1. ¿Jehovata ni töi mike dre nuainne?

JA TARE metre ye tuin kwin krubäte Jehovai (Os. 6:6). Nitre niara mikaka täte käkwe kukwe ye mikadre tuin ye erere jai ye niarata töi mike nuainne. Nikwe ja tare metre ye taredre ye Ngöböta nuainmana nie, ni Ngöbö kukwei niekä Miqueas yebiti (Miq. 6:8). Akwa, ja tare metre ye dre gärätä mikadre gare käne jai kukwe ye nuainkäre.

2. ¿Ja tare metre ye abokän ño?

² “Ja tare metre” ye tä tikani Traducción del Nuevo Mundo yebätä 230 näre jire. ¿Dre abokän ja tare metre? Glosario tä mikani Biblia yebätä ye tä kukwe ye mike gare krörö: “Ni töita ni madabätä, ni tö ja ngwain metre aune nita ja kete kwin ni madabe ye tä ni töi mike ja tare metre ye bämike. Ja tare ye kwrere Jehovata bämike ni kä tibienbätä ie ye mikata gare bäsi käre. Akwa ni kä tibienbätä raba ja tare ye kwrere bämike kwärikwäri jai mikata gare arato”. Ja tare metre ye bämikadre ño ye gare bäri kwin Jehovai. Jehovata ja tare metre ye bämike ño ni kä tibienbätä ie ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nebätä. Aune ni Ngöbö mikaka täte raba ja tare metre bämike ño kwärikwäri jai Jehová erere ye rabai gare nie kukwe ja tötikara ja känenkäre yebätä.

3. ¿Jehovakwe dre niebare Moisés ie?

³ Nitre israelita käkwe kämikaninkä Egipto ye käi nikani ruäre ta ngwane, Jehovakwe blitabare Moisés ben ja kä aune töi kwin yebätä. Niebare kwe: “Jehová, Jehová, Ngöbö ni mike tuin bobre jai aune moto kwin, ni ngübare bätärekä, ni tarere metre aune kukwe metre niere, tä ja tare bämike ni kwati ie, tä ngite juen ta” (Éx. 34:6, 7). Ja tare metre Jehovakwe yebätä kukwe  ütiäte mikani gare kwe kukwe niebare kwe yebiti. Ye meden ani mike gare jai.

4, 5. a) ¿Jehovakwe dre niebare akwle jabätä? b) ¿Kukwe ngwantarita meden nikwe mikai gare jai?

⁴ Ja tare metre ye tärä Jehovakwe ye ñan aibe mikata gare kwe, ñakare aune tä krubäte kwe. Kukwe mikata garebätä ne erere tä bä kükü jire Bibliabätä (Núm. 14:18; Neh. 9:17; 13:22; Sal. 86:15; 103:8; Joel 2:13; Jon. 4:2). Akwa kukwe ne erere mikata gare Jehová ye aibebätä aune ñaka mikata gare jire nitre kä tibienbätäbätä. Ja tare metre tä Jehovakwe ye mikata gare krubäte kwe ye tä nemen tuin kwin nie, ¿ñan ererea? Ja tare metre ye ütiäte krubäte Jehová kräke nemen gare metre nie. * Ye medenbätä, Davidkwe kukwe ne erere niebare: “Jehová, ja tare metre mäkwe ye nüke kä kwinbiti [...]. Ngöbö, ¡ja tare metre mäkwe ye ütiäte krubäte! Ni kä tibienbätä monsoi tä ja kriemike mä ngwike täni” (Sal. 36:5, 7). ¿Aune ni? ¿Ja tare erametre Ngöbökwe ye tuin ütiäte krubäte nie David ye erere?

⁵ Ja tare metre ye abokän dre gärätä ye rükadre gare bäri kwin nie yekäre, ani kukwe ngwantarita ketebu ne mike gare jai: ¿Nire ie Jehovata ja tare metre ye bämike? ¿Aune ja tare metre Jehovakwe ye köböire dre kwin tä nemen nikwe?

6. ¿Nire nire ie Jehovata ja tare metre ye bämike?

⁶ ¿Nire ie Jehovata ja tare metre ye bämike? Ni raba jondron keta kabre tarere mikata gare Bibliabätä, ñodre, mäträta nibätä, kukwe nemen gare nie, aceite, vino aune kukwe töbätä (Prov. 12:1; 21:17; 29:3). Akwa ja tare metre ye ñaka bämikata jondron o kukwe nemen gare nie yei, ñakare aune ni nire aibe ie bämikata. ¿Jehovata ja tare erametre ye bämike ni jökrä ie ye ni raba niere? Ñakare, nire tä ja kete kwin ben ye ie niarata ja tare metre bämike. Ngöbö nikwe tä ja ngwen metre ja ketamukotre kwe ie. Tä kukwe kwin käbämike ie aune ñaka mikaite kaibe jire kwe.

