KUKWE JA TÖTIKARA 21
KANTIKO 107 Ngöbö ye ja tare bämikaka
Ja muko kwin raba kwen ño mäi
“¿Meri ye jondron nuain gare ye raba kwen nirei? Niara ye bäri ütiäte coral ye kräke” (PROV. 31:10).
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAI
Nirebe ja mäkädrete ye raba nemen gare ño ye mikai gare kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä yebiti aune nitre mada raba nire tö ja mäkäite ye dimike ño ye rabai gare nie.
1, 2. a) Ni kristiano iti tö ja mäkäite ngwane ¿dre nuaindre kwe jämi ja mäkete ye känenkri? b) ¿Ni ja kukwe mukore nieta ngwane drebätä blitata? (“Kukwe ütiäte mikata gare” ye mikadre ñärärä).
¿MÄ TÖ ja mäkätebätä? Kä tädre juto nibätä yekäre ja mäkädrete ye ñan ai ribeta jai, ni brare, merire kä nuai nibiti akwa ni jökrä tö ja mäkätebätä. Akwa, yekäre, ni tädre dite ja üairebiti, ngwian tädre nikwe ja ngübakäre aune ni töi tädre kwin aune ni tädre töbike kwin ja käne (1 Cor. 7:36). a Kukwe jökrä ye mikadre täte ye köböire ja mäkädrete ye ngwane kä täi juto nire tä ja mäkete yebätä.
2 Nire ben ni töta nemen ja mäkäite ye ñan nuäre känänkäre (Prov. 31:10). Akwa ni ño ben ni töta nemen ja mäkäite ye tärä kwen nie yebiti ta ñan tä nemen nuäre ja kukwe känänkäre ie. b Nire tä kaibe aune tö ja kukwe muko känäin ye dimikai kukwe ja tötikara nekwe. Arato nitre jökrä konkrekasionte o ja mräkätre mada ye raba nire tö ja mäkäite ye dimike ño ye rabai gare nie arato.
JA MUKO KWIN RABA KWEN ÑO
3. ¿Ni kristiano iti tö rabadre ja mäkätebätä akwa ye känenkri drebätä rabadre töbike kwin käne?
3 Ja kukwe muko känä tö rabadre ye ngwane, töbikadre kwin käne ni ño tua tö ja kukwe mukore yebätä. Ñobätä ñan aune ni ben ni raba ja mäkete akwa ñan rabadre ja mäkätebare nie yebätä mada ni ben ñaka ja mäkäte bä yebe ja mäkäte rikadre mrä mada. Kukwe keteiti bäri ütiäte ye abokän ni testiko Jehovakwe ja ngökanina ñöte ben ja mäkädrete (1 Cor. 7:39). Akwa ni Testiko ja ngökani ñöte ye meden ben ja mäkädre tö rabadre yebe ja mäkäte rikadre ya ñan ai gärätä. Mäkwe kukwe ne kwrere ngwandretari jai ye kwin: “¿Ti tö dre ie kä ja känenkäre kräke? ¿Ni ben ti tö ja mäkäite ye ja ngwen ño o dre nuain gare ie ben ti tö ja mäkäite? ¿Kukwe?”.
4. ¿Ni kristiano ruäre töita ja mäkätebätä ye tärä dre niere orasionte?
4 Mä tö ja mäkäite ngwane, mäkwe blitabarera kukwe yebätä Jehovabe raba ruin nunye (Filip. 4:6). Jehovakwe ni muko känäin ye ñan käbämike nie. Akwa ja ruin ño nie, nita dre ribere jai ye ütiäte kräke, ye medenbätä raba ni dimike. Aisete mä tö dre ie, ja ruin ño mäi mäkwe nie ie orasionte (Sal. 62:8). Mä dimikadre kwe kukwe ngübare bätärekä aune ja ngwen töbätä ye mäkwe ribe ie (Sant. 1:5). Ja mräkä iti kädekata John c tä nüne Estados Unidos ye tä dre niere orasionte ye mikata gare kwe: “Tita orare ngwane ja ngwai ja ngwen ño ben ti tö ja mäkäite ye ti ta mike gare Jehovai. Aune ja ngwai ben ti tö ja mäkäite ye kwrere ben ti gätädre ne kwe ti raba blite ben ye tita niere ie, arato ti dimikadre kwe ja ngwen kwin ne kwe tikwe ja mäkädrete ngwane ti rabadre ni muko kwin krubäte yekäre”. Meri testiko iti nünanka Sri Lanka abokän tä dre nuainne ye mikata gare kwe arato: “Jehovakwe ti dimikadre ja ngwen metre, töbike kwin ja käne, kä ngwen juto jabätä sribikäre niara kräke aune ni ño ben ti tö ja mäkäite tita ngübare o tita känene ye ngwane, ti ta niere ie”. Käta niken jankunu ta aune ni ño ben ni töita ja mäkäite ñaka tä nemen kwen nie, akwa Jehovakwe ni dimikai ja üairebiti aune ja ngrabarebiti ye käbämikata kwe (Sal. 55:22).
