika nämäne täte juta yekänti ye jökrä denkä. Aune nitre judío töi mikani kwe Jehová känene aune kukwei mike täte (2 Crón. 14:1-7). Ja känenkäre, Zérah ni etíope nükani rüre ben nitre rükä 1 millón yebiti ngwane, ja ngwani töbätä kwe aune ja di käräbare kwe Jehovai. Ja di käräbare krörö ie: “Jehová, nitre dite aune nitre di ñakare ye dimikadre ño mäkwe ye ja erebe mä kräke. Jehová Ngöbö nunkwe, nun dimike, ñobätä ñan aune nunta tö ngwen mäi”. Asakwe ja di käräbare ño yebiti bämikani kwe nämäne tödeke Jehovai. Aune Jehová raba niara bätä juta kwe ye mike kwäre ye ie nämäne tö ngwen kwatibe. Ye köböire, Rün kwe kä kwinbiti käkwe niara mikani kwäre nitre etíope yebätä (2 Crón. 14:8-12).

13. ¿Dre nakaninkä Asá yebätä aune ñobätä?

¹³ Rei Asá tö ngwani Jehovai yebätä rüe dite krubäte ye ganainbare kwe. Ye bitikäre, rei käme Baasá juta Israel ye ja mikani niara rüere. Kukwe ye ñan tare krubäte, akwa Asá ñaka kukwe kwin nuainbare, ye abokän ñaka ja di käräbare kwe Jehovai, ñakare aune ja di käräbare kwe rei Siria ie. Ye meden kisete, ni Ngöbö kukwei niekä Hananí yebiti Ngöbökwe niebare ie: “Mätä tö ngwen rei Siria ie aune ñaka tö ngwen Jehová Ngöbö mäkwe ie, yebätä nitre rükä rei Siria yekwe ye kwäräbeni mä kisete”. Yete ja käne, käre rei Asá ye rüe nakaninkä (2 Crón. 16:7, 9; 1 Rey. 15:32).

14. a) Monsotre, ¿munta tö ngwen Jehovai ye mun raba bämike ño? b) 1 Timoteo 4:12 tä niere erere, ¿dre kwin rabai munkwe?

¹⁴ Kukwe namani bare Asá yebätä, ¿ye raba dre driere mäi? Ja töi mikadre bobre aune tö  ngwandre käre Jehovai ye ütiäte krubäte. Mä nämäne tödeke Jehovai aune tö ngwen ie yebätä mäkwe ja ngökani ñöte. Ye köböire Jehovakwe mä kani ngäbiti ja mikakäre täte. ¡Ye kukwe kwin krubäte! Käre mäkwe ja dimikamana Jehovai ye ütiäte arato. Kukwe ütiäte yekänti tä nemen nuäre ni kräke ja di käräkäre Jehovai, akwa kukwe kiakia yekänti nikwe ja di kärädre arato ye ütiäte. Ñodre, nita jondron den ja näkwitakäre, sribi aune ni tö dre nuaindi ja känenkäre yebätä. Kukwe yebätä mäkwe ñan tö ngwan akwle jai, ñakare aune mäkwe kukwe Bibliabätä känändre ja jie ngwankäre aune mäkwe mikadre täte (Prov. 3:5, 6). Ye köböire mäkwe kä mikai juto Jehovabätä aune ja mräkätre käkwe mä mikai ütiäte jai (ñäkädre 1 Timoteo 4:12 yebätä).

15. 2 Crónicas 18:1-3; 19:2 tä niere erere, ¿kukwe meden naninte rei Jehosafat ie?

¹⁵ Monsotre, mun töi ngite nitre mada erere, aisete ruäre ngwane kukwe rainte munye. Akwa ye ñan mun ketadrebätä sribikäre Jehová kräke. Ani töbike rei Jehosafat yebätä. Niara töi nämäne kwin. Ñodre, jatani gobrane ngwane, Ngöbö rünkwe ye känänbare kwe aune kukwei mikani täte kwe. Biti nitre juani kwe juta Judá yekänti Ngöbö kukwei driekäre (2 Crón. 17:4, 7). Kukwe kwin nuainbare kwe, akwa yebiti ta ruäre ngwane kukwe naninte ie. Yebätä, Jehovakwe ni juani töi ükatekäre (ñäkädre 2 Crónicas 18:1-3; * 19:2 yebätä). * ¿Kukwe ye raba dre driere munye?

16. Monsotre, ¿Rajeev kukwe nuainbare ye tä dre driere munye?

¹⁶ Monsotre, mäträta munbätä ye munkwe ka ngäbiti aune mika täte. Sribi Jehovakwe mikadre nuaindre käne jai ye ñan tä nemen nuäre monsotre kwati kräke. Ye erere nemen bare mäbätä ngwane, ñan ja di ngwan nekä.  Ani töbike ja mräkä bati kädekata Rajeev yebätä. Niara tä niere: “Ti nämä bati ngwane, tikwe dre nuaindre ñan nämä gare tie. Ti töi nämä jadaka ye aibebätä monso mada erere aune ñan gätä aune kukwe driei yebätä”. ¿Dre käkwe Rajeev dimikani? Ni umbre ji ngwanka mäträbarebätä töi kwinbiti. “Kukwe ja jie ngwankäre tä 1 Timoteo 4:8 yebätä ti mikaba kwe töbike” nieta kwe. Mäträbarebätä ye kani ngäbiti kwe töi bobrebiti aune dre nuaindi kwe ja känenkäre ye ja töi mikani kwe den nuaindre jai. “Tikwe kukwe ja üaire mikaba nuaindre käne jai” nieta kwe. ¿Ye köböire dre kwin namani kwe? “Kä rikaba ruäre ta ye bitikäre ti kädekaba siervo ministerial” nieta kwe.

17. ¿Monsotre tä Jehová mike täte ye tuin ño ja mräkätre ie?

¹⁷ Monsotre, munta sribire gwairebe ja mräkätre umbre umbre ben ye ütiäte krubäte kräketre (Sof. 3:9). Sribita mun kisete ye munta nuainne ja di tätebiti aune kä jutobiti ye käi nuäre bätätre. Tätre mun mike ütiäte jai aune tätre tö ngwen munye (1 Juan 2:14).

18. Proverbios 27:11 tä niere erere, ¿monsotre tä Jehová mike täte ye tuin ño ie?

¹⁸ Kä krüte näire monsotre kwati sribidi töi kwinbiti Jehová kräke mikani gare kwe Bibliabätä (Sal. 110:1-3). Ye medenbätä monsotre, mun tare krubäte kwe aune tö ngwanta kwe munye. Munta niara tarere aune mun tö sribidi kwin kräke ye gare ie. Aisete, munkwe kukwe ngüba bätärekä aune ni mada ngüba bätärekä. Aune kukwe rainte munye ngwane, mäträdi munbätä ye munkwe ka ngäbiti aune mika täte ñobätä ñan aune ye kite Jehovakri (Heb. 12:6). Sribi ño mikadre mun kisete ye munkwe nuain kwin. Akwa munkwe nuaindre kä mikakäre nuäre mun Rün kä kwinbiti yebätä ye bäri ütiäte (ñäkädre Proverbios 27:11 yebätä). *