7. ¿Jehovakwe ja tare bämikanina ño ni jökrä kä tibienbätä ie?

⁷ Jehovakwe ja tare ye bämikanina ni jökrä kä tibienbätä ie. Jesús käkwe kukwe ye erere niebare ni kädeka nämäne Nicodemo ye ie: “Ñan ñobätä aune Ngöbökwe ni tarebare krubäte yebätä Monso ngöräbe kwe biani kwe ne kwe ni jökrä tä tödeke ie ye ñaka gadrete, ñakare aune ja nire kärekäre rabadre kwe” (Juan 3:1, 16, TNM; Mat. 5:44, 45).

8, 9. a) ¿Ñobätä Jehovata ja tare metre ye bämike nitre niara mikaka täte ye ie? b) ¿Nibike dre mike gare jai?

⁸ Nikwe mirira gare jai erere, Jehová tä ja tare erametre ye bämike nitre ja ketaka kwin ben  ye aibe ie, ye abokän nitre niara mikaka täte. Rei David aune ni Ngöbö kukwei niekä Daniel käkwe kukwe niebare yebiti nemen gare metre nie. Ñodre, David käkwe tikabare: “Nire ie mä gare ye ie mäkwe ja tare metre ye bämika jankunu”, “nire tä Jehová jürä ngwen jabätä ye ie ja tare metre bämikata kwe kärekäre”. Aune Daniel käkwe niebare: “Jehová, Ngöbö metre, kri, ütiäte krubäte, [...] tä ja tare metre ye bämike nire tä niara tarere aune kukwei mike täte ie” (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4). Nitre Jehová mikaka täte ye ie Jehovata ja tare metre ye bämike, ñobätä ñan aune Jehová gare ie, tä jürä ngwen jabätä, tä tarere aune tä kukwei mike täte yebätä. Jehovata kukwe ye kwrere bämike juta kwe ye aibe ie, niara töita ño ye ererebätä juta kwe tä mike täte yebätä.

⁹ Ni jämi Jehová mike täte ngwane, Jehovata ja tare bämike ni jökrä ie ye nämänena bämike nie arato (Sal. 104:14). Akwa ni jatani Jehová mike täte ngwane, ja tare metre kwe ye bämikata kwe nie arato. Jehovata kukwe ne niere metre juta kwe ie: “Ja tare erametre tikwe ye tikwe ñaka diainkä mäbiti” (Is. 54:10). “Nire tä ja ngwen metre Jehovai ye niara tä mike tuin ütiäte jai”. Kukwe ne metre namani gare rei David ie kukwe namani barebätä yebiti (Sal. 4:3). Jehová tä ni tarere krubäte ye nemen gare nie yebätä, ¿ni rabadre dre nuainne? Ni salmo tikaka käkwe kukwe ne erere niebare: “Ni töbätä käkwe jondron ne ngwainta törö jai aune kukwe nuainta Jehovakwe ja tare metrebiti ye mikaitari ñärärä töi bökänbiti kwe” (Sal. 107:43). Kukwe ütiäte mikata gare nie, yebätä Jehovata ja tare metre bämike nie ye köböire kukwe kwin ketamä tä nemen nikwe ye ani mike gare jai.

10. ¿Ja tare metre Jehovakwe ye tä nuin kärekäre ye ñobätä kwin ni kräke? (Salmo 31:7).

¹⁰ Ja tare metre Ngöbökwe ye tä nuin kärekäre. Ja tare erametre yebätä kukwe ütiäte ne kwrere mikata gare Salmo 136 yebätä 26 näre jire. Bersikulo kena yebätä nieta: “Munkwe debe bian Jehovai, ñobätä ñan aune niara ye töi kwin; ja tare metre Jehovakwe ye tä nuin kärekäre” (Sal. 136:1). Bersikulo 2 nemen 26 yete kukwe ye arabe nieta: “Ñobätä ñan aune ja tare metre kwe tä nuin kärekäre”. Jehovata ja  tare erametre ye bämike kukwe keta kabrebiti aune tä nuainne käre ye nemen gare nie nita ñäke salmo nebätä ngwane aune ye tä ni töi mike niä. Jehovata juta kwe tarere ño yebätä ñaka ja töi kwitai jire kwe ye nemen gare nie kukwe nebiti, “ñobätä ñan aune ja tare metre kwe ye tä nuin kärekäre”. Jehová ñaka tä ja töi mike bengwairebe nitre niara mikaka täte ye tuametrekäre ye tä ni mike dite. Nire tä niara mike täte ye ken tä käre aune bärira jire, tä ja tuin kukwe tare ben ngwane. ¿Ñobätä kwin ni kräke? Jehovata käre ni ken ye tä nemen gare nie ye tä kä mike juto nibätä. Nita ja tuin kukwe tare ben ngwane, tä ni dimike krubäte aune tä ni dimike nänkäre jankunu ji ja nire metre yebiti (ñäkädre Salmo 31:7 yebätä). *