5. ¿Ja mräkätre kaibe ye drekwe dimikai ja mräkätre mada tä Jehová tarere ye mike gare bäri jai? (1 Corintios 15:58; üai mikadre ñärärä).
5 Biblia tä ni töi mike nünenkä dite jabätä käre köbö kwatire kwatire, “sribi ni Dänkienkwe ye nuainkäre” (ñäkädre 1Cor. 15:58 yebätä). Kukwebiti mäträta nibätä ye nikwe mikai täte ngwane ja mräkätre kwati rabai gare nie. Ja mräkätre ye raba nemen ja ketamuko kwin nikwe akwa ye ñan ngörä, ñakare aune monsotre kaibe kwati arato tätre sribire ja di tätebiti Jehová kräke ni erere ye rabai gare nie. Ne madakäre, mäta sribire ja di tätebiti Jehová kräke ngwane, erametre kä täi juto mäbätä.
Mäta käibe akwa mä täi ja ngwen metre sribibätä Jehová kräke ngwane ja mräkätre kwati raba nemen gare mäi aune ruäre töita ja mäkätebätä ye raba kwen mäi (Párrafo 5 mikadre ñärärä)
6. ¿Ni iti tö ja mäkätebätä ngwane rabadre dre ngwen törö jai?
6 Mä tö ja mäkäite akwa, ye ñan ai rabadre tuin bäri ütiäte mäi (Filip. 1:10). Ja mäkäteta o ñakare akwa ye ñan ai köböire käta juto metre nibätä ñakare aune kä juto metre ye tä nemen nikwe ja ketabätä Jehovabe (Mat. 5:3). Nita kaibe ye ngwane käta bäri nie sribikäre Jehová kräke (1 Cor. 7:32, 33). Aisete mäta kaibe ngwane mä ja di ngwan sribire bäri Jehová kräke aune kukwe kwin nuainkäre. Jessica, nünanka Estados Unidos, kä namani 40 biti ngwane ja mäkäninte kwe, tä niere: “Ti tö nämä ja mäkätebätä bökän akwa, ti nämä ja töi mike kwatibe kukwe driebätä yebätä käre kä nämä juto tibätä”.
MÄKWE KÄ DIANKA JAI NI YE MIKAKÄRE GARE KWIN JAI
7. Ni iti rabadre tuin ja bä mäi, mä tö rabadre mikai gare ie, ¿ye känenkri mäkwe mikadre gare kwin käne jai ye ñobätä ütiäte? (Proverbios 13:16).
7 Ni iti kwandre mäi abokän mä ja mäkädrete ben ye kwin krubäte mä raba nemen nütüre akwa, ¿yebätä bengwairebe mä rikadre niere ie tuin ja bä mäi? Biblia tä mike gare ni töbätä ye tä kukwe mike gare kwin käne jai biti tä kukwe nuainne (ñäkädre Proverbios 13:16 yebätä). d Nire tä nemen tuin ja bä nie akwa ni ñan rikadre jötrö ngwarbe ñakare aune mikadre gare kwin käne jai biti ni töita ño kräke ye niedre ie. Ja mräkä iti kädekata Albert nünanka juta Países Bajos ye tä kukwe ne mike gare: “Ni iti tä nemen tuin ja bä nie o tä nemen tuin nuäre nie jötrö ngwarbe akwa ye erere arato raba nete nikän”. Ye medenbätä bäri kwin kä diandrekä jai bätärekä ni ye mikakäre gare jai. Ye köböire, ni ye ni raba ja mäkete ben o ñakare ye raba nüke gare nie.