11. Salmo 86:5 tä niere erere, ¿dreta Jehová töi mike ngite juen ta nibiti?

¹¹ Ja tare metre Jehovakwe ye tä töi mike ngite juen ta nibiti. Ni iti ja mikaka ngite tä ja töi kwite aune tä ja di ngwen ja töi kwitakäre ye tä nemen tuin Jehovai ngwane, ja tare metre kwe tä töi mike ngite juen tabiti. Davidkwe kukwe ne erere niebare Jehovabätä salmo keteitibätä: “Nita ja mike ngite ye ñan ererebätä tä kukwe nuainne nibätä aune kukwe tä nainte nie ye ñan ererebätä tä ni mike ja ngie nuin” (Sal. 103:8-11). Ni ja mikaka ngite ye töita nike ngwane, ye käme krubäte ye namani gare metre rei David ie kukwe namani barebätä yebätä. Akwa Jehovata juto biare ngite juankäre ta nibiti ye namani gare ie arato. Dreta Jehová töi mike ngite juen ta nibiti ye rei David käkwe mikani gare orasion keteiti nuainbare kwe yebiti (ñäkädre Salmo 86:5 yebätä). * Erametre, nire tä ja di kärere Jehovai ye tare krubäte metre kwe yebätä tä ngite juen tabiti.

12, 13. Mekerabe nikwe ja mikani ngite ye täbe ni töi nike jankunu ngwane, ¿dre raba ni dimike?

¹² Nita ja mike ngite ngwane ja rabadre ruin käme nie ye kwin krubäte ni kräke, ñobätä ñan aune ye tä ni töi mike ja töi kwite aune tä ni dimike kukwe ye ükatekäre. Akwa ni Ngöbö mikaka täte käkwe ja mikani ngite kirabe yebätä töi täbe nike jankunu. Aune niaratre tä ja töi kwite bökän, akwa Jehová ñaka raba ngite juen ta bititre  tä nemen ruin ietre. Ye erere ja ruin mäi ngwane, Jehová tö ja tare metre ye bämikai mäi ye rükadre gare mäi ye käkwe mä dimikai krubäte.

¹³ ¿Ye ñobätä kwin ni kräke? Ni ngite akwa yebiti ta ni raba sribire Jehová kräke kä jutobiti aune töi kwinbiti. ¿Ñobätä nita ye niere? Ñobätä ñan aune niara ngobo Jesús därie kätä “ngite bätete jökrä nibtä” (1 Juan 1:7). Kukweta nainte nie yebätä ja ruin ulire krubäte nie ngwane, nireta ja töi kwite ye Jehová tö ngite juain tabiti ye nikwe ngwandre törö jai. Ja tare metre aune ngite juanta ta ye ñobätä bäsi ja erebe ye Davidkwe mikani gare ño ye ani mike gare jai. Tikani kwe: “Kä kwinta bäri mente kwin kä tibien kräke, ye kwrere arato nitre niara jürä ngwanka jabätä ye niarata tarere metre. Kä kädrikri tä mente krubäte jai kä nidrinkri yebätä, ye kwrere niarata ngite nikwe mike mente nibätä” (Sal. 103:11, 12). Erametre, Jehová tä juto biarebe ngite juankäre ta nibiti töi kwinbiti ye nemen gare nie (Is. 55:7).

14. ¿Ja tare metre Jehovakwe ye tä ni kriemike ye Davidkwe mikani gare ño?

¹⁴ Ja tare metre Ngöbökwe ye tä ni kriemike kukwe ja üairebiti. Davidkwe kukwe ne erere niebare Jehovai orasion keteitibiti: “Mä ye kä ja rükantekrä tie; kukwe tare yebätä mäkwe ti kriemikai. Mäkwe ngwänäinkä kä jutobiti ti bäre ti mikakäre kwäre”. Aune kukwe mada ne niebare kwe: “Nire tä tö ngwen Jehovai ngwane, ja tare metre kwe ye täi bäre” (Sal. 32:7, 10). Kirabe sete, ki nämäne juta keteitibiti ye nämäne kriemike rüe yebätä. Ye erere arato, ja tare metre Jehovakwe bämikata kwe nie kukwe keta kabrebiti ye abokän ki ye kwrere aune tä ni kriemike kukwe tare raba nemen bare nibätä kukwe ja üairebiti yebätä. Ne madakäre, ja tare metre Jehovakwe yebiti tä kite ni ngwena ja kokwäre (Jer. 31:3).

15. ¿Ja tare metre Jehovakwe aune jondron dite ja kriemikakäre ye ñobätä bäsi ja erebe?