8. ¿Ni iti tuin ja bä mäi ye ngwane mäkwe dre nuaindre mikakäre gare jai? (Üai mikadre ñärärä).
8 Mä raba nemen kukwe ne kwrere ngwentari jai: “¿Ja ngwai iti tuin ja bä tie akwa ñan gadre kwe yekäre ti raba dre nuainne?” Gätäbätä, ja mräkätre tä ja ükekrö keteitibe ye ngwane niara ye abokän ja ngwen ño o tä dre nuainne aune tä ño ja üairebiti ye mä raba mike gare jai. Mä raba ngwentari jai: ¿Ni ño ben tä ja kete? ¿Tä blite drebätä? (Luc. 6:45). ¿Ti töita kukwe nuainbätä ye erere niara tä kukwe mike nuaindre jai? Ja mräkä umbre ji ngwanka konkrekasionte o ja mräkä ünä ja üairebiti ye ie mä raba ngwentari (Prov. 20:18). Niara ye mikata tuin ño jai aune töi kwin meden kwe ye mä raba ngwentari (Rut 2:11). Akwa, mä ñaka kukwe nuain mikakäre ja gaire. Ñakare aune ja ruin ño ie aune tä kä denkä kaibe jai ye mäkwe mika tuin ütiäte jai.
Ni iti raba tuin nuäre mäi o raba tuin ja bä mäi ye ngwane mäkwe niara ja ngwen ño ye mika ñärärä kwin käne akwa tiebe (Párrafo 7 aune 8 mikadre ñärärä)
9. ¿Mä töita bökän ni itibätä ye mä jämi mike gare ie ye känenkri dre tädre gare metre mäi?
9 ¿Kä rikadre nuäi ta ni iti mikakäre gare jai aune tuin ja bä nie ye mikadre gare ie? Ni iti rabadre tuin nuäre mäi ye ben gwairebe mä rikadre ja kukwe känene ie ye ngwane, mä ñaka töbike kwin ja käne raba nemen nütüre (Prov. 29:20). Ni iti bätä mä töita bökän akwa mä ñaka niere ie, jerekäbe mäta kä juen ta ngwane, mä tö dre ie ye dian ñan gare jai mäi nie raba kwe mäbätä (Ecl. 11:4). Akwa kukwe ne ngwandre törö jai, ni iti rabadre tuin nuäre mäi yebätä mäkwe ja mäkäite ni yebe ye ñan ai gärätä. Kukwe bäri ütiäte ye abokän ni niena juto ja mäkätekäre aune ni yebe nikwe ja mäkädrete ye rabai kwin ye tädre gare nie.
10. Ni iti ie mä rabadre tuin ja bä akwa mä ñan töi tädrebätä ngwane, ¿mä raba mike gare ño metre ta ie?
10 Ni iti ie mä rabadre tuin ja bä, akwa ni ye ña rabadre tuin ja bä mäi ngwane mäkwe mikadre gare metre ta ie mä tädre ja ngwen ño kräke yebiti. Mä ñan tö ngwan ja bämikai jerekäbe niara ngökakäre, ñobätä ñan aune ye ñaka kwin (1 Cor. 10:24; Efes. 4:25).
11. ¿Kä ruäre känti kukwe ükateta jene miri gare parrafobätä ye erere ngwane dre ngwandre toro jai?
11 Kä ruäre känti nitre rüne o ni niena ünä ye tä monso iti ja mäkäite nirebe ye känene kräke. Kä mada känti abokän, nitre ja ketamuko o nitre mräkäre tä monso kaibe ye kukwe muko känene, raba ja mäkete ben o ñakare ye mikakäre gare jai. Ni iti käkwe ja di kärädre nie ja kukwe muko känänkäre ngwane, niaratre tö dre ie tä dre ribere jai ye mikadre gare kwin jai. Aune ni ye kwrere kwandre nie nütüdre ngwane niara ye tä ño ja üairebiti, tä ja ngwen ño, töi kwin meden kwe mikadre ñärärä käne. Ja keta Jehovabe ye bäri ütiäte, ngwian, ja tötika aune jondron mada yebiti ta ye ngwandre törö jai. Nitre tä ja kukwe mukore yekwe ja mäkäite o ñakare ye tä gare ietre ye ngwandre törö jai (Gál. 6:5).
RABAKÄRE JA KUKWE MUKORE KÖMIKA RABA ÑO
12. ¿Mä tö rabai nemen ja kukwe mukore ni iti ben ngwane mä raba mike gare ño ie?
12 Ni iti ni törbadre tuai ja kukwe mukore ngwane, ¿nie raba gare ño ie? e Blita raba ben nitre okwäbiti, celularete ta o videollamada yebiti. Ye ngwane ni ye tuin nuäre nie aune ni tö blitai ben mikadre gare metre ie (1 Cor. 14:9). Rabadre töbike kwin käne niedre kwe mäi ngwane mäkwe kä bian ie (Prov. 15:28). Akwa, ñaka tö blitai mäbe niedre kwe ngwane ja ruin ño ie, ye mäkwe mika ütiäte jai.
13. ¿Ni iti tö rabadre mä mikai gare bäri jai niedre kwe mäi ngwane mäkwe dre nuaindre? (Colosenses 4:6).
13 Ni iti törbadre mä mikai gare bäri kwin jai niedre kwe mäi ngwane, ¿mäkwe dre nuaindre? ja ngwani dite kwe kukwe ye niekäre mäi ye mäkwe ngwan törö jai, aisete mäkwe ja töi kwin kräke aune mika ütiäte jai (ñäkädre Colosenses 4:6 yebätä). Akwa mäkwe kadre ngäbiti o ñakare ye kräke mäta kä ribere jai rabadre ruin mäi ngwane mäkwe kä ribe ie. Akwa mä ñan kä juan raire ta kukwe mikakäre gare ie (Prov. 13:12). Ni ye ben mä ñan tö ja kukwe känäin raba ruin mäi ngwane, mäkwe mika gare töi kwinbiti aune mrebe ie. Ja mräkä iti kädekata Hans nünanka Austria ben meri testiko iti tö namani blitai ngwane niarakwe dre nuainbare ye tä mike gare: “Ti ñan töi nämä ja kukwe känänbätä ye tikwe mikaba gare töi kwinbiti aune mrebe ie. Aune ti kukwe ye nieba ie jötrö ñobätä ñan aune ti töi nämä niarabätä ñan nütüdre kwe yekäre. Akwa yebiti ja käne mada ti nämä niara mike tuin ño jai yebätä ti nämä ja ngübarebiti krubäte”. Akwa ni iti tä blite nibe ye tä kukwe nakain ngäbiti nie ngwane ja ruin ño nie, ni töita ño ye mikadre gare ie yebiti ni rabadre ja kukwe mukore ye ngwane dre rabadre bare ye tädre gare kwin nie. Bäkänä, kä ruäre känti nitre töi ñan ja erebe ja mika gure yebätä, aisete kukwe jene jene ngübata kwetre tä nemen ja kukwe mukore ye ngwane.
¿NI KAIBE YE DIMIKA RABA ÑO?
14. Nitre tä käibe ye dimika tö rabadre ngwane, ¿dre nuaindre?
14 ¿Ni jökrä raba ni iti töita ja mäkätebätä ye dimike ño? Dre nieta ietre yebätä ja ngübadrebiti (Efes. 4:29). Kukwe ne kwrere ngwantari raba jai: “¿Tita kukwe niere ietre ‘kötaikäre’? Ni merire kaibe aune brare kaibe tätre blite jabe ye ngwane, ¿niaratre ye ja kukwe mukore tita niere biarebe bätätre?” (1 Tim. 5:13). Ja mräkätre tä kaibe yebätä jondron jämi jökrä kwe ye erere ñan mikadre tuin jai. Hans, kädrite párrafo känebätä, ye tä kukwe ne mike gare: “Ja mräkätre ruäre tä niere: ‘¿Ñobätä mä ñan ja mike gure? Mä kitra umbre mä rabaikä kaibe kwatibe jakän’. Kukwe nieta ye kwrere yebätä nire tä kaibe ye ñan ütiäte aune ja mäkädrete jötrö kwe raba kite nütüre”. Kukwe niedre ietre dimikakäre ye bäri kwin (1 Tes. 5:11).