¹⁵ Jehovata juta kwe ye kriemike ño ye mikakäre gare Davidkwe kukwe mada bämikani arato. Tikabare kwe: “Ngöbö ye kä kwin ja kriemikara tie, Ngöbö ye ja tare metre bämikaka tie”. Aune niebare kwe arato: “Niara ye ja tare erametre tikwe, ti dimikaka, ti raba ja kriemike kwinbätä, tä ti dentari, niara ye escudo tikwe aune niara yebätä tita ja mike krube” (Sal. 59:17; 144:2). ¿Ja tare metre Jehovakwe ye ñobätä Davidkwe bämikani ki o jondron ja kriemikakäre kwin yebätä? Ñobätä ñan aune ni niara mikaka täte tä kä meden erere känti, akwa niarakwe kriemikai ne kwe rabadre ja kete kwin jankunu ben. Salmo 91 yete, kukwe ye erere käbämikata nie. Ni tärä ye tikaka käkwe tikabare: “Tikwe niedi Jehovai: ‘Mä abokän kä gitiara tie aune ja kriemikara tie’” (Sal. 91:1-3, 9, 14). Moisekwe kukwe ye erere bämikani arato (Sal. 90:1). Ne madakäre, niara krütadre ye känenkri, kukwe bä nuäre krubäte ne tikani kwe. Ne tikabare kwe: “Ngöbö ye ni kriemikaka mekerabe; küde kwe yebiti mätä” (Deut. 33:27). “Küde kwe yebiti mätä” nieta, ¿ye tä dre driere Jehovabätä nie?

16. ¿Kukwe kwin ketebu meden tä nikwe? (Salmo 136:23).

¹⁶ Nita ja kriemike Jehovabätä ngwane, käre ja rabai ruin kriemikani nie. Akwa yebiti ta, ruäre ngwane ja raba ruin di nekä nie aune ulire krubäte. Ye ngwane, ¿Jehovakwe dre nuaindi ni kräke? (Ñäkädre Salmo 136:23 yebätä). * Nita Jehová küde yebiti kwin aune tä ni tarere yebätä ni gaikröta kwe (Sal. 28:9; 94:18). ¿Ñobätä kwin ni kräke? Käre Jehovakwe ni dimikai ye ie ni raba tö ngwen ye tä kukwe ütiäte kwin krubäte tä nemen nikwe ye ngwenta törö nie. Kena, ye abokän nita nüne kä meden erere känti, akwa kä keteiti tärä ja kriemikakäre nie. Ketebu, ni Rün kä kwinbiti Jehová ye kräke ni ütiäte krubäte.

17. ¿Ni raba tö ngwen dre ie? (Salmo 33:18-22).

¹⁷ Nita ja tuin kukwe tare ben ngwane, Jehovakwe ni dimikai aune ja di biain kwe nie ne kwe nikwe ja ngwandre metre ie ye nibira gare nie (2 Cor. 4:7-9). Ni Ngöbö kukwei niekä Jeremías käkwe niebare: “Jehová tä ni tarere metre yebätä niara ñan ni gatebare, ñobätä ñan aune niarata ni mike tuin bobre käre jai” (Lam. 3:22). Käre Jehovakwe ja tare metre ye bämikai ye ie ni raba tö ngwen, ñobätä ñan aune “nireta Jehová jürä ngwen jabätä aune ja tare metre kwe ngübare ngäbiti, yebiti niara okwäta” ni iti salmo tikaka käkwe niebare ye kwrere (ñäkädre Salmo 33:18-22 yebätä). *

18, 19. a) ¿Ni tö dre ngwain törö jai? b) ¿Dre rabai gare nie kukwe ja tötikara ja känenkärebätä?

¹⁸ ¿Ni tö dre ngwain törö jai? Ni jämi Jehová mike täte ye känenkri ja tare bämikata kwe ni jökrä kä tibienbätä ie ye nämänena bämike ni kräke. Akwa ni namani niara mike täte ngwane, ja tare metre kwe ye bämikata kwe nie arato. Ja tare metre kwe ye tä töi mike ni kriemike, käre täi ni ken aune niara töita ño ni kräke ye mikai nemen bare kwe. Niara tö ni tuai nüne kwin (Sal. 46:1, 2, 7). Ye medenbätä, kukwe meden erere ben ni täi ja tuin, akwa Jehovakwe ja di biain nie ne kwe nikwe ja ngwandre metre jankunu ie.

¹⁹ Jehovata ja tare metre bämike nitre niara mikaka täte ye ie ye nibira gare nie. Akwa ni rabadre ja tare metre ye bämike kwärikwäri jai ye ie niara tö arato. Ni raba nuainne ño ye nikwe mikai gare jai kukwe ja tötikara ja känenkärebätä.