15. a) Romanos 15:2 tä mike gare erere, ¿ni iti tö rabadre ja mäkäite ye dimika tö rabadre ngwane dre ngwandre törö jai? (Üai mikadre ñärärä). b) ¿Kukwe mikata gare videobätä ye meden nibi tuin ütiäte mäi? (Nota mikadre ñärärä).
15 ¿Ja ngwai iti aune ja eteba iti ja mäkädrete ye rabadre kwin krubäte nütü rabadre nikwe ngwane dre nuaindre? Kukwe nieta Bibliabätä nie ngwandre törö jai nitre ie ja ruin ño ye mikadre ütiäte jai (ñäkädre Romanos 15:2 yebätä). Ja mräkätre ruäre tä kaibe akwa nire ben raba ja mäkete mikadre gare ie ye ie ñan töta nemen, aisete niaratre tö dre ie ye mikadre ütiäte jai (2 Tes. 3:11). Ja mräkätre ruäre tä debe bien dimikata yebätä, akwa niaratrekwe ja di ribedre ye aibe ngwane dimikadre (Prov. 3:27). f Meri testiko iti nünanka Alemania kädekata Lydia tä kukwe ne niere: “Ja ngwai o ja eteba ye nübai raba ja mräkätre tä ja ükekrö kwati yekänti. Ye köböire niaratre raba blite töi jämebiti jabe”.
Ja mräkätre tä ja ükekrö keteitibe ye ngwane ja mräkä iti käibe ye ie ja ngwai iti käibe raba nemen gare aune raba blite ben (Párrafo 15 ye mikadre ñärärä)
16. ¿Nitre tä kaibe ye rabadre dre ngwen törö jai?
16 Ni ja mäkäninte o nita kaibe, akwa ni raba nüne kä jutobiti erametre (Sal. 128:1). Aisete ni ben mä tö ja mäkäite ye erere ñan kwen mäi ngwane, mäkwe sribi jankunu Jehová kräke kä jutobiti. Meri testiko iti nünanka Macao kädekata Sin Yi tä kukwe ne mike gare: “Nita ja mäkete nengwane o nikwe ja mäkäite kä bä nuäre yete yekwe nuadi kärekäre, aisete nita kaibe ye abokän tä niken jötrö ta. Ye medenbätä nita kaibe nengwane ye käi ngwandre juto jabätä aune kukwe kwin nuaindre”. Akwa ¿ni iti kwanina ja kukwe mukore mäi ngwane mä raba nemen ño ja kukwe mukore kwin? Ye rabai gare nie kukwe ja tötikara ja känenkäre yebätä.
KANTIKO 137 Meritre ja ngwanka metre Jehovai
a Kukwe ne käkwe mä dimikai krubäte, “Ser novios. Parte 1: ¿Estoy listo para salir con alguien?” tä jw.org yete.
b KUKWE ÜTIÄTE MIKATA GARE: Ni brare iti aune ni merire iti tä blite jabe ja mikakäre gare bäri kwin jai ne kwe ja känenkäre niaratre raba ja mäkete o ñakare ye mikakäre gare jai, ye kädekata ja kukwe muko känänta kukwe ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nebätä aune kukwe ja tötikara ja känenkäre yebätä. Ja kukwe muko känänta ye ngwane ni brare aune merire iti tä niere jai kwärikwäri töita jabätä, yete ja käne tä blite jabe biti niaratre ja mäkäite o ñakare ye tä nemen gare ietre. Kä ruäre känti abokän nieta ne kwrere ni iti merire bätä brare tä kite näin jabe, tä kite blite jabe, ja mike gare jai o okwä mike ja jiebiti.
c Nitre ruäre kä kwitani.
d Proverbios 13:16: “Ni töbätä ye tä töbike kwin ja käne, akwa nitre töi ñakare ye tä ja bämike töi ñakare ni mada okwäbiti”.
e Kä ruäre känti, nitre brare ie meri iti tä tuin ja bä ngwane tä niere käne ie. Akwa nitre merire ye ie ni brare iti tä nemen tuin ja bä aune töi kwin ngwane raba blite käne (Rut 3:1-13). Täräkwata kädekata “Los jóvenes preguntan. ¿Cómo le digo lo que siento por él?”, tä ¡Despertad! 22 octubre 2004 yete kukwe raba kwen bäri nie